Downloaded 226 times
More Related Content
Similar to Araling Panlipunan Grade-10 - Learning Module - Quarter 1 - Module 1 4
Araling Panlipunan Grade-10 - Learning Module - Quarter 1 - Module 1 4
- 1.
- 2. 2 Modyul 1: KontemporaryongIsyu at Hamong Pangkapaligiran Icons ng Modyul Alamin Sa bahaging ito, malalaman mo ang mga dapat mong matutuhan sa modyul. Subukin Sa pagsusulit na ito, makikita natin kung ano na ang kaalaman mo sa aralin ng modyul. Kung nakuha mo ang lahat ng tamang sagot (100%), maaari mong laktawan ang bahaging ito ng modyul. Balikan Ito ay maikling pagsasanay o balik-aral upang matulungan kang maiugnay ang kasalukuyang aralin sa naunang leksyon. Tuklasin Sa bahaging ito, ang bagong aralin ay ipakikilala sa iyo sa maraming paraan tulad ng isang kuwento, awitin, tula, pambukas na suliranin, gawain o isang sitwasyon. Suriin Sa seksyong ito, bibigyan ka ng maikling pagtalakay sa aralin. Layunin nitong matulungan kang maunawaan ang bagong konsepto at mga kasanayan. Pagyamanin Binubuo ito ng mga gawaing para sa malayang pagsasanay upang mapagtibay ang iyong pang-unawa at mga kasanayan sa paksa. Maaari mong iwasto ang mga sagot mo sa pagsasanay gamit ang susi sa pagwawasto sa huling bahagi ng modyul. Isaisip Naglalaman ito ng mga katanungan o pupunan ang patlang ng pangungusap o talata upang maproseso kung anong natutuhan mo mula sa aralin. Isagawa Ito ay naglalaman ng gawaing makatutulong sa iyo upang maisalin ang bagong kaalaman o kasanayan sa tunay na sitwasyon o realidad ng buhay. Tayahin Ito ay gawain na naglalayong matasa o masukat ang antas ng pagkatuto sa pagkamit ng natutuhang kompetensi. Karagdagang Gawain Sa bahaging ito, may ibibigay sa iyong panibagong gawain upang pagyamanin ang iyong kaalaman o kasanayan sa natutuhang aralin. Susi sa Pagwawasto Naglalaman ito ng mga tamang sagot sa lahat ng mga gawain sa modyul.
- 3. 3 Aralin 1 Konsepto ng Kontemporaryong Isyu Kontemporaryongisyu ang tawag sa pangyayari o ilang suliraning bumabagabag o gumagambala at nagpapabago sa kalagayan ng ating pamayanan, bansa, o mundo sa kasalukuyang panahon. Ang mga isyung ito ay maaaring may kaugnayan sa mga temang tulad ng lipunan, karapatang-pantao, relihiyon, ekonomiya, politika, kapaligiran, edukasyon, o pananagutang pansibiko at pagkamamamayan. Para maituring ang isang pangyayari o suliranin na kontemporaryong isyu ito ay: mahahalaga at makabuluhan sa lipunang ginagalawan; may malinaw na epekto o impluwensiya sa lipunan o sa mga mamamayan; nagaganap sa kasalukuyang panahon o may matinding epekto o impluwensiya sa takbo ng kasalukuyang panahon; at mga temang napag-uusapan at maaaring may maganda o positibong impluwensiya o epekto sa lipunan. Alamin 1. Ano-anong mga bagay kaya ang kailangan mong pag-aralan? Ang sagot ay malalaman mo sa mga sumusunod na pahina. May mga gawain din na inilaan na makatulong sa iyo upang lubos na maunawaan ang mga ito. Saklaw sa araling ito Konsepto Kontemporaryong Isyu. Pagkatapos nito, inaasahang naipaliliwanag ang konsepto ng kontemporaryong Isyu.kung bakit mahalaga ang Pag aaral ng Kontemporaryong Isyu. Bago magsisimula ang ating aralin…….Hinihikayat ko kayo na sagutin muna ang ating paunang pasulit. Huwag kayong mag-alala… Ito ay susukat lamang kung gaano kalawak ang inyong kaalaman tungkol sa ating mga aralin .
- 4. 4 1 Subukin(Paunang Pagtataya) Panuto: Basahingmabuti at unawain ang mga katanungan saaytem. Piliin at bilugan ang titik ng tamang sagot mula sa mga pagpipilian. 1. Ang Kontemporaryong isyu ay hango sa latin na contemporarius ano ang ibig sabihin ng Tempus? A. Kasama sa B. Magkaiba C. Magkatulad D. Magkasalungat 2. Ang salitang Isyu ay tumutukoy sa __________. A. Pagbabago B. Pagkabahala C. Pangyayari D. Problema 3. Ang kontemporaryong Daigdig ay naglalarawan ng_________. A. Sa panahon ng mula ika 20 dantaon hanggang sa kasalukuyan B. Sa panahon bago ika 20 dantaon hanggang sa kasalukuyan C. Sa panahon mula sa pagitan ng ika 20 dantaon hanggang sa kasalukuyan D. Sa panahon pagkatapos ng ika 20 dantaon hanggang sa kasalukuyan 4. Ang Kontemporaryong Kasaysayan ay naglalarawan ng________. A. Sa panahon ng mula ika 20 dantaon hanggang sa kasalukuyan B. Sa panahon bago ika 20 dantaon hanggang sa kasalukuyan C. Sa panahon mula sa pagitan ika 20 dantaon hanggang sa kasalukuyan D. Sa panahon pagkatapos ika 20 dantaon hanggang sa kasalukuyan 5. Tinatalakay sa isyung kasarian at sexual ang________. A. COVID19 B. K-12 PROGRAM C. KORAPSYON D. LGBTQ 6. Alin sa mga sumusunod ang hindi ipinaguusapan sa Isyung Pang- edukasyon? A. CHED B. K-12 PROGRAM C. Pagbukas ng Klase sa Agosto 24 D. Kahirapan
- 5. 5 2 7. Ito aytumutukoy sa isang Kontemporaryong Isyu na naglalarawan ng pang-aapi sa ibang tao sa pamamagitan ng internet. A. Bully B. Conflicts C. Cyberbullying D. Discrimination 8. Ang hunger ay naglalarawan ng isang tao na nagtratrabaho kahit hindi pa siya nasa wastong edad. Anong kontemporaryong isyu ito? A. Child Abuse B. Child Discrimination C. Child Labor D. Child Trafficking 9. Ito ