Öz
Zilyedinin rızasıyla elden çıkan taşınır eşyalar üzerindeki ayni hakların tasarruf yetkisini haiz olmayan emin sıfatıyla zilyet tarafından geçerli şekilde devredebileceğini düzenleyen TMK md. 988 kuralının Karayolları Trafik Kanununa tâbi motorlu araçlar ile ilişkisinin öğretide ve özellikle yargı kararlarında sistematik bir şekilde ele alınmadığı görülmektedir. Öğretide genel bir ifade tarzıyla motorlu araçların tasarruf yetkisi bulunmayan emin sıfatıyla zilyetten kazanılamayacağı ifade edilmektedir. Bu noktada özellikle Yargıtay kararlarındaki tutarsızlıklar dikkat çekicidir. Kararlarına bakıldığında Yüksek Mahkemenin tescilli motorlu araçlar bakımından TMK md. 988’i uygulamamak, iyiniyetli kimseyi derhal malik kılmamak yönünde bir irade ortaya koyduğu; ancak bunu yaparken yeterli gerekçeyi tam olarak oluşturamadığı görülmektedir. Burada sorunun daha ziyade aracın rızayla elden çıkıp çıkmadığı ile sahte belgeler kullanılmak suretiyle iyiniyetli üçüncü kişilerle yapılan sözleşmelerin geçerli olup olmadıkları noktasında toplandığını söylemek mümkündür. İşbu çalışmada, motorlu araçlar üzerindeki mülkiyet hakkının devrine ilişkin özellik arz eden hususlar ana hatlarıyla açıklandıktan sonra bahse konu sorunlara ilişkin yargı kararları ve öğretideki görüşler ele alınarak motorlu araçların üzerindeki mülkiyet hakkının TMK md. 988 kapsamında kazanılıp kazanılamayacağı inceleme konusu edilecektir.
Anahtar Kelimeler
Emin Sıfatıyla Zilyet Motorlu Araç Rızayla Elden Çıkma Sahte Belge
Kaynakça
- Akipek J/ Akıntürk T/ Ateş D, Eşya Hukuku, 2. Bası, Beta, İstanbul, 2018.
- Doğan M, Teslime Bağlı Olmayan Sicilli Motorlu Taşıt Rehni, Erzincan Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. XII, S. 3-4, 2008, s. 181-207
- Eren F, Borçlar Hukuku Genel Hükümler, 24. Bası, Yetkin Yayınları, Ankara, 2019.
- Esener T/ Güven K, Eşya Hukuku, 6. Bası, Yetkin Yayınları, Ankara, 2015.
- Haab R/ Simonius A/ Scherrer W/ Zobl D, Kommentar zum Schweizerischen Zivilgesetzbuch, Das Sachenrecht. Schulthess Polygraphischer Verlag AG, 1977.
- Hatemi H/ Aybay A, Eşya Hukuku, 3. Bası, Vedat Kitapçılık, İstanbul, 2012.
- Heyers J, Zurück aus der Zukunft–von Internet-Marktplätzen zu Gebrauchtwagenmärkten: Namens-und Identitätstäuschungen als wertungsjuristisches Problem, Juristische Ausbildung, 35(10), 2013, 1038-1042.
- Hinderling H, Schweizerisches Privatrecht, Fünfter Band, Sachenrecht, Erster Halbband, Der Besitz. Basel - Stuttgart: Helbing & Lichtenhahn Verlag G, 1977.
- Homberger A, İsviçre Medeni Kanunu Şerhi, Aynî Haklar (Üçüncü Kısım): Zilyetlik ve Tapu Sicili, Çev. S. Bertan, Şerhin İkinci Tab'ından Tercüme Bası, Adalet Bakanlığı Yayınları, 1950.
- Honsell H/ Mayer-Maly T/ Selb W, Römisches Recht, 4. Aufl., Springer-Verlag, 1987.
- Honsell H/ Vogt N P/ Geiser T, Basler Kommentar Zivilgesetzbuch II, 4. Aufl., Basel: Helbing Lichtenhahn Verlag, 2011. (BSK ZGB II – Ernst)
- Karner E, Gutgläubiger Mobiliarerwerb: Zum Spannungsverhältnis von Bestandschutz und Verkehrsinteressen, Springer Verlag, Wien, 2006.
