Σταθερά υψηλότερες από τον μέσο όρο θερμοκρασίες, συχνότερα, εντονότερα και πιο παρατεταμένα κύματα καύσωνα, μεγαλύτερα σε διάρκεια διαστήματα ξηρασίας: o επικίνδυνος συνδυασμός των παραπάνω γεγονότων είναι ο βασικός «υπαίτιος» για τις ραγδαίες αλλαγές που καταγράφονται τις ημέρες με ακραίες πυρομετεωρολογικές συνθήκες στη χώρα μας.
Την ίδια στιγμή, η βόρεια ηπειρωτική χώρα, περιοχή όπου οι επικίνδυνες πυρομετεωρολογικές συνθήκες ήταν σπάνιες κατά το παρελθόν, εμφανίζει αύξηση των ημερών με ακραίες πυρομετεωρολογικά συνθήκες και αυτό σύμφωνα με τους ειδικούς είναι ένα ξεκάθαρο σήμα μεταβολής των συνθηκών.
Η τελευταία δεκαετία είναι ο καθρέφτης αυτών των ραγδαίων αλλαγών. Αυτό δείχνει η έρευνα που πραγματοποίησε για λογαριασμό της «Κ» η πυρομετεωρολογική ομάδα FLAME της μονάδας Meteo του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηναίων.
«Κάναμε σύγκριση των περιόδων 1979-2014 και 2015-2024, ακριβώς γιατί έχουμε παρατηρήσει πως υπάρχει μια νευραλγική, ποιοτική διαφορά τα τελευταία δέκα χρόνια», λέει στην «Κ» ο πυρομετεωρολογός, επικεφαλής της ομάδας FLΑΜΕ και ερευνητής στο Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών, Θοδωρής Μ. Γιάνναρος.
Συμπυκνώνοντας το βασικό συμπέρασμα της ανάλυσης των πυρομετωρολογικών δεικτών τα τελευταία 30 χρόνια ο κ. Γιάνναρος σημειώνει: «Ενώ στο βόρειο κομμάτι της χώρας οι μέρες με ακραίες πυρομετεωρολογικές συνθήκες αυξάνονται γρήγορα, λαμβάνουμε σήμα ελάττωσης αυτών των ημερών στη νότια νησιωτική χώρα, δηλαδή: νότιο Αιγαίο, Κυκλάδες, Δωδεκάνησα και Κρήτη. Σε αυτές τις περιοχές φαίνεται πως την τελευταία δεκαετία ο αριθμός των ακραίων πυρομετεωρολογικά ημερών είναι μειωμένος σε σύγκριση με τα προηγούμενα χρόνια».
Ο κ. Γιάνναρος χαρακτηρίζει «τρομακτική» την αύξηση του αριθμού των ακραίων πυρομετεωρολογικά ημερών που καταγράφονται κατά μέσο όρο τα τελευταία χρόνια στην Ανατολική Μακεδονία και Θράκη.
Μάλιστα, ο κ. Γιάνναρος χαρακτηρίζει «τρομακτική» την αύξηση του αριθμού των ακραίων πυρομετεωρολογικά ημερών που καταγράφονται κατά μέσο όρο τα τελευταία χρόνια στην Ανατολική Μακεδονία και Θράκη. «Σε αυτή την περιοχή έχουμε έως και 14 περισσότερες ημέρες τον χρόνο με ακραίες πυρομετεωρολογικές συνθήκες. Στην Κεντρική Μακεδονία έχουμε έως και 7 περισσότερες ενώ στη Δυτική Μακεδονία, 9».
Οι πυρκαγιές των τελευταίων ετών επιβεβαιώνουν την τάση που παρατηρούν οι επιστήμονες. Το 2022 η πυρκαγιά στη Δαδιά του Εβρου έκανε στάχτη 46.040 στρέμματα. Το 2023 μαινόταν σχεδόν επί έναν μήνα στον Εβρο (Αλεξανδρούπολη, Δαδιά) η μεγαλύτερη φωτιά που έχει καταγραφεί στην Ευρωπαϊκή Ενωση μέχρι σήμερα, κατακαίγοντας περισσότερα από 800.000 στρέμματα δάσους.
Την ίδια στιγμή, τα τελευταία χρόνια, αυξάνονται τα επεισόδια πυρκαγιών σε μεγάλα υψόμετρα στη Βόρεια Ελλάδα, και έτσι από ένα συνηθισμένο και σχετικά ανώδυνο φαινόμενο πριν από λίγα χρόνια, γίνονται ολοένα και πιο «επιθετικές», προβληματίζοντας δασολόγους, πυρομετεωρολόγους και πυροσβεστικές δυνάμεις.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα η περσινή πυρκαγιά στο όρος Ορβηλός που έφτασε σχεδόν τον έναν μήνα διάρκειας αλλά και η φωτιά στο όρος Φαλακρό. Αμφότερες συμπεριλήφθηκαν στις 14 μεγαλύτερες πυρκαγιές του 2024.
Μάλιστα, σύμφωνα με τον κ. Γιάνναρο, οι φωτιές σε μεγάλα υψόμετρα πλήττουν οικοσυστήματα που δεν είναι προσαρμοσμένα στην πυρκαγιά.
Αλλος ένας βασικός δείκτης που παρατηρούν οι ειδικοί είναι η μεταβολή στη διάρκεια των επεισοδίων ακραίου πυρομετεωρολογικού κινδύνου.
«Συγκρίναμε τη μέγιστη διάρκεια των επεισοδίων με ακραίες πυρομετεωρολογικές συνθήκες που καταγράφηκαν την τελευταία δεκαετία με την αντίστοιχη μέγιστη διάρκεια αυτών των επεισοδίων από το 1979 μέχρι το 2014. Η Ανατολική Μακεδονία και η Θράκη παρουσιάζουν και πάλι τη μεγαλύτερη αύξηση», λέει και για αυτόν τον δείκτη ο κ. Γιάνναρος.
Ο κεντρικός και ο βόρειος κορμός της χώρας εμφανίζει τις μεγαλύτερες αυξήσεις στη διάρκεια αυτών των επεισοδίων, με τις αντίστοιχες μεταβολές στη νησιωτική χώρα να είναι ανεπαίσθητες.
Ανησυχία προκαλεί επίσης και η επιμήκυνση της αντιπυρικής περιόδου η οποία τα τελευταία χρόνια καταγράφεται να ολοκληρώνεται αργότερα (Νοέμβριος) και να ξεκινά νωρίτερα (Μάρτιος), καθώς δημιουργείται ένα ασφυκτικό πλαίσιο συνεχόμενης ροής δύσκολων πυρομετεωρολογικών συνθηκών που στρεσάρουν το περιβάλλον αλλά και τα συστήματα αντιμετώπισης των πυρκαγιών.
Τι δείχνουν οι πυρομετεωρολογικές συνθήκες ανά Περιφέρεια
🔥Περιφέρεια Ανατολικής Mακεδονίας και Θράκης
-Ραγδαία αύξηση των ημερών ακραίου πυρομετεωρολογικού κινδύνου: Από τη δεκαετία του 2000 και μετά, οι ημέρες με ακραίες πυρομετεωρολογικές συνθήκες έχουν υπερδιπλασιαστεί. Η περιοχή καταγράφει πλέον κατά μέσο όρο πάνω 20-30 τέτοιες ημέρες τον χρόνο, έναντι λιγότερων από 10 τη δεκαετία του 1980.
-Επιμήκυνση των επεισοδίων ακραίου πυρομετεωρολογικού κινδύνου: Τα επεισόδια ακραίου πυρομετεωρολογικού κινδύνου δεν είναι μόνο συχνότερα, αλλά και πιο παρατεταμένα.
