IACOBI CHRISTIANI SCHAEFFER
SERENISSIMI AC POTENTISSIMI REGIS DANIAE NORWEGIAE A CONSILIIS £ PHILOS. DOCT. GYMN. ACAD. ALTON. PROF. HONORARII ; ECCL. EVANG. RATISB. MINISTRI ; ACAD. IMPER. ROBORET. BEROLIN. AQ BAVAR. SOCIET. LITTERAR« DVISBVRG. ET TEVTON. GOETTING. NEC NON UBERAR. ART. LIPS*
SOCII
P I S C I V M
BAVARICO - RATISBONENSIVM
P E N T A S.
CVM
TABVLIS IV. AERI INCISIS ICONES COLORIBVS
SVIS DISTINCTAS EXHIBENTIS VS,
RATISBONAE
IMPENSIS MONTAGII ET TYPIS WEISSIANIS
M D CC LXI.

‘t
* *• a f'T 9"t n^v ? cr >'a *• v
* r - .* .i ij t >* A I £.*Ck w? /Vi
•'.'W,H SL:,%*• ■ M'i-Wjstpi>V?< .u.>.*■. 'j /*';a <^tKKi.7.#*
-: rif} iri,a . ir'■• . ’; *•
V 7
r i'
i'
I .v
,' - ;•’ X i
(.:.'* J ', ( •.
i . . 4 . v*'
»' : * »'>»*.* £ l
T / 7
« » »
' ., ,■.
*.»' > -:- >—
v *i
' %7 ' : • .
' \ )
vaa _,,
7 ‘ b • '•' ’?'• „'»A '
, f-/•• v ;v£ ■*.
!i- 4 ; ,-K* -7
• fj., ik,}-^y,r r^-
/' ,7 ,v
7 *f
?
)■
r 4 ^;';.
V.'
gff' '->" /?'
-*) # A
7 -^vJ -. ' 'gt- ~v‘ f .' 7 ' • •
-7 '
, . i^0 ^
***&■
> .77
J,
■ ■ ;'^‘“ J '-«h. vL. ‘" iiiij
itr? r,: -<^" 7 ..-.--
..~*j£ ., 4 AfSSpf' 5-S .,‘'■.■£%*'
^ \ -ME Ä. ^ ,,//
c t ^

T
SERENISSIMO
AC
POTENTISSIMO PRINCIPI
DOMINO DOMINO
MAXIMILIANO IOSEPHO
VTRIVSQVE BAVARIAE ET SVPERIORIS ‘
PALATINATVS DVC1
COMITI PALATINO RHENI
S,R. I. ARCHIDAPIFERO
ET
ELECTORI
LANDGR AVIO LEVCHTENBERGENSI C£T, CET.

d * N '> \ Vtf ’* ^ *V 'H" < *V- VV. *
:• /f A v r /
<r'< - 'v
■ f 4 : ■ .•<»*
G 5' « h <:
I
ft /I L ' *' ' f f ,- f y V ' >' *,? f- /I l f / lu i < e, f i > i i k, «J
f'} s A : ^ ^\r‘
a
. T
Ai > . i
AAOCl '
I t T ? / f 'F ,#■
* i •*■
\ k \
m
JiUron^iT/. 1*3 51-A• r.s^ •; ,'...'l M*/r aVUTI'/
. / r - . •** k f, :r
«, V ' i ■' 'i
ii 4
V H I * 1 C A i'
-fi M .i 4 : •’ A '!
4 | ' n 5
■ ! L
>
‘I A ,! *fl
. imnon%
r i
» o r ; r. »k j
/. :. :'fr> 7 A : ‘: r v
:M.
.. t; V. a .1
;*• f ■'•:•■■.:/ •
i" 'AM!
/

SERENISSIME AC POTENTISSIME
PRINCEPS ELECTOR,
DOMINE CLEMENTISSIME,
Inter plurimas atque excelsissimas virtutes, quae TE non minus, quam iuimnus natalium splendor, non bavaris solum & germanis TVIS, sed etiam exteris & longinquis nationibus admirabilem & conspicuum faciunt, sane haud postrema est mirifica in litteras cuiusque generis, & viros earum studiis deditos, propensio ac munificentia vere regia.
Huius etsi iamdudum innumerabilia longeque illustril- sima exstant documenta: tamen haud ita pridem ingens cumulus accessit, instituta TVIS aulpiciis munificentissi-
A 3 meque

meque dolata scientiarvm academia * em communem TEcum sedem atque idem domicilium esse voluisti.
Credidistinempe^PRIN C E P S SERENISSIME, monachio TVO- quod, prae infinitis evropae vrbi- bus* plurimis maximisque ornamentis superbit, quidquam ad splendorem magnificentiamque deesse, nifi hoc quoque egregium decus eidem conciliassem
Sed praecipua certe, aut potius vnica causia , quae TE ad diuinum illud consilium atque institutum impulit, est vtilitas tum rei litterariae, tum hominum in primis ae regionum sebsepicntifiimo imperio TYO florentium, quorum commodis & felicitati* tamquam verus patriae pater, omni ratione prospicere & consulere gaudes, neque vili rei parcis , quae ad amplificandam salutem publicam idonea este videatur.
Cum nimirum TIBI, MAXIME PRINCEPS, persuasum sit, ad conseruandum atque augendum reipublicae florem & incolumitatem plurimum conferre artium liberalium litterarumque studia: ad ea foucnda atque excitanda omni ferris cogitatione, atque his ipsis difficillimis temporibus, cum alibi fiimtus in tutelam artium faciendi reciduntur, TV illos etiam augendos censiusti.
Quare

Quare minime est mirandum, fi TE, PRINCEPS SERENISSIME, omnes, qui aetatem in litteris agunt, taipquam communem litterarum & litteratorum patronum suspiciunt, ac tantum non adorant.
Equidem adhuc lummas vereque regias virtutes T V A S venerabundo silentio sum admiratus; nunc autem pauculas hasce chartas, animi TIBI deuotiffimi testes, ad pedes TVOS deponere aufiis fern : quod certe non fecissem, nisi mihi confirmatum esset, fore, vt humillimum hoc officium non aipcrnareris.
Suscipe igitur, SERENISSIME PRINCEPS, has tenuis opusculi quasi primitias, «& tamquam vectigali quoddam tittdae, quam geris, rei litterariae debitum. Suscipe hos pisces, tamquam prouincMes TVOS: font enim omnes earum aquarum incolae, quae terras ditionis TVAE interfluunt: vnde nemini plus, quam TIBI, in eos iuris est, ipsique viciflim nonnihil Iuris sibi esie autumant , tutelam & praesidium TVVM Implorandi Quod fi a dementia TVA impetrauerint, non curabo, quid quisque de his conatibus meis sit iudicaturus.
Devs,

Devs, qui peculiares regvm & principvm curas agit, TE, PRINCEPS SERENISSIME, & CELSISSIMAM PRINCIPEM CONIVGEM TVAM, tam bavariae TVAE, quam saxoniae, carissimae patriae meae, decus ac delicium, ad extremum aetatis terminum saluos, incolumes ac sospites con- seruet, annuatque votis ardentissimis, quae cum tot millibus fidelissimorum pectorum concipit
SERENISSIME AC POTENTISSIME
PRINCEPS ELECTOR,
DOMINE CLEMENTISSIME,
SERENITATI TVAE
subjectissimus äc deuotissimus
IACOBVS CHRISTIAN VS SCHAEFFER, Saxo - Querfurthensis.

tttttf ttttttttt f f ttttf
PRAEFATIO.
P ostquam paucis abhinc mensibus in peculiari epistola quaedam proposui, quae ad studium ichthyologicum expeditius ac tutius reddendum pertinere mihi viderentur * : iam initium ipse facio ea, quae dedi, consilia exsequendi.
Nonnulla vero praefari visum est, tum vt vniuedum , quod cepi, consilium explicarem , tum vt de iis quinque piscibus, quos prima huius operis particula exhibet, pauca dicerem, & quamobrem eos potissimum selegerim , aliquam redderem rationem.
Animus igitur est progressu temporis descriptiones, pictasque effigies, variorum piscium huius regionis cum viris, harum rerum studiosis, communicare.
Singulae partes quinos pisces exhibebunt, daboque operam, vt eos coniungam, qui quamdam inter se habent quasi cognationem, ac eam ipsam ob caussam difficilius discernuntur; quin etiam ab auctoribus ichthyologis iam inter se confusi , atque iidem putati, sunt.
Vtique piscium illorum potiffimum rationem habebo , qui accuratiore descriptione digni sunt atque indigent, aut saltem natiuis coloribus exprimi & pingi merentur.
Pisces nostrates , nimirum quos Danubius , & qui tam supra vrbem nostram, quam infra, in eum influunt amnes, Nabis & Reginus ,
B alunt*
, * Epistola ad Societatem litterariam Duisburgenfem de tutiori ac faciliori studio ichtyologico, 1760.

PRAEFATIO.
alunt, cunctis reliquis praeibunt. Aliquando tamen , rebus ita suadentibus - vel plane cogentibus, vna cum illis sistam etiam quosdam ex iis, qui stagna, lacus & stuuios bavariae, regionumque finitimarum, inhabitant.
Nullius piscis descriptionem aut effigiem exhibebo, nisi quem Ipse accuratius inspexero atque explorauero; nisi qui me auctore & curatore pictus, in aes incisus , suisque coloribus inductus, fuerit.
Si quorum ex his piscibus iam exstant descriptiones & effigies, eas consulere minime supersedebo : atque vbi earum auctores recte viderunt, & perspicue locuti sunt, ipsa eorum verba retinebo : si qua minus accurate notauerunt, emendare atque accuratius definire conabor : quae attentionem illorum fugerunt, aut minus sufficientia videbuntur , ea supplere atque addere studebo. Atque hac quidem ratione credo, descriptiones meas fatis accuratas explicatasque prodituras , neque vereor, ne me aut plagium commisisse, aut tantummodo noui aliquid dixisse, videri velle, iure quisquam postit suspicari.
Icones, natiuis coloribus expressae, non modo descriptionibus meis multum lucis afferent, sed ea quoque clariora reddent, quae verbis non fatis perspicue ac distincte describi posiunt. Et spero, icones, in posterum prodituras, meliores fore his praesentibus; quippe quae iam integro abhinc anno formatae atque in aes incisae fuerunt, quarum sane quaedam in praesentia melius exprimenda curauissem.
Singulae pentades sequentibus constabunt capitibus. Capita quinque priora continebunt descriptiones, ita, vt singulis piscibus singula tribuantur capita. Sextum , quoties natura & qualitas piscium postulat aut cogit, ea indicabit, quae piscium horum partes habent communia , item quibus rebus inter se differunt. Vltimum semper quasdam obseruationes atque experimenta ichthyologica suppeditabit.
Quod

PRAEFATIO,
Quod ad praesentes quinque pisces attinet, eos prae ceteris Delegi propterea, quod deprehendi, apud au<stores quaedam nimis parce , quaedam perperam, tradita : & quod praeter eas, quae apud MARsicLivM & willvghbeivm nigro colore exstant, icones habemus nullas, quae natiuis coloribus sint expressae : deni« que, quod quatuor horum piscium apud artedivm, lin- N A E V M, KLEINIVM, WILLVGHBEIVM., & ali OS, apposite ab vrbe nostra, Ratisbonenses sunt .cognominati.
Praetermittere quidem poteram percam vulgarem, quoniam haec piscium species sat nota, latis accurate ab artedio descripta esi; sed cum ceteri quatuor pisces vulgo ad genus percarum referantur, & re vera multa cum eo habeant communia, eiusdem prae ceteris effigiem descriptionemque duxi exhibendam.
Qua lege & methodo in descriptionibus A obferuationibus piscium vsus sim, & scmper vti mecum constituerim , initio capitis indicabo yltimi.
Quodsi A hunc, quem piscium historiae impendi, laborem aequi bonique facient, alboque calculo dignabuntur, rerum naturalium aestimatores & digni iudices: id mihi non solum erit gratum, sed efficiet quoque, vt malefanorum quorumdam atque inuidorum nugas, vultumque toruum, in posterum eodem modo, quo adhuc feci, despiciam* prout merentur, atque contemnam. Dabam Ratisbonae, Calendis Februarii m d cc lxl
B 2
VOCES

VOCES TECHNICAL
P iscis est animal apodum , pinnis femper praeditum, vel branchiis, vel pulmonibus respirans, plerumque in aqua habitans , ibique vel solis pinnis, vel flexuoso corporis impulsu simul, natans, interdum vero in terram sponte egrediens, & quandoque in aere supra aquam ope pinnarum pectoralium volans, art.
CATHETOPLATEvsest, si altitudo perpendicularistransuersali maior est. plagioplatevs est, cuius transuersalis perpendicularem superat. alepidotvs dicitur, qui nullis squamis contectus est.
macrolepidotvs est, qui squamis magnis; mic rolepidotvs, qui paruis, contegitur.
monopterygivs, qui vnicam; dipterygivs, qui duas pinnas gerit. acanthopterygivs , cuius pinna, vel tota, vel ex parte, aculeis suffulta.
pinna adiposa est, quae nullis radiis, vel cartilagineis, vel osseis, suffulta. 0 dorsalis, x quae in dorso sita est.
0 pectoralis, quae vtrimque in lateribus,post branchiarum opercula, conspicitur, atque ab aliis auctoribus lateralis dicta.
, ventrales sunt, quae in infimo ventre inter opercula & anum locum obtinent.
, ani fita est inter anum & caudam.
0 cavd a e corpus terminat.
linea lateralis per latera plerumque piscium producta conspicitur,’ vel ex punctis quibusdam seu foraminibus, vel ex ductu quodam, per longitudinem quarumdam squamarum procedente, oritur. membrana branchiostega est membrana operculis branchiarum adnexa, radiis instructa; quae in conspectum prodit, dum opercula eleuantur.
Dc ceteris vocibus technicis videatur epistola , a me edita, de studio ichthyolo- gico tutiori ac faciliori 9 eius que tabulae , aeri incisae, iconum explicatio,
/1
r* —
c.
PISCIVM

PISCIVM
BAVARICO -RATISBONENSIVM
P E N T A S,
Capvt I.
PERCA VVLGARIS.
BÜRSTEL B AVARO RVM*
§- r.
erca vvlgaris est piscis WILLVGHBEIO, aculeatus ^ duabus in dorso pinnis , anteriore autem Jpinis radiatus : quoad classem LINNAEO, thoracicus; ARTEDIO, acanthopterygius; KLEINIO, branchedelus; pinna dorsali longa: quoad gen vs LINNAEO, operculis branchiarum serratis; ARTEDIO, membrana branchioflegaseptem vtrimque ossiculorum , squamis duris & asperis) lamina superiori operculorum branchiarum serrata; KLEINIO, pinna dorsali vnica longa interrupta; omnibus tribus auctoribus perca: quoad speciem LINNAEO, perca pinnis dorsalibus
B 3 diftin-

% C&pvt I.,.Perca vvlgarjs.
distinSUs , secunda radiis fiptemdecim ; ARTEDIO, perca lineis utrimque fex transuersis nigris, pinnis ventralibus rubris ; KLEINIO, perca pinnis ventralibus duabus, areolis nigricantibus, a dorso in ventrem defendentibus , iride fiam, pinnis caudaque rubicundis ,
§- 2 .
Insignitur haec perca in tota b avari a, hinc etiam rat is- bonaeQ, nomine germanico das bürstel (**). Duxit haec denominatio, vt mihi videtur, originem, vel a sobstantiuo bürste, scopula, vel a verbo bersten , rumpi . A substantivo, quia piscis non modo tactu eamdem manui asperitatem imprimit, ac scopulae $ sed cute eius squamosa eodem quoque modo, vti scopulis, ad verrendum & defricandum aliquid, vti queas. A verbo, quia piscis captus, seu manu tactus A apprehensos , subito pinnam dorsalem , ex parte r anteriori aculeatam, ita erigit, vt ira quasi rumpi, bersten , vellet; hacque figura inimico suo resistere, ei terrorem inficere, cumque laedere quaerat.
5 - 3 .
Si percam, de qua mihi sermo est (§. i.) , in vniuerjlim consideres, eam inuenies piscem quodammodo cypriniformem* a capite ad caudam vsque, tam superius seu dorso, quam inferius seu ventre, ita arcuatum seu connexum, vt arcuum pars concaua altera alteram relpiciat, hinc medio altiffimum ; lateribus dorso & ventre quidem
eom-
(') Qui plures synonymias scire vult, legat ARTED1I Synonymiam p. 66.
('*) Terminatio in litteram l ad dialectum BAVARICAM referri dehet. Hic enim omnia non modo diminutiua, seu saxo NVM gen\ sed etijtm complura nomina primitiua in/> a SAXQNIB VS omissum, terminantur. Sic* verbi caussa,
S A X O NE S fasciam nominant eine Binde , ein Halstuch} B A VARI addunt/ & pro- nunciant das Bindet, das Halstüchel, seu, ad eorum orthographiam e reieclo, das Bindl, Halstuch}» Hinc forsan B'ürßel B A V A R O R v M, nominarent SAXONE«- tine Burfic.

fiÜRSTEL BAVAÄORVM. Z
cöftfpressum , neutiquam tamen planum , sed medio similiter paululum conuexum & crassum, caput vero & caudam, versus decliniorem & magis gracilescentem; pinnis,- cauda non exemta, si dorsalem cum KLYANIQ vnicam aestimas, heptapterygium, si cum LINNAEO & ARTEDIO eam dißin&am iudices, octopterygium; quantum quantum , capitis parua parte excepta, squamosum, alperum, & quodammodo pungentem; praecipue vero lineis aliquot latis, seu zonis 9 recta transuerfis & nigris (§. 24.), vt nota chara&eriftica , ornatum.
§♦ 4 *
caput quodammodo conicum; cathetoplateum; a dorso ad maxillas decliue; ad basin corpore medio angustius - ibique altissi- mum; alepidoto - squamosum.
Superne obscure flauum, seu viridi-nigreieens, alepidotum ; ad nares vsque planum, durum, osseum, immobile ; a naribus ad rastrum vsque conuexum, molle, cartilagineum, flexile.
* Ad latera compressum, obscure argenteum, cum rubore & aureo mixtum: ex lamina operculorum priori paululum conuexum, molle, carneum j pisce humido tactu laeue, glabrum, &, vd videtur, alepidotum ; sed, pilee sicco , tactu alperum, & omnino squamosum (§.17.) : ex lamina pofleriori fere planum, durum, osseum,* media parte laeue, alepidotum; reliqua alperum & squamosum (§. 18.).
Inferne valde arcuatum seu conuexum, album , laeue, alepidotum, punctulis raris nigris alperlum, molle , carneum.
§. 5.
Superficies capitis superior, seu plana (§,4.), accuratiori conside- ratione & descriptione ex rationibus , quae capite vltimo indicabo, mihi omnino digna videtur, quia eam in omnibus mdiuiduis eamdem,
&pul-

4 Capvt I. Perca vvlgaris.
6c pulcherrime formatam, reperi. Optime in tres regiones eam distingui poste arbitror.
§. 6 .
Prima regio (§. z.), a basi seu fine capitis ad finem vsque oculorum procurrit, ac- ni fallor - ab aliis occiput - ab aliis vertex , nominari solet. Constituit hanc regionem scutum triangulare , peculiari modo insculptum.
Bafis eius eadem est, ac capitis, 3 linearum, marginata, tam limbo varie ac artificiose crenata seu excisa, quam supra exilibus ca- uitatibus impresia; e medio apophysi, seu (pina, 3 linearum, dorsum versus, e regione eius pinnae , elongata : anguli ad latera vtrim- que deflexi, conuexo-plani, obtuso-acuti; apex duabus lineolis elatis transuersis truncatus, eisque a sequenti regione distinctus. Superficies plana, alepidota; poflerius , e medio baseos, lineola parua, elata, apice acute terminata, rostrum respiciens, sed medium scuti non attingens, cernitur ; anguli laterales toti squamis obducti; ex angulis vero apicis truncati, oritur fasciculus radiorum excauatorum, pectini- formium, oblique ad interiora versus diuaricantium 6c sibi inuicem inclinantium. Liceat hanc regionem in posterum scutisormem nominare.
§. 7.
Secunda regio (§. 5.) a praecedenti scutiformi ad nares vsque circumscribitur, ab aliis frons nuncupata. Exhibet figuram pyramidis .
Basin eius lineolae, ante nominatae, transuersae (§. 6.) constituunt ; latera rectilinea in summo apice in angulum non concurrunt, Ibd, inter se distantia, apicem obtuso - acutum formant. Superficies non exacte plana, sed paululum conuexa, per mediam longitudinem vel leuiter sulcata 6c quasi fisia, vel acuminata 6t integra. Lateribus hu- ' * ius

BÜRSTEL B A VAR0RVM. J
ius pyramidis , aduerfus orbitam oculorum , adiacet posterius corniculum , venatorii instar, cuius orificium caecum rostrum respicit; anterius vero alia exilis pyramis , cuius basis nares versus oblique truncata est. Placet hanc regionem frontalem nominare^
§. 8 .
Tertia regio (§. 5.) ab apice pyramidis praecedentis maioris (§. 7-) incipit, & cum maxillis definit. Quanta quanta est conüexa. Ore clauso adeo in tuberculum, seu eminentiam, eleuata adparet, vt cum apice nasi optime conferri queatore aperto hoc tuberculum, seu eminentia , cauitatem plus minus rotundam induit. Non absonum mihi videtur , si hanc regionem naßformem adpellem (*).
§. 9-
R 0 s t r v m in extrema capitis anteriori parte situm, acuto - obtusum, cartilagineum, molle, laeue, mobile, alepidotum ; superne fusco - nigrescens, seu nigro punctatum, ad latera albescens.
Z. 10.
os in apice capitis situm, imberbe, oblique ad membranam branchiostegam versus incisum , paululum sursum spectans , denticulis horridum (§.Z8.).
§. 11.
rictvs, seu introitus oris , amplus, longus vnciam if , latus ad angulos vnciam 1, hinc fere circularis. Pollicem ad oesophagum vsque facillime poteram immittere ; retrahere, ob denticulorum situm & structuram (§.z8.), eo difficilius, nec sine dolore.
C LABIA,
(*) Ea, quae §. 6 • 8. a me dicta sunt, non, nisi in piscibus, penitus siccis, conspicua sunt; in humidis, seu modo ex aqua extractis, omnia vel longe alia se exhibent, vel visum plane fugiunt.