- Kurt E, Motorlu Araç Mülkiyetinin Devri, Tescili ve Harici Devirler, Yaşar Üniversitesi E-Dergisi, 8 (Özel), 2013, 1857-1930.
- Liver P, Schweizerisches Privatrecht, Fünfter Band, Sachenrecht, Erster Halbband, Das Eigentum, Helbing & Lichtenhahn Verlag AG., Basel & Stuttgart, 1977.
- Nomer H N/ Ergüne M S, Eşya Hukuku - Zilyetlik ve Tapu Sicili, 2. Bası, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul, 2015.
- Oğuzman K/ Seliçi Ö/ Oktay-Özdemir S, Eşya Hukuku, 21. Bası, Filiz Kitabevi, İstanbul, 2018.
- Oğuzman K/ Öz M T, Borçlar Hukuku Genel Hükümler Cilt – 1, 11. Bası, Vedat Kitapçılık, İstanbul, 2013.
- Ostertag F, Kommentar zum Schweizerischen Zivilgesetzbuch, Band IV: Sachenrecht, III. Abteilung Art. 919-977, 2. Aufl., Verlag von Stämpfli & Cie, Bern, 1917.
- Ozanoğlu H S, Türk Medeni Kanunu’nun 940. Maddesinin II. Fıkrası (Motorlu Taşıt Rehni) Üzerine, Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, V(1-2), 2001, 20-34.
- Özçelik Ş B, Motorlu Araç Mülkiyetinin Yetkisiz Kimseden Devralınması ve Sonuçları, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 68(4), 2019, 841-861.
- Rey H, Die Grundlagen des Sachenrechts und das Eigentum Band I, 3. Aufl., Stämpfli Verlag AG, Bern, 2007.
- Richter J, Gutgläubiger Erwerb eines bei der Probefahrt entwendeten PKW – BGH, Urteil vom 18. 9. 2020, V ZR 8/19. URA - Juristische Ausbildung, 43(2), 2001, 170-176.
- Rusch A F, Gutgläubiger Fahrniserwerb als Anwendungsfall der Rechtsscheinlehre, Jusletter, 28. Januar 2008, 1-18.
- Schmitt-Kästner A, BGH, Urt. v. 1.3.2013 – V ZR 92/12 (Erwerb eines unterschlagenen Gebrauchtwagens beim Handeln des Veräußerers unter dem Namen des Eigentümers). ZJS - Zeitschrift für das Juristische Studium(4/2013), 2013, 436-439.
- Schneider M, Die rechtsgeschäftliche Haftung für den Accountmissbrauch im Internet, Peter Lang, 2015.
- Serozan R, Eşya Hukuku I, 3. Bası, Filiz Kitabevi, İstanbul, 2014.
- Sirmen A L, Eşya Hukuku, 2. Bası, Yetkin, Ankara, 2014.
- Stark E W/ Lindenmann B, Der Besitz, Art. 919-941 ZGB. Berner Kommentar zum schweizerischen Privatrecht, 4. Aufl., Stämpfli Verlag AG, 2016.
- Tekinay S S, Hak sahibi olmıyan Adaş tarafından yapılan gayrimenkul ferağları. İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, XXVIII(1), 1962, 257-269.
- Tekinay S S/ Akman S/ Burcuoğlu H/ Altop A (1989). Tekinay Eşya Hukuku Cilt I Zilyedlik - Tapu Sicili Mülkiyet, 5. Bası, Filiz Kitabevi, İstanbul, 1989.
- Uyumaz A, Motorlu Taşıt Rehni, On İki Levha Yayıncılık, 2012.
- Ünal M/ Başpınar V, Şeklî Eşya Hukuku: Giriş, Zilyetlik, Tapu Sicili, 10. Bası, Savaş Yayınevi, Ankara, 2018.
- Vardar Hamamcıoğlu G, Medenî Hukuk'ta Tasarruf İşlemi Kavramı, On İki Levha Yayıncılık, 2014.
