Rola Parlamentu Europejskiego w polityce zewnętrznej 

Parlament Europejski odgrywa ważną rolę w kształtowaniu współpracy UE z państwami spoza UE. Parlament korzysta z różnych narzędzi, w tym z uprawnień formalnych, z wpływów politycznych, a także z innowacyjnych inicjatyw, by wnosić wkład w unijną dyplomację i by po w realizacji celów traktatów unijnych.

Sondaże pokazują, że polityka zagraniczna jest ważna dla obywateli UE, szczególnie jeżeli chodzi o bezpieczeństwo i obronność, oraz że ze względu na jej znaczenie Parlament coraz silniej angażuje się we wszystkie polityki dotyczące kwestii pozaunijnych i państw spoza UE.

Do kształtowania polityki zewnętrznej Parlament może wykorzystywać swoje uprawnienia ustawodawcze, nadzorcze i budżetowe.

• Uprawnienia ustawodawcze: Parlament – wspólnie z Radą Unii Europejskiej – uchwala prawo w obszarach takich jak handel i pomoc zagraniczna oraz w obszarach polityki z ważnym wymiarem zewnętrznym takich jak migracja, klimat, energia i kwestie cyfrowe.
• Nadzór nad umowami międzynarodowymi: Parlament zatwierdza porozumienia zawierane z państwami lub regionami spoza UE, a następnie dba o ich poprawne stosowanie.
• Kontrola parlamentarna: Parlament monitoruje działania Komisji Europejskiej i Europejskiej Służby Działań Zewnętrznych w zakresie polityki zagranicznej oraz rozlicza je z działalności.
• Uprawnienia budżetowe: Parlament – wspólnie z Radą – zatwierdza budżet UE i dba o odpowiednie wykorzystywanie funduszy, w tym funduszy na politykę zewnętrzną, na przykład wykorzystując środki na pomoc w zakresie współpracy z funduszu Globalny wymiar Europy.

Parlament współpracuje z rządami, parlamentami i społeczeństwem obywatelskim państw spoza EU w następujący sposób:

• Działania międzynarodowe: dyplomację na wysokim szczeblu prowadzą przewodnicząca Parlamentu Europejskiego oraz wiodący posłowie do.
• Działalność komisji parlamentarnych: posłowie do PE prowadzą dyskusje z urzędnikami i przedstawicielami państw spoza UE, w tym regularną wymianę poglądów z ministrami spraw zagranicznych na forum Komisji Spraw Zagranicznych Parlamentu Europejskiego.
• Sieci międzyparlamentarne: oficjalne delegacje posłów do PE rozwijają relacje UE z innymi państwami, często reprezentując Unię w gremiach międzyparlamentarnych utworzonych na podstawie umów międzynarodowych.
• Wizyty oficjalne: posłowie do PE odwiedzają państwa spoza UE i spotykają się z szerokim gronem zainteresowanych stron i przedstawicieli, by zwiększyć wzajemne zrozumienie i poprawić współpracę.
• Udział w konferencjach i forach międzynarodowych: Parlament bierze udział w posiedzeniach parlamentarnych, na przykład z grupami państw G7 i G20.

Wpływ na politykę zagraniczną

Oficjalnie zajmując stanowisko w swoich rezolucjach w sprawie polityki zagranicznej, Parlament przyczynia się do budowania pozycji i strategii UE w sprawach zewnętrznych. Są to między innymi:

• Prawa człowieka i demokracja: reagowanie na naruszenia praw człowieka i promowanie wartości demokratycznych w konkretnych państwach lub regionach.
• Sprawozdawczość w zakresie polityki: ocenianie postępów dotyczących procesu rozszerzenia, umów międzynarodowych i celów polityki zagranicznej.

Zespół ds. Wspierania Demokracji i Koordynacji Wyborów kieruje staraniami parlamentu, by promować demokrację i budować silną kulturę parlamentarną. Do głównych czynności zespołu należą:

• Budowanie potencjału parlamentarnego: wspieranie organów prawodawczych w państwach spoza UE.
• Monitorowanie wyborów: nadzorowanie wyborów w 6–10 miejscach rocznie.
• Mediacje, wsparcie i dialog: wspieranie pokoju i wzajemnego zrozumienia dzięki takim inicjatywom jak dialog im. Jeana Monneta i program dla młodych liderów politycznych.
• Propagowanie praw człowieka: honorowanie obrońców praw człowieka Nagrodą im. Sacharowa i wspieranie parlamentarzystek za pośrednictwem programu im. Simone Veil.

Skuteczna współpraca między komisjami parlamentarnymi, delegacjami i Zespołem ds. Wspierania Demokracji i Koordynacji Wyborów zapewnia znaczenie i spójność działań UE w państwach spoza UE. Wsparcie zapewniają wyspecjalizowany personel administracyjny, biura kontaktowe w państwach członkowskich UE i w miastach takich jak Waszyngton i Londyn oraz pracownicy Parlamentu oddelegowani do przedstawicielstw dyplomatycznych UE.

Dyplomacja parlamentarna buduje zaufanie oraz długotrwałe partnerstwa z parlamentami na całym świecie. To pomaga parlamentom państw spoza UE dostosować się do wartości i praw UE, a w ten sposób rozwijać z nią bliższe relacje i czynić postępy w kierunku członkostwa w Unii. Przybliża to również politykę zewnętrzną UE obywatelom, zapewniając im transparentność i możliwość debaty publicznej w kluczowych kwestiach.

Dzięki swojej polityce zewnętrznej Parlament nie tylko kształtuje stosunki zewnętrzne UE, ale także wzmacnia pozycję UE jako orędownika demokracji, pokoju i praw człowieka.

Obserwuj działania dyplomatyczne Parlamentu Europejskiego na Instagramie, Threads, X, LinkedIn lub Bluesky