6
Capvt I. Perca vvlgaris.
§. 12.
labia, dentes tegentia, fere nulla; nisi quod extremus limbus vtriusque mandibulae paululum mollis, carneus ; sed re vera a mandibulis vix vilius differentiae.
§• IZ- -
MANDiBV.LAE, limbum oris constituentes, oblongae, fere semicirculares, denticulis (§.z8.) alperae , non eiusdem exacte longitudinis, Ore aperto, inferior quidem superiori longior videtur; sed fallacia visus. Ore enim clauso, superior inferiori, etsi vix i lineae, ita longior, vt dentes iuperioris anteriores vitra inferiorem mandibulam cadant. Et superior & inferior mobilis , ea tamen differentia , vt inferior valde deprimi 'queat, superior vero prope recta, & quasi ex pyxide, vti in cyprinis, prosiliat.
§. 14-
nares anterius in summo capite ad latera, inter rostrum, seu maxillam luperiorem, & oculos sitae; duplicem aperturam vtrimque habentes; lineas 2 inter fe distantes; oculis, quam rostro, propiores-.
Foramen prius , seu anterius, a rostro lineas 4z situm, rotundum*, posteriori duplo minus, valuula tectum.
Foramen poßerius a priori lineam i\ remotum, priori maius, oua- le, e regione canthi oculorum maioris situm, & orbitae ipsi quasi Insitum.
8- J 5>
ocvLi in supremo capitis latere siti; operculis, quam rostro, propiores; lineas 6| superne inter fe distantes; mediocres; in latera spectantes; ouales; longi lineas 5s, lati lineas 41; conuexi; paululum

BÜRSTEL BAVARORVM. f
lum protuberantes, praecipue ex parte superiori; toti, excepta pu» pilla , cute communi tecti; superius, cute alia nigrescente, veli & palpebrae instar, instructi
pvpilla nigra; sphaerica; conuexa; linearum af, In pisce mortuo nigredo virescit, figura sphaerica in quadratam transit,
iris saturate lutea, seu aurea; sphaerica; vix lineae -* aequans. In pisce mortuo saepe euanescit, seu in corneam quasi effluit, cura eaque se miscet,
cornea, ex qua eoior oculorum maxime desumitur, valde variat. In quibusdam ex superiori parte caeruleo-rubra , seu violaceo-purpurea ; in aliis, praecipue mortuis, aurea, hinc inde vna, vel altera, macula nigra tincta ; in aliis tota obscura &, vti pupilla, nigra ; ex inferiori parte in omnibus obscure argentea cum aureo mixta. Figura oualis ; ex superiori haemisphaerio conuexa, ex inferiori planior.
orbitae oculorum osseae, ouales, longae lineas 5 *•, latae lineas 5 ; ex haemisphaerio superiori acuminatae, paululum protensae; ex partibus reliquis planae; anterius in angulum acutum excurrentes, cantho oculi humani exteriori, seu maiori, non dissimiles. . Cinguntur hae orbitae, a parte posteriori & inferiori ad apicem vsque rostri, peculiari semicirculo, calcar imitanti, & semilunaribus incisuris notato,
§. 16.
opercvla branchiarvm ad latera,capitis sita, ex duabus conipicuis laminis , diuerse triangularibus, osseis , ex parte per membranam connexis , & quarum vna ab altera paululum eleuari potest, composita,
C 2 Lamina
(*) Si pupilla ex interiori parte eum summa cura exscinditur, semper ea illi adhata invenitur cuti, qua cornea & iris tectae sunt; hinc oculo exemto numquam non cutis communis in medio est foramine perforata.

8
Capvt I. Perca vvlgaris.
§• ' 7 *
Lammn prior, seu anterior (§. 16.), ad rostrum versus, maximam partem superficiei conuexa; mollis; carnea; squamosa; coloris argentei , ex flauo, viridi, aureo & rubro mixti; in posteriori parte ad caudam versus secundum perpendiculum truncata; in inferiori parte ad membranam branchiostegam versus, curua seu arcuata; in vtra- que parte apophysi marginata, plana, olsea, & limbo denticulis serrato , cincta. Jure eam triangularem nuncupaui.
Hoc respectu basis trianguli superius capiti interne adnexa, externe abscondita; apex pinnam ventralem respiciens; latus dextrum rectili- neum, secundum perpendiculum situm ; latus sinißrum curuilineum, dextro breuius, & inferius situm ; medium trianguli quantum quantum , genarum seu buccinarum hominis instar, conuexum, carneum, molle, squamis tectum, & manum anterius mouenti asperum.
Duo latera trianguli desinunt in duplicem marginem osseum , ale- Tpidiotwm. .Interior elatus, fusco-nigrescens; exterior planus, vt interior, apice latior, argenteo-aureus, splendens, limbo denticulis, magnitudine , situ & directione diuersis, serratus & asper.
Denticuli lateris re&ilinei , & secundum perpendiculum siti, supra, qua incipiunt, minimi, oculis nudis vix conspicui, ad apicem vsque ordine decrescentes; omnes denticulis lateris inferioris minores; recti , acuti, ad radicem latiores , compressi , plurimi, densi ; superiores oblique dorsum , medii recta caudam, vltimi rursus oblique pectus spectant.
Denticuli lateris curuilinei , seu inferioris , prioribus duplo longiores ; bene conspicui; ad radicem continui, apice distantes; cur- uati; rostrum respicientes ; priores reliquis longiores , ordine decrescentibus^ omnes simplices,quandoque tamen vnus,vel alter,bifidus.
Haec

BliRSTEL BAVJiRORVM.
9
Haec lamina prior , ex parte posteriori & inferiori, alteri per membranam argenteam adnexa est, eique apophysi sua serrata incumbit.
§- i8.
Lamina altera , seu posterior (§. 16.), vere triangularis; ossea; conuexo - plana, obscure argentea, maximam mediam partem alepidota , reliqua squamosa.
Apex caudam horizontalster & recta respicit, in aculeum seu spinulam acutam, lineas a radice pinnae pectoralis remotam, eius- que e regione sitam, desinens. Latus superius in dorlum verius oblique situm; lineam lateralem exacte tangens, ibique capitis parti scuti- formis eiusque angulo laterali (H. 6.), adnexum, post ad apicem vsque concauum; inferiori multo breuius. Latus inferius pectus reipicit; superiori triplo longius ; totum connexum seu arcuatum, ad apicem tamen paululum concauum ; ex medio incilum , ibique subtilissime serratum. Bafis lateri laminae anterioris rectilineo & perpendiculari exacte adposita, cum eaque membrana argentea connexa.
Superficies huius laminae plano-connexa; superne ex angulo ba- seos squamis paucis tecta; medio ossea, alepidota, striata ; inferius parte ossea media, per lineam fere rectam,& oblique sitam, separata; squamis eo usque obsita &, vbi incila & serrata, quasi membranacea,' dehinc denuo ossea & alepidota.
Si hanc laminam accuratius inquiras & consideres, inuenies eam ex duabus distinctis partibus compositam. Maxima pars triangulum constituit; inferius, ac e regione denticulorum laminae anterioris maiorum curuatorum, minor pars oblonga, seu triangularis , articulata est, ex cuius nexu ante dicta incisura oritur. Si hanc incisuram armato oculo subiicias, eam ab vtraque parte serratam comperies.
C 3 Vtra-

IO
\
Capvt I. Perca vvlgaris.
Vtraque lamina operculorum, & anterior & posterior, interius concaua, tota argento quali obducta, & variis spinis osseis hinc inde elata & firmata.
§. IS.
membrana branchiostega laminae posterioris lateri inferiori adnata, ab eaque ex parte tecta; expanfilis; ossiculorum 7 distinctorum & numeratu facillimorum (*), quorum duo priora ab operculis omnino tecta & abscondita.
Oßlcula omnia ad caput versus curuata; compressa; argentei coloris; ad radicem paululum lata, in apice acuta ; duo priora in medio omnium latisiima; quatuor priora in radice fibi vicina, reliqua in radice plus minus inter fe distantia, omnia in apice propinquiora. Ossiculum primum triplo longius est vltimo, reliqua intermedia ordine breuiora primo, vltimo longiora.
Membrana ipsa, quae ossicula nectit, seu suffulcit, femipelluci- da est; expansa; inferius arcuata; a posteriori parte, e regione aculei laminae fecundae, in alium aculeum seu apicem triangularem mollem, flexilem, membranaceum, & femipellueidum desinens.
§. 20.
Caput (§.4-19.) excipit corpvs, seu maxima ea pars, quae, capite & pinnis demtis, totum piscem constituit.
Est vero corpus capite duplo, & paululum vitra, longius; cathe- toplateum; quodammodo cypriniforme ; & dorso, & ventre, arcuatum (H.Z.); pisce viuo, & pinna dorsali erecta, in medio; ea complicata, & pisce exarido, ad finem operculorum, e regione initii pinnae dorsalis & radicis pinnae ventralis, altissimum & crassissimum; sensim versus caudam angustius & compressius ; paululum ante caudam angustissimum & ad eam maxime compressum; totum squamis medio-
cri-
(') In aliis, etsi raro, etiam 8 ossicula inueni.

It
BÜRSTEL BAVARORVM,
eribus, & limbo semicirculari asperis (§. 28.)- tedum; fulci, nigrescentis & argentei coloris; a lateribus zonis aliquot transuersis nigris (§. 24.) ornatum.
Anterius & supra, vsque ad initium lineae lateralis, capiti adnexum ; ad latera & inferius, a linea laterali ad gulam vsque semicir- culariter exscisfum; posterius cum cauda, seu pinna caudae, connatum; non, nisi vnico loco, nempe ano, perforatum, reliquo penitus integrum; nisi forte aperturam branchiarum, quamquam iniuria, huc referre velis.
§. 21.
Corpus a capite ex parte inferiori per foramen, operculis tedum,’ interruptum seu exlcissum (§. 20.) reperitur; & quia totum branchiis repletum, apertvrae branchiarvm nomine insignitur. Est ea in perca nostra sat ampla, & in medio , vbi opercula maxime operiri queunt, vnciam aequans. Foramen ipssim posterius est semicirculus ; supra, a linea laterali ad pinnam pedoralem vsque, tribus lamellis cindum (§. 22.); a pinna pedorali vero ad gulam vsque ossiculo, seu clauicula, superficie maximam partem molli & squamata, firmatum.
§. 22.
Post modo dictam aperturam branchiarum (§. 21.) illae la- m e L L a e in considerationem veniant necesse est, quibus ea est circumclusa. Tres sunt numero, easque lamellas postbranchiales nominare lubet.
Prima lamella, seu superior , oblonga, plana, fusco - splendens, supra lineam lateralem oblique sita; limbo exteriori ad caudam versus conuexa & serrata; interiori ad caput versus jnarginata & reda; longa lineas zz; apice, vbi lineam lateralem tangit, obtuso - acuta*
Secunda

12 Capvt I. Perca vvlgaris.
Secunda lamella, seu media, a pinna laterali incipit, & ad aculeum operculorum desinit; vt prior, oblonga; oblique sita; superficie paululum concaua; limbo exteriori conuexa, ibique superius ad medium vsque serrata, reliquo non serrata; interiori limbo marginata & rectilinea ; longa lineas 5 ; flauescentis A splendentis coloris.
Tertia lamella, seu infima , quodammodo triangularis, apice ad caudam versus obtuso serrata ; exacte supra radicem pinnae pectoralis sita; superficie concaua, flauescente & Iplendente.
§. 23.
dorsvm a capite ad pinnam dorsalem conuexo adfurgens, & in quibusdam gibbosum ; rotundiusculum ; ab initio pinnae dorsalis primae , seu parte aculeata, ad eius finem vsque planiuscu- lum, sulco notabili excauatum, in quo pinna omnino reconditur; post pinnam aculeatam, vbi nimirum distincta , alius paruus gibbus, seu conuexa eminentia, trium linearum, interuallum, inter hanc pinnam aculeatam & sequentem inermem, exacte complens; cum pinna inermi decliuo ductu caudam petit, ad eius finem vsque connexum, post plano-rotundatum, fere horizontale } ante caudam rursus ad- scendens, & denique in cauda ipsa acuminatum ; ad radicem pinnae dorsi fusco-nigrescens, reliquo lineam lateralem versus flauo mixtum (*).
§. 24.
latera in medio aliquantum conuexa, ad opercula & caudam versus declinia; squamosa ; aspera ; coloris supra lineam lateralem fusco-flaui, post eam & praecipue caudam versus ex aureo, viridi, & albo adeo mixti, vt certi quid determinari nequeat; vti
pinnae
* In piscibus valde aridis initium dorsi, a spina capitis elongata < §. 6.) ad pinnam dorsalem usque acuminatum ; ad radicem pinnae dorsalis aculeatae, planum ; ad radicem inermis rursus acuminatum, seu cultellatum.

BÜRSTEL BAVA RORVM«
i3
pinnae pectorales desinunt, argenteo - aurei ; contra e regione pinnae dorsalis inermis & caudae fusco - viridis, aureo & argenteo mixti.
Maxime autem notatu dignae sunt lineae latiusculae , seu zonae, transuersales nigrae , quibus haec percarum ipecies est ornata. Omnes coloris nigrescentis, a dorso ad ventrem vtrimque fere recta descendentes ; seu, quae per pinnam dorsalem non interrumpuntur, in dorsi acie continuae; numero autem., figura & situ tam in eodem indiuiduo, quam in diuersis, diuersae.
In quibusdam 6 & 7 maiores & euidentiores zonae; in aliis 8 & 9 numerantur; primae & vltimae mediis semper breuiores ; singulae fere latae lineas 2I» In aliis primae & vltimae omnino zonae} in aliis maculae potius latae & incertae figurae. In ea perca, ex qua descriptionem meam feci, zonarum haec erat conditio :
Sex numeraui euidentiores & longiores; & praeter eas etiam tres minores & breuiores.
Zona prima ante initium pinnae dorsalis vtrimque, longa lineas 9; incipiens a summo dorso, & desinens ad latera exacte in fine operculorum ad eorum spinulam aculeatam; paululum caudam versus concauo - arcuata.
Secunda incipiens inter sextum & octauum ossiculum aculeatum, longa vnciam 1 & lineas 3; desinens ad finem fere pinnae pectoralis, recta descendens.
Tertia , longitudine vnciae 1 & linearum 4, a penultimo ossiculo aculeato, cuius membrana intermedia macula nigra notata, paululum obliqua & arcuata, descendens, in imis lateribus lineas 4 ante anum desinens. Haec zona in omnibus omnium longissima.
D

14
Capvt I* Perca vvlgaris.
Quartae, longae 9 lineas, initium inter octauum & nonum radium pinnae inermis; finis in medio latere e regione radii tertii, seu simplicis, pinnae ani; rectae directionis.
Quinta , longa 5 lineas, post: finem pinnae dorsalis inermis incipiens ; paululum vitra lineam lateralem procurrens; in summa dorsi acie , vbi non interrupta, sed continua, lata lineas
Sexta denique zona ante initium caudae sita ; fere totum latus occupans; lata lineas 4, longa lineas 6.
Inter has zonas longiores & maiores numeraui tres alias breuio- res & minores : mam inter zonam primam & capitis basin , longitudine linearum 31; alteram inter zonam primam & secundam , ex radice ossiculi quarti & quinti aculeati, longam lineas 3 ,- tertiam inter zonam secundam & tertiam, ex radice ossiculi vndecimi & duodecimi aculeati, longam lineas 4. Hae zonae minores omnes ad lineam vsque lateralem descendentes (*).
His zonis transuersis adhuc addenda est ea macula nigra maior, lata & fere quadrata, qua in quibusdam capitis regio semiformis ( §.6.) est praedita.
Quandoque adparet etiam in mediis lateribus hinc inde macula nigra, qua alii carent
§. 25.
pectvs planum, idque medio maxime , caput tamen versus paululum conuexum; totum argenteum, hinc inde aureum relucens;
squamis
(*) Obseruaui saepius hoc singulare harum zonarum maiorum -& minorum. Quae in vno latere eiusdem piscis zonae maiores , in altero latere se exhibent minores, & vice verla.
(**) Hae zonae & maculae tam in valde humidis, quam penitus siccis piscibus difficile distinguuntur & numerantur; maxime conipicuae in eis, qui medium inter dumi dum A siccum tenent.

BÜRSTEL BAVARORVM. 15
squamis omnino, vt corpus, scabrum, quae in maioribus siccis etiam nudo oculo conspicuae ; m minoribus, humidis praesertim, squamae adeo sunt exiles , vt oculos nudos fugiant & tactur laeuitatem mentiantur.
In medio pectoris foueota cernitur, quae ab hominum scrobiculo cordis non multum abhorret.
§. 26.
venter totus argenteus, squamatus, exasperatus; a pinnis ventralibus paululum planus; postea rotundato -conuexus, idque ad finem pinnarum ventralium maxime; ab ano, eiusque pinna, recta ad- scendens; & denique rotundato - conuexus caudam petens, acuminatus terminatur,
§♦ 2 /.
linea lateralis admodum distincta; curuata; vbique dorso , quam ventri, multo proprior , eique hinc inde, sed non tota, parallela.
Incipit ab operculis branchiarum eorumque nexu cum capitis regione semiformi (§. 6.), seu exacte sub lamella postbranchiali prima vel superiori (§. 22.); & desinit in ipsa cauda. Ab initio a dorso maxime, lineas scilicet septem,, remota ; vnde paululum concauo- arcuata, vsque ad regionem primi ossiculi pinnae dorsalis, adfcendit, ab illo lineas 6 \ distans; postea fere rectilinea, paululum tamen dorsum versus obliqua , vsque ad penultimum ossiculum aculeatum pinnae dorsalis procurrit, distans lineas 5^; deinde rursus deflectitur, cum pinna dorsali inermi fere parallela , ab eaque lineas 5 remota ; qua denique recta, & fere per medium , in caudam excurrit, hanc vlrimam corporis portionem quasi in duas partes aequales secans; accuratius tamen consideranti etiam hoc loco dorso , quam ventri, propior, ab illo lineas 3, ?b hoc lineas 34 distans, .
D 2 Oritur

i6
Capvt I. Perca vvlgaris.
Oritur haec linea lateralis ex alia lineola , qua singulae squamae, lineae laterali dicatae, praeditae sunt. Haec lineola imbrici est simillima, supra seu extrinsecus conuexa , infra seu intrinsecus concaua, anterius orificio emarginato & quasi bicorni, posterius orificio rotundo donata; ita, vt per haec orificia facile & sine vllo impedimento fetam possem transmittere. Occupat haec lineola squamae medium , fecundum longitudinem modo recta , modo obliqua sita , a limbo anteriori distans | lineae, posteriorem fere attingens.
Si fetam rubram huic lineolae transmittas, eamque lenti subiicias, eius structura tibi optime erit conspicua.
§. 28.
sqvamae mediocres, semipellucidae, durae; totum piscem, excepta parua capitis & operculorum parte ( §. 4.18.), tegentes, ad caput & caudam, dorsum & ventrem versus, minores, mediis corporis lateribus maximae, laminis operculorum minimae ; imbricarim sitae , curi argenteae & nigro punctatae ad medium vsque infixae , ei- que siccae tenaciter inhaerentes ; a duarum anteriorum margine semicirculari interiori ita tectae, vt ex earum conjunctione angulus oriatur obtuso-acutus, singulaeque squamae ex parte anteriori, quae tegitur, caput versus trianguli figuram induant; ex parte posteriori, qua aliae teguntur, plus minus semicirculares, saepe etiam paululum angulatae cernuntur.
Si squamas cuti extrahas, & oculo armato obserues, eas alio re spectu sibi omnes aequales , alio diuersas inuenies.
Omnes ex parte seu limbo posteriori, quo alias tegunt, semicirculares, rato tantum triangulares, denticulis acutis exasperatae; qui tamen denticuli seu aculei minime, vt auctores affirmant, retrorsum flexa, sed recta caudam respiciunt; quae directio etiam in caussa
est,