- Elektronik Kaynaklar
- https://www.lexpera.com.tr
- https://www.bger.ch/de/index.htm
- https://juris.bundesgerichtshof.de/
Is It Possible to Acquire Ownership of Motor Vehicles Registered in the Traffic Registry Under Article 988 of the Turkish Civil Code?
Öz
It is observed that the relationship between Article 988 of the Turkish Civil Code (TCC)—which stipulates that movable property transferred with the consent of its possessor may be validly transferred by an entrusted possessor without the authority to dispose of real rights—and motor vehicles subject to the Road Traffic Act has not been systematically addressed in the doctrine or, in particular, in judicial decisions. In academic writings, it is generally stated in broad terms that motor vehicles cannot be acquired from an entrusted possessor without the power of disposition. At this point, the inconsistencies in the Court of Cassation’s decisions are particularly noteworthy. An examination of the decisions reveals that the High Court has adopted an approach whereby it refrains from applying Article 988 of the TCC to registered motor vehicles and avoids recognizing the immediate acquisition of ownership by bona fide third parties. However, it appears that the Court has not provided sufficient legal reasoning to justify this stance. The core of the issue seems to revolve around whether the vehicle was transferred voluntarily and whether contracts concluded with bona fide third parties based on forged documents can be deemed valid. In this study, after outlining the distinctive aspects concerning the transfer of ownership of motor vehicles, judicial decisions and doctrinal opinions on the aforementioned issues will be analyzed to examine whether ownership of motor vehicles can be acquired under Article 988 of the TCC.
Anahtar Kelimeler
Entrusted Possessor Voluntary Transfer of Possession Forged Document
Kaynakça
- Akipek J/ Akıntürk T/ Ateş D, Eşya Hukuku, 2. Bası, Beta, İstanbul, 2018.
- Doğan M, Teslime Bağlı Olmayan Sicilli Motorlu Taşıt Rehni, Erzincan Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. XII, S. 3-4, 2008, s. 181-207
- Eren F, Borçlar Hukuku Genel Hükümler, 24. Bası, Yetkin Yayınları, Ankara, 2019.
- Esener T/ Güven K, Eşya Hukuku, 6. Bası, Yetkin Yayınları, Ankara, 2015.
- Haab R/ Simonius A/ Scherrer W/ Zobl D, Kommentar zum Schweizerischen Zivilgesetzbuch, Das Sachenrecht. Schulthess Polygraphischer Verlag AG, 1977.
- Hatemi H/ Aybay A, Eşya Hukuku, 3. Bası, Vedat Kitapçılık, İstanbul, 2012.
- Heyers J, Zurück aus der Zukunft–von Internet-Marktplätzen zu Gebrauchtwagenmärkten: Namens-und Identitätstäuschungen als wertungsjuristisches Problem, Juristische Ausbildung, 35(10), 2013, 1038-1042.
- Hinderling H, Schweizerisches Privatrecht, Fünfter Band, Sachenrecht, Erster Halbband, Der Besitz. Basel - Stuttgart: Helbing & Lichtenhahn Verlag G, 1977.
- Homberger A, İsviçre Medeni Kanunu Şerhi, Aynî Haklar (Üçüncü Kısım): Zilyetlik ve Tapu Sicili, Çev. S. Bertan, Şerhin İkinci Tab'ından Tercüme Bası, Adalet Bakanlığı Yayınları, 1950.
- Honsell H/ Mayer-Maly T/ Selb W, Römisches Recht, 4. Aufl., Springer-Verlag, 1987.
- Honsell H/ Vogt N P/ Geiser T, Basler Kommentar Zivilgesetzbuch II, 4. Aufl., Basel: Helbing Lichtenhahn Verlag, 2011. (BSK ZGB II – Ernst)
- Karner E, Gutgläubiger Mobiliarerwerb: Zum Spannungsverhältnis von Bestandschutz und Verkehrsinteressen, Springer Verlag, Wien, 2006.
- Kurt E, Motorlu Araç Mülkiyetinin Devri, Tescili ve Harici Devirler, Yaşar Üniversitesi E-Dergisi, 8 (Özel), 2013, 1857-1930.
- Liver P, Schweizerisches Privatrecht, Fünfter Band, Sachenrecht, Erster Halbband, Das Eigentum, Helbing & Lichtenhahn Verlag AG., Basel & Stuttgart, 1977.