-Διεύρυνση και ένταση των επικίνδυνων μηνών: Το παλιό εποχικό «παράθυρο» του Αυγούστου έχει επεκταθεί, με τον Ιούλιο και τον Σεπτέμβριο να εμφανίζουν εξίσου αυξημένο πυρομετεωρολογικό κίνδυνο τα τελευταία χρόνια.
🔥Περιφέρεια Αττικής
-Ραγδαία αύξηση των ημερών ακραίου πυρομετεωρολογικού κινδύνου: Από τη δεκαετία του 2000 και μετά, οι ημέρες με ακραίες πυρομετεωρολογικές συνθήκες έχουν αυξηθεί σημαντικά. Η περιοχή καταγράφει πλέον κατά μέσο όρο 25-30 τέτοιες ημέρες τον χρόνο, έναντι περίπου 10-20 τη δεκαετία του 1980.
-Επιμήκυνση των επεισοδίων ακραίου πυρομετεωρολογικού κινδύνου: Τα επεισόδια ακραίου πυρομετεωρολογικού κινδύνου δεν είναι μόνο συχνότερα, αλλά και πιο παρατεταμένα, με τις συνεχόμενες ημέρες υψηλού κινδύνου να αυξάνονται σταθερά τις τελευταίες δύο δεκαετίες.
-Διεύρυνση και ένταση των επικίνδυνων μηνών: Το εποχικό «παράθυρο» κινδύνου που επικεντρωνόταν στους μήνες του Ιουλίου και του Αυγούστου έχει επεκταθεί ξεκάθαρα. Τόσο ο Ιούνιος όσο και ο Σεπτέμβριος/Οκτώβριος εμφανίζουν συστηματικά υψηλό πυρομετεωρολογικό κίνδυνο, υποδεικνύοντας μετατόπιση του κινδύνου σε ευρύτερο χρονικό ορίζοντα.
🔥Περιφέρεια Βορείου Αιγαίου
-Ραγδαία αύξηση των ημερών ακραίου πυρομετεωρολογικού κινδύνου: Από τη δεκαετία του 2000 και μετά, οι ημέρες με ακραίες πυρομετεωρολογικές συνθήκες παρουσιάζουν σταθερή άνοδο. Η περιοχή καταγράφει πλέον κατά μέσο όρο 20-30 τέτοιες ημέρες τον χρόνο, έναντι περίπου 10-20 τη δεκαετία του 1980.
-Επιμήκυνση των επεισοδίων ακραίου πυρομετεωρολογικού κινδύνου: Δεν καταγράφεται κάποια σημαντική μεταβολή.
-Διεύρυνση και ένταση των επικίνδυνων μηνών: Οι ακραίες συνθήκες δεν περιορίζονται πλέον μόνο στον Αύγουστο. Από τα μέσα Ιουλίου έως και τα τέλη Σεπτεμβρίου, παρατηρείται σταθερή παρουσία ημερών ακραίου πυρομετεωρολογικού κινδύνου.
🔥Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας
-Ραγδαία αύξηση των ημερών ακραίου πυρομετεωρολογικού κινδύνου: Η περιοχή εμφανίζει καθαρή αυξητική τάση στις ακραίες πυρομετεωρολογικά ημέρες μετά το 2000, με ετήσιο αριθμό που πλέον φτάνει τις 30–45 ημέρες, σε σύγκριση με τις 10–15 τη δεκαετία του 1980.
-Επιμήκυνση των επεισοδίων ακραίου πυρομετεωρολογικού κινδύνου: Τα επεισόδια ακραίου πυρομετεωρολογικού κινδύνου εμφανίζονται πλέον πιο παρατεταμένα, με αισθητή αύξηση στη διάρκεια συνεχόμενων ημερών ακραίου πυρομετεωρολογικού κινδύνου, ιδίως την τελευταία δεκαετία.
