Download to read offline
ARGIA 5.GAIA
- 1. 5. GAIA: ARGIAETA SOINUA ARGIA ARGI ITURRIAK Argiaargiiturrietatikzuzen eta norabideguztietanhedatzen dan energia motea da. Gorputzbatzukargiaigortekopropietateadaukie, argiiturriesatenjake, eta naturalakedoartifizialak izan daiketekez. ARGI NATURALA ARGI ARTIFIZIALA ARGIAREN HEDAPENA Argiabetgiuhinmoduanhedatzen da, eta bideanaurkitzendauzangorputzakargirtzendauz. Argiarenhedapenakhonangoezaugarrihoneekdaukaz: Argianorabideguztietanhedatzen da. Argiazuzenhedatzen da. Argiarenhedapenarenabiadureaargiakzeharkatzendauaningurunearenaraber akoa da.
- 2. GORPUTZ EZ- ARGIDUNAK Gorputzakhirutaldetansailkatudaitekez:gardenak, zeharrargiak eta opakuak. Gorputzgardenek (beirakedo aire garbiak): argiizpieipasatzeniztendeutsee. Gorputzzeharrargiek(beirak eta plastikoak): argiizpibatzueibakarrikiztendeutseepasatzen. Gorputzopakuek (egurrakedoarrokek): ezdeutseeargiizpieipasatzenizten. Objektuhorreenatzeangerizaizenekoeremuilunbatsortzen da. GORPUTZ GARDENEK GORPUTZ OPAKUEK GORPUTZ ZEHARRARGIEK ISLAPENA, XURGATZEA ETA ERREFRAKZINOA Gorputzez-argidunbategaztalkaegitean, argiaislatu, xurgatuedoerrefraktatuegindaiteke. ARGIAREN ISLAPENA Argiakgorputzbategaztalkaegitendauanean, argiizpiabatzukerrobatatuegitendabeedoargiaislatuegiten Objektuenegitureak eta koloreakeraqginadaukieislapenean: Gainazalleunek, egiturearijagokonez (baldosek) Gorputzargiek, kolorearijagokonez (edurrak). Gorputzilunek (ikatzak) argigitxiagoislatzendabe. da.
- 3. Argiarenislapenari esker, objektuenformea eta koloreabereiztudaikeguz. Eguzkitikheltzenjakunargizuriazazpikolorerennahasketazosotutadago ARGIA XURGATZEA Argiakgorputzbategazkalkaegitendauanean, ispibatxukgorputzakxurgatzendauz. Xurgatutakoizpienargi energía bero energía bihurtzen da, eta gorputzarentenperatureakgoraegitendau. Gorputzgardenek osoargigitxixurgatzendabe. Gorputzopakuek, jasotendabezanargiizpigehienakxurgatzendabez, batez ere koloreilunadaukienek. Gorputzilunakgorputzargiakbainogehiagoberotzendira.
- 4. ARGIAREN ERREFRAKZINOA Argiaingurunebatetikbesteraaldatzeangertatzen dan fenómeno horrierrefrakzinoadeitzenjako. Lenteakargiizpiakerrefraktatzendabezangorputzgardenakdira horreenbidezikustendoguzanobjektuenneurriaaldatzendabe betaurrekoak, prismatikoak eta eta .Lenteaklupak, teleskopioakegitekoerabiltzendira. Formearenarabera, motabikolenteakbereiztendira: lente konbergenteak eta lente dibergenteak. LENTE DIBERGENTEAK LENTE KONBERGENTEAK
- 5. SOINUA Soinuabibrazinomogimenduarilotutakoenergia mota batda. SOINUAREN HEDAPENA Soinuuhinak, soinuarenigorpeniturritikhedatzendira. Soinuarenhedapenaknonangoezaugarrihoneekdaukaz: Soinuanorabideguztietan eta zuzenhedatzen da. Hedapenabiadureauhinekzeharkatzendabeningurunearenaraberakoa da.
- 6. SOINUAREN EZAUGARRIAK Hiruezaugarriri eskergertatzen da: intentsitateaedobolumena, tonua eta tinbrea. Intentsitatearenedobolumenarenbidez, soinuozenak (kamioi baten klaxona) eta soinuahulak (katu baten urrumea) bereiztendira. Tonuarenbidez, soinualtuak eta baxuakbereiztendaitekez (biolinarensoinuadanborrarenabainoaltuagoa da). Tinbreasoinuaigortendauangorputzarenaraberakoezaugarria da. SOINUAREN INTENTSITATEA SOINUAREN TONUA SOINUAREN TINBREA OIHARTZUNA Oihartzuansoinuuhinekgorputzbategazzuttalkaegitendabeneansortzen Soinuuhinakislatu soinuiturrieren eta eta jatorriraitzultzendira. Oihartzsunasortuditen, soinuaktalkaegitendauangorputzarenartean metrokotarteabehar da, gitxienez. da. 17
- 7. SOINUA ETA ZARATEA Zarateaentzungura ezdogunedozeinsoinu dala esandaikegu. EGILEA: MAIDER