- Nomer H N/ Ergüne M S, Eşya Hukuku - Zilyetlik ve Tapu Sicili, 2. Bası, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul, 2015.
- Oğuzman K/ Seliçi Ö/ Oktay-Özdemir S, Eşya Hukuku, 21. Bası, Filiz Kitabevi, İstanbul, 2018.
- Oğuzman K/ Öz M T, Borçlar Hukuku Genel Hükümler Cilt – 1, 11. Bası, Vedat Kitapçılık, İstanbul, 2013.
- Ostertag F, Kommentar zum Schweizerischen Zivilgesetzbuch, Band IV: Sachenrecht, III. Abteilung Art. 919-977, 2. Aufl., Verlag von Stämpfli & Cie, Bern, 1917.
- Ozanoğlu H S, Türk Medeni Kanunu’nun 940. Maddesinin II. Fıkrası (Motorlu Taşıt Rehni) Üzerine, Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, V(1-2), 2001, 20-34.
- Özçelik Ş B, Motorlu Araç Mülkiyetinin Yetkisiz Kimseden Devralınması ve Sonuçları, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 68(4), 2019, 841-861.
- Rey H, Die Grundlagen des Sachenrechts und das Eigentum Band I, 3. Aufl., Stämpfli Verlag AG, Bern, 2007.
- Richter J, Gutgläubiger Erwerb eines bei der Probefahrt entwendeten PKW – BGH, Urteil vom 18. 9. 2020, V ZR 8/19. URA - Juristische Ausbildung, 43(2), 2001, 170-176.
- Rusch A F, Gutgläubiger Fahrniserwerb als Anwendungsfall der Rechtsscheinlehre, Jusletter, 28. Januar 2008, 1-18.
- Schmitt-Kästner A, BGH, Urt. v. 1.3.2013 – V ZR 92/12 (Erwerb eines unterschlagenen Gebrauchtwagens beim Handeln des Veräußerers unter dem Namen des Eigentümers). ZJS - Zeitschrift für das Juristische Studium(4/2013), 2013, 436-439.
- Schneider M, Die rechtsgeschäftliche Haftung für den Accountmissbrauch im Internet, Peter Lang, 2015.
- Serozan R, Eşya Hukuku I, 3. Bası, Filiz Kitabevi, İstanbul, 2014.
- Sirmen A L, Eşya Hukuku, 2. Bası, Yetkin, Ankara, 2014.
- Stark E W/ Lindenmann B, Der Besitz, Art. 919-941 ZGB. Berner Kommentar zum schweizerischen Privatrecht, 4. Aufl., Stämpfli Verlag AG, 2016.
- Tekinay S S, Hak sahibi olmıyan Adaş tarafından yapılan gayrimenkul ferağları. İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, XXVIII(1), 1962, 257-269.
- Tekinay S S/ Akman S/ Burcuoğlu H/ Altop A (1989). Tekinay Eşya Hukuku Cilt I Zilyedlik - Tapu Sicili Mülkiyet, 5. Bası, Filiz Kitabevi, İstanbul, 1989.
- Uyumaz A, Motorlu Taşıt Rehni, On İki Levha Yayıncılık, 2012.
- Ünal M/ Başpınar V, Şeklî Eşya Hukuku: Giriş, Zilyetlik, Tapu Sicili, 10. Bası, Savaş Yayınevi, Ankara, 2018.
- Vardar Hamamcıoğlu G, Medenî Hukuk'ta Tasarruf İşlemi Kavramı, On İki Levha Yayıncılık, 2014.
- Elektronik Kaynaklar
- https://www.lexpera.com.tr
- https://www.bger.ch/de/index.htm
- https://juris.bundesgerichtshof.de/
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Hukuk (Diğer) |
| Bölüm | ÖZEL HUKUK |
| Yazarlar | |
| Erken Görünüm Tarihi | 8 Ekim 2025 |
| Yayımlanma Tarihi | 8 Ekim 2025 |
| Gönderilme Tarihi | 18 Nisan 2025 |
| Kabul Tarihi | 1 Mayıs 2025 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2025 Sayı: 75 |
