Ο ρόλος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στις εξωτερικές πολιτικές 

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση της συνεργασίας της ΕΕ με τρίτες χώρες. Το Κοινοβούλιο χρησιμοποιεί διάφορα εργαλεία, συμπεριλαμβανομένων των επίσημων αρμοδιοτήτων και της άσκησης πολιτικής επιρροής, και αναλαμβάνει καινοτόμες πρωτοβουλίες, με σκοπό να συνεισφέρει στη διπλωματία της ΕΕ και να συμβάλει στην επίτευξη των στόχων που ορίζονται στις Συνθήκες της ΕΕ.

Σύμφωνα με έρευνες, οι πολίτες της ΕΕ θεωρούν σημαντική την εξωτερική πολιτική, ιδίως όσον αφορά την ασφάλεια και την άμυνα, και η σημασία αυτή αντικατοπτρίζεται στην εντεινόμενη συμμετοχή του Κοινοβουλίου σε όλες τις πολιτικές που επικεντρώνονται σε θέματα και χώρες εκτός της ΕΕ.

Το Κοινοβούλιο μπορεί να αξιοποιήσει τις νομοθετικές, εποπτικές και δημοσιονομικές αρμοδιότητές του για να διαμορφώσει τις εξωτερικές πολιτικές:

• Νομοθετικές αρμοδιότητες: Το Κοινοβούλιο εγκρίνει νόμους, από κοινού με το Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, σε τομείς όπως το εμπόριο και η εξωτερική βοήθεια, καθώς και σε άλλους τομείς πολιτικής με σημαντική εξωτερική διάσταση, όπως η μετανάστευση, το κλίμα, η ενέργεια και τα ψηφιακά ζητήματα.
• Εποπτεία διεθνών συμφωνιών: Οι περισσότερες συμφωνίες της ΕΕ με τρίτες χώρες ή περιφέρειες πρέπει να εγκριθούν από το Κοινοβούλιο, το οποίο στη συνέχεια μεριμνά για την ορθή εφαρμογή τους.
• Κοινοβουλευτικός έλεγχος: Το Κοινοβούλιο παρακολουθεί τις δραστηριότητες εξωτερικής πολιτικής της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Εξωτερικής Δράσης και τις καλεί σε λογοδοσία.
• Δημοσιονομικές αρμοδιότητες: Το Κοινοβούλιο εγκρίνει τον προϋπολογισμό της ΕΕ, από κοινού με το Συμβούλιο, και διασφαλίζει την ορθή χρήση των κονδυλίων, μεταξύ άλλων σε εξωτερικές πολιτικές, όπως οι δαπάνες για βοήθεια στον τομέα της συνεργασίας μέσω του ταμείου «Η Ευρώπη στον κόσμο».

Το Κοινοβούλιο συνεργάζεται με τις κυβερνήσεις, τα κοινοβούλια και την κοινωνία των πολιτών σε χώρες εκτός της ΕΕ με διάφορους τρόπους:

• Διεθνείς συνεργασίες: Της διπλωματίας υψηλού επιπέδου ηγείται η Πρόεδρος και κορυφαίοι βουλευτές του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.
• Δραστηριότητες σε επίπεδο επιτροπών: Οι βουλευτές του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου διεξάγουν συζητήσεις με αξιωματούχους και εκπροσώπους χωρών εκτός της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένων τακτικών ανταλλαγών με τους υπουργούς Εξωτερικών στο πλαίσιο της Επιτροπής Εξωτερικών Υποθέσεων του Κοινοβουλίου.
• Διακοινοβουλευτικά δίκτυα: Οι επίσημες αντιπροσωπείες των βουλευτών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου αναπτύσσουν σχέσεις μεταξύ της ΕΕ και άλλων χωρών, καθώς συχνά εκπροσωπούν την ΕΕ σε διακοινοβουλευτικά όργανα που έχουν συσταθεί με διεθνείς συμφωνίες.
• Επίσημες επισκέψεις: Οι βουλευτές του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου επισκέπτονται χώρες εκτός της ΕΕ και πραγματοποιούν συναντήσεις με ευρύ φάσμα ενδιαφερόμενων μερών και εκπροσώπων με σκοπό την ενίσχυση της κατανόησης και της συνεργασίας.
• Συμμετοχή σε διεθνείς διασκέψεις και φόρουμ: Το Κοινοβούλιο εκπροσωπείται στις κοινοβουλευτικές συνεδριάσεις ομάδων χωρών όπως η G7 και η G20.

