Download to read offline
More Related Content
Similar to 20.Cắt lớp vi tính hệ niệu (DH2021).pptx
![[123doc] - tai-lieu-ct-benh-ly-tuy-pptx.pptx](https://cdn.slidesharecdn.com/ss_thumbnails/123doc-tai-lieu-ct-benh-ly-tuy-pptx-241222093102-4e2e2bd4-thumbnail.jpg?width=640&height=640&fit=bounds)
20.Cắt lớp vi tính hệ niệu (DH2021).pptx
- 1. Hình ảnh CThệ niệu Lâm Thanh Ngọc BM CĐHA UMP – BDSĐH - 2021 1
- 2. Mục tiêu 2 Hiểuvà áp dụng được các protocol chụp hệ niệu theo các bệnh lý khác nhau Phân độ chấn thương thận theo AAST Nhận diện được hình ảnh của viêm thận – bể thận cấp và các biến chứng Chẩn đoán được các type Bosniak trong phân loại nang thận Chẩn đoán được hình ảnh điển hình của các u hệ niệu thường gặp
- 3. Các kỹ thuậtCT hệ niệu 15
- 4. CT KUB 16 Chẩnđoán nhanh sỏi hệ niệu Một trong những kỹ thuật đầu tay trong cấp cứu khi nghi ngờ sỏi đường niệu Lợi ích Nhanh Dễ tiếp cận Xác định sỏi cản quang và biến chứng Đánh giá sơ bộ tổn thương hệ niệu khác (máu, đóng vôi, so sánh đậm độ với phim sau tiêm CQ)
- 5. CT KUB 17 Đánhgiá sỏi niệu quản </=4mm với dấu viền mô mềm (nhạy 91%) Ứ nước – dãn niệu quản và thâm nhiễm quanh thận (nhạy 97%, giá trị tiên đoán dương 93%) Tự khỏi: 80-90% (<4mm), 50% (4-6mm), 20% (>8mm) Tái phát không điều trị: 10% sau 1 năm, 35% sau 5 năm, 50% sau 10 năm
- 6. CT đánh giásỏi hệ niệu 18 Xác định vị trí, kích thước sỏi hệ niệu Đánh giá biến chứng: tắc nghẽn, nhiễm trùng, áp xe, giảm chức năng thận Đánh giá sơ bộ nguyên nhân khác gây đau không do sỏi
- 7. Độ cảnquang sỏi 19 Calcium oxalate và/hoặc phosphate > cystine > struvite > acid uric Calcium oxalate 400-600HU Acid uric, cystine 100-300HU Matrix, indinavir: sỏi không cản quang
- 8. CT hệ niệucó cản quang Chỉ định Tiểu máu Đánh giá tắc nghẽn đường tiết niệu Chấn thương Bất thường bẩm sinh Nhiễm trùng đường niệu Lựa chọn protocol như thế nào? Thuốc: non – ionic, low-osmolar? Liều: 1.5 – 2ml/kg Tốc độ Phase
- 9. Plain - Sosánh sau tiêm - Đóng vôi, sỏi, máu Vỏ tủy 25-70s (20-80s) Staging: Di căn, Xâm lấn, Động mạch Thận đồ 80-180s Nhu mô thận bắt thuốc đồng nhất phát hiện u Delay > 180s Thận bắt đầu bài tiết thuốc cản quang vào trong bể thận niệu quản đánh giá tình trạng tắc nghẽn/ u trung tâm (u nằm sau thận) Thay plain
- 10.
- 11. Chấn thương Nhiễm trùng hệ niệu Nang U hệ niệu 23
- 12.