BÜRSTEL BAVARORVM» ^ 1*7
est - quare manum caudam versus ducens nullam, caput versus punctoriam, asperitatem sentit Omnes concharum, quae pe-
Bines , &, fi petrifactae, peftinitae, nominantur, figuram referunt* Omnes, quae medium corpus tegunt, reliquis duplo latiores. Omnes latere vtroque conuexae & ex parte media anteriori crenata latiores, quam posteriori dentata seu aculeata, hinc quasi tulipiformes . Omnes superius conuexae, inferius concauae. Omnibus dimidia pars anterior est limbo crenata, seu conuexo incisa; superficie modo striis rectis, modo gyris curuis & quali vndulatis, notata : dimidia pars posterior vel trianguli in modum nigro seu fusco punctata, reliqua, vbi aculei,nuda & pellucida; vel punctis excauatis & pellucidis insignita.
Differunt vero squamae figura. Aliae *, eaeque minimae ex operculis, anteriori parte crenulis seu incisuris notabilioribus carent; oblique truncatae, & a latere sinistro in obtusum apicem excurrentes. Aliae ** ex summo dorso, anterius 6, 7, 8 crenulis aequalibus incisae; prope quadratae; posterius leuiter triangulares. Quae ex linea laterali *** (§. 27.) quaternis, ad summum octonis, crenulis aequalibus insignitae ; posterius ceteris angustiores. Quae ex mediis lateribus f trinis, ad summum octonis, aequalibus crenulis praeditae , fere quadratae. Quae ex infimo pectore & ventre f f longitudine latitudinem superantes, & quinquies ad octies inaequaliter incisae , manus imaginem quodammodo exprimunt.
Plura de structura squamarum addere ideo iuperuacaneum iudi- co, quia non modo icones, tabula quarta exhibitae , magis , quam
D 3 verba,
(*) Si id, quod WILLVGHBEIVS refert, perpetua experientia docet, quod piscis
LVC 1 VS percasfimpcr capite, numquam in cauda apprehendat ßc deglutiat^O confirmaretur, lvcivm sibi mirum in modum prouidere, non inscium, a capite ad caudam denticulos non sentiri, & innocuos esse.
' Ta b. IV. Fig.I. a. b. Fig. II. a.b, **" Fig. III. a. b. f Fig. IV. a. b. tf Fig* V. a. b.

ig^ Capvt'I. Perca vvlgaris.
verba, instruunt, sed etiam numerus & figura incisurarum adeo variat, vt nusquam certi quid inuenire potuerim. Id vnicum adnotare liceat, alias incisuras simplices, alias bifidas & trifidas esse C*).
§- 29.
pinnae in toto pisce sunt septem , vel, si dorsalis tibi distincta, ocio. Vnica vel duae in dorso ; duae pectorales , diotae aliis laterales, branchiales aliis; duae in ventre ; vnica ad anum ; & vnica caudam terminans.
§- Zo.
PINNA DORSI duplex, seu cum KLEINIO vnica interrupta; per maximam dorsi longitudinem extensa, radiorum 29 (**). Prior est aculeata , seu ossiculis aculeatis A rigidis suffulta ; posterior est inermis , seu radiis inermibus & flexilibus firmata (***}.
§• 3i*
Pinna prior (§. zo.) & aculeata, e regione radicis pinnae pectoralis sita; incipiens lineas 7^ post basin, & lineas 4 post apophysin spinosam (§.6.) capitis ; desinens e regione fere ani ; longitudine ad radicem vnciarum 2 & lineae 1; expansa superius conuexo - arcuata , inferius seu ad radicem fere'horizontalis; ossiculorum 14, robustorum , radice crassiorum, apice acutorum & pungentium.
OJstcula
(*) Si quis forte miretur, quare squamae in perca, tabula prima delineata, prismatis seu angulatam figuram exhibeant, sciat, iconem descriptioni meae minime repugnare. Nam in pisce, non penitus fieco, sed adhuchumido, singulae squamae omnino prismaticae seu quadrangulares videntur. Ratio est, quod parte anteriori, qua ab aliis teguntur, trianguli in modum, fusco seu nigro punctatae.; posteriori parte nudae, albae & pellucidae sunt.
(*♦) Numerus in variis varius. In 12 piscibus numeraui; Aj* -i}; ii;
14 . 14 ♦ i4 « J.4 ♦ X 4. X4 . x4 Tf) T4) Tf) i) ) ifJ iJ ) if‘
(** *) Nec ii mihi errare videntur, qui pinnam dorfi 'vmcam , nec ii, qui eam du* plicem & dißinüam declarant. Ratio in percis ipsis quaerenda. Dantur enim,
quae

BÜRSTEL BAVARORVM. I-
Ossicula nouem, seu decem priora ad caudam versus paululutft arcuata, ad radicem, quam ad apicem, sibi viciniora; reliqua recta, a radice ad apicem vsque fere parallela. Primum ad radicem fecundo omnium maxime , lineam i , vicinum; vndecimum a duodecimo omnium maxime, 2 lineas, distans; intermedia ossicula distantia sensim accrescentia , duo vltima ea rursus decrescentia. Tria priora ossicula quarto longitudine breuiora; quartum & quintum maxima, eiusdem fere longitudinis; reliqua ad vltimum minimum vsque ordine decrescentia. In perca mea haec erat longitudinis ratio. Primum lineas 6; secundum lineas 3 §; tertium lineas 1 o; quartum lineas ioJ; quintum lineas io*-; sextum lineas 10J; septimum lineas 10; o&auum , nonum & decimum lineas 9}; vndecimum lineas 9; duodecimum lineas 7 \; decimum tertium lineas 41; decimum quartum lineas 2. Dire&io in primis ossiculis non semper eadem; alia in pinna, quae valde, alia quae minus expansa est. Ibi priora tria ossicula cum acie dorsi angulum caput versus acutum formant; hic primum & fecundum ossiculum ad perpendiculum erecta. Reliqua ossicula a tertio ad vltimum vsque numquam ad perpendiculum erigi queunt, sed semper caudam versus magis minus declinant, idque vltima fex omnium maxime, ita, vt vltimum fere totum dorso incumbat, membranula triangulari dorso adnexum. Omnia ossicula limt membrana cöniuncta; canescentia seu punctulis nigrescentibus adspersa; excepto apice, qui nudus est & albus.
Membrana , quae haec ossicula sustentat, expansilis, semipellu- cida, nigro - canescens, seu nigro punctata ; supra ex interuallo duorum ossiculorum per totam pinnam in triangulum nigrum, cuius apex
sursum
quae pinnam aculeatam omnino ab inermi sic remotam habent, vt inter illius vl- timi ossiculi aculeati membranam, & huius radium primum, spatium seu interual- lum trium linearum exstet; dantur vero aliae, quibus, inter finem pinnae aculeatae & initium pinnae inermis nullum prorsus spatium , sed omnino continuae* In perca, quam describo, duae pinnae erant distintae.
/

10
' Capvt I. Perca vvlgaris.
sursam erectus (*), desinens. Hoc triangulum tamen non nisi in aqua natantibus, seu in ea sitis, conspicuum; in siccis extra aquam triangulum euanescit, & in arcum concauum , margine nigro cinctum, transit C*s Denique haec membrana plerumque binis, saepe tribus maculis nigris grandioribus est distincta. Duae maculae interuallum trium vltimorum ossiculorum occupant, prior membranam ad medium, posterior eam ex toto pingens ; in omnibus percis conspicuae. His accedit saepe tertia macula nigra, qua membrana primi & secundi ossi« culi intermedia, insignitur; sed in aliis adparet > in aliis desideratur.
§- Z2.
Pinna dorsi poflerior , seu inermis (§. 30.), vel priori aculeatae admodum vicina & ab ea vix distincta , vel aliquot lineas ab ea remota (§.- ZO.*) ; figurae fere triangularis , apice ad caudam versus quasi truncata; longitudine vnciae ii;e regione fere extremitatis pin- nae ani terminata, ibique vnciam 1 a cauda distans; radiorum 15 (***), omnium, praeter primum, articulatorum, flexilium 6t inermium.
Nullus horum radiorum ad perpendiculum erigi potest,sed omnes caudam versus ita inclinant, vt ad radicem cum dorso angulum acutum forment, cuius apex pinnam priorem, seu caput, respicit. Duo priores radii simplices; reliqui omnes ex duabus partibus superioribus ramofi .
Primus radius omniurp breuissimus, reliquis rigidior, sine articulis, & apice ita aculeatus ac pungens , vt ex analogia SCHROL- LII & SCHRAITSERI (Lap.II.6t III.), hic radius ad ossicula aculeata pinnae prioris adhuc pertinere, eamque omnino interruptam sistere videatur. Radius secundus non ramosus, sed simplex adparet, minime
(') Tab. I. Fig. I. (**) Tab. II. Fig. h II.
(***) ln nonnullis vidi duos priores simplices & aculeatos, tertium simplicem acu - leatum &c. . .

II
BÜRSTEL BAVARORVM,
ninie tamen, vt primus, aculeatus & pungens, tertio paululum minor. Radius tertius omnium longissimus, lineas io aequans. Reliqui radii ordine ita decrescunt, vt vltimus lineas 51 aequet. Tertius, & omnes reliqui, apice ita ramosi , vt ab initio duo tantum liirculi existant; his duobus autem denuo diuisis quatuor surculi oriantur; & his quatuor in summo apice tertia vice diuifis, octo tandem surculi numerentur.
Quoad distantiam omnes radii a radice eo vsque, vbi rami incipiunt , paralleli, distantes lineam 1 * ; excepto priori, qui secundo omnium maxime vicinus.
Si radium inermem oculo armato consideres , eum ex plurimis articulis constitutum inuenies.
Ordo longitudinis radiorum in mea perca hic fuit. Primus lineas 4; fecundus lineas 9J; tertius lineas 10; quartus lineas 9; quintus lineas 9}; sextus lineas 8; septimus lineas ; nonus , decimus , undecimus lineas 7; duodecimus lineas ; decimus tertius lineas 5’-; decimus quartus lineas 5; decimus quintus lineas
Membrana intermedia femipellucida ; flauescens; punctis nigris* oculo armato maxime conspicuis, ornata.
§- 33-
pinnae pectorales duae, vtrimque singulae; post opercula in lateribus sitae; pectori, quam dorso, duplo propiores; e regione initii pinnae dorsi aculeatae; ab operculis ad radicem lineas 3«, a pinnis ventralibus lineas 4^ separatae ; complicatae a radice ad api, cem acutum vsque fere parallelae , latae lineas 3, longae vnciam i & lineas 2; explicatae circumferentia rotundae, ad radicem latae li. neas 5;, in medio vnciam 1 ; radiorum 13 (”*), plus minus coloris flauescentis, saepissime canescentis.
E
(*) In 10percis numeraui: 13; iz; iz; 13; 13; 13; 14; 14} 14; 14,
Radii

22
Capvt I. Perca vvlgäris.
Radii omnes inermes, articulati, flexiles, recti, ex medio ramosi , exceptis primo & vltimo, qui simplices videntur ; medius septimus omnium longissimus , fere horizontalis; reliqui ad eius latera, partim dorsum, partira pectus versus declinantes; duo vltimi vtrimque intus paululum arcuati.
Membrana intermedia tenuis, diaphana, modo flauescens, modo albescens.
§- 34 -
pinnae ventrales duae, vtrimque singulae ; sub pectoralibus, sed circiter lineam magis, quam illae, caudam versus sitae ; sibi inuicem propinquae, vix lineam i \ inter se distantes; fere triangulares; radiorum 6 (*) , omnium maxime crassorum & robustorum.
Primus radius est ofliculum aculeatum, rigidum, summo apice tantum nudum & acutum. Reliqui sunt vere radii , articulati, flexiles, ad radicem robustissimi & sibi propinquissimi; ex medio ad apicem tenuiores & valde ramosi , surculorum saepe sedecim ; tertius maximus, vltimus omnium inermium minimus, intermedii ordine breuiores.
Membrana intermedia semipellucida, ex medio exteriori rubro- flauescens, ex interiori albescens.
§- 35 -
pinna ani post anum sita, lineas Z ab eo distans; e regione quinti circiter radii pinnae dorsalis inermis; figurae quodammodo triangularisad radicem lata lineas 6z, & ad radium tertium , seu primum inermem , lineas ii alta; rubro - flauescens; numquam ad perpendiculum erecta, sed semper caudam versus oblique deflexa; radiorum 11 (**)•
(*) In 12 percis, hic numerus senarius semper idem fuit.
4**) ln 6 percis numeraui ii ; in 4 vero’io radios.
Duo-

BÜRSTEL BAVARORVM,
2Z
Duo priores radii sunt ojjicula aculeata, rigida, ad apicem membrana denudata & pungentia; prius posteriori breuius, illud lineas 71, hoc lineas 85 longum. Reliqui vere sunt radii, articulati, inermes, flexiles, omnes ex media parte superius ramosi ; tertius, seu primus inermis, lineae § sequenti breuior; quartus, seu secundus inermis, omnium longissimus , lineas n*. aequans ; vltimus omnium breuissi- mus, longus lineas 6 ; reliqui intermedii ordine decrescentes; omnium numerus surculorum in apice octonarius , praeter vltimum , qui mi« nus diuifus videtur.
Priora duo ossicula aculeata, & primus radius inermis , caudam versus paulum arcuata; reliqui inermes recti, omnes ad radicem sibi viciniores, quam in apice, idque duo priora ossicula aculeata omnium maxime.
Membrana intermedia pellucida, ad medium rubro-flauescens, reliquo canescens.
§. 36.
pinna cavdae perpendicularis sita; plus minus ad latera rubro - flauescens; paululum bifurcata ; ex parte dorsali & ventrali aequalis , rotunda ; expansa ad radicem lineas 9 , in summo apice lata vncias 2 & lineas 2 ; radiorum longiorum 17 (*) ; ab initio squamosa.
Radii omnes inermes, flexiles, articulati; ad radium sibi viciniores ; apice valde ramosi, surculorum in apice saepe 20 & 24, praeter primum & secundum vtrimque ad latera, quorum ille simplex, hic quadrifidus tantum videtur ; minores in imis lateribus numeratu difficiliores , vix vilius momenti; medius nonus horizontalis; tres vltimi vtrimque intus arcuati; quinque intermedii recti, sed partim superius, partim inferius, declinantes.
E 2
(♦) Hic numerus in decem percis continuo idem fuit.
‘Mera-

n
Capvt I. Perca vvlgaris.
Membrana intermedia ad latera saepe rubescens, ex reliquo nigro - canescens.
§- 37 -
Haec de partibus percae externis. Iam ad interiores progrediamur. Ex analogia anatomes corporis humani piscibus optime tres cauitates attribuuntur a).
Suprema cauitas, quae capitis est , continet: dentes , palatum, Unguam, faucem, branchias, ofßcula auditus. In cauitate media, quae pe&oris seu thoracis est, continentur: diaphragma , pleura, pericardium, cor. Cauitatis insanae , quae ventris seu abdominis est, partes sunt: peritonaeum , hepar , vesca sellis seu cyftis fellea , ventriculus, inteftina, ouarium, laStes seu vesiculae seminales , vesica vrinaria, vesica aerea, renes (f).
§- 38 .
dentes vtrique maxillae , palato & fauci infixi sunt.
In vtraque maxilla denticulorum areolae duae, oblongae , vtrim- que vna; apice non continuae, sed separatae; paululum, vti maxillae, curuatae; superficie sere planae ; acute ad angulos oris terminatae ; areolae superioris maxillae paululum latiores , quam inferioris ; in vtraque maxilla fere eiusdem, linearum 6 , longitudinis.
Palato areolae tres innatae; vna in medio, & duae ad latera. Media quodammodo triangulum refert, cuius apex rostrum, basis vero, quae excauata, faucem spectat; ille lineam i altus, haec lineas-2 aequans. Laterales oblongae; a media superius separatae; oblique sitae ; valde tenues ; ab initio paulo latiores, quam in fine, vbi acutae desinunt; longae lineas 4, & ab initio latae vix lineae
Faux
4) Tab. 1 . Fig. II- VI.
(*) Quod piscium oßeologiam , angiologiam , myologiam & neurologiam , vt rem altioris indaginis, & cui inquirendae otium mihi deest, silentio transeam, nemo mihi vitio vertat.

BÜRSTEL BA VARORVM. LF
Faux areolas continet quatuor; duas superne , & totidem inferne.
Superiores a), vtrimque singulae, sunt oblongae, conuexae & tripartitae, seu vtraeque ex tribus tuberculis, seu eminentiis, osseis constitutae. Inferiores b) , vtrimque singulae , oblongo - triangula- lares ; oblique sitae. Horum triangulorum bases extra respiciunt branchias, apices se intus inuicem spectant; anguli superiores sibi maxime propinqui & fere in vnum coaliti, inferiores multum a se inuicem distantes; longitudo baseos est linearum 4, altitudo lineae if, distantia angulorum inferiorum linearum 4.
Omnes dictae areolae obsitae sunt denticulis confertissimis , fere innumeris, confusaneis, inaequalibus, minutissimis, visum prope fugientibus , intus recuruis, firmis, & in maxillis, & in palato , & in fauce, sibi figura, magnitudine, situ & directione omnium simillimis.
Consideraui hos denticulos oculo armato , sed, quae detexi, vix vilius sunt momenti. Plurimi denticuli erant, vncinulorum instar, ad omnes quidem regiones, frequentissime tamen intus, recurui; plures recti; pauci obliqui; omnes inordinati, densissimi, transparentes, flauescentes.
§- 39-
palatvm denticulis (§.z8.) asperum; ex reliquo glabrum, molle, carneum, & quasi argento obductum.
§- 40-
lingva denticulis priuata, glabra, albida, splendens, cartilaginea ; apice conuexo - truncata; ad radicem superne conuexa; linea mediana duplex, ad radicem versus in angulum concurrens, hinc quasi pyramidalis ; inferne anterius soluta & mobilis, posterius adna- ta; longa 6 lineas, lata ad radicem lineas 4.
E 3 §-4!.
*) Tab.I.Fi S .VI. b. i) c.

L6 Ca^vt I. Perca vvlgaiiis.
§- 4l-
Faux sat ampla, denticulis aspera (§. z8-); ex reliquo glabra.
§- 42.
branchiae vtrimque quaternae a ); supremae longissimae, intermediae ordine minores, infimae & cordi proximae minimae. Omnes ex parte conuexa, seu exteriori, radiis pe&iniformibus , seu arteriis capillaribus, rubris ornatae F) ; exparte coneam, seu interiori, duplici ordine apophyßum tuberculosarum, sub afp erarum, albarum,praeditae.
Haec tubercula aspera & ossea, in tribus superioribus, seu maioribus , branchiis duplicem ; in infima , seu minima, simplicem tantum ordinem constituunt. Omnia , paucis exceptis, triangularia , seu potius pyramidalia , sunt; alternatim posita; intus in apicem elata, extra decliuia ; superne in acumen coarctata, inferne latiora; tactu asperrima.
De his, vt modo dixi, ea pauca excipias , quae branchiis fu-/ perioribus ad latus exterius insita sunt. Haec sunt ossicula ßylifor- mia c) numero plerumque 12 vtrimque; tertium omnium longissimum, linearum a|; duo priora illo breuiora , reliqua ordine decrescentia, vltimum breuissimum, vix lineam 1 aequans. Omnia albida, ad radicem crassiora, apice tenuiora & obtuse acuta , numquam recta & ad perpendiculum erecta , sed rostrum versus declinantia & arcuata; ex latere interiori aspera, exteriori laeuia.
Perlustraui haec tubercula triangularia , & ossicula ß yliformia, lentis adminiculo. Tuberculorum superficies tota eisdem , sed omnium minutissimis, denticulis recuruis, seu vncinulis obsita, quibus areolae (§• Z8-). Ossicula flyliformia ex parte posteriori conuexa, & laeuia,
hinc inde tamen vna vel altera eminentia dentiformi donata; ex parte
■ interio-
\ ,) Tab.I. Fig.lV.a.a.a. VI. a. a. b) Fig.IV. a.a. c) Fig.VI. a.a.

BÜRSTEL BAVARORVM.
27
interiori autem paululum concaua ; in vtroque latere acuminata, sed latere interiori tantum eisdem vncinulis, vt tubercula triangularia, limae instar, exasperata. Numeraui tuberculorum triangularium 88; flyliformium 24, vtrimque 12, interdum 20 & 26, vtrimque 10 & 13.
§♦ 43 '
ossicvLA avditvs a') maiora in summd capite inter cerebrum & branchias, peculiari capsula inclusa, inueniuntur.
Capsula ossea; diaphana, ita vt ossicula trahspareant; duobus loculis seu cellulis oualibus pro ossiculis, eisque duplo ipatiosioribus, praedita; ex medio septo longitudinali & osseo diuisa.
OJsicula duo, ossea, alba, quodammodo oualia, stibdiapha- na, sibi omnium simillima, eiusdem magnitudinis; vnum ad dextrum , alterum ad sinistrum. Singula superficie superiori conuexa, eaque septo longitudinali adiacentia; superficie inferiori concaua, ea- que exterius opercula respicientia^; vno latere arcuata seu conuexa, plerumque angustiora, eoque sursum spectantia ; altero latere varie serrata seu crenulis incisa, plerumque latiora, eoque inferius sita.
Si ossicula oculo armato lustres, ea sic constructa reperies b). Superficies superior & conuexa, laeuis, aequalis, non, nisi ex medio sulco longitudinali notata c), eoque quasi in duo latera modo aequalia, modo inaequalia, diuisa. Superficies inferior & concaua ex medio secundum longitudinem eleuata & quasi ipinosa. Latus, plerumque angustius J), in aliis supra integrum, & ex medio ad imum vsque
lub-
*) Tab. I. Fig. II.
(*) Haee ossicula omnino organa auditus esse, vel certe ad ea pertinere, cum KLEINIO ex praegnantibus rationibus affirmare nullus dubito. Minora quatuor oflicula,quorum modo laudatus KLE1NIVS, praeter maiora, mentionem facit, huc vsque detegere fortuna mihi denegauit,
- *) Fig. III. e) b» d') a.