-Διεύρυνση και ένταση των επικίνδυνων μηνών: Η περίοδος με ακραίες πυρομετεωρολογικές συνθήκες ξεκινά πλέον από τα μέσα Ιουνίου και φτάνει έως τα τέλη Σεπτεμβρίου. Η ένταση των συνθηκών τον Ιούλιο και τον Αύγουστο παρουσιάζει αυξητική τάση.
🔥Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας
-Ραγδαία αύξηση των ημερών ακραίου πυρομετεωρολογικού κινδύνου: Από τη δεκαετία του 2000 και μετά, οι ημέρες με ακραίες πυρομετεωρολογικές συνθήκες έχουν αυξηθεί σημαντικά. Η περιοχή καταγράφει πλέον κατά μέσο όρο 25–40 τέτοιες ημέρες τον χρόνο, έναντι περίπου 5–15 τη δεκαετία του 1980.
-Επιμήκυνση των επεισοδίων ακραίου πυρομετεωρολογικού κινδύνου: Τα επεισόδια ακραίου πυρομετεωρολογικού κινδύνου δεν είναι μόνο συχνότερα, αλλά και πιο παρατεταμένα.
-Διεύρυνση και ένταση των επικίνδυνων μηνών: Το παλαιό εποχικό «παράθυρο» του Αυγούστου έχει επεκταθεί, με τον Ιούλιο και τον Σεπτέμβριο να εμφανίζουν εξίσου αυξημένο πυρομετεωρολογικό κίνδυνο τα τελευταία χρόνια.
🔥Περιφέρεια Ηπείρου
-Ραγδαία αύξηση των ημερών ακραίου πυρομετεωρολογικού κινδύνου: Από τη δεκαετία του 2000 και μετά, οι ημέρες με ακραίες πυρομετεωρολογικές συνθήκες έχουν αυξηθεί σημαντικά. Η περιοχή καταγράφει πλέον κατά μέσο όρο 30–50 τέτοιες ημέρες τον χρόνο, έναντι περίπου 10–20 τη δεκαετία του 1980.
-Επιμήκυνση των επεισοδίων ακραίου πυρομετεωρολογικού κινδύνου: Τα επεισόδια ακραίου πυρομετεωρολογικού κινδύνου δεν είναι μόνο συχνότερα, αλλά και πιο παρατεταμένα.
-Διεύρυνση και ένταση των επικίνδυνων μηνών: Το παλαιό εποχικό «παράθυρο» του Αυγούστου έχει επεκταθεί, με τον Ιούλιο και τον Σεπτέμβριο να εμφανίζουν εξίσου αυξημένο πυρομετεωρολογικό κίνδυνο τα τελευταία χρόνια.
🔥Περιφέρεια Θεσσαλίας
– Ραγδαία αύξηση των ημερών ακραίου πυρομετεωρολογικού κινδύνου: Από τη δεκαετία του 2000 και μετά, οι ημέρες με ακραίες πυρομετεωρολογικές συνθήκες έχουν αυξηθεί αισθητά. Η περιοχή καταγράφει πλέον κατά μέσο όρο 25–35 τέτοιες ημέρες τον χρόνο, έναντι περίπου 10–20 τη δεκαετία του 1980.
– Επιμήκυνση των επεισοδίων ακραίου πυρομετεωρολογικού κινδύνου: Τα επεισόδια ακραίου πυρομετεωρολογικού κινδύνου δεν είναι μόνο συχνότερα, αλλά και πιο επίμονα —με αυξημένη διάρκεια συνεχόμενων ημερών ακραίου κινδύνου τα τελευταία χρόνια.
-Διεύρυνση και ένταση των επικίνδυνων μηνών: Το εποχικό «παράθυρο» κινδύνου δεν περιορίζεται πλέον στον Αύγουστο. Ο Ιούλιος και ο Σεπτέμβριος παρουσιάζουν πλέον σταθερά υψηλό πυρομετεωρολογικό κίνδυνο.