- 13. Tổng quan 25 Chấnthương hệ niệu chiếm 3-10% chấn thương bụng, thận là cơ quan gặp nhiều nhất 80-90% là chấn thương bụng kín 95-98% là chấn thương nhẹ, điều trị bảo tồn CT là kỹ thuật lựa chọn trong đánh giá chấn thương Nhanh Trường bao phủ rộng Độ phân giải cao
- 14. Cơ chế chấnthương thận 26 Chấn thương xuyên thấu 10% Do đạn, dao, vật sắc nhọn khác Tổn thương trực tiếp nhu mô, hệ bài tiết, mạch máu, phúc mạc Nhiễm trùng, rò nước tiểu -> cần phẫu thuật Chấn thương bụng kín: 80-90% Va đập trực tiếp vào vùng bụng hoặc hông Té từ trên cao -> hiện tượng giảm tốc đột ngột có thể gây ra ứ nước thận hoặc đè ép -> tổn thương nhu mô và cuống mạch
- 15. Chỉ định CTtrong chấn thương liên quan hệ niệu 27 Tiểu máu đại thể Tiểu máu vi thể và hạ huyết áp Chấn thương bụng kín liên với cơ chế có thể tổn thương thận Giảm tốc đột ngột, té từ trên cao Đụng dập trực tiếp hoặc hematoma mô mềm vùng hông, Gãy xương sườn thấp hoặc cột sốt ngực, thắt lưng
- 16. Protocol chấn thươnghệ niệu 28 Đánh giá mạch máu (thì máu sớm: vỏ tủy) Đánh giá tổn thương nhu mô (vỏ tủy/ thận đồ) Đánh giá tổn thương niệu quản, bàng quang, phân biệt giả phình mạch → Phân độ chấn thương theo AAST (The American Association for the Surgery of Trauma)
- 17. Một số kháiniệm 29 Dập: vùng tròn, bầu dục, giới hạn không rõ, giảm đậm độ so với nhu mô bình thường, bắt thuốc kém / giới hạn rõ, đậm độ cao do cục máu đông trên plain PB: nhồi máu – hình chêm, giới hạn rõ, đậm độ thấp, không bắt thuốc Tụ máu dưới vỏ bao: đậm độ thay đổi (giai đoạn máu chảy), hình liềm / thấu kính, giới hạn ngoài phải rõ, +/- chèn ép nhu mô(vùng dịch ở nhu mô bị lõm vào)
- 18. 30 Mảng đậm độthấp, bắt thuốc kém trong nhu mô thận, xung quanh có ít dịch thâm nhiễm mỡ
- 19. 31 Mũi tên trắng:mảng hình chêm, đậm độ thấp, giới hạn rõ nhồi máu Mũi tên rỗng:Tổn thương mạch máu
- 20. Tụ máu dướivỏ bao: dạng hình liềm, giới hạn rõ, thâm nhiễm mỡ 32
- 21. Một số kháiniệm 33 Tụ máu quanh thận: giới hạn không rõ, -> dày mạc quanh thận -> chèn ép cơ quan lân cận Rách: tổn thương hình chêm nhỏ/đường, bờ không đều, không tăng quang Vỡ thận: rách nhiều ổ, thoát thuốc cản quang Đứt niệu quản: hoàn toàn / không hoàn toàn (đoạn niệu quản phía dưới vẫn còn thuốc cản quang) Tổn thương mạch máu: tĩnh mạch ít gặp Xuất huyết hoạt động: ổ thuốc cản quang tăng kích thước hoặc đậm độ ở thì muộn, khu trú hoặc lan tỏa
- 22. Đứt chỗ nốibể thận – niệu quản hoàn toàn 34
- 23. Đứt khúc nốikhông hoàn toàn 35
- 24. Huyết khối độngmạch thận 36 Tắc hoàn toàn ĐM thận trái Vùng xuất huyết bên trong
- 25. 37 Thận T chỉcòn 1 phần nhỏ ngấm thuốc cản quang Thận P: đường rách (mũi tên trắng), vùng nhồi máu (mũi tên rỗng)
- 26. Đứt niệu quản,thoát nước tiểu 38
- 27. Grade I Dậpthận Hematoma: Dưới vỏ bao không lan, không rách nhu mô thận 39
- 28. Tụ máu dướivỏ bao 40
- 29. Grade II 41 Tụmáu quanh thận dưới mạc Gerota Độ sâu đường rách <1cm, chưa lan tới bể đài Tụ máu quanh thận
- 30.