25 Capvt I. Perca vvlgaris.
subtilissime serratum; in aliis totum serratum. Latus oppositum, seu plerumque latius, ab initio seu apice vncinato - serratum a); post apophysi oblique truncata, in medio plus minus incisa, praeditum b); reliquo inaequaliter serratum.
§. 44-
Ante quam mediae & infimae cauitatis partes, & continentes & contentas, describam, liceat tironum gratia , earum situm naturalem indicare.
Seces igitur summa cum cura, ne quid laedas, piscis supini partem inferiorem, ab ano vsqüe ad punctulum, quo gula adnata. Primum, quod tibi occurrit, est membrana argentea, inflata, omne ca- uum inuoluens & tegens. Ea dissecta, adparet altera membrana argentea, transuerflm in cauitate sita, quaeque ea ipsa est, quae, septi instar, omnem ventris cauitatem in duas diuersas separat & distinguit.
Membrana transuersa dicitur diaphragma c); cauitas superior thorax seu pedtus d); cauitas inferior abdomen seu venter e).
In thorace se exhibet membrana argentea, omnem eius cauitatem cingens, quae pleura est f) ; in medio sacculus, diaphragmati ad- natus, argenteus, qui pericardium; viscus, sacculo inclusum, rubrum, quod cor g).
In abdomine cernitur membrana argentea , totam cauitatem obducens , quae peritonaeum h) ; infra diaphragma viscus conuexum subrubicundum, quod hepar i); reliquum abdominis complet viscus flauescens coniforme in feminis, quod ouarium k); & in maribus viscus album, quod veficula feminalis seu ladt es l). Ex medio ouarii, seu lactium, ostendit se, infra hepar , pars rubro - albescens, quae pylorus,
*) Tab.I. Fig.lII.c. i) d. e)Fig.V.e.e. <Oa.a. ~e.e. e) I- o. /) a.a.^)c.
Fig.IV. b. b) Fig. V. 1.1. 0 f. Fig.IV. d. VI. g. *) Fig. IV. k. k. /) Fig.
V.k.k. VI. 1.1.

BÜRSTEL BAVARORVM.
29
lorus a ), & iuxta eum canalis turgens, ad anum vsque descendens, quae inteftini portio recta b) : ad latus dextrum duplex canalis, quae intestini portio reflexa c); & iuxta hunc canalem reflexum pars quaedam subrubra linguiformis, qui lobulus hepatis dexter d) ; ad latus fimißrum , partim duae partes tenues, carneae, conicae, quae adpendi - ces pylori e); partim pars rubro-alba conica, qui fundus /ventriculis).
Sublatis his visceribus atque remotis, sistunt se infra hepar in medio pylorus, iam nominatus, cum suis adpendicibus , oblique ad sinistrum sitis g); ad latus vero sinistrum conus, carneus, tumidus, qui ventriculus; sub ouario, seu lactibus, vesica inflata argentea per totum abdomen extenia, qua q vesica aerea b); & in abdomine altera vesicula oblonga, alba, plerumque inflata, quae vesica vrinaria i). Vesica denique aerea dissecta, medium abdominis diuidit secundum longitudinem columna ossea, articulata, quae spina dorsi; & ad eius latera per totum abdomen viscus atro-rubrum, qui renes.
Hic situs est naturalis. Iam singulas partes penitius consideremus & enodate describamus necesse est.
§. 45 -
t H o r a x k ) , seu peBus , est cauitas conica , diaphragmate infra, vertebris posterius, costis ad latera, & sterno anterius, circumscripta; longitudine linearum 3'.
§. 46.
•plevra /), vniuersam thoracis cauitatem cingens, 'pulchre & pure argentea; vbique firmiter adhaerens.
F §. 47.
a) Tab. I. Fig.lV.e. b) \. V.k. c) Fig.IV. g.g. VI. i. «0 Fig. V. i. -)F!g.
IV. f. f. V. h. h. /) Fig. V. g. x £) Fig. IV. e.f. f. V. h. h. b') Fig. V. 0 .
i) Fig. VI- n. *) Fig. V. a. a - e, e. I) Fig. V. a.a.

Zö Capvt I. Perca vvlgaris.
§. 47 -
diaphragma, seu septum transuersum a), 'argenteum , splendens ; non exacte horizontale, sed oblique situm; ex parte anteriori altius, posteriori declinius. Ergo situs in piscibus hominum situi e diametro contrarius. 7
§• 43» v
pericardivm argenteum, conoides; in media thoracis parte situm; diaphragmati & pleurae adnatum; sacculus pro corde sat amplus.
§. 4 9 -
cor b) pericardio inclusum; exacte in media thoracis parte ad perpendiculum situm ; auriculae & aortae adnexum ; superficie inferiori, seu apice, liberum; rubrum ; conico - triangulare; laeue; aequalis latitudinis & longitudinis, linearum zz; mico ventriculo, sed tribus superficiebus, & quatuor extremitatibus, praeditum.
Superficies anterior, sternum versus, conuexo - acuminata ; posterior concauo-plana ; inferior, qua diaphragmati incumbit, plana, cordiformis.
Extremitas inferior, seu apex cordis , obtuso - acuta ; laterales, vtrimque vna , angulatae ; superior , alias basis cordis, concauo- truncata.
avricvla vnica , corde semper latior & coloris obscurioris.
aorta a superiori cordis angulo, seu extremitate, protracta, piriformis, alba, basi cordis per ginglymum adhaerens ; in longam angustamque extensa arteriam.
> §- 50.
a) Tab. I. Fig. IV. c. c, V. e. e. b) Flg, IV. b. V. c*

BÜ&STEL BAVARORVM. Ak
§- 5°-
Abdomen d) thorace fere triplo longius ; vncias 2 & lineas 6 aequans ; conum inuersum repraesentans,
§ 5>-
perit onaevm b') pulchre & pure argenteum; iplendens, arctissime adhaerens.
§• 52.
hepar c) in 'superiori parte abdominis sub diaphragmate transuersim situm; magnum; ab vno abdominis latere ad alterum extensum; oesophagum & ventriculum tegens; rubicundum; superficie superiori eonuexum,laeue, aequale; inferiori d) concauum, inaequale ; aperte trilobum s*).
Lobus dexter, sinistro breuior, medio longior, aequans lineas gi ; obtuso - acute terminatus; semper perpendiculariter inter pleuram & intestini partem reflexam situs; linguae caninae non dissimilis; modo liber, modo hinc inde adnatus. Lobus medius latissimus, oblique ad sinistrum situs; obtusus. Lobus finifler longissimus, vnciae 1 & linearum 2?; valde tenuis & acute terminatus, hinc fere lumbriciformis , supra ventriculum perpendicularis dependens; totus liber.
§. 53.
VESICA FELLEA, feU CYSTIS FELLEA B) , «1 'inferiori seu’concaua parte hepatis ex eius fere medio, paululum tamen magis dextrorsum, e regione adpendicum pylori, sita; sphaerica; flaua; pellucida; haemiij>haerio inferiore hepati insita, superiore libera; feile flaua, limpida & amarissima repleta; linearum 3I in diametro.
§- 54 .
VENTRicvLvs /), tam ab oesophago cylindrico , longo lineas 5} , lato ai, quam ab intestinis (§. 5 7.) bene distinctus;
F 2 in
■*) Tab. I. Fig.V. f - o. L) Fig. V. 1.-) Fig. V. f. VI. g. d) Fig. IV. d. O Fig.VI.h- /) Fig. V. g. VI. d.
(*) Ifltertnedium &isinistrum lobuminterdum quartam, sed minimum, vidi \ hinc saepe cptairilobum.

Capvt I. Perca vvlgaris.
in latere sinistro , ad ouarium , seu vesiculam seminalem sinistram, modo* perpendicularis, modo obliquus; inuerso - conicus, saepe fere cylindraceus; fundo semper rotundus; robustus ; obscure albus , saepe pallide rubicundus; extra laeuis , aequalis , arteriis pictus; intus valde rugosus; longus lineas ^ ; repletus vel muco albido -stauescente, vel insectis aquatilibus, praesertim dytiscis minimis , vel etiam pisciculis minutissimis.
§ 55 .
pylorvs a) ex medio ventriculi dextrorsum oblique adscen- dens; ventriculo modo angustior, modo aequalis, modo latior; obscure albidus, saepe stauescens, longus lineas 3, latus lineas 2^; tribus adpendicibus, seu intestinulis caecis, coronae instar cinctus.
§- 56 .
adp end ices b) C§*55-}? conicae, digitiformes, seu papillas quadrupedum aemulantes; pyloro & intestinis triplo angustiores; pallide - carneae; muco albido - stauescente repletae.
Duae adpendices c) supra & ad latera pylori sitae, ad radicem sibi viciniores, dextra vna linea longior sinistra, quae lineas 8 longa.
adpendix longissima, linearum 9*-; valde angusta & fere teres; vel iuxta vel infra intestinum reflexum sita , ei adnata , ab eoque plerumque tecta.
§• 57.
iNTESTiNVM e) semel reflexum; ab initio crastum, post diametro decrescens; pingefedine multa obuolutum; ouario, seu vesiculis seminalibus, maxime adnatum; modo subrubicundum, modo fla- uescens, modo ob excrementa nigrescens, saepe virescens.
Primo paululum a sinistro vCrsus dextrum adsurgit; deinde post cur- uaturam recta descendit, longum lineas ; 'bine post aliam curuaturam iuxta priorem intus iterum recta adseendit, ita tamen,vt spatium, cui lien
impo-
4 ) Tab. 1. Fig IV. e. b ) f. f. V. h. h. VI. f. f, f. k) Fig. V. f. k. d) Fig. VI. k.
Fig. V. g.g. i. VI, i. L.

BÜRSTEL BAVARORVM.
33
impositus, restet a); tunc post tertiam curuaturam, infra primam, ad dextrum, oblique flectitur ; vbi denique fere recta ad anum vsque intra mediam ouarii fossam , seu inter medium vesieulorum feminalium, descendit, longum lineas 31 b).
Totius intestini recta extensi longitudo vnciarum 5 ; latitudo superius ad pylorum linearum a*; inferius ad anum vnam lineam aequans.
■ §. 58.
lien c) atro-ruber ; inter binas intestini reflexi partes inferne situs, eique adnatus; multa pinguedine indutus; oblongo - angustus, fere lumbriciformis; longus lineas 9; latus ex medio lineam 1*-; tribus super Aciebus planis, & totidem lateribus acuminatis praeditus, hinc quodammodo prifmaticus; superiori extremitate acute terminatus.
§• 59 .
ovARivM d) in feminis simplex, coni inuersi figura; fla- uescens; superius, seu ad basin, oblique a dextro ad sinistrum quasi truncatum, seu rectius, a ventriculo adiacente oblique excauatum; ex medio superiori fossa longitudinali pro intestino, recta descendente , praeditum; ad huius fossae latus dextrum arteria bene conspicua fere perpendicularis, ex qua plures aliae minores transuerfae excurrunt.
Superficies superior conuexa, splendens, laeuis, praeter fossam mediam, aequalis; inferior plana, interdum tamen a vesica fubiacen- te plus minus cauo - impressa; fecundum longitudinem eadem arteria, qua superior, donata , quaeque binae arteriae supra basin in vnum concurrunt, seu vnicam arteriam constituunt.
Longitudo vnciarum 2, lineae iz; latitudo baseos seu superior linearum 11, apicis , seu inferior minima , linearum 3.
F 3 OVA
*) Tab. I. Fig. V. g. g. I. VI. m. 0 Fig. IV. k. VI. k. d) Fig. IV. k.k.

34
Capvt I. Perca vvlgaris.
§. 6 o.
ova plurima, fere innumera; milii grana aequantia; sphaerica; ouario inclusa flaua, illo exemta alba, vix flauescentia; humore albido & viscido circumdata, eique quasi innatantia. Nutneraui 9752.
§. 61.
vesicvla seminalis d) in maribus, ouarii feminarum locum obtinens, duplex ac inferne coniuncta ; simul considerata quasi conoides; supra libera & per arteriam tantum inferne membrana subtilissima vesicae aereae adnata; vtraque alba, splendens, per longitudinem abdominis disposita.
Dextra femper maior est sinistra & gracilior; superficie quasi prismatica; extremitas superior non rotunda, sed capitulo quasi, introrsus verso, prolongata; extremitas inferior obtuso - acuta; superficies exterior, abdomen respiciens, conuexa; interior, sinistrae ad- iacens, plana, fostiila longitudinali plus minus profunda excauata; inferior, vesicae vrinariae incumbens concauo- plana ; fossulae longitudinali arteria bene conspicua immissa, ex qua aliae minores trans- uersim diuaricantur; latere interiori saepe in angulum protensa.
Siniftra dextrae in omnibus simillima. Differt tantum, quod ea crassior ; superius rotunda, saepe cauo - truncata, hinc minor.
Si membranam, qua vesiculae sunt indutae, rumpis, humor, lacti simillimus, effluit.
§. 62.
vesicvla aerea b) simplex, magna, per totum abdomen extensa , costis adposita ; fere cylindracea inferius tamen paululum angustior, quam superius; tenuis; diaphana; tota pure argentea; inflata; longa vncias 2 & lineas 6, lata lineas 9.
Ad exortum emittit ductvm pnevmaticvm, longum, peritonaeum pertundentem, qui oblique sursum adscendens oesophagum ingreditur.
vesica
a) Tab. I. Fig. V. ra.m. VI. 1.1. *) Fig. V. O.

3Z
BÜRSTEL BAVARORVM,
§. 6z.
vesica vRiNARiArfJ) intra ouarium, seu lactes, & vesicam aeream, in infima abdominis parte sita ; plerumque cylindracea; inferius tamen seu collo paululum angustior; supra, seu fundo, rotunda; semipellucida; oblcure alba.
Si vesica multa vrina repleta & expansa, pars superior seu fundi non aequalis est, sed tuberculata ; vrina euacuata tubercula eua- nescunt, & tota vesica in sacculum rugosum decidit. Si siphone vesicam euacuatam infles, tubercula redeunt.
Orificium vesicae valde videtur angustum, & forte valuula clausum, quae impedit, quo minus vrina contenta, a fundo ad collum pressa, transire queat. Vesica mihi libentius rupta, quam vri- nam per orificium emiserit.
Vrina limpida quidem & alba ; verum non aquea est, sed glutinosa & viscosa.
§. 64.
renes atro-rubri; ab inferiore parte vesicae aereae siti; corporibus vertebrarum incumbentes; oblongi; per totam dorsi spinam extensi; eamdem cum abdomine longitudinem habentes.
§. 65.
costae vtrimque 19. vertebrae 39, ad costas vsque 19^*).
§. 66 .
inhabitat non modo danvbivm, reginvm & nabim frequentissime; sed etiam piscinas, & praecipue fossas, tempore inundationis aqua modo dictorum fluuiorum impraegnatas.
pondvs raro apud nos libram excedit; frequentissimum fe- libre.
victitat rapina minimorum pisciculorum & insectorum aquatilium (§. 54).
vivit extra aquam sat diu; apud me horam i£.
coit & p arit mense Aprili & Martio.
§. 67.
«) Tab.I.Fig.Vl.n.
C) Saepe mimeraui 40; ad costas vsque -0, ad radios caudae vsque AV.

36 Capvt I. Perca vvlgaris.
§• 67.
pondvs percae, cuius mensura iam sequitur, fuit: vnc. 3,drachm. 3, gran. 58.
LONGiTVDO ab apice rostri
Vnc. Lin.
Vnc.
Lin.
medium oculorum 11.
tota ad finem caudae
7.
3.
finem operculorum 1. 9s.
ad caudae bifurcationem
7*
1.
pinnam dorsalem 1 am 1. io .
0 initium
6 .
0 0 finem 1. 8.
angui, oris maxill. super,
7i*
0 0 2dam l. 7.
0 infer
6 f.
0 0 finem I. 8?.
narium foram. primum
4.
0 pectorales 1. 9*.
0 0 fecundum
5ä>
0 0 finem 1. 10 b
initium orbitae oculor.
6 .
0 ventrales 1. 9*.
finem - 0
lob
0 0 finem 1. 10.
medium , *
$b
0 ani 1. Ab
finem opere, lamin. iae
1.
3.
0 0 finem 9.
0 00 idae
1.
9 i-.
minima ante caudam 6 b
pinnam dorsi iam
1.
11.
0 0 finem
0
0»
10
LATITVDO TRANSVERSALIS
, t ddam
4 .
2»
ad rostrum 5.
- 0 finem
Z.
medium narium 7 b
0 pectorales
1.
10J.
0 oculorum 7.
0 0 finem
2.
Il£*
finem opere, branchiar. 11.
0 ventrales
2.
Ab
pinnam dorsalem iam n.
0 0 finem
3.
4 .
0 0 finem 9 s.
0 ani
4 .
5'
0 0 2 dam 9 b
0 0 finem
4 .
11.
0 0 finem 6' f .
0 ani foram. i« m
4 .
2.
0 pectorales 11.
00 0 adum
Z.
0 t finem 1. b
0 ventralem 10.
LATITVDO PERPENDICVLARIS
0 0 finem 1. i.
ad rostrum
Ab
anum 10.
medium narium
7 b
minima ante caudam 5.
'7s
Capvt II.

'Srng? ( o ) ’SSr-ngf 37
*******#************#*#*****£
C A P V T II.
CERNVA SEV PERCA FLVVIATILIS MINOR.
SCHROLL y PFAFFENLAVS BAVARORVM.
§. 68.
C ERNVA, SEV PERCA FLVVIATILIS MINO R , est piscis
WILLVGHBEIO, LINNAEO & ARTEDIO eiusdem classis & GENERIS, ac PERCA VVLGARIS (§. I.) ; KLE 1 NIO, autem peculiaris generis , pinna vnica longa finuosa , percis ab eo dicti: quoad speciem LINNAEO, perca pinnis dorsalibus vnitis, radiis 27, spinis 15, cauda bifida', ARTEDIO., perca dorso monopte- rygio cauernoso; KLEINIO, perca pinnis fex, anteriori parte dorsalis 14, poß anum 2 spinis rigidis suffulta, tertia & quarta ditissimis, pofl finum radiis mollibus, dorso ex viridi flauicante, ventre argenteo , toto corpore, pinnis & cauda subfuscis crebrisque maculis , operculis branchiarum den - ticulatis & crenatis, squamis rigidis , cauda parumper diuisa.
§. 69.
Cernua BAVARIS &RATISBONENSIBVS dicitur s chroll, pfaffenlavs. Prior denominatio, SCHROLL) inde, vt mihi videtur, originem habet, quia squamae asperae, glebarum seu crustarum glacialium instar, inaequales & acutae sentiuntur (*). Altera denominatio pfaffenlavs omnino, vt MARSIGLIVS inquit, ridicula est. Terminationi Laus excusationem aliquo modo vendicant crebrae & subfuscae maculae, quibus, quasi pediculis, corpus & pinnae huius piscis obsita sunt; sed ex qua ratione & fonte nomen Pfaffe praefigatur , me penitus latet.
6 §. 70.
(*) Quod SAXO NES ein t Scholle, Erdscholle , Eisscholle DOIJlInant, BOIUpronun- tiant Schrolle, Erdjchrolle , Etsfihrvlk,

33 Cap. II. Cernva sev perca flvviatilis minor.
§• 70.
Cernua , in vniuersum considerata, se exhibet piscem quodammodo perciformem, semper tamen perca vulgari minorem, eiusque zonis nigrescentibus carentem ; acantho - malacopterygium ; superius, seu dorso, a rostro ad caudam vsque arcuatum seu conuexum ; inferius multo minus conuexum, & ad pinnam ani vsque fere planum & horizontalem; e regione tertii ossiculi pinnae dorsalis altissimum; lateribus compressum,capitis vitra medium corporis crassitudine, caudam versus gracilescentem, dorsum ac ventrem versus rotundiufculum; pinnis, cauda comprehensa, heptapterygium; totum, excepto capite, squamosum, asperum; loco denique zonarum transuersarum percae (§. z. 24.) & linearum longitudinalium schraitser (Cap. III.), maculis jiibfuscis , tam in corpore , quam pinnis (§. 80.), distinctum (*_).
§• 71.
capvt conico - compressum ; cathetoplateum ;' a rostro vsque ad nares per arcum conuexum , post ad initium dorsi vsque plano- excauatum, adscendens; corporis altissima parte angustius; tam superne, quam ad latera & inferne, cauernosum; totius piscis, si a rostro ad basin metiaris , quintam partem absoluens; totum alepidotum.
Superne conuexo-planum; a rostro ad nares vsque molliusculum, cartilagineum , mobile ; a naribus ad dorsum vsque durum, osseum, immobile; alepidotum; ex fusco & viridi flauescens.
Ad
(*) Nemo me negllgentiae accuset, si huius & reliquorum trium piscium descriptio descriptione percae vulgaris multo breuior exhibeatur. Ex sequentibus patebit, his piscibus, vti reliquis spinosis, plura esse communia; quem igitur in finem & vsum otiosa repetitio? Sufficit lectorem ad paragraphos priores remittere. Deinde, capitis prioris plena Lr exacta descriptio tironum gratia facta est , vt perpetuum habeant exemplum , ex quo ad minutissima attendendi , omnia obseruandi & describendi capiant consuetudinem. Quibus denique accedit, quod capite vl- timo de descriptione rerum, fere inutilium, in medium proferre mecum constitui.

