Орлогын циклийн аудит
Орлогын циклд бараа бүтээгдэхүүн, ажил
үйлчилгээг борлуулах хүргэх, орлого
цуглуулж авах, борлуулалтын буцаалт,
гомдлыг барагдуулах үйл ажиллагааг
багтаасан мөнгөн хөрөнгө, авлага, найдваргүй
авлагын нөөц, борлуулалт, борлуулалтын
хөнгөлөлт зэрэг дансдыг авч үздэг.
Орлогын циклийн ажил гүйлгээг дараах
хэсэгт ангилж болно. Үүнд:
Бараа ажил үйлчилгээний борлуулалт
Бараа үйлчилгээний төлбөр хүлээн авалт
Худалдан авагчдаас бараа буцаж ирэх,
гомдол, нэхэмжлэл хүлээж авах
Бараа ажил үйлчилгээний борлуулалт нь
дараах үйл ажиллагаанаас бүрддэг
• Худалдан авагчдын захиалгыг хүлээн авч
бүртгэх
• Худалдан авагчдын төлбөр төлөх чадварыг
шалгах
• Худалдан авагчдын захиалгыг
баталгаажуулах
• Худалдан авагчид ачуулах
• Ачуулсан бараа, гүйцэтгэсэн ажил
үйлчилгээг бүртгэх
Бараа үйлчилгээний төлбөр хүлээн авалт
• Бэлэн мөнгө хүлээн авах, түүнийг банкинд
хадгалуулах
• Шилжүүлсэн дүнг бүртгэсэн дүнтэй
харьцуулах
• Хөнгөлөлт, үнийн бууралтыг зөвшөөрөх
• Мөнгөний хүлээн авалт, хөнгөлөлт, үнийн
бууралтыг бүртгэх
Худалдан авагчдаас бараа буцаж ирэх,
гомдол, нэхэмжлэл хүлээж авах
• Бараа болон нэхэмжлэлийг хүлээн авах
зөвшөөрөх
• Хүлээн авалтын тайлан бэлтгэх
• Нэхэмжлэлийг шалгах
• Зээлийг зөвшөөрөх
• Кредит мемо бэлтгэн худалдан авагчид
илгээх
• Буцаалт болон нэхэмжлэлийг бүртгэх
Орлогын циклийн аудитын зорилго
Иж бүрэн байдал
• Дансдаарх авлага нь борлуулалтын ажил
гүйлгээний улмаас үүссэн балансын өдрөөрх
бусдаас авах авлагын нийт хэмжээ юм
• УОО нь хараахан ачуулаагүй байгаа бараа,
үзүүлээгүй байгаа үйлчилгээний төлөө хүлээн
авсан нийт дүнг илэрхийлнэ
• Тайлант хугацаанд хийсэн бүх ачуулалт,
үйлчилгээ, бүх буцаалт ба үнийн бууралтыг
санхүүгийн тайланд тусгана.
Үнэн зөв байдал
• Борлуулалтын ажил гүйлгээг зохих үнэ, тоо
хэмжээгээр зөв бодож, түүнийг ерөнхий дэвтрийн
зохих данс ба дансны авлагын туслах дэвтэрт зөв
ангилан бүртгэнэ
• УОО нь ирээдүйд гүйцэтгэх ачуулалт ба
үйлчилгээний төлөө хүлээн авсан зохих хэмжээний
мөнгөний дүнг илэрхийлэх ба түүнийг ерөнхий
дэвтрийн зохих дансанд ангилан бүртгэнэ
• Дансаарх авлагын туслах дэвтэр нь математик
үйлдлийн хувьд зөв ба ерөнхий дэвтэртэй таарч
байх ёстой.
Бодит байдал
• Бүртгэгдсэн дансаарх авлага нь балансын
өдрөөр аж ахуйн нэгжээс авах авлагын дүнг
илэрхийлнэ.
• Бүртгэгдсэн борлуулалтын ажил гүйлгээ нь
тайлант хугацаанд бодитойгоор ачуулсан
бараа, үзүүлсэн үйлчилгээг илэрхийлнэ
• УОО нь ирээдүйд хийх борлуулалтын төлөө аж
ахуй нэгжийн хүлээн авсан мөнгөний дүнг
илэрхийлнэ
Тасалбар болсон байдал
• Борлуулалтын ажил гүйлгээ мөнгөн цуглуулга ба үнийн
бууралт нь зохих тайлангийн хугацаанд бүртгэгдсэн
байна.
Үнэлгээ ба хуваарлалт
• Дансаарх авлага нь цэвэр боломжит үнэ цэнээр
илэрхийлэгдэнэ /найдваргүй авлага, хөнгөлөлт буцаалт
ба эдгээртэй адилтгах зүйлсэд тооцсон нөөц буюу
хасагдуулгыг хассан цэвэр дүнгээр /
• Хүлээн зөвшөөрөх ба хэмжих зохих шалгуурууд
хангагдсан тохиолдолд орлогыг хүлээн зөвшөөрч
тодорхойлно.
Эрх ба хариуцлага
• Дансаарх авлага нь аж ахуй нэгжийн балансын өдрөөрх
хуулиар эдэлж буй эрх юм
• УООрлогод ААН ирээдүйд ачуулалт ба үйлчилгээг
гүйцэтгэн хэмээн хүлээсэн хариуцлагын төлөө хүлээн
авсан мөнгөний дүнг тусгана
Тайлагнал ба хэмнэлт тодруулга
• Дансаарх авлага борлуулалт ба холбогдох дансыг
санхүүгийн тайлан дээр зохих ёсоор тодорхойлж,
ангилан харуулна.
• Барьцаалагдсан дансаарх авлагыг зохих ёсоор
тайлбарлаж, тодруулсан байна.