🔥Περιφέρεια Ιονίων Νήσων
-Δεν καταγράφονται σημαντικές τάσεις/μεταβολές
🔥Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας
-Ραγδαία αύξηση των ημερών ακραίου πυρομετεωρολογικού κινδύνου: Από τη δεκαετία του 2000 και μετά, οι ημέρες με ακραίες πυρομετεωρολογικές συνθήκες έχουν αυξηθεί αισθητά. Η περιοχή καταγράφει πλέον κατά μέσο όρο 15–30 τέτοιες ημέρες τον χρόνο, έναντι περίπου 5–15 τη δεκαετία του 1980.
-Επιμήκυνση των επεισοδίων ακραίου πυρομετεωρολογικού κινδύνου: Τα επεισόδια ακραίου πυρομετεωρολογικού κινδύνου δεν είναι μόνο συχνότερα, αλλά και πιο επίμονα — με αυξημένη διάρκεια συνεχόμενων ημερών ακραίου κινδύνου τα τελευταία χρόνια.
– Διεύρυνση και ένταση των επικίνδυνων μηνών: Το εποχικό «παράθυρο» κινδύνου δεν περιορίζεται πλέον στον Αύγουστο. Ο Ιούλιος και ο Σεπτέμβριος παρουσιάζουν πλέον σταθερά υψηλό πυρομετεωρολογικό κίνδυνο.
🔥Περιφέρεια Κρήτης
-Δεν καταγράφονται σημαντικές τάσεις/μεταβολές.
🔥Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου
-Δεν καταγράφονται σημαντικές τάσεις/μεταβολές.
🔥Περιφέρεια Πελοποννήσου
-Ραγδαία αύξηση των ημερών ακραίου πυρομετεωρολογικού κινδύνου: Από τη δεκαετία του 2000 και μετά, οι ημέρες με ακραίες πυρομετεωρολογικές συνθήκες έχουν αυξηθεί αισθητά. Η περιοχή καταγράφει πλέον κατά μέσο όρο 20–30 τέτοιες ημέρες τον χρόνο, έναντι περίπου 10–20 τη δεκαετία του 1980.
-Επιμήκυνση των επεισοδίων ακραίου πυρομετεωρολογικού κινδύνου: Τα επεισόδια ακραίου πυρομετεωρολογικού κινδύνου δεν είναι μόνο συχνότερα, αλλά και πιο επίμονα —με αυξημένη διάρκεια συνεχόμενων ημερών ακραίου κινδύνου τα τελευταία χρόνια.
-Διεύρυνση και ένταση των επικίνδυνων μηνών: Το εποχικό «παράθυρο» κινδύνου δεν περιορίζεται πλέον στον Αύγουστο. Ο Ιούλιος και ο Σεπτέμβριος παρουσιάζουν πλέον σταθερά υψηλό πυρομετεωρολογικό κίνδυνο.
🔥Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας
-Ραγδαία αύξηση των ημερών ακραίου πυρομετεωρολογικού κινδύνου: Από τη δεκαετία του 2000 και μετά, οι ημέρες με ακραίες πυρομετεωρολογικές συνθήκες έχουν αυξηθεί αισθητά. Η περιοχή καταγράφει πλέον κατά μέσο όρο 20–30 τέτοιες ημέρες τον χρόνο, έναντι περίπου 10–20 τη δεκαετία του 1980.
-Επιμήκυνση των επεισοδίων ακραίου πυρομετεωρολογικού κινδύνου: Τα επεισόδια ακραίου πυρομετεωρολογικού κινδύνου δεν είναι μόνο συχνότερα, αλλά και πιο επίμονα —με αυξημένη διάρκεια συνεχόμενων ημερών ακραίου κινδύνου τα τελευταία χρόνια.
-Διεύρυνση και ένταση των επικίνδυνων μηνών: Το εποχικό «παράθυρο» κινδύνου δεν περιορίζεται πλέον στον Αύγουστο. Ο Ιούλιος και ο Σεπτέμβριος παρουσιάζουν πλέον σταθερά υψηλό πυρομετεωρολογικό κίνδυνο.