SCHROLL, PFAFFENLAVS BAVARORVM,
39
Ad latera conuexo - compressum ; anterius infra oculos aurei, reliquo argentei, posterius argenteo - aurei coloris; ex oculorum inferiori parte ad rostrum vsque semicirculo semilunarium incisurarum, quarum cornua deorlum spectant notatum, seu cauernoium ; laeue, glabrum, alepidotum.
Inferne arcuato-connexum; ex albido carneum; variis inaequalibus foueolis signatum, seu cauernoium; molle, carneum, alepidotum.
§. 72.
Capitis tres regiones superiores (§. 5 - Z.) ita fe exhibent.
Prima regio scutformis (§. 6.), plana ; in medio e regione extremitatis oculorum, minoris trianguli in modum, exsculpta; ipsa triangulum maius , cuius apex dorsum, basis rostrum, respicit, repraesentans ; quinqu q fasciculis radiorum diuaricantium eleuatum. Duo fasciculi pe&iniformes, vtrimque singuli; ex angulo bafeos ad oculos ita oblique extensi, vt ex media parte superne siti, ex altera media parte ad latera deflexi, superiori parte rotunda dorsum refpiciant. Tertius fasciculus simplex; prioribus multo minor; piriformis , cuiusque pars angustior dorsum Ipectat, & in paruulam (pinam striatam, vix conspicuam, excurrit. Ad latera huius fasciculi piriformis duo alii fasciculi, stellae medium repraesentantes, vtrimque singuli, cernuntur. In statu hu- mido haec regio plerumque macula fusca signatur.
Secunda regio frontalis (§. 7.) tribus fulcis notata ; medius longitudinalis , lupra latior, medio & infra angustior; ad latera eius duo, vtrimque singuli, curuati, radiis aureis curuato-longitudinalibus ornati.
Tertia regio nasisormis, praeter ea, quae cum perca ei communia (§. 8.), vtrimque 4 foueis distincta ; quarum duabus mediis nares insitae, duae reliquae ouales ad latera (*).
62 §. 75-
(') Notentur, quae § 8. * dicta sunt.

40 Cap. I. Cernva sev perca flvviatilis minor.
§. 73 -
rostrvm & os, vti in perca (§.9. IO.).
§. 74 -
rictvs tam patulus seu amplus, vt apicem digiti minimi, seu auricularis, ad radicem vnguis vsque fine incommodo immittere possem ; prope sphaericus, longitudo seu altitudo perpendicularis linearum 5 \; latitudo angulorum linearum 5; digitum retrahere ob denticulos difficile.
§. 75 -
labia & mandibvlae, vti in perca (§. 12. IZ.).
§. 76.
nares, vti in perca (§. 14.}; inter se distantes lineam i§. Foramen prius distans a rostro lineas 3; posterius longum lineae distans a cantho oculi lineam 1; reliqua vti in perca (§. 14.). \
§• 77.
ocvli, longi lineas 5, lati lineas 4^. pvpilla in diametro lineas 2. iris aurea, cornea rubro - caerulea, r e l i q v a vti in perca (§. i 5 ->
§• 78 -
opercula branchiarvm, vti in perca (§. 1(5.), ex duabus laminis maioribus composita.
Lamina prior , seu anterior , tota alepidota ; viridis, argentei, fusci & flaui coloris; conuexa, mollis, carnea; infra oculos ad rostrum vsque semicirculo souearum semilunarium (§. 71.), numero 7 & 8, calcaris instar, donata; inferne foueis aliis 7,8, 9 cauerno- jtim; tam posteriori parte truncata,quam inferiori parte cauernofa,variis denticulis cincta.Initio saepius aliquot denticuli minimi, densi, numeratu

SCHROLL , PFAFFENLAVS BAVARORVM.
4l
ratu difficiliores; postea denticuli 7 conspicui, quorum 5 priores ordine maiores, 2 reliqui infra siti minores ; ex his tres primi oblique sursum, quartus fere horizontalis, reliqui tres curuati rostrum spectant ; antepenultimus maximus & vncinatus, vltimus tactui magis, quam visui, notus (*).
Lamina altera , seu posterior , maxima parte coloris viridis, fusci & argenteo - aurei, inferiori parte pure argentei.
Reliquum vtriusque laminae, vti in perca (§. 17.18.).
§- 79 -
membrana branchiostega ossiculorum 7; ex reliquo,
vti APERTVRA BRANCHIARVM, percae similis (§. 19. 21.).
§. 8 o.
corpvs capite, si a rostro ad extremitatem operculorum vsque metiaris, duplo & vitra longius; cathetoplateum ; perciforme; dorso ad finem pinnae vsque arcuatum, postea ad caudam vsque fere horizontale; ventre tantillum conuexum seu arcuatum, vt fere planum sit seu horizontale; ad latera compressum magis, quam conuexum; squamis minoribus, limbo semicirculari asperis (§.88-), tectum; supra & infra lineam lateralem flaui, aurei & argentei coloris, cerebris ma- culis fusco-viridi-caeruleis intermixtis; in imis lateribus argenteum.
§. 81.
tAMELLAE POSTBRANCHIALES nillTierO , sitU & figura cum percae lamellis (§. 22.) conueniunt. Sola discrepantia est haec:
Prima lamella denticulis serrata, quorum duo & tres vltimi reliquis maiores; secunda lamella denticulis carens; tertia lamella vnico denticulo aculeato, simplici, caudam horizontaliter respiciente, terminata.
G 3 §. 82.
(*) Numerus & directio denticulorum saepe variat,

42 Cap. II. Cernva sev perca flvviatilis minor.
§. 82.
dorsvm valde arcuatum; squamosum; asperum; a capitis basi ad tertium & quartum ossiculum pinnae conuexo adsurgens, subacutum ; post decliui ductu ad finem vsque pinnae descendens , rotun- diusculum, nullo sulco (*) exaratum; pone pinnam horizontale caudam petens, rotundum; ad caudam ipsam in acumen contractum; obscurioris plerumque coloris, quam reliquo corpore.
§- 83-
latera in medio paululum conuexa; anterius caput versus plana, posterius caudam versus declinia; dorsum & ventrem versus subrotunda; variis maculis , seu lituris, fuscis notata , quarum maiores non in squamis,sed in cute substrata sitae sunt; infra lineam lateralem aureus color inter maculas fuscas omnium maxime translucet; infima regio pure argentea, hinc inde tantum subtilissime fusco - punctata.
_ §• 84-
p e c t v s planum; Argenteum; minime nudum & glabrum, sed squamis argenteis tectum & aiperum ; foueola scrobiculiformi donatum , ex qua tenuis lineola per medium ad radices vsque pinnarum pectoralium producta cernitur.
§. 85.
venter ad anum vsque argenteus; planus; squamis asper ; pone anum ad caudam vsque decliuis, rotundiusculus , albido - fla- uescens; initio caudae acuminatus.
§. 86 .
ANvs caudae, quam capiti, propior, e regione antepenultimi ossiculi aculeati pinnae dorsalis; lineas z a pinna ani distans; duobus foraminibus, lineam i a se inuicem remotis, praeditus. Prius foramen orificium excrementorum; posterius vrethra £***). §. 87 .
(*) Pisci sicco saepe vestigium sulci.
(") Maculae minores omnino, etiam squamis propriae sunt.
(***) Nescio, quo fato capite primo anus percae omissus est; sed a descripto parum differt.

43
SCHROLL, PFAFFENLAVS BAVARORVM.
z 87.
linea lateralis curuata, dorso parallela , eique tota, in medio triplo, propior, quam ventri; initio a dorso maxime, lineas 4, e regione extremitatis pinnae minime, lineam i^, remota; infra lamellam postbranchialem priorem serratam (§. 81.) incipiens, ad octa- uum vsque ossiculum aculeatum, arcuato - conuexum, saepe concauum, ad dorsum adpropinquat; pone octauum ossiculum ductu decliui quidem ad finem vsque descendit , ita tamen, vt eo vsque , vbi pinna desinit, pergat ad dorsum propius accedere, post pinnam dorsalem a dorso declinet, & in extremitate mediam caudam diuidat.
Lineola imbricisormis (§. 27.), qua linea lateralis essicitur,
totam squamam , vbi non tecta , secundum longitudinem occupat ; longa lineam 1; oculo nudo parte anteriori rotunda & simplex videtur, posteriori parte bifida, media ex longitudine sulcata; oculo autem armato quanta quanta omnino duplex, & cuti extracta, tam anteriori, quam posteriori, parte ita duplici orificio donata, vt fetam per vtrumque canalem facillime transmittere queas.
’ §. 88 .
s q v amae, exceptis eis, quae lineam lateralem constituunt, parum a percae vulgaris squamis (§. 28.) differunt; hinc earum descriptione supersedere, & ad figuras tabulae quartae lectorem remittere, optimum iudico. Hoc tamen non possum non adiicere, quod squamarum denticuli, qui limbum semicircularem cingunt, in piscibus valde siccis omnino, caput versus paululum recurui, visui se exhibeant.
§. 89*
pinnae in toto pisce septem. Vnica in dorso ; duae ad pectus; duae sub ventre; vna post anum ; vna denique caudae; omnes, pinnis ventralibus exceptis, maculis fuscis signatae.
§. 90.
C) Tab. IV. Fig. 7.
1

44 Cap. II. Cernva sev perca flvviatilis minor»
z. 9°.
pinna dorsi vnica, continua, oblonga, sinuosa; maximam dorsi partem occupans; e regione pinnarum ventralium incipiens, & vitra pinnam ani desinens; a capite & cauda prope aequaliter distans; acantho - malaca, seu aculeato - inermis; ofliculorum 28 , aculeatorum 13, inermium 15 (*) ; tota flauefcens , tam quoad ossicula & radios, quam quoad membranam intermediam , diuersis & inaequalibus maculis fusco - nigrescentibus insignita.
Pars anterior aculeata, posteriori inermi fere duplo longior, ea- que altior; ad ossiculum tertium altissima; ad antepenultimum vsque decliuis; ab eo ad partem inermem vsque sinuosa. OJJkida duo priora breuissima ; primum tertio triplo , secundum duplo breuius ,* quartum & quintum longissima, tertio circa lineam 1 altiora ; reliqua ad penultimum vsque ordine decrescentia ; penultimum & vltimum rursus longiora. Omnia ossicula simplicia; robusta; acute pungentia ; caudam versus curuata & declinantia ; ad radicem, quam apice, sibi viciniora, exceptis forsan tribus vltimis, quae sibi fere parallela; flauefcentia, fusco-punctata. Membrana intermedia semipellucida ; flauefcens ; maculis fuscis, inaequalibus, secundum longitudinem iuxta singula ossicula posteriora positis, ornata; apicem ossiculorum summum non attingens; ipsa vero apice inter singula ossicula triangulo nigrescente terminata (§. Z i.)
Pars poflerior inermis, triangularis, eiusdem coloris & macularum, sed minorum, picturae, ac pars anterior; e regione pinnae ani sica; radiorum 15. Radii omnes flexiles; articulati; inermes; recti, sed ad caudam versus oblique siti; a radice ad apicem vsque paralleli; ex tribus partibus inferioribus simplices , ex quarta superiori parte ramosi, initio bifidi, praeter primum & vltimum , qui simplices videntur; primus secundo paululum breuior, secundus longissimus, reliqui
(') Numerus variat. In septem numeraui: 41; hjj 14; ii » hi*

SCHROLL, PFAFFENLAVS BAVARORVM,
45
liqui ordine minores , vicimus minimus, secundo longissimo fere triplo breuior (*). Membrana intermedia, vti partis anterioris; ad apicem tamen radiorum vsque extensa, ac triangulo nigrescente priuata.
§- 9 1’
pinnae pectorales duae, vtrimque lingulae, flaueseen- tes ,* maculis sub fuscis distinctae; radiorum 15, articulatorum, flexilium , inermium, &, praeter primum ac vltimum simplicem, ex media superiori parte quadrifido-ramosorum. Ex reliquo pinnis pectoralibus percae C§* 330 sitiam simillimae (**).
, §- 9r.
PINNAE VENTRALES duae , vtrimque singulae; flauescen- tes; maculis subfuscis vacuae; radiorum in omnibus 6; quorum prior est ossiculum aculeatum; reliqui inermes, valde ramosi. E x reliqui cum pinnis percae (§. 34.^) congruentes,
§* 93 -
pinna ani vnica,e regione pinnae dorsi inermis sita; flauelcens; maculis fuscis rarioribus, quam pinnae dorsi, pectorales & caudae, notata ; radiorum 9; quorum duo priores sunt ossicula aculeata, rigida, fere aequalia; reliqui inermes ramosi, tertius & quartus longissimus vltimus minimus. Cetera sunt percae (§. 35.}
§• 94.
pinna caudae perpendicularis sita; paululum bifurcata; ex parte dorsali & ventrali aequalis, rotunda; ab initio squamosa; radiorum longiorum in omnibus 17.; flauescens, sed maculis plurimis minoribus fuscis, ordine transuersim, zonarum instar, positis, distincta. Radii & membrana intermedia cum perca (§. 36.) conueniunt.
§• 95 .
partes internae , si caput, thoracem & abdomen secando aperias., eodem modo sitae, eiusdemque structurae sunt,
H ac
(*) Qui forsan miretur, quare mensuram, in pecca datam, iam omittam, rationes Jeg^t capite vltimo.
(**) In 6 numeraui; 12; iz; 13; 13; 13; 14,

4 6 Cap. II. Cernva sev perca flvviatilis minor.*
ac percae vulgaris (§. 37-44.); ita, vtomnino superuacaneumsit, eadem repetere. Hinc pauca tantum, vt diuersa, addenda habeo.
§. 96.
CAPITIS DENTES, PALATVM, LINGVA, FAVX, BRANCHIAE, percae (§.38-41.) omnium sunt simillima.
§• 97 -
ossicvLA avditvs duo maiora *z), ad percae maximam partem accedunt; crenae & incisurae tamen & rariores & minores; apophysis b) non oblique, sed ad perpendiculum, truncata, minor, crena- ta, & fere ex medio posita; latus oppositum c) conuexum, nec sub lente crenatum, sed aequale visui se exhibet.
§. 93 .
THORACIS PLEVRA, DIAPHRAGMA, PERICARDIVM,
K cor, exacte sunt percae (§.46-49.).
§. 99 .
ABDOMINIS PERITONAEVM, HEPAR TRILOBVM, VESICA FELLEA, VENTRICVLVS, PYLORVS , ADPENDICES, INTESTINVM, LIEN, OVARIVM, OVA, VESICVLA SEMINALIS, VE SICA AER E A, VESICA VRINARI A, RENES, OmninO per-
cam ad omnia & minima aequant. Hac tamen differentia:
PERITONAEVM non pure argenteum, sed vtrimque ad costas, nigris punctis irroratum.
pylori tres adpendices minus longae & angustae , sed 'curtae & crassae.
ovARivM, vti vesicula seminalis, duplex; in infima parte connatum ; latere interiori foffula longitudinali pro arteria exaratum.
ova numeraui 22800.
vesica aerea argentea quidem, sed ob translucentem spinam dorsi nigrescentem, obscurior; in primis vero punftis nigris oblita, hinc inde aurei & rubri splendentis coloris.
§.100.
*) Tab. II. Fig.I.II. b ) Fig. II. a. c) b. b.

47
SCHROLL, PFAFFENLAVS BAVARORVM.
§. IOO.
vertebrae Z> costae vtrimque 15.
§- >01.
locvs, victvs, vita extra aquam, coitvs, vti percae CS. 66.). Pondus vncias 3 rarislime superat , infra vncias 2. fre- quentiffimum.
§. 102*
pondvs cernuae, cuius mensuram trado : vnc. 1 , drackm. Z,
gran. 8.
LONGiTVDO ab apice rostri
Vnc.
JLin.
Vnc.
Lin.
ad medium oculorum *
Qr*
tota ad finem caudae 5.
IO.
finem operculorum
1.
5 t.
ad caudae bifurcationem 5.
7 -
pinnam dorsalem
1.
5 *
0 initium 5*
4 »
0 0 inerm.
1.
i**
angui, oris maxill. super.
2.
0 0 finem
7 .
0 infer.
T —
1 j*
0 pectorales
r.
5 b
narium foram. primum
2.
0 0 finem
1.
3 .
0 0 lecundum
4 .
0 ventrales
1.
4 .
initium orbitae oculor.
6.
0 - finem
i.
3 i*
finem - -
n.
0 ani
1.
I.
medium oculorum
8.
, 0 finem
7.
finem opere, lamin. iae i.
2.
0 ani foram. ium
1.
2.
000 idae 1,
< 5 *.
0 0 ^dum
1.
Ib
pinnam dorsi 1.
8 .
minima ante caudam
5 ä>
* 0 inerm. Z.
5 »
0 0 fineiq 4.
2.
LATITVDO TRANSVERSALIS
0 pectorales 1.
ad rostrum
6.
0 0 finem 2.
8 .
medium narium
IO*
0 ventrales 1.
9 -
0 oculorum
i.
4.
0 0 finem 2.
9 .
finem opere, branchiar.
1.
8.
- ani 3-
6.
pinnam dorsi
1.
9b
0 0 finem 4.
9 .
0 0 finem
1.
0 ani foram. ium 3.
0 pectorales
1.
9 *
000 2'lum 3,
1.
0 0 finem
1.
81 *
0 ventrales
i.
9u
LATITVDO PERPENDICVLARIS
, 0 finem
i.
7*
ad rostrum
3 .
anum
i.
3 .
medium narium
6b
minima ante caudam
7b
H 2 Cap. III.

48 ( o )
*****************************
C A P V T III.
.. SCHRAITSER RATISBONENSIVM.
§. ioz.
S chraitser est piscis WlLLVGHBEIO, LINNAEO, AR- TEDIO & KLEINIO eiusdem classis & generis, ac cer- n v a (§. 68 .): quoad speciem LINNAEO perca pinnis dorsalibus mitis , lineis corporis nigris; ARTEDIO , perca dorso monopterygio; lineis vtrimque longitudinalibus nigris ; KLEINIO , percis pinnis fix s aculeis duobus anterioribus breuijsmns , tertio longijpmo .
§. 104.
Hic piscis in tota quidem bavaria, hinc &ratisbonae, vno ore schraitser nominatur; vnde vero haec denominatio originem duxerit, nec ipse detegere, nec ab aliis exquirere potui. Omnes, quos huius nominis caussa consului, mihi adfirmarunt, etymologiam sibi penitus latere.
§. icz.
schraitser, vniuerfe consideratus, cernitur piscis: corpore castigato, seu anguilliformi; a rostro ad caudam vsque tam superius seu dorso, quam inferius seu ventre, vt perca (§. 3.), arcuatus; lateribus mediis conuexus , caput & caudam versus decliuior, dorliim & ventrem versus subrotundus; hinc medio corporis & crassiilimus & altissi- mus ,* pinnis, cauda non excepta, heptapterygius ; totus, praeter caput, squamatus ; manum a cauda caput versus mouenti, limae instar asper; tribus seu quatuor lineis longitudinalibus nigris (§. 117.), vt nota charäSlerißica , distinctus.
§. 106.

49
CaP. III. SCHRAITSER RA TISB ONENSIVM,
§ 106.
c a p v t quodammodo rostratum ; cathetoplateum ; a dorso ad rostrum decliue; totius piscis quartam circa partem occupans; ad ba- sin angustius medio corpore 9 ibique altissimum; cauernosum; totum alepidotum.
Superne fusco -flauum; ad nares vsque plano - sulcatum - osseum, durum > immobile ; a naribus ad rostrum vsque conuexum , obtuso- acutura, molle, cartilagineum, flexile.
Ad latera compressum ; flaui, aureo - argentei, caeruleo - viri- diusculi splendentis coloris; ex lamina operculorum anteriori molle, carneum, conuexo-planum, cauernosum; ex posteriori planiuscu- lum, durum, osteum, striatum.
Inferne iplendens, obscure albidum ; medio conuexum, molle; ad latera duorum, osteum, arcuato - exscissum, cauernosum.
§. 107.
Tres capitis regiones (§. $ - 8.) fere eaedem sunt, ac cernvae (§. 72.); & omnis differentia, me iudice, in eo consistit, vt fasciculi radiorum, sulci & foueae, ex ratione capitis prolongati, longiores existant.
Ad latera regionis nafiformis cernuntur duae foueae oblongae, nares mentientes; vna superior, ex medio narium ; altera inferior sub & ante narium foramen prius.
§. iog.
rostrvm obtuso - rotundum, molk, paululum productum, laeue, pallide flauum.
§. IO 9 -
o 8 partium, imberbe, fere horizontalster incisum, recta spectans, denticulis horridum (§• 132. 38.).
H 3 §. 110.

$0 CAP. III. SCHRAITSER RATISBOXENSIVM.
§. IIO.
R i c t v s angustas; vix extremitatem digiti minimi, seu auricularis, capiens; longior, quam latior.
§• in.
labia vix vlla; limbus mandibularum carneus) mollis, pallide flauefcens.
§. IIS.
mandibvlae inaequales; superior inferiore longior; inferior a superiore, ore clauso,obtecta; vtraque denticulis aspera (§• i 3 2.3 80*
§. IIZ.
nares in superiori capitis latere, e regione medii oculorum secundum longitudinem sitae; duplices ; respectu foraminis prioris medium inter oculos & rostrum occupantes, respectu posterioris oculis, quam rostro, viciniores ; lineas 2 inter se distantes. Foramen anterius posteriori minus, rotundum, valuula tectum. Foramen po- fterius ouale, priori duplo majus, nudum.
Z 114.
ocvLi ouales; sat magni; longi lineas 5 , lati lineas 4; in lum- mo capitis latere siti; a rostro fatis remoti, basi capitis valde propinqui ; conuexi ; superius lineas 5 inter se distantes ; cute communi tecti , pupilla , vti in perca, excepta ; reliqua sunt percae (§. 15.). PVPILLA nigra, sphaerica, linearum in diametro, iris aurea, c o r n e a ex hemisphaerio superiori violaceo - purpurea, ad orbitam obscurior, velo quasi tecta; ex inferiori argenteo - aurea, orbita anterius elatior & supra angulata; posterius depreflior.
§. uz.
opercvla branchiarvm, in vniuersum considerata, vti in perca (§. 16.).
Lami-

CaP. III. ScHRAITSER RA TIS B ONENSIVM. 51
Lamina prior infra oculos mollis, carnea, conuexa , argenteo- flauescens; semicirculo, vti in cernua (§. 78.), a posteriori parte oculorum ad rostrum vsque, semilunarium incisurarum, fouearum instar, cincta; sub incisuras pars mollis, conuexa, sigmoidea, argenteo-aurea ; qua denique in partem osseam, similiter sigmoideam, flauescen- tem, posterius marginatam truncatam & denticulis rarioribus & minimis serratam, inferius ad rostrum vsque prolongatam, excauatam, cauernoso - denticulatam, vti in cernua (§. 7Z.), terminatur.
Lamina poflerior vere triangularis, ossea, conuexo-plana ; ex medio superiori striata , obscure - flauescens, maculis argenteo - caeruleo - viridiusculis signata; ex inferiori medio posterius aureo - stauest ens, anterius argenteo - splendens; apice caudam versus apophysi aculeata, seu spinula acuta,praedita. Reliqua sunt percae (§. 18.)
Si vtramque laminam oculo armato respicias, totam , vti reliquam capitis partem, crebris punctulis fusco-nigris irroratam inuenies.
. §• -> 6 .
membrana branchiostkga ossiculorum 6 (*); exreli- quo,vna cum apertvra branchiarvm, percae simillima §.19-21.).
§. 117.
corpvs, sia rostro ad apophysin aculeatam operculorum vsque metiaris, capite duplo & paululum vitra longius; subteres ; oblongum; castigatum; anguilliforme; ex medio dorsi & ventris maxime conuexum; imo pectore & ventre ad anum vsque plano - conue- xum, ab ano caudam versus gracilescens; coloris in dorso & lateribus flaui, ventrem versus & ipso ventre argentei; squamis asperum ; tribus , saepe quatuor, vtrimque lineis longitudinalibus nigris ornatum.
Linea prima , pinnam dorsalem lambit, cum ea incipiens, & in cauda ipsa desinens; post pinnam dorsalem vnicam lineam constituit;
ad
C) Inter 12 pisces vnicum tantum offendi ossiculorum 7.