- 31. Grade III 43 Độsâu đường rách > 1cm, không tổn thương hệ bài tiết Tổn thương mạch máu hoặc chảy máu hoạt động dưới mạc Gerota Tổn thương mạch máu: giả phình, rò động tĩnh mạch,
- 32. Rách thận +Dập rách gan 44
- 33. Grade IV Ráchnhu mô lan tới bể đài Rách bể thận và/hoặc đứt hoàn toàn khúc nối Tổn thương động hoặc tĩnh mạch thùy thận Xuất huyết hoạt động cạnh mạc Gerota lan vào khoang phúc mạc hoặc sau phúc mạc Nhồi máu thận do huyết khối động mạch, không có xuất huyết hoạt động 45
- 34. BN té từtrên cao, nhồi máu thận, tụ máu sau phúc mạc hoạt động 46
- 35.
- 36. Grade V Ráchđộng hoặc tĩnh mạch thận chính hoặc giật đứt rốn thận Nhồi máu toàn bộ thận, có xuất huyết hoạt động Vỡ thận, mất nhận diện giải phẫu thận bình thường 48
- 37. Vỡ thận vớimáu tụ bên trong 49
- 38.
- 39. Biến chứng 51 Biếnchứng sớm: tháng đầu sau chấn thương Thoát nước tiểu Urinoma có hay không NT Áp xe quanh thận Xuất huyết thứ phát do AVF, giả phình (sau 2-3 tuần) 74-87% thoát nước tiểu ít hoặc urinoma nhỏ có thể được hấp thu
- 40.
- 41. Biến chứng 53 Biếnchứng muộn: sau 1 tháng Tăng huyết áp Ứ nước thận Tạo sỏi Viêm đài bể thận mạn
- 42. Điều trị 54 GradeI: bảo tồn Grade II: bảo tồn, theo dõi sát Grade III: bảo tồn, theo dõi sát. Có thể phẫu thuật khi phẫu thuật chấn thương bụng khác Grade IV: phẫu thuật, đặc biệt khi cần phẫu thuật chấn thương bụng khác Grade V: phẫu thuật
- 43. Nhiễm trùng hệniệu 57
- 44. Nhiễm trùng tiểu NTTtrên NTT dưới Viêm đài bể thận cấp Viêm đài bể thận mạn Viêm bàng quang Viêm tuyến tiền liệt Viêm niệu đạo 58
- 45. Viêm thận -bể thận cấp 59 Tình trạng viêm của nhu mô thận và bể thận Tác nhân thường gặp E. Coli Vi trùng gram (-) Staphylococcus aureus Đường lây Nhiễm trùng ngược dòng: 85% trường hợp, thường do E.Coli Đường máu: 15% trường hợp, thường do S.aureus
- 46. Viêm thận -bể thận cấp 60 Triệu chứng cơ năng Tam chứng kinh điển: sốt, đau hông lưng, buồn nôn / nôn Có thể kèm triệu chứng nhiễm trùng tiểu dưới Triệu chứng thực thể Ấn đau hông lưng Đối với bệnh nhân nữ: khám phụ khoa Sinh hóa TPTNT: Bạch cầu, Nitrit, máu, protein niệu Soi nước tiểu Cấy nước tiểu Cấy máu
- 47. Viêm thận -bể thận cấp 61 Việm thận-bể thận được chẩn đoán chủ yếu dựa trên lâm sàng và các xét nghiệm sinh hóa Vài trò hình ảnh Hỗ trợ chẩn đoán trong trường hợp không đáp ứng kháng sinh trong 72 giờ đầu Tìm những bất thường cấu trúc và chức năng cần can thiệp Chẩn đoán nguyên nhân tắc nghẽn nếu có Đánh giá biến chứng Đánh giá mức độ tổn thương một cơ quan sau khi giải quyết ổ nhiễm trùng
- 48. Viêm thận -bể thận cấp - CT không cản quang 62 Hơi Máu Sỏi Thận to Khối viêm Tắc nghẽn
- 49. Viêm thận -bể thận cấp - CT cản quang 63 Chụp delay khi có nghi ngờ tắc nghẽn Một hoặc nhiều vùng hình chêm hoặc dạng sọc chạy từ tủy đến vỏ thận bắt thuốc kém thì thận đồ - > bắt muộn và duy trì ở thì bài tiết Thận to, thâm nhiễm mỡ xung quanh, dày mạc Gerota Hình ảnh bất thường trong 1-1.5 tháng dù lâm sàng và TPTNT bình thường
- 50.