14 orlogin tsikl

  • 1.
  • 2.
    Орлогын циклд бараабүтээгдэхүүн, ажил үйлчилгээг борлуулах хүргэх, орлого цуглуулж авах, борлуулалтын буцаалт, гомдлыг барагдуулах үйл ажиллагааг багтаасан мөнгөн хөрөнгө, авлага, найдваргүй авлагын нөөц, борлуулалт, борлуулалтын хөнгөлөлт зэрэг дансдыг авч үздэг.
  • 3.
    Орлогын циклийн ажилгүйлгээг дараах хэсэгт ангилж болно. Үүнд: Бараа ажил үйлчилгээний борлуулалт Бараа үйлчилгээний төлбөр хүлээн авалт Худалдан авагчдаас бараа буцаж ирэх, гомдол, нэхэмжлэл хүлээж авах
  • 4.
    Бараа ажил үйлчилгээнийборлуулалт нь дараах үйл ажиллагаанаас бүрддэг • Худалдан авагчдын захиалгыг хүлээн авч бүртгэх • Худалдан авагчдын төлбөр төлөх чадварыг шалгах • Худалдан авагчдын захиалгыг баталгаажуулах • Худалдан авагчид ачуулах • Ачуулсан бараа, гүйцэтгэсэн ажил үйлчилгээг бүртгэх
  • 5.
    Бараа үйлчилгээний төлбөрхүлээн авалт • Бэлэн мөнгө хүлээн авах, түүнийг банкинд хадгалуулах • Шилжүүлсэн дүнг бүртгэсэн дүнтэй харьцуулах • Хөнгөлөлт, үнийн бууралтыг зөвшөөрөх • Мөнгөний хүлээн авалт, хөнгөлөлт, үнийн бууралтыг бүртгэх
  • 6.
    Худалдан авагчдаас бараабуцаж ирэх, гомдол, нэхэмжлэл хүлээж авах • Бараа болон нэхэмжлэлийг хүлээн авах зөвшөөрөх • Хүлээн авалтын тайлан бэлтгэх • Нэхэмжлэлийг шалгах • Зээлийг зөвшөөрөх • Кредит мемо бэлтгэн худалдан авагчид илгээх • Буцаалт болон нэхэмжлэлийг бүртгэх
  • 7.
    Орлогын циклийн аудитынзорилго Иж бүрэн байдал • Дансдаарх авлага нь борлуулалтын ажил гүйлгээний улмаас үүссэн балансын өдрөөрх бусдаас авах авлагын нийт хэмжээ юм • УОО нь хараахан ачуулаагүй байгаа бараа, үзүүлээгүй байгаа үйлчилгээний төлөө хүлээн авсан нийт дүнг илэрхийлнэ • Тайлант хугацаанд хийсэн бүх ачуулалт, үйлчилгээ, бүх буцаалт ба үнийн бууралтыг санхүүгийн тайланд тусгана.
  • 8.
    Үнэн зөв байдал •Борлуулалтын ажил гүйлгээг зохих үнэ, тоо хэмжээгээр зөв бодож, түүнийг ерөнхий дэвтрийн зохих данс ба дансны авлагын туслах дэвтэрт зөв ангилан бүртгэнэ • УОО нь ирээдүйд гүйцэтгэх ачуулалт ба үйлчилгээний төлөө хүлээн авсан зохих хэмжээний мөнгөний дүнг илэрхийлэх ба түүнийг ерөнхий дэвтрийн зохих дансанд ангилан бүртгэнэ • Дансаарх авлагын туслах дэвтэр нь математик үйлдлийн хувьд зөв ба ерөнхий дэвтэртэй таарч байх ёстой.
  • 9.
    Бодит байдал • Бүртгэгдсэндансаарх авлага нь балансын өдрөөр аж ахуйн нэгжээс авах авлагын дүнг илэрхийлнэ. • Бүртгэгдсэн борлуулалтын ажил гүйлгээ нь тайлант хугацаанд бодитойгоор ачуулсан бараа, үзүүлсэн үйлчилгээг илэрхийлнэ • УОО нь ирээдүйд хийх борлуулалтын төлөө аж ахуй нэгжийн хүлээн авсан мөнгөний дүнг илэрхийлнэ
  • 10.
    Тасалбар болсон байдал •Борлуулалтын ажил гүйлгээ мөнгөн цуглуулга ба үнийн бууралт нь зохих тайлангийн хугацаанд бүртгэгдсэн байна. Үнэлгээ ба хуваарлалт • Дансаарх авлага нь цэвэр боломжит үнэ цэнээр илэрхийлэгдэнэ /найдваргүй авлага, хөнгөлөлт буцаалт ба эдгээртэй адилтгах зүйлсэд тооцсон нөөц буюу хасагдуулгыг хассан цэвэр дүнгээр / • Хүлээн зөвшөөрөх ба хэмжих зохих шалгуурууд хангагдсан тохиолдолд орлогыг хүлээн зөвшөөрч тодорхойлно.
  • 11.
    Эрх ба хариуцлага •Дансаарх авлага нь аж ахуй нэгжийн балансын өдрөөрх хуулиар эдэлж буй эрх юм • УООрлогод ААН ирээдүйд ачуулалт ба үйлчилгээг гүйцэтгэн хэмээн хүлээсэн хариуцлагын төлөө хүлээн авсан мөнгөний дүнг тусгана Тайлагнал ба хэмнэлт тодруулга • Дансаарх авлага борлуулалт ба холбогдох дансыг санхүүгийн тайлан дээр зохих ёсоор тодорхойлж, ангилан харуулна. • Барьцаалагдсан дансаарх авлагыг зохих ёсоор тайлбарлаж, тодруулсан байна.