51 CAP. III. SCHRAITSER R A TI SB 0 NE N ST VM.
ad eam est duplex, seu per eam ipsam diuisa. Secunda in summo latere corporis sita, paululum ante pinnam dorsalem incipiens, & e regione eius extremitatis desinens ; ab initio ventrem versus oblique arcuata ad lineam lateralem accedens, e regione octaui ossiculi aculeati eam intrans, cum eaque secundum longitudinem, fere recta, excurrens. Tertia infra lineam lateralem ex medio corporis sita, ad anum tamen vsque dorso, quam ventri, propior ; mediae lineae ab initio parallela, lineas 4 ab ea remota, in progressu vero magis magisque ad eam ita vergens, vt extremitatem eius attingat, cum eaque apicem acutum formet; ex ipso initio lineae lateralis oritur, ad regionem ani vsque paululum arcuata, post anum fere recta per medium corporis ad caudam, dorso tamen semper propior, tendens. Hae tres lineae plerumque continuae, saepe tamen in aliis plus minus interruptae. His in diuersis quandoque quarta , infra tertiam , e regione inferioris lamellae postbranchialis sita, eique parallela, accedit, quae vero rarius continua & longa, saepius interrupta & breuis, saepissime ex vna & altera lineola tantum constans. Si squamas, has lineas tegentes extrahas, obseruabis , nigredinem non squamis, sed cuti, esse propriam.
§. -i8.
lamellae p o stb r a n c h i a l e s (§. 22.) maximam partem cum percae & cernuae lamellis (§. 22.8/.) conspirant. Prima seu suprema denticulis minimis serrata; secunda , seu media, ab initio obtuso - acuta, reliqua parte aequalis ; tertia, seu infima, est apophysis triangularis, robusta, striata, modo in vnicum aculeum acutum, modo bifida & trifida, saepe serrata, terminata.
§. 119-
dorsvm a capite ad octauum vsque ossiculum pinnae connexo - adsurgens, post ad caudam vsque connexo - arcuatum descendens, ab extremitate pinnae ad caudam recto - rotundiuscula ; medio in
summa

CaP. III. SCHRAITSER RATISBONEKfSIVM. AZ
summa acie ab initio ad finem vsque pinnae sulcata, sulco in pisce mortuo & sicco maxime conspicuo ; linea prima longitudinali nigrescente (§. 116.) signatum; coloris obscure flauescentis.
§. 120 .
latera in medio conuexa - caput & caudam verius declinia; ex medio superiori obscure flauescentia, ex inferiori argenteo - aurea; ad pinnas pectorales nigro-punctata; duabus vel tribus lineis nigris longitudinalibus (Ӥ. 116.) ornata.
§. 121.
p e c t v s planum, argenteo - carneum ; squamis minimis vix aipe- rum; foueola scrobiculiformi, nec non lineola inedia longitudinali, & ad eius latera vtrimque alia, oblique sita , curn eisque triangulum repraesentante, praeditum.
§. 122 .
venter squamatus, exasperatus; ab initio planus, anum versus rotundior, ad anum protuberans; post anum ad finem pinnae oblique adscendens; post pinnam ad caudam vsque recta-subrotundus; ad anum vsque argenteus auro relucente , post anum obscure albido-fiauescens.
§. I2Z.
anvs, capite & cauda demta, in medio ventris, e regione decimi quinti ossiculi aculeati, situs; a pinna lineas 6 remotus; areola carnea donatus; duobus foraminibus, seu orificiis (§. 86.), lineam i£ inter se distantibus, praeditus.
§. 124.
linea lateralis bene conspicva; ab initio arcuata; dorso quodammodo parallela , eique multo vicinior , quam ventri;
I ex

54 CAP. III. Sc HRA 1 TSER RAT ISBOXEN StV M.
ex coniunctione primae & secundae lamellae postbranchialis incipiens , ibique a dorso maxime lineas 6 difiuncta; ad regionem vsque ossiculi octaui arcuato ad dorsum adscendens, vix lineas 3 diuerfa; postea dorso parallela & fere aequali distantia ad extremitatem pinnae vsque pergens ; dehinc caudam fere recta petens, eamque in duas circa aequales partes, quarum superior tamen, accuratius obseruata, inferiori angustior, diuidens.
lineola iMBRiciFORMis eadem est, ac cernuae (§.87.); ea sola differentia, quod canalis simplex, parte anteriori rotundo- emarginatus, posteriori bifide excurrens, clausus (*).
§• 12 5 -
sqvamae mediocres; imbricatim sitae (**); plerumque transparentes ; plures, praecipue quae ex lineis nigrescentibus, ex parte posteriori, qua ab aliis squamis non teguntur, obscuriores, nigro- punctatae; omnes limbo semicirculari denticulis, paullulum sursum caput versus recuruis, asperae; reliqua ex figuris tabulae quartae , ea- rumque explicatione, perlpicienda.
§. 126.
pinnae in toto pisce septem, vti in cernua (§. 8p.).
§- 127 -
pinna dorsalis vnica, sinuosa; maximam dorsi partem occupans ; a capite minus, quam a cauda, remota ; acantho - malaca, seu aculeato - inermis; tota flaua; parte aculeata maculis nigris signata; ossiculorum 32; quorum 18 aculeata & vere ossicula, reliqua 12 minime ossicula, sed radii inermes (***}.
Pars
O Tab. IV, Fig» X. Forsan & lineolae in perca & cernua (§ 27.87.) a posteriori parte caecae? Fateor, me dubium esse, quia oculo armato ibi nullum quidem orificium detegere, setarh tamen, firte vlla vi adhibita , transmittere potui.
(*’) Tab. IV. Fig. IX. X. XI. In pisce multum exarido squamarum fitus ita se exhibet, vt transüersim lineolas serpentinas, sicfac dictas , efficiant, s F**) In quinque aliis numerauic\\; ||; *| • j

CaP. III. SCHRAITSER R A T IS B O N E N SIV M. $$
Pars anterior aculeata, ad tertium ossiculum altissima; ad antepenultimum vsque arcuato - decliuis ; ad radium inermem vsque rursus altior, hinc sinuosa. Officula rigida, apice membrana denudata, albida, acerrime pungentia i femipellucida; ad radicem robustiora; priora 13 arcuata, reliqua 8 recta; omnia, praeter duo vltima, quae parallela , ad radicem sibi viciniora, quam apice ; pinna valde expansa duo priora ossicula caput versus declinata, tertium & quartum ad perpendiculum erecta, reliqua ordine caudam versus oblique sita; primum minimum, fecundum priori duplo, tertium secundo ex tertia parte, longius, quartum & quintum longissima, sextum ad antepenultimum vsque ordine decrescentia, penultinium& vltimum antepenultimo longiora. Membrana intermedia femipellucida, magnis & latis maculis flauis maximam partem picta, in primis vero maculis nigris rotundo- oualibus ct inaequalibus distincta; inter singula ossicula apice triangulari nigro 3 i.} terminata. Maculae nigrae partim numero variant, ab initio vnica, post duae, hinc ad octauum ossiculum vsque tres, ad decimum tertium vsque rursus duae, deinde iterum vnica, ad ossicula duo aut tria vltima saepe nulla; partim situ ac figuradiuersae, aliae ad ossicula posteriora secundum longitudinem, aliae ex medio, aliae ordine regulari, aliae irregulari positae ? aliae rotundae? aliae ouales, aliae angulatae (*).
Pars posterior triangularis; ad caudam declinata; anteriori duplo breuior; radiorum 12, inermium, ramosorum, flaueseentium, nigro punctatorum; membrana intermedia femipellucida, albeseens, maculis flauis & nigris destituta; ex reliquis cernuae (§. 90.) simillima.
§. 128.
pinnae pectorales flauescentes, ad radios subtilissime nigro-punctatae; radiorum, in omnibus, quos obseruaui, 15; ex relinquis, cum cernuae pinnis (§. 91.) conuenientes,
I 2 §. 129.
(*) In omnibus numerum, situm & figuram harum macularum nigrarum obseruaui diuersiilima»

Z6
€aP. III. SCHRAITSER R A TIS B 0 N E N SI VMi §. 120.
pinnae ventrales flauescentes, quandoque parce nigro - punctatae; radiorum constanter 6 ; quorum primus est ossiculum rigidum, aculeatum, albidum; cetera sunt cernuae (§. 92.).
§. -Zo.
PINNA ANi e regione radiorum inermium pinnae dorst incipiens , ad radium antepenultimum desinens; stauescens; rarissime nigro - punctata; in omnibus, quos examinatu', radiorum 9; quorum duo priora ossicula aculeata, rigida, pungentia; ex reliquo pinnam cernuae omnino aequans (§. 9 Z.).
§• lZi.
piNNA.cA vdae perpendicularis ; bifurca ; aequalis longitudinis , superiori tamen parte paulo latior & rotundior, inferiori paulo angustior & acutior; stauescens, ad radios nigro - punctata; radiorum longiorum constanter 17; ex ceteris percae & cernuae pinnis Z6.94-) congrua.
§. 1.32.
De partibvs internis vix babeo, quae descriptioni percae (§.37-^3.) & cernuae (§.96-99.) addi mereantur. Pauca sane sunt, quibus schraitser ab hac & illa differt.
§- >ZZ.
' capitis partes.percae sunt (§.37-43.). ossicvla avdi- tvs maiora (*) , apophysi percae oblique (§. 4 Z.), & cernuae (§* 97-) ad perpendiculum, truncata, carent; ad latera vtrimque con- uexa, vno latere maiori crenata; altero minori vix crenata.
§- >Z 4 -
t h 0 R A c i s partes sunt cernuae (§. 98.). h e p a r tri - qua- drilobum. peritonaevm argenteum, ad costas aurum relucens, punctis nigris adspersum. ovarivm duplex, ova numeraui 118422. vesica aerea conica, argenteo - aurea ; ex lateribus caeruleo- fplendens , punctis nigris irrorata, spina dorsi vitra medium inferius optime auro obducta. §. 133.
o Tab.u. Fig.v.vi.

57
CAP. HI, SCHRAITSER RA TISB 0 NENSIVM.
§- 135 -
COSTAE 15 . l6. VERTEBRAE 39. 40.
§. 136.
locvs, victvs, coiTvs, sunt percae (§. 66.). pon- dvs vncias 5 raro faperat. vita extra aquam breuis; hinc piscatores ei iram tam vehementem attribuunt, vt ea mox post capturam exipiret.
§• 137.
pondvs, cuius mensuram trado, fuit: vnc. if.
LONGiTVDo ab apice rostri
Vnc.
Lin.
Vnc.
Lin.
ad medium narium
7.
tota ad finem caudae 7.
0 oculorum
10.
ad caudae bifurcationem 6.
7 -
finem operculorum 1.
15.
, initium 5.
IO.
pinnam dorsalem i.
Z.
angui, oris maxill. super.
3 **
, 0 inerm.
9 **
- infer.
2.
0 0 finem
5*
narium foram. primum
5 .
, pectorales 1.
0 0 secundum
7 '
0 0 finem i.
2|.
orbitam oculorum
IO.
0 ventrales 1.
Z.
, 0 finem i.
3 *
0 * finem 1.
2.
medium * r.
0 ani
IO.
finem opere.lamin. iae 1.
5 »
0 0 finem
6.
- - - 1.
9 ‘
anum i.
bailn capitis superior, i.
6.
minima ante caudam
Z.
pinnam dorsalem 1.
9 -
, , inerm. 4.
1.
LATITVDO TRANSVERSALIS
0 0 finem 5.
ad rostrum
3.
0 pectorales 1.
ni.
medium narium
31 *
0 0 finem 2.
ii*
0 oculorum
6 i.
0 ventralem 2.
2*
finem operculorum
9.
0 0 finem Z.
3 *
pinnam dorsalem
IO.
0 ani 4.
0 0 inerm.
7.
0 0 finem 4.
9.
, pectorales
9 b
anum Z.
6.
0 ventrales
8 h
0 0 finem
8 .
LATITVDO PERPENDICVLARIS
anum
<5 i*
ad rostrum
3i.
minima ante caudam
2 j.
I 3 Cap.
IV.

Cap. IV. Aspervlvs.
*****************************
C A P V T IV. ASPERVLVS.
ZINDEL RATISBONENSIVM,
§. 138 .
spervlvs est: piscisLINNAEO&ARTEDIO eiusdem clas-
sis & generis, ac PERCAE (§. I.) ; RLEINI 0 quoad classem dipterus , quoad genvs vero aspervlvs: quoiid speciem LINNAEO perca pinnis dorsalibus dfiin&is, secundae radiis 13 ,* ARTEDIO, perca lineis vtrimque 8 seu 9 tr amtierst s nigris; KLEI- NIO, asperulus dorso acuto , squamis vel clare fuscis & nigricantibus areolis , vel radiis solaribus multum exuftae terrae similibus , iterum nigris areolis notatis; aluo albescente; ore mediocri dentato ; pinnis in acie dor fi furuis , & vbi extensae pellucidae .
§- 139 -
aspervlvs BAVARIS & RATISBONENSIBVS constanter ZiNDEL, vel zingel, dicitur; cuius tamen denominationis caussa & origo mihi ignota est.
§. 140
ASPERVLVS, in vniuerfum describendus, est piscis oblongus, te- retiusculus, anguilliformis; capite rostratus; dorso, ventre & lateribus rotundiusculus; ad branchias altislimus A craslissimus,caudam versus gracilescens, compressus; pinnis, cauda simul sumta, octopterygius; totus,excepta minima capitis parte alepidota,squamosus; tactu asperrimus; aculeatus seu acanthopterygius; praecipue vero quinque zonis , figura diuersis, latioribus, nigricantibus , praeditus.
§-141.

ZINDEL RATISBONENSIVM.
59
§. Mi-
capvt plagioplateum; in rostrum obtuso - äcutum protensum; macrum ; totum, praeter minimam partem , squamis exasperatum; corpore, si a rostro ad basin superiorem metiaris, fere triplo breuius; corporis medio ad opercula aequale, ad basin humilius.
Superne flauo - nigrescens, seu fusco - virescens \ ad regionem nasi- formem vsque squamosum, durum, asperum, immobile; a naribus ad rostrum vsque depressum, conuexo - rotundatum, durum, osseum,squamosum; apice molle, cartilagineum, st exile, alepido tum, obscure flauescens.
Ad latera ex parte superiori ad medium vsque infra oculos & nares fusco - virescens, inde aureo - argenteum , rostrum verius albescens ; posterius squamosum; anterius alepidotum.
Inferne obscure albescens; ore clauso totum planum, aperto paululum medio conuexum; molle; carneum ; ad latera osseum, foueo- lis excauatum seu cauernosum.
§. H2.
Omnes tres capitis regiones superiores C§. 5 - 8.), praeter anteriorem mediam partem nasisormem , squamosae, asperae.
Prima regio scutis ormis plano - excauata seu cauo impressa; medio per lineam excauatam , seu sulcum longitudinalem, latiusculum, laeuem & alepidotum, in duas partes aequales diuifa. Scutum , a rostro caudam versus consideratum, format pyramidem, cuius apex pinnam dorsi spectat, latera orbitis oculorum innituntur; ex apicis medio fasciculus triangularis radiorum elatorum , rostrum versus diuari- cantium, anterius sulcum longitudinalem tangens, posterius in spinulam acutam elongatus; latera vtrimque elata, striato - radiantia. Si hanc pyramidem a cauda rostrum versus intuearis, quodammodo litteram M repraesentat; quae non raro , praecipue in piscibus modo aquae extractis, optimo auro videtur obductum.
Secun-

6o
Cap. IV. Aspeb-vlvs,
Secunda regio frontalis ex medio conuexa ; posterius paululum plana , anterius rotundata ; ad latera sulcato - impressa , nigro - virescens.
Tertia regio nafiformis supra conuexa; posterius ossea , dura, squamosa; anterius mollis, alepidota; ad latera, tam vbi nares insitae , quam ante eas sulcata ; apice vel eminentia tuberculata, vel fo- ueola, signata (H. Z.); susco - flauescens.
§. 143 *
rostrvm conicum, protensum, rotundato-acutum ; superne & ad latera fusco - virescens; apice obscure albescens; reliqua percae (§-
§. 144 -
o s mediocre, infimo rostro insitum ; imberbe ; fere horizontale incisum; recta spectans; clausum maxilla superiori tectum & absconditum; denticulis asperum (§. 165.38.).
§. 145.
rictvs mediocris, ita, vt prima digiti auricularis, seu minimi, phalanx ad oesophagum vsque intrudi queat.
z. 146.
L a b i a vix vlla. mandibvlae oblongae ; denticulis asperae (§. 165.38.); superior inferiori, lineam 1*-, longior, eoque modo producta, vt ore clauso supra inferiorem cadat, eamque, denticulis "omnibus in conspicuo, tegat.
§. Hz-
nares duplicatae; in mediis lateribus capitis, e regione medii oculorum, secundum longitudinem iuxta se, positae; oculis, quam rostro, propiores; sibi proximae.
Fora-

ZIND'EL RATISBONENSIVM, 6l
Foramen prius rotundiusculum, minus., valuula tectum,* a rostro lineas 5^ distans.
F oram en posterius ouale, oblique situm, priori duplo maius & ab 60 vix lineam vnam, ab orbita oculorum lineas 3, remotum. In statu sicco vtrumque foramen cuticula ita tectum est, vt vix conspiciatur,
§ 148-
e>cvL.i ouales; magni,* longi lineas lati lineas 4*; ad latus Ipectantes; superne lineas 6 \ inter fe distantes; conuexi, parum protuberantes ; in summa capitis parte siti; operculis, quam rostro, viciniores ; toti cute communi tecti; superne alia cute obscura, veli seu
palpebrae instar, praediti; inferiori parte ad iridem fere vsque orbita obtecti.
pvpill a nigra, iphaerica* linearum ; in mortuis quadrata
(§- -5-).
iris rotunda, exilis, aurea.
cornea, ex haemisphaerio superiori susco-seu viridi-nigre- icens, ex inferiori argentea.
orbita oualis; ex media parte superiori protuberans, margine plano, anterius acuto; ex inferiori plana, medio fere horizontalis*
§. H9-~
opercvla BRANCHiARVMex duabus maioribus, fere aequalibus , laminis composita.
Lamina prior posterius ossea ,; oblique truncata ; loco denticulorum C§. 17.115.)# orenis minimis serrata; inferius ossea, ex- cauata, foueolis inaequalibus 7 & 8 cauernofa , denticulis aliorum (H. 17.115.) destituta, in aliis albida, in aliis flauescens punctis nigris irrorata. Superficies posterior supra cauo -impressa , infra connexa, squamosa, aspera, fusco - nigra; anterior infra oculos ad medium vs-
K que

6r . Cap IV. Aspervlvs.
que alepidota, subtilissime cauernosa, fusco - nigra ; ex reliquo mollis, carnea, aureo - argentea, saepe stauescens & nigro punctata.
Lamina poflerior conuexo - plana, dura, ossea, tota squamis ex- ' asperata; cuspide obtuse acuta, caudam horizontaliter spectante, terminata; fusco-nigra, argenteo-aureo hinc inde relucente.
§-150.
membrana BRANCHiosTEGA ossiculorum 7; in tribus 8 numeraui. Reliqua^ cum apertvra branchiarvm, sunt percae (§. 19-)-
§.151. ,
coRPVS oblongum; subteres; fusiforme; ad opercula branchiarum connexum, aequali fere capitis craflitudine, dehinc sensim caudam versus angustius & quodammodo compressius; dorsum & ventrem versus subrotundum; totum squamosum, asperum; coloris in aliis albescentis & fere argentei, in aliis obscurioris, fusco -stauescentis (*); praecipue fero zonis 5 maioribus , & maxime conspicuis , nigrescentibus , figura & situ vero diuersis, signatum.
Zona, seu areola, prima ante pinnam dorsalem, omne fere inter caput & pinnam interuallum occupans; magna, aequali supra latitudine & longitudine, hinc fere quadrata, ad latera vero aliformis deflexa; tota nigreseens; exacte tamen ad initium pinnae dorsalis areola est sphaerica, nigredine vacua, modo albescens , modo stauescens. Secunda zona est semilunaris; ad nonum fo decimum ossiculi pinnae primae ita sita, vt cornua vtrimque ad latera deflexa caput spectent, medium in acie dorsi per pinnam interruptum & quasi diuisum; tota nigra. Tertia zona lineas 4 & vitra lata est, a cauda rostrum versus vtrimque oblique transuersa; a quarto ad octauum vsque ossiculum ad radicem pin- feae secundae inermis extense , ad latera lineam lateralem transcendens
V) Mares plerumque albescunt, femifiae flauescunt; sed vtrumque non perpetuo.