- 51.
- 52. Viêm thận -bể thận cấp - CT cản quang 66 Tổn thương dạng tròn, ngoại vi, đậm độ thấp + LS viêm thận bể thận → xem xét đường lây từ máu Tác nhân: Staphylococcus, Streptococcus PB: nhồi máu thận
- 53. Abscess thận –quanh thận 67 Biến chứng viêm thận bể thận cấp Nghi ngờ khi không đáp ứng điều trị Yếu tố nguy cơ: đái tháo đường (SGMD) 75% xảy ra ở BN ĐTĐ Trong và ngoài thận Triệu chứng hình ảnh Tròn, bản đồ Có thể bắt thuốc viền, bên trong đậm độ thấp, không bắt tương phản Viền đậm độ thấp xung quanh / Thận đồ +/- lan vào cơ psoas
- 54. Triệu chứng LSvà TPTNT giúp phân biệt u ác dạng nang 68
- 55.
- 56. Thận ứ mủ 70 Là tình trạng nhiễm trùng và tắc nghẽn của hệ thống thu thập Nguyên nhân tắc nghẽn: sỏi, u,… Nguy cơ vỡ gây áp xe quanh thận, sốc nhiễm trùng, giảm chức năng thận → chẩn đoán sớm Lâm sàng: thay đổi CT: dày thành bể thận, viêm nhu mô và quanh thận, dãn bể đài, dịch đậm độ cao, mức dịch – CQ PB: ứ nước thận, TCC (bắt quang)
- 57.
- 58. Viêm thận –bể thận sinh hơi 72 Là tình trạng nhiễm trùng hoại tử của thận, tử vong cao, đặc trưng bởi hình ảnh khí trong và nhu mô thận 90% gặp ở ĐTĐ không kiểm soát tốt E.coli, Klebsiella penumonia, Proteus mirabillis
- 59. Viêm thận –bể thận sinh hơi 73 CT là kỹ thuật được lựa chọn Triệu chứng Thận to, mất nhu mô Hơi dạng bóng hoặc dạng đường Tụ dịch, mức khí dịch Hoại tử mô khu trú, +/- áp xe
- 60.
- 61.
- 62. Viêm thận –bể thận mạn 77 Còn tranh cãi về bệnh học Triệu chứng hình ảnh Sẹo Vỏ thận teo, mỏng -> phì đại nhu mô bình thường (giả u) Đài thận hình chùy Dày và dãn hệ bể đài
- 63.
