H πολιτεία θέσπισε έκπτωση από τον ενιαίο φόρο ακίνητης περιουσίας (ΕΝΦΙΑ) για να δώσει κίνητρο ασφάλισης των κατοικιών από τον κίνδυνο της φωτιάς, της πλημμύρας και του σεισμού. Όποιος συνάψει συμβόλαιο πλήρους κάλυψης κερδίζει έκπτωση 20% επί του φόρου που αναλογεί στο ασφαλισμένο ακίνητο. Τι σημαίνει αυτό στην πράξη; Ότι, αν ένα ακίνητο 60 τ.μ. σε χωριό της επαρχίας ασφαλίζεται πλήρως για 72.000 ευρώ με κόστος 130 ευρώ τον χρόνο, η μείωση του ΕΝΦΙΑ, που φτάνει στα 34 ευρώ, μπορεί να ισοδυναμεί ακόμη και με το 26-27% του κόστους ασφάλισης.
Υπάρχει μάλιστα και ένα ιδιαίτερο χαρακτηριστικό αυτού του κινήτρου: όσο «καλύτερη» είναι η περιοχή στην οποία βρίσκεται το ακίνητο, τόσο μεγαλύτερη είναι η ωφέλεια σε σχέση με το κόστος ασφάλισης. Αυτό συμβαίνει διότι το κόστος της ασφάλισης δεν αναπροσαρμόζεται με βάση τη συνολική αξία του ακινήτου, αλλά με βάση το κόστος κατασκευής, που παραμένει σχεδόν ίδιο, είτε πρόκειται για τα βόρεια ή τα νότια προάστια της Αττικής είτε για ένα χωριό στην επαρχία. Αντίθετα, ο ΕΝΦΙΑ, επί του οποίου υπολογίζεται η έκπτωση ασφάλισης, «παρακολουθεί» ξεκάθαρα τη συνολική αξία του ακινήτου. Να γιατί σε ένα ακριβό διαμέρισμα 137 τ.μ. στα βόρεια προάστια εξασφαλίζει έκπτωση 113 ευρώ από τον ΕΝΦΙΑ, η οποία μπορεί να αντιστοιχεί ακόμη και πάνω από το 30-40% του τελικού κόστους ασφάλισης.
Το κίνητρο δόθηκε για να μπουν οι ιδιοκτήτες σε σκέψεις. Πρέπει ή όχι να καλύψουν ένα περιουσιακό τους στοιχείο κατά του κινδύνου φυσικών καταστροφών; Τα στοιχεία δείχνουν ότι οι δικαιούχοι της έκπτωσης από τον ΕΝΦΙΑ ήταν περίπου 350.000. Στο υπουργείο Οικονομικών περιμένουν ότι τα στοιχεία της 1ης Ιανουαρίου 2026 θα δείξουν περαιτέρω αύξηση, καθώς το «νέο» της έκπτωσης από τον ΕΝΦΙΑ διαδίδεται ολοένα και περισσότερο. Υπάρχει και μία ακόμη παράμετρος που ωθεί προς τα πάνω τον αριθμό των ασφαλισμένων ακινήτων: Για ακίνητα αξίας άνω των 500.000 ευρώ ασκείται μεγαλύτερη πίεση από την πολιτεία, καθώς, αν δεν υπάρξει ασφάλιση, το ακίνητο εξαιρείται από την κρατική αρωγή σε περίπτωση φυσικής καταστροφής. Και τα μεγάλης αξίας ακίνητα, άνω του ορίου που προαναφέρθηκε, δικαιούνται έκπτωσης από τον ΕΝΦΙΑ – απλώς, στη δική τους περίπτωση η έκπτωση ανέρχεται στο 10%.
Είναι γεγονός πως στην Ελλάδα δεν υπάρχει κουλτούρα ασφάλισης των περιουσιακών στοιχείων. Αρκεί να σημειωθεί ότι οι περίπου 360.000 ασφαλισμένες κατοικίες που εντοπίζονται στα μητρώα του ΕΝΦΙΑ αντιστοιχούν μόλις στο 6-7% του συνολικού αριθμού κατοικιών. Βέβαια, είναι πολλά τα ακίνητα που έχουν ασφαλιστεί, αλλά δεν δικαιούνται έκπτωσης φόρου. Είτε διότι είναι παλαιά και δεν καλύπτονται κατά του κινδύνου του σεισμού από τις ασφαλιστικές εταιρείες, είτε γιατί το ποσό της ασφάλισης δεν καλύπτει το όριο που έχει θέσει η πολιτεία. Το αν και πόσο θα αυξηθεί γρήγορα ο συνολικός αριθμός θα εξαρτηθεί από το πώς θα απαντηθεί το δίλημμα: ανάληψη ενός ακόμη οικονομικού κόστους από το νοικοκυριό ή διατήρηση ενός πολύ μεγάλου οικονομικού ρίσκου;