ZTNDEL RATISRONEffSIVM.
6Z
dens & initio fere duplo latior ; tota nigra ; & si vtramque zonam, acie dorsi quasi coniunctam, consideres, triangulum format, cuius apex caudam respicit. Quarta , vt praecedens, vtrimque oblique transuerfa, in summa dorsi acie in vnicam connexa, hinc vere triangularis; supra ad ossiculum vltimum pinnae secundae inermis incipiens, medium fere interuallum pinnam & caudam inter explens ; ad latera supra lineam lateralem extensa; tota nigra. Quinta ad initium caudae; macula esi incertae figurae; latera vtrimque ad lineam lateralem vsque occupans ; saepe ex duabus minoribus maculis composita.
His maioribus zonis quatuor minores maculae, seu areolae, addendae sunt. Tres in acie dorsi sitae ; prima ad finem pinnae primae, secunda ad vndecimum & decimum tertium ossiculum pinnae secundae, tertia inter zonam quartam & quintam maiorem. Quarta ad latera, maiuscula. Omnes nigrescentes (*)•
§-152.
lamellae postbranchiales, quarum suprema & media vix conspicua A tantum in pisce valde exarido distincta, lamellis schraitser (K. 118.) in omnibus simillimae; suprema squamis aspera; media & infima laeues; omnes fusco - nigrescentes.
§• 153 -
dorsvm a capite ad pinnam dorsalem planum, sulcato - impref. sum; ad pinnam dorsalem primam pro ea sulcatum, latera versus rotundi usculum ; post pinnam primam planiusculum, & immediate ante pinnam secundam conuexum; a pinna secunda decliui ductu caudam petens, ad pinnam rotundiusculum, pone eam recto-rotun-
K 2 diuscu-
(*) Non rnro contingit, vt hae zonae in aliis, praecipue iunioribus» ita mixtae, confluentes'& confusae sint, vt nihil certi distingui queat. Saepe etiam plures maculae minores numerantur, quam tres Lr quatuor.

64 Cap. IV. Aspervlvs.
diusculum, in cauda ipsa acuminatum; coloris, praeter zonas & maculas nigras, vbique obscurioris*
§. 154 -
latera rotundo - conuexa, saepius ab operculis statim ad caudam vsque procliuiorasaepius e regione tertii ossiculi pinnae primae dorsalis paulo crassiora; coloris ex fkuo, albido, argenteo & aureo compositi; zonis nigricantibus (§. izi.) ornata.
§. 155*
pectvs, vti in s c hrA iTsER (§.121.); glabrum, vix squamosum; in valde siccis tamen lentis ope rarissimae squamulae, tactu non asperae, cernuntur; modo argenteum, modo flauescens, punctulis nigris saepe irroratum.
§. 156.
venter, vti in schraitser 122.); eoioris pectoris (§- * 550 * kd anum paululum protuberans.
§. 157-
an vs mediocris; caudae, quam rostro, propior; paululum prominens / pinnae ani valde propinquus, vix lineae dimidium remotus; foramina lineam i| inter se distantia; ex reliquis vti in schrait- $ER (§. I2Z.)
§-
LINEA LATERALIS bene conspicua; maximam partem sere .recta, ab initio paululum curua; dorso quodammodo parallela, ei- que tota propior, quam ventri. Incipit infra lamellam postbranchia- lern primam , a dorso lineas 4;- remota; ad ossiculum vsque quartum pinnae dorsi primae oblique adscendit, lineas 4 distans; vnde arcuato descendit, & a penultimo ossiculo ad extremitatem vsque recta, ab acie
dorsi

ZINDEL RATISBÖNENS1VM.
65
dorsi fere vbique aequali distantia, dorso tarnen semper propior, procurrit; caudam denique in duas quasi partes aequales diuidens. In variis haec linea lateralis optimo aureo relucet.
Lineolae imbricisormes £*),■ lineam lateralem constituentes, percae lineolas (§. 27.). aequant; totam squamam sere occupantes ; recta ex medio secundum longitudinem sitae; posterius rotundiusculae, & omnino caecae.
§. » 59 .
sqvamae par nae (**) , imbricatim sitae, siccae tenacifllme adhaerentes; semicirculo posteriori denticellis asperae; vitra medium anterius ab aliis tectae; modo totae, modo ex medio anteriori, transparentes ; aiiae, praecipua quae ex zonis , ex medio posteriori nigro - punctate; aliae stauefcentes ;. ex reliquis percae similes (§• 2 §0 * figurae tabula quarta expresiae.
§- r6o.
pinnae m toto pisce 0B0. Duae in dorso ; duae peB orales; duae ventrales; vnica ani; vnica caudae .
§. 161.
pinnae dorsi distincte duae. Prior' aculeata,. posterior inermis ; fere eiusdem ad radicem longitudinis ; inermis tamen acu> leata lineas circa 2 longior; vtraque' expansa triangularis.
Prima aculeata e regione fere radicis pinnae ventralis sita; ad ossiculum tertium altissima, ad vltimum vsque paulatim declinior, membranula triangulari in extremitate dorso adnexa; explicata ad perpendiculum erecta; osiiculorum 14. OJßcuta 8 priora caudam versus arcuata, reliqua fere recta; ad radicem, quam apice, sibi viciniora; .duo priora sibi propiora, quam reliqua, quae magis distita; primum se-
& 3 eundo
(') Tab. IV. Fig. XIII. (") Fig. XII. XIII. XIV.

66
Cap. IV, Aspervlvs,
eundo duplo & saepe vitra breuius; secundum tertio, tertium quarto paulo breuius; quartum, saepe tertium, omnium longissimum; reliqua ordine decrescentia; tria priora fere ad perpendiculum erecta, reliqua oblique caudam versus declinantia; omnia gracilia, apice membrana denudata , acute pungentia ; hemidiaphana ; pallide flauescentia. Membrana intermedia diaphana; ad quatuor priora ossicula maxime, ad reliqua rarius, furuo punctata , maximam partem obscure albida, saepe hinc inde pallide stauescens.
Secunda inermis, e regione fere ani sita; numquam ad perpendiculum erecta; ad tertium saepe, quartum, radium altissima; ad vl- timum humillima; radiorum 20. Radii , praeter duos priores, qui simplices, priori acute terminato, articulati; slexiles ; vitra dimidiam partem simplices, apicem versus ramosi; oblique caudam versus siti; aequali spatio distantes, exceptis quatuor prioribus, sibi vicinioribus: a radice ad apicem sibi paralleli. Membrana intermedia , vti in priore (*).
§. 162.
pinnae pectoral es operculis valde propinquae; flauescen- tes, extensae maximam partem albescentes; hinc inde furuo-punctatae; radiorum 14 (**J), ex reliquis cum cernuae pinnis congruentes (§. 9 i- 33 ->
§- i6z.
pinnae ventrales stauefcentes, ex parte superiori fusco- punctatae; radiorum constanter 6; quorum primus est ossiculum bre- uissimum, simplex, acute terminatum, ad apicem vsque membrana tectum, secundo radio ita propinquum, vt vix distingui queat; ex reliquis a cernuae pinnis non diuersae (§.92.).
(•) In diuersis numeraui
ij . 15. u . ii . I! . 14. >♦
1 71 i7i TITI I - 1 2 o 1 5o 1 To*
C) ln aliis: 15; iz; iz; 14» 14; 14; 14; if; i*; ls.
§. 164*

ZIXDEL RATIS BOKENSIVM.
07
§- 164.
pinna ani e regione tertii radii pinnae dorsi secundae sita ; explicata inferius conuexa; ad perpendiculum numquam extensa; fla- uefcens; anterius & ad limbum furuo - punctata ; radiorum 13 *); quorum tres priores minores , simplices ; nulli aculeati, etsi duo priores acute terminati; quartus & reliqui ramosi ; quintus & sextus longissimi; reliqui ordine decrescentes. Ex reliquis ad cernuam (§.93.) accedens.
§. -65.
pinna cavdae modice bifurcata ; longitudine aequalis; ex superiori parte dorsali plus minus flauescens, rotundior; ex inferiori nigrescens, seu furuo densissime punctata, superiori angustior & acutior; radiorum longiorum constanter 17; ex reliquis percae seu cernuae (§.36.94.) simillima. >
§. 166.
partes internae omnium trium cauitatum, tam parum a reliquorum partibus descriptis (§.37-44.) differunt, vt easiura silentio praeteream. Minimum, quo aliquatenus diuersae, in eo consistit:
branchi a rvm tvbercvla non triangularia , sed sphaerica & conuexa; styliformia plane desiderantur, dentivm areolae saucium inferiori tripartitae, quarta areola ad latus exterius ad- pofita. hepar trilobum. peritonaevm & vesica aerea, vti cernuae & sehraitser, (§. 99. 134.) pun&is nigris irrorata. 0 vari vm duplex, ossicvla avditvs (**) oblonga; vno latere aequalia, vix incisa; altero opposito superius & inferius crenata, exmedioobapophysin cauo-incisam inaequalia & paulo latiora.
'§. 16?.
COSTAE 22 . VERTEBRAE 4Z.
(') In diuerfis : 12; 12; 12; 1^; ij; 14. (") Tab. I1L Fig II. III,
§. i6S.

68 £ap. IV. Aspervlvs.
•§. l68.
locvs, victvs, coitvs & vita extra aquam, a perca non differt (§. 66.). pondvs raro libras 2 superat, infra libram frequentissime,
§. 169.
pondvs eius, cuius mensura sequitur; Vncias 7,
LoxGiTVDo ab apice rostri
Vnc.
Lin.
Vnc.
Lin.
ad pinnam dorsalem i*™.
1.
2 j+
tota ad finem caudae 9.
0
0 finem
i.
ad caudae bifurcationem 8.
Z.
0
0 ^dam
II.
0 initium 7.
9*
0
, finem
5 b
angui, oris maxill. super.
8.
0
pectorales
1.
2.
0 infer.
5*
0
0 finem
1.
*1*
narium foram. primum
6.
0
ventrales
1.
2 z.
0 0 secundum
7-
0
0 finem
1.
i*
orbitam oculorum
io*.
' 0
ani
1.
0 0 finem 1.
3»
0
0 finem
7-
medium - 1.
1.
anum
i.
finem opere, lamin. rae 1.
8l>
minima ante caudam
41«
00* 2,dae 2«
rz.
pinnam dorsi 2.
7 -
LATITVDO
TRANSVERSALIS
0 0 finem 4.
5**
ad rostrum
4?*
0 00 2^ am 4*
9.
medium narium
9.
0 0 finem 7.
4'
0
oculorum
i.
2s.
0 pectorales 2.
3-
finem operculorum
i.
0 0 finem Z.
5*>
pinnam dorsalem jam
i*
, ventrales a.
7 *
0
0 finem
10 £.
0 0 finem Z.
9I.
0
0 2dam
9 .
0 ani 4-
9l*
0
, finem
5 .
0 0 finem 5*
9r*
0
pectorales
1.
3t*
anum 4.
7 t.
0
0 finem
1.
i|.
0
ventralem
i.
3 h
LATITVDO PERPENDICVLARIS
0
0 finem
1.
i§>
ad rostrum
4.
0
ani
9.
medium narium
7 i.
• 0
0 finem
6.
0 oculorum
ioj.
anum
10.
finem operculorum r.
3 .
minima ante caudam
4.
Cap
. V.

“SSn^Sf ( o ) 6 g
*************** * **************
Capvt V.
ASPER VERVS.
STREBER RATISBONENSIVM.
§. > 70 .
E tsi neque LINNAEVS, neque, quod miror, KRAMERVS (*), asperi veri mentionem faciunt ; KLEINIVS vero hunc & aspervlvm(§. 139.) eumdem iudicat: certo tamen est certius, aspervm vervm eiusdem praedictorum auctorum esse classis & generis, atque aspervlvm; sed diuersae & peculiaris
SPECIEI.
§- 171-
asper VERVS BAVARIS & RATISBONENSIBVS num-
quam non, & vbique locorum, adpellatur streber. Nata est haec denominatio, ni fallor, a verbo germanico streben, widerstreben, refiflere ; quia hic piscis squamis suis asperis, ac pinna dorsi aculeata, seu spinosa, inimico suo quasi resistere videtur.
§. 172.
streber, si eum in totum intuearis, est piscis oblongus, teres, anguilliformis; capite rostratus, quodammodo quadratus & diffor- mis; dorso ab initio depressus, postea arcuato - rotundus; ventre ad anum vsque protuberans; reliquo corpore ad caudam vsque valde gracilescens, pone pinnam dorsi secundam& ani durus, rotundus, minoris ansermi calami scriptorii crassitudine; zonis 5 badiis, seu castaneis, oblique transuerfis (§. 180.), distinctus.
§• 173 -
capvt plagio - plateum , macrum ; in rostrum rotundo - acutius terminatum; ad basin rostro triplo & vitra latius; totum, praeter rostri extremitatem & partem infra nares, squamis exasperatum;
L cor-
(*) Elenchus vegetabilium & animalium per Austriam inferiorem obseruatorum Viennae. 1756.

70 Cap. V. Asper vervs.
corpore, si a rostro ad basin superiorem metiaris, quadruplo & vitra breuius; corporis medio superne depressius,* ad latera declinius, rotundo - connexum.
Totum caput superne & ad latera badium, hinc inde argenteum; inferne albidum.
§. - 74 -
Capitis tres regiones superiores (§. g.) maximam partem sunt afpe- ruli (§. 142.).
Prima regio scutisormis plana, vix excauata, non sulcata, in aliis alepidota , in aliis tota squamis alpera. Scutum est triangulum, plerumque auratum; ex fasciculo radiorum vtrimque ad latera, & in apice, constitutum. Ex reliquis, vti asperulus §. 142.).
Secunda regio frontalis inter oculos plana, ante oculos rostrum versus declinis, connexa, squamata.
Tertia regio twfif'ormis , vti in afperulo (§. 142.); attamen non, riisi vbi nares insitae, sulco oblongo notata.
§. 175-
Roßrum, vti asperuli (§.143.); paulo longius,angustius, & acutius.
§■ 176-
OS, RICTVS, LABIA, MANDIBVLAE & NARES, cum alpe- rulo (tz. 144-14 7.) conueniunt.
§• I 77 *
ocvLi ouales, parui, iris aurea, valde tenuis, pvpilla nigra, praeter consuetudinem omnium minima , punctulum aequans. cornea in aliis ex haemisphaerio superiori fusca seu obscurior, ex inferiori argentea; in aliis fere tota argentea. Ex reliquo oculi oculis alperuli (§. 148.) adaequate concinni.
§. 178.
opercvla branchiarvm valde conuexo - rotunda; badii Coloris ; squamis adeo densis obsita, vt duas laminas earumque incisuras & aculeum oculus nudus vix distinguat; diligentius tamen oculoque armato considerata ab operculis alperuli (§. 149O, si modo
foueo-

STREBER RATISBÖNENSlVIvs.
7i
soueolas infra oculos , quae desiderantur , excipias - vix ac ne vix quidem differunt.
§• - 79 *
membrana bran c h ios tega oslkulorum 7; reliqua, cum apertvra branchiarvm, sunt percae (§. ic-.).
§. iZo.
corpvs, vti afperuli (§. 151.))' coloris in aliis flauefcentis, in aliis albescentis, in aliis fusci; in primis vero zonis 5 maioribus & maxime conspicuis, badiis , saepe nigricantibus, distinctus.
Zona prima ante pinnam dorsalem, vel triangularis, cuius apex pinnam tangit, latera radici pinnae pectoralis innituntur ; vel incertae figurae, saepe quadrata. Secunda , loco zonae semilunaris afperuli (§. 157.), oblique caput versus transuersa, supra a penultimo ofllculo pinnae dorsi primae incipiens & ad medium interuallum huius & pinnae secundae extensa. Tertia , vt antecedens, oblique transuersa, a sexto ad vndecimum vsque radium pinnae secundae supra producta. Quarta similiter oblique transuersa, non multum post pinnam secundam sita. Quinta ante caudam, fere quadrata , totum latus vtrimque occupans.
Reliqua, & corporis, & zonarum, sunt afperuli C§. 151
§. 181.
lamellae postbranchiales vix conspicuae ; oculo armato ab afperuli lamellis (§. 152.) vix diuersae adparent.
§. 182.
dorsvm, latera & anvs cum afperulo (§. IZZ. 154.157.) conueniunt.
§• 183.
pectvs planum, glabrum, alepidotum, argenteum, scrobiculo & linea longitudinali mediana (§. 121.) donatum.
§-184.
venter ab initio intra pinnas ventrales planus, argenteus, alepidotus; dehinc ad pinnam ani gracilescens; & deinde fere recto - rotundus caudam petens.
L 2 §.185.

72
Cap. V, Asper vervs.
§- 185 -
LINEALATERALIS, & SQVAMA E,simt aspcrilli (§♦ I 5 8.159-)
§. 1 * 6 .
pinnae in toto pisce oSto. Duae dorsi ; duae pectorales ; duae ventrales; mica ani ; mica caudae .
§ 18-7.
pinnae dorsi distincte duae. Cum pinnis afperuli (§. 161.) ita concordant, vt omnis differentia in eo consistat.
Prima aculeata medium fere inter caput & pinnam fecundam occupat; ossiculorum 8, quorum tertium longissimum.
Secunda inermis a priori lineas 4 remota, e regione tertii radii pinnae ani incipiens, & vitra eam extensa; radiorum 13, saepe 14; quorum duo priores simplices, reliqui ramosi; primus secundo, secundus tertio breuior, tertius longissimus.
§. > 88 .
pinnae pectorales apice truncatae , fere fimbricatae ; radiorum 13, 14; ad radicem squamis oblitae; ex reliquis, vti afpe- ruli pinnae (§. 162.).
§. 189.
PINNAE VENTRALES radiorum 6 ; valde acute terminatae, afperuli pinnis (§. 163.) congruae.
§. 190-
pinna ani radiorum 12, saepe 13; paulo ante regionem pinnae dorsi secundae incipiens, & ad radium eius nonum desinens; ex reliquis cum afperuli pinna 165.) conuenit.
§. 191-
pinna cavdae est pinna afperuli s§. 165.); bac sola differentia, quod tota pallide siauescit, macula nigrescente carens.
§• 192.
PARTES INTERNAE, LOCVS, VICTVS, COITVS & VITA extra aquam, sunt afperuli (§.166.168.).
0881 -

STREBER RATISBONEimVM.
73
§- 193 -
ossicvla avditvs (*) oblonga , inferius saepe truncata, p L E v R a tota punctis nigris irrorata, vesicaaerka valde parua, in inferiori parte abdominis sita, vix ad eius medium extensa, ova numeraui 3723. pondvs raro vnciam vnam superat.
§• - 94 -
COSTAE 16 . VERTEBRAE 42, 43.
§- 195.
pondvs eius, cuius mensura sequitur, fuit: Vnciam 1. longitvdo ab apice rostri Vnc. Lin.
Vnc. Lin.
tota ad finem caudae 6. 2.
ad caudae bifurcationem 6. 1.
0 initium 5* 5.
angui, oris maxill. super. Z.
0 infer. i£.
narium foram. primum 3f*
0 0 fecundum 4f*
orbitam oculorum 6.
, 0 finem 9.
medium , 7^.
finem opere, lamin. iae i.
009 idae 1.
bafin capitis super. i.
pinnam dorsal, iam 1. g.
0 0 finem 2. 8.
000 adam Z. 1.
0 0 finem 4. i£.
, pectorales 1.
0 0 finem %
0 ventrales 1. 4.
0 0 finem 2. 6.
0 ani Z.
0 0 finem Z. 9.
anum 2. io»
LATITVDO PERPENDICVLARIS
ad rostrum 2.
medium narium 4.
0 oculorum 5.
finem operculorum 7L
C) Tab.lII. Fig.V.VI.
ad pinnam dorsalem iam
81 *
0 0 ' finem
7 i*
, 0 ^dam
A?*
0 0 finem
*1*
7 -
0 pectorales
, , finem
81 *
0 ventrales
7.
0 '0 finem
8 fv
0 ani
7.
0 0 finem
3 r*
anum
minima ante caudam
2.
,ATITVDO TRANSVERSALIS
ad rostrum
2.
medium narium
5 *
0 oculorum
7 .
finem operculorum
IO.
pinnam dorsalem iam
9 '
0 0 finem
6.
0 0 adam
4 5 *
0 0 finem
Z.
0 pectorales
9 i*
0 0 finem
8 i.
0 ventrales
8 |*
Ib
0 0 finem
0 ani
5 b
0 0 finem
3 b
anum
5 i»
minima ante caudam
2.
3 Cap. VI.
L