- 64. Khối dạng nangở thận Bosniak 2019 (proposal) 80
- 65. Tổng quan Khốiở thận phổ biến nhất, > 50% người > 50 tuổi Đa số không triệu chứng Bosniak: Để xác định nguy cơ ác tính của khối dạng nang Bosniak cũ 81
- 66. Bosniak I Giớihạn rõ, thành trơn láng, mỏng </=2mm Dịch đơn giản đồng nhất (-9 đến 20HU) Không đóng vôi hay phân vách, thành có thể bắt thuốc 98
- 67. Bosniak II 99 6 types,giới hạn rõ, thành mỏng </=2mm Khối dạng nang có vài vách (1-3), mỏng (</=2mm); thành có thể bắt thuốc, có thể có đóng vôi bất kỳ Khối đậm độ cao, đồng nhất, >/=70HU trên CT không thuốc Khối đồng nhất, >20HU, không bắt thuốc ở protocol u thận, có thể đóng vôi bất kỳ Khối đồng nhất, -9 đến 20HU trên CT không cản quang Khối đồng nhất 21 đến 30HU thì tĩnh mạch cửa Khối đậm độ thấp, đồng nhất, quá nhỏ để xác định bản chất “Khối”: chỉ các tổn thương lành tính chưa được xác định rõ là nang
- 68. Bosniak IIF Khốidạng nang thành dày nhẹ (3mm), trơn láng, bắt thuốc; vài vách nếu có (1-3) tính chất tương tự thành; >/=4 vách mỏng (</=2mm), trơn láng, bắt thuốc 100
- 69. Bosniak III &IV III: Một hoặc nhiều vách; thành, vách dày (>/=4mm) bắt thuốc; hoặc thành dày không đều (cong lồi </=3mm, tạo góc tù), bắt thuốc IV: Một hoặc nhiều nốt bắt thuốc (cong lồi >/=4mm tạo góc tù hoặc kích thước bất kỳ nhưng tạo góc nhọn) 101
- 70. Một số thuậtngữ 102 Tăng quang (bắt thuốc): bao gồm bắt thuốc nhìn thấy được (khi so sánh bằng mắt hình trước và sau tiêm) và bắt thuốc ROI được Dịch đơn giản: đồng nhất, -9 đến 20HU trên hình CT không thuốc Vách: cấu trúc dạng đường nối hai mặt của khối dạng nang Dày thành không đều: đo vuông góc với thành, nếu dày cả 2 phía phải loại trừ độ dày thành bên dưới.
- 71.
- 72.
- 73.
- 74.
- 75.
- 76. Nang xoang thận Nang cận bể: nang thận nhô vào xoang thận, thường một nang một bên → +/- chèn ép bể thận Nang quanh bể: nang có nguồn gốc bạch mạch, thường hai bên 109
- 77.
- 78. Tiếp cận khốiở thận 112 1. Khối đặc hay nang? Nang không bắt thuốc 2. Tổn thương choán chỗ hay thâm nhiễm 90% RCC có dạng cầu, đẩy lồi bờ thận Viêm và u từ rốn thận hoặc tủy thận có dạng thâm nhiễm (bảo tồn hình hạt đậu) 3. Có chứa mỡ không? Mỡ: AML 4. Một hay nhiều khối? Nhiều RCC và nang: bệnh von Hippel – Lindau Nhiều AML: tuberous sclerosis
- 79. Oncocytoma 113 U lànhphát triển từ ống góp 3-5% u thận Tuổi: 60-70, nam = 2-3 nữ Hầu hết không triệu chứng GPB: khó phân biệt với chromophobe RCC và oncocytic RCC
- 80. Oncocytoma 114 Khối giớihạn rõ, có sẹo trung tâm (33-54%) Bắt thuốc thay đổi Bắt mạnh và thải thuốc Bắt thuốc từng phần đảo ngược Bắt và duy trì Bắt thuốc kém, +/- tăng dần Khó phân biệt RCC Không hạch, không xâm lấn mạch máu
- 81.
- 82. AML (angiomyolipoma) 116 Ulành tính của vỏ thận, chứa mỡ đại thể > 40 tuổi, nữ = 4nam 80% xuất hiện đơn lẻ, 20% liên quan xơ cứng củ (TSC) 80% TSC có AML Hầu hết không triệu chứng Tiểu máu, đau hông lưng, sờ thấy khối U thường không triệu chứng: theo dõi mỗi 6- 12ms U có triệu chứng hoặc > 4cm: làm thuyên tắc, cắt bán phần hoặc khoét u
- 83. AML (angiomyolipoma) 117 Khốivỏ thận đặc, không đồng nhất, chứa mỡ đại thể Tỉ lệ mỡ thay đổi 5% ít mỡ: khó phân biệt với RCC → đậm độ cao nhẹ trước tiêm Xuất huyết, hiếm đóng vôi (RCC) Bắt thuốc thay đổi Ít mỡ: đồng nhất, kéo dài hơn RCC Phình, giả phình
- 84. AML (angiomyolipoma) Phânbiệt RCC chứa mỡ: đóng vôi, giảm âm phía sau Oncocytoma: đồng nhất, sẹo trung tâm 118 TSC
- 85.