Εγκρίνοντας επίσημα θέσεις στα ψηφίσματά του σχετικά με ζητήματα εξωτερικής πολιτικής, το Κοινοβούλιο συμβάλλει στη διαμόρφωση των θέσεων και των στρατηγικών της ΕΕ σε εξωτερικά θέματα. Σ’ αυτά περιλαμβάνονται τα εξής:

• Ανθρώπινα δικαιώματα και δημοκρατία: εξέταση των παραβιάσεων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και προώθηση των δημοκρατικών αξιών σε συγκεκριμένες χώρες ή περιοχές.
• Εκθέσεις πολιτικής: αξιολόγηση της προόδου όσον αφορά τη διεύρυνση της ΕΕ, τις διεθνείς συμφωνίες και τους στόχους της εξωτερικής πολιτικής.

Οι προσπάθειες του Κοινοβουλίου για την προώθηση της δημοκρατίας και την οικοδόμηση ισχυρού κοινοβουλευτικού πολιτισμού καθοδηγούνται από την Ομάδα Στήριξης της Δημοκρατίας και Συντονισμού των Εκλογών. Οι κύριες δραστηριότητες της ομάδας περιλαμβάνουν:

• Ανάπτυξη κοινοβουλευτικών ικανοτήτων: στήριξη των νομοθετικών οργάνων σε χώρες εκτός της ΕΕ.
• Παρακολούθηση εκλογών: παρακολούθηση εκλογών σε 6-10 τοποθεσίες ετησίως.
• Διαμεσολάβηση, διευκόλυνση και διάλογος: ενθάρρυνση της ειρήνης και της κατανόησης μέσω πρωτοβουλιών όπως οι διάλογοι Jean Monnet και το πρόγραμμα «Νέοι Πολιτικοί Ηγέτες».
• Προώθηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων: αναγνώριση των υπερασπιστών των ανθρωπίνων δικαιωμάτων μέσω του Βραβείου Ζαχάρωφ και στήριξη των γυναικών βουλευτών μέσω του προγράμματος Simone Veil.

Η αποτελεσματική συνεργασία μεταξύ των επιτροπών, των αντιπροσωπειών και της Ομάδας Στήριξης της Δημοκρατίας και Συντονισμού των Εκλογών του Κοινοβουλίου διασφαλίζει ότι οι δραστηριότητες της ΕΕ σε χώρες εκτός της ΕΕ έχουν αντίκτυπο και είναι συνεκτικές. Η στήριξη προέρχεται από ειδικό διοικητικό προσωπικό, γραφεία συνδέσμου στα κράτη μέλη της ΕΕ, καθώς και σε πόλεις όπως η Ουάσιγκτον και το Λονδίνο, και αποσπασμένους υπαλλήλους του Κοινοβουλίου σε διπλωματικές αντιπροσωπείες της ΕΕ.

Η κοινοβουλευτική διπλωματία συμβάλλει στη δημιουργία εμπιστοσύνης και μακροπρόθεσμων εταιρικών σχέσεων με τα κοινοβούλια σε ολόκληρο τον κόσμο. Βοηθά τα κοινοβούλια τρίτων χωρών να ευθυγραμμιστούν με τις αξίες της ΕΕ και την ενωσιακή νομοθεσία, καθιστώντας δυνατή τη σύσφιξη των δεσμών και παρέχοντας στις χώρες τη δυνατότητα να επιτύχουν πρόοδο όσον αφορά την ένταξή τους στην ΕΕ. Φέρνει επίσης την εξωτερική πολιτική της ΕΕ πιο κοντά στους πολίτες, διασφαλίζοντας τη διαφάνεια και τη διεξαγωγή δημόσιου διαλόγου σχετικά με βασικά ζητήματα.

Μέσω των εξωτερικών πολιτικών του, το Κοινοβούλιο όχι μόνο διαμορφώνει τις εξωτερικές σχέσεις της ΕΕ, αλλά ενισχύει επίσης τη θέση της ΕΕ ως υπέρμαχου της δημοκρατίας, της ειρήνης και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων σε παγκόσμιο επίπεδο.

Παρακολουθήστε τη διπλωματία του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου Instagram, το Threads, το X, το LinkedIn ή το Bluesky