CAP. VI. CoVENIENTIA ET DISCREPANTIA
74
*****************************
Capvt VI.
CONVENIENTIA ET DISCREPANTIA
DESCRIPTORVM PISCIVM.
§- 195 -
Q uo magis ichthyologi, vti ex WILLVGHBEIO & KLEINIO constat, adhuc in dubio versati sunt, vtrum schroll &
SCHRAITSER , ZINDEL & STREBER RATISBONENSIVM
eiusdem, an diuersae, sint speciei ; eo magis a me data descriptio omnem, vt mihi persuadeo, tollit dubitationem, & probat, vnumquem- que horum quatuor piscium omnino peculiarem constituere ipeciem.
- §• -96.
Quod, vt quisque vno quasi iutuitu diiudicare queat, & sciat, quibus partibus & notis hi pisces tam inter se conueniant, quam a se inuicem dissideant, non abs re arbitor, sequentem tabulam ex prioribus descriptionibus adiicere.
Caput.
PERCA.
catbetoplat.
4 -
SCHROLL.
catbetoplat.
§ 71 *
SCHRAITSER catbetoplat.
106.
ZrNDEL.
plagioplateum.
§.141.
STREBER.
plagioplateum.
Rostrum.
acuto obtusum.
§. 7 -
acuto obtusum. i 7h
produdnm.
§. 108.
protensum.
§- I 4 L
protensum,
§•17 f*
Os-
sursum fpedans
§. IO.
sursum fpedans
h-?;.
reda fpedans.
Z. 109 .
reda fpedans.
§. 144-
reda fpedans .
§•175.
Rictus.
amplus.
§. 11.
amplus.
74.
anguflus.
§. IIO.
mediocris,
S-Hf-
amuftus.
§. 1 / 6 .
Mandibulae.
inaequales ; dentatae.
s. IZ.
inaequales \ dentatae,
§. 75 .
inaequales ; dentatae.
§. 112 .
inaequales ; dentatae.
§> 146.
inaequales ; dentatae, §.I? 6 .
Nares.
duplices.
§. 14.
duplices,
§.?< 5 .
duplices.
duplices.
§- 147 -
duplices,
§.l 76.
Qculi,

DESCRIPTORVM PISCIVM, ^ 7J
Oculi.
PERCA.
magni.
s'r.
SCHROLL, magni,
§- 77-
SCHRAITSER
magni.
1 f 4 -
ZINDEL,
magni.
§. 148-
STRERER,
parui.
§. 177.
Opercula.
dentis. ferrata.
§. I 7-
dentia, serrata. §. 73 .
dentic. serrata.
§. lis-
crenis ferrata, h 149*
ere»« ferrata.
§. 178.
Membranae branch io stegae ossicula.
7 ; raro 8.
* §- ij?.
,7-
§• 79-
6) raro 7.
§. 117.
7-
§.150.
7 -
s. 179.
Corpus.
cypriniforme ; zonis nigres, retta-transuerf. Z. 20. 24-
perci forme i ma - fuscis.
§- 80.
anguilliforme ; lineis longit udi - nalibus nigris,
§. 117.
rem, fusiforme 3 zonis s oblique transuerfis,
§. IJI.
t eres 3 fififorme 3 zonis 5 oblique transuerfis,
§. 180.
Pectus.
planum ; squamosum.
§• 25.
planum ; squamosum.
§. 84-
planum ; squamosum.
H. 121.
planum} uix squamosum.
planum; alepi* dotum.
§. 18Z.
.Venter.
plano-conuexus
§.26.
plano-conuexus §. 85.
pdano-rotundus §. 122.
protuberans.
§. i;6.
protuberans.
s. 184.
Squamae.
ßrrato-afperae §. 28.
ferrato-afperae §. 87-
ferrato asperae
§. »25.
ferrato-afperae
§.ls9-
ferrato-afperae ,
F- 185.
Pinnae.
septem ; 0K0.
§. 50.
septem.
§. 89.
septem.
§. I2Ö.
o£lo.
§. i5o.
0Ü0,
J.186.
Pinna dorsi.
unie. Interrupt .
1 4
"i T*
§. Z0-Z2.
unica ; finuofa ;
JL 3
1 5 ♦
h- 90.
unicas finuofa ;
1 s
ii*
S. 127.
duae ,*
2.4
2 'c ♦
§. 161.
duae ;
8
iT*
F. 187.
Pinnae pectorales.
; 13'- 14. §. 33-
J 13-15. §. 91.
ctWtf ; 1 f.
§. 128.
duae; 14.
§. 162.
duae; 13, 14^
F. 188.
Pinnae
ventrales.
duae ; C.
§. 34-
j 6.
§. 92.
, 6.
§- 129.
; 6. §.163.
duae ; 6 •
F. 189.
Pinna ani.
unica ; u.
§• Zs-
unica ; 9.
'unica; 9,
§. 130*
unica ; 13.
§. 164.
unica ; 12.13,. F. 190.
Pinna caudae.
perpendicularis; 17.
$. 3f*
perpendicularis , 17.
h. 94'
perpendicularis ; 17.
§. 131.
perpendicularis ; 17.
§. l65.
perpendicularis ; 17.
§. 191.
Palatum & F a u x.
dentata. §-Z 8 .
dentata.
§.96.
( dentata .
§, 132.
dentata .
K. 466.
dentata.
§. 192.
Bran-

76 Cap. VII. Observationes et experientiae
Branchiae
PERCA. tubere, triangularia ; ßyli - formia.
§. 42.
SCHROLL. tubere, triangularia } flyli formia.
SCHRAITSER tubere, triangularia ; flyli- formia.
h- lZ2.
ZINDEL. tubere, sphaerica , flylifor- mia nulla.
§. 166 .
STREBER. tubere.sphaerica ; flyli formia nulla.
§. 192.
Ossicula
auditus.
oualia ; apophysi obliqua, §.4$.
oualia\ apophysi perpendiculari.
§• 97-
oualia ; apophy - fi nulla.
§. IZZ.
oblonga.
§.166.
inferius truncata.
§. »93-
Perito- n a eu m.
pure argenteum.
$.Si.
nigris punitis irroratum .
§- 99-
nigris punitis aspersum.
§. i?4-
nigris punitis adfperfum.
§. 166 .
nigris punitis adfperfum.
§- »93-
A dpendi- ces pylori.
longae ; teretes. §- 56.
curtae ; crajfae ,
§- 99-
curtae ; crassae.
§' IZZ.
curtae ; crassae,
§. 166 .
curtae ; crajfae,
§. 193.
Intestinum.
[reflexum,
§. s6.
reflexum.
§- 99-
reflexum.
§. m.
reflexum.
H. 166.
reflexum .
§. »92.
Ouarium.
simplex.
§' S9*
duplex.
§- 99.
duplex.
§- lZ4-
duplex.
§. -66-
. duplex- §- 192.
V esi cula aerea.
pure argentea.
§. 6r.
nigris punitis irrorata.
§- 99.
nigris punitis irrorata.
§> IZ4-
nigris punitis irrorata.
§. »66.
§- »92.
V ertebrae.
89-
§- 47*
Zf.
F. ioo.
Z9. 40.
04.
48.
§. 167.
42.43.
H. »94-
* * * * *
* * * * *
* * * *
* * * * *
* * * * *
* * * * *
Capyt VII.
OBSERVATIONES et experientiae
ICHTHYOLOGICAE.
§. 197 -
N usquam in regno animali indiuiduorum eiusdem speciei tantam offendi varietatem & incertitudinem, quam piscium.
§. 198.
Mensura prae reliquis huc referenda est. Omni quidem laude
digna eorum est acies oculorum, summa attentio & rerum minutissimarum

ICHTHYOLOGICAE.
77
marum exacta descriptio, qui nec pardum mensuram negligere sibi sumunt: experientia tamen edoctus sum , hunc laborem, respectu piscium, fere inanem & omnium esse incertissimum. Saepius plures pisces eiusdem speciei, eiusdem ponderis, qiusdemque longitudinis, repetitis vicibus dimensus sum ; sed calculo collato riumquam certi & exacti quid reperi. Si quis nihilominus mensura delectetur, eamque omnino necessariam & vtilem credat, sciat me scala geometrica Rhenana vsum esse & circino , idque ex pluribus adminiculis in metiendo omnium inuenisse aptissimum.
, §-199-
Vt vero probem, varietatem piscium indiuiduorum, ex suis par- tim rationibus, omnem exspectationem superare , liceat experientia edocto pauca tantum proponere.
§. eoo.
color variat respectu loci. Schrmtser , Schroll , Zlndel , & Streber , quos n a b i s alit perpetuo notabilioris, pulcrioris & magis splendentis sunt coloris, quam qui banvbivm inhabitant. Pisces modo aqua extracti longe aliter sunt colorati, quam sicci & mortui, vbi plures colores penitus euanescunt, omnes obscuriores & minus distincti. Quidam pisces, vti fravenfisch BAY r ARORVM & RATISBONENSIVM tempore partus ssquamas gerunt ex medio aculeatas , seu apophysi aculeata donatas.'
TRES REGIONES capitis SVPERIORES, nec non LAMELLAS postbranchiales, initio credidi certiores & constantiores: sed progressu temporis Ipes me fefellit.
ocvLi in viuis conuexi, in mortuis concaui; pupilla in viuis nigra sphaerica, in mortuis quadrangularis pallida; cornea in viuis distincta, in mortuis cum iride mixta, & saepissime argentea.
M
ME M-

73 Cap. VII. Observationes et experientiae
MEMBRANAE BRANCHIOSTEGAE eiusdem speciei OfflCU-
la vno vel altero plura pauciora.
venter & DORSVM, si in viuis rotuiidiufcula seu plana, post mortem in acumen contrahuntur.
latera in viuis conuexa , post mortem fere plana; ea, & venter, tempore partus latiora, protuberantia & magis extensa, quam ante & post eum. Hinc latitudo perpendicularis & transuersalis non potest non este incertissima.
linea lateralis respectu distantiae inter dorsum & ventrem vniuerse considerata quodammodo certa ; respectu vero directionis particulatim plerumque incerta & varia.
sqvamae respectu magnitudinis, figurae, crenarum (*), cet. non modo in eodem pisce, sed etiam in eodem eiusdem piscis loco & situ maximam partem incertissimae. Plures ex dorso, mediis lateribus & ventre, perlustraui; sed inter 1 2 & 15 ne quidem duas, quarum vna alteri per omnia similis esset, offendi.
pinnae eiusdem loci variant magnitudine, colore , ossiculorum numero, directione & altitudine.
ossicvla avditvs duo maiora eiusdem speciei sunt inaequalia magnitudine , figura , crenis seu incisuris, apophysi; saepius eiusdem piscis vnum ab altero non parum differt.
partes ventris internae eiusdem speciei saepe diuersae sunt magnitudine; colore; directione; numero, vti hepatis lobi; figura, vti vesica aerea.
vertebrae & costae eiusdem speciei non raro plures,. pauciores.
§. 201 .
'(’) Squamarum percaevulgaris denticulos retrorsum flexos esse, supra (H.28.) negaui. Et in piscibus» quos primo obseruatii, res ita se habuit. Sed poflea in aliis denticulos omnino retrorsum flexos reperi. Quam caute igitur in rebus naturalibus <qaid vniuersaliter negandum vel adfirrmndum !
: /
/

ICHTHY OLOGICAE*
79
§. 2Ol.
Quis vero est , qui praedicta attente ponderans non fateatur, piscium solam classificationem & descriptionem parum vtilitatis & certitudinis ichthyologiae praebere, nisi etiam icones, suis distinctae coloribus, adiiciantur ?
§. 202.
Si varietates piscium tam frequentes ; quid certi ea exhibebit descriptio , quae ex vnico tantum pisce desumitur ? Hinc semper plures pisces, & viuos, & mortuos, ex diuersis fluuiis, diuerso tempore, cet. obseruaui, & cum prima descriptione mea contuli. Nec diffiteor, me saepissime eas repetitas correctiones inire coactum fuisse, vt compluries operam & oleum perdere mihi visus sim, omnisque descriptionis , ob hanc incertitudinem , me poenituisse, piguisse.
§. 203.
Plures Ichthyolog! piscibus omnem denegant auditum. Meum iam non est , hoc certamen inire , etsi KLEINII partes facile in me vellem suscipere. Id tantummodo veritati contrarium inueni, ossicula duo maiora auditus minime omni tempore elfe obuia. In omnibus, quos numerosissime dissecui pisces, ea numquam non detexi. Error ille, vt nullus dubito, ex eo ortus est, quod haec ossicula , nisi cum summa cura & certa arte quaerantur, se facillime visui subtrahunt, & sub cerebro delitescunt. Methodus igitur ea secure & semper detegendi haec est:
Piscis caput a maxilla inferiori ad thoracem vsque forfice disse- ces; branchias, vbi parte minori capiti adnatae , horizontalster, sed caute, abscindas; infra sitam capsulam ossiculorum, quaeque tibi iam ante oculos, similiter horizontalster , sed summa cum praecautione, transcindas; vbi denique ossicula ad latera septi sita optime cernes. Forcipe ea subtilissime amoueas, eoque depromas.
M 2
§. 204.

Zo Cap. VII. Observat, st experiest, Ichthyolog,
§• 204.
Vtrum oculi cute communi tecti, an nudi, res facillimae est fallaciae. Omnis error hoc modo euitari potest. Immittas caput piscis per aliquot horas aquae ,* quae cutem omnem , si oculi ea, vel integri, vel ex parte, tecti sint, separabit 6t conspicuam reddet (*).
§. 205.
ova numerandi hac methodo vsus sum. Ouarium totum vel simplex, vel duplex, ponderaui. Ex ouario granum ouorum decerpsi ; ea, vt pauciora, numeraui; horumque numerum cum toto pondere tandem computaui.
§. 206.
Pistes morbis obnoxios esse,nemo dubitare potest. Eos vero eisdem quoque morbis,atque homines & quadrupedia,saepe laborare,experientia me docuit. Offendi saepius hepar piscium exulceratum,globulis albis miliiformibus, duriusculis, repletum, ex quibus flauiusculum humorem, i choris instar, expressi. Vesica sellis horum aegrotorum piscium omni feile fuit vacua; hepar iplimi totum stauiduin, pallidum, decoloratum.
§• 207.
Contigit mihi anno praeterito modum inspicere , quomodo feminae oua sua deponant (**"). Pictor in eo erat occupatus, vt eam viuam depingeret,* tunc ex ani foramine priori progrediebantur duo ordines ouorum, quae in aquam se extendebant, & fasciae in modum ita erant connexa, vt ad latera separata essent. Tradidi quidem haec oua aquae, eamque plures septimanas soli exposui, sed nullos pisciculos, ob seminis virilis priuationem , inde accepi.
§. 208.
Plures quidem obseruationes possem addere ; sed quoniam satis huius voluminis magnitudo creuit, eas suturo tempori reseruare commodius arbitror.
(*) Hac methodo etiam oculos percae, cernuae A Schraitfir totos cute communi tectos posthac vidi; etsi eos supra (js. is. 77. r ex parte tantum tectos declaraui.
(**) Tab. I, Fig. I. b. b. b.
EXPLI-

**pr*5* ( O )
EXPLICATIO
TABVLARVM ET ICONVM.
3i
TABVLA PRIMA.
Fig. 1. PERCA VVLGARIS. BÜR- STEL,
3. locus,vbi pinna saepe interrupta,
b.b.b. Oua, fasciae instar, connexa.
Fig. II. Ossicula auditus, magnitudine naturali.
Fig. IH. Eadem , ope lentis aucta.
a. latus angustius.
b. sulcus longitudinalis.
c. apex vncinato-serratus.
d. apophysis oblique truncata.
e. latus latius serratum.
Fig. IV, Partes feminae internae- litu naturali, exscissae,
a. a. a., branchiae,
b. cor.
c. c. diaphragma,
d. hepar.
e. pylorus.
f. f. adpendices binae superiores.
g. g. pars intestini reflexa.
h. lien.
i. pars intestini recta descendens,
k.k, ouarium simplex.
Fig. V. Partes maris internae, situ naturali, non exscissae,
a. a. pleura.
b, b. branchiae,
c. cor.
d. aorta.
e. e. diaphragma,
f. hepar.
g. fundus ventriculi, b.h. adpendices pylori, i. latus hepatis dexter.
k.k.n. portio intestini recta defcest- dens.
3. f peritonaeum, m.m. vesiculae seminales, o. vesica aerea.
Fig. VI. Partes maris internae, exscissae, explicatae.
a. a. branchiae.
b. areolae dentium superiores,
e. e. - # inferiores.
d. ventriculus.
e. pylorus.
f. f. f. tres adpendices.
g. hepar.
h. vesica sellis.
3. pars intestini reflexa,
k. lien.
l. 1. vesiculae seminales.
m. intestinum recta descendens.
n. vesica vrinaria.
TABVLA SECVNDA.
Fig.L CERNVA. SCHROLLjPFAF-
FENL A VS.
Fig. II. Ossicula auditus cernuae, magnitudine naturali,
M 3
Fig. III.

Explicatio tabvlarvm et iconvm,
Fig. H, a.b. ex lateribus.
Fig. IH a.b. ex linea laterali.
82
Fig. III. Eadem, lente aucta,
a. apophysis ad perpendiculum truncata.
b. b. latus aequale, conuexum,
Fig. IV. SCHRAITSER,
Fig. V. Eius ossicula auditus, magnitudine naturali.
Fig. VI. Eadem, lente aucta,
TABVLA TERTIA.
Fig. I. ASPFRVLVS. ZINDEL,
Fig. II. Ossicula auditus afperuli, magnitudine naturali.
Fig. III. Eadem, lente aucta.
Fig. IV. ASPER VERVS. STREBER.
Fig. V. Idem iunior,
Fig, VI. Eius ossicula auditus, magnitudine naturali,
Fig. VII. Eadem lente aucta.
TABVLA QVARTA.
Fig. I- V. Squamae percae wl-
G ARI S, BÜRSTEL.
Fig, I. a, b, ex operculis.
Fig. IV. a.b. ex dorso,
Fig. V. a. b. ex ventre.
Fig. VI-VIII. Squamae cernvae,
S CHR OLL.
Fig. VI. a.b. ex ventre.
Fig. VIl. a.b. ex linea laterali, Fig, VIII, a. b. ex dorso,
Fig, IX - XI. Squamae schrait-
SER.
Fig. IX. a. b. ex ventre.
Fig. X. a b. ex linea laterali,
Fig. XI. a. b. ex dorso.
Fig. XII - XIV. Squamae asperv*
1,1, ZINDEL.
Fig. XII. a.b. ex ventre.
Fig. XIII. a. b. ex linea laterali." Fig, XIV. a. b. ex dorso.
Fig. XV - XVII. Squamae asperi
VERI, STREBER.
Fig. XV. a.b. ex ventre.
Fig. XVI, a. b, ex linea laterali. Pig. XVII, a. b, ex dorso*

,*r r >
m
«I
W&g.VI.
Itoibel pt noc tb /cu2pJ*. Tlabisb
T«
:«<S 3
vm
ÄM 5
•a'Jl'.l
Hili
«
MAM-
?&ss
SgjS
illW
ifS®
LMW
M' ;/.-
MM
■£«;..uiri i’*"^
iL-j
'y i
^ .
ML
NÄLzi
•SSV
MW
E 2 ?J
teSii
mkw&
''(/fjMm
eam
M
SU
jaeaBsitRSSi

“V** -i
L^M
wm
‘MM
4jc/'.y*0'
hh
cC
MM
l.«.*.ü
SȀ^J
w £r-*fe :'-
MMck

zSuti IU-
-W .
mmm
mmmw&
£%.rr |
»ia.IV.
AHM
Loibelpinx - tt .f cuipS■ Rajist>
Elfer
mm,
EUM;
WW
Z-«»!
MKW
EM
$£L .*a4icts£
MM
msM
B
MWM
MM

3äb.m.
93a. m.
mim
9Zq.IV.
V sSg-n
mm
gZq.vn
Loiid jnrix. et fculps .Rcutishon
m >
»I
NZM
Sw
W-yL?
MW
«-ÄLL

;*?i
E
W
!*
'i i U ^ ■-. :|
“V *>■'.■
J&& : ;
FAfcifcfisüüjfA
i^P' /•;
•r -ss
Mft-?
,. ,,. r.
M^r •-. l'.W&ix}***
T*:#'-. ■ ß^ir'S^i ;■ i;...
^^jj*'..^',... ,< ../«. 41 <■" I . ■» vU-.-- -4*^3
^ •' A s > J . __ . ; ■/'• "\
; ": i: ’'.;:Ä
>VM
;* ,.'v;
'ii.-.'-- ' '■' .*-*:i'■■■■'-'•■,
f^' t i%j£ 1 ' y^ /' L i % ' •'•*' l v * ' • * j . . . W. i .. y. *4 * •#/•- !. , j.. s * l > - . ^ ^ —. ...pu
r ^gß* '"'^ AS f ' ' ' T * ••' -'■ '•':’f^»'-
-. J’® ' .7’- : ' “ ’ ;im
O:
: j;. • •/- -'s,.??- •,•• A< ' '
' . "7' !: '. - i c'.*‘‘ w ll
«■
•SMtf«-..
Ä
. -.V.. .'*..i.' ; --o
.... - ..*,. y*r"-
*4*
7-,■'- ■•■••■A . ^ 'i*»*«' 1 -*"" .
• ,-■* : -. -p. ■ -'•-.v.. ,-v
; * ' •
W
.. ‘.»-i
'ira 1 .
>
V*v i«
M

g&b.iv.
SHq.m
5 Uq.IV
6 Shq.v:
9hq.VI
Vhg.vn.
$Ug. vm.
5Ua. IX
3 hq.xi.
&tq.xn.
&O.X1TT
&tg. XIV
3hg.XV.
SRß.xvj.
$xg.XVn.
Zoibtl puix . etr sndps. L aMsb ,
NÄMMW
UKSUttiM
LS*
MW
mmm
PiSriS'
mm
mm
mm
site