- 86. RCC (renal cellcarcinoma) 120 Chiếm 2-3% tất cả ung thư, 1/3 phát hiện tình cờ Tuổi 50-70, nam = 2 nữ Yếu tố nguy cơ: thuốc lá Một số liên quan di truyền: Xơ cứng củ (TSC), von Hipple Lindau Triệu chứng (<10%) Tiểu máu đại thể, đau hông lưng, sờ thấy khối Triệu chứng di căn xa
- 87. RCC (renal cellcarcinoma) 121 Giải phẫu vi thể Tế bào sáng (70%) Nhú (10- 15%) Tế bào hạt (7%) Chromophobe (kị màu) (5%) Loại khác (<1%)
- 88. RCC (renal cellcarcinoma) 122 Di căn từ thận: giàu mạch máu Tỉ lệ sống còn cao hơn RCC dạng nhú so với tế bào sáng RCC phát hiện tình cờ RCC đơn độc
- 89. CT khôngcản quang: ít giá trị 123 Vôi + mỡ → RCC (tỉ lệ vôi <10%) CT cản quang Tế bào sáng: giàu mạch máu, bắt mạnh thì động mạch, thải thuốc ở các thì sau Tế bào nhú: bắt thuốc kém U lớn: xuất huyết, hoại tử U dạng nang Đánh giá xâm lấn: tĩnh mạch, cơ, bể thận, tuyến thượng thận, tạng xung quanh U < 1cm: khó phân biệt AML, oncocytoma
- 90.
- 91.
- 92.
- 93.
- 94.
- 95.
- 96.
- 97.
- 98. Phì đạitrụ Bertin 132 Phì đại vỏ thận nằm giữa hai tháp thận, trồi vào xoang thận Nằm giữa nhóm đài giữa và trên Thường bên trái Cùng đậm độ với nhu mô thận bình thường Đường bờ thận bình thường
- 99. Di căn 133 Cơquan phổ biến thứ 5 50% di căn hai thận Một ổ ít gặp Di căn nơi khác K từ: phổi, đại tràng, vú, melanoma, buồng trứng, tinh hoàn
- 100. Di căn 134 Nhiềukhối Ngoại vi thận Nghèo mạch máu +/- xâm lấn khoang quanh thận (melanoma, phổi) PB: RCC đa ổ: khó khăn RCC hoại tử nhiều hơn RCC thường giàu mạch máu RCC xâm lấn tĩnh mạch thận Giới hạn rõ so với di căn
- 101.
- 102. TCC (transitional cellcarcinoma) 136 10% u thận Tuổi > 60, nam = 3 nữ Yếu tố nguy cơ: thuốc lá, cyclophosphamide, HPV,… Lâm sàng: tiểu máu đại thể, đau hông lưng âm ỉ, thận ứ nước 90% ở bàng quang, 8% bể thận (bể thận phần ngoài thận), 2% niệu quản và 2/3 niệu đạo gần
- 103. TCC (transitional cellcarcinoma) 137 1. Tổn thương choán chỗ bờ không đều trong bể đài niệu quản → +/- dãn tại chỗ và trên dòng 2. Dày thành bể thận khu trú 3. Chèn ép hoặc xâm lấn mỡ xoang thận, nhu mô thận: u to, hoại tử, giới hạn không rõ Bắt thuốc thay đổi Đường bờ thận thường bảo tồn
- 104.
- 105. Đánh giá toànbộ bể thận niệu quản hai bên, bàng quang 139
- 106.
- 107.
- 108.
- 109. 179 Thanks for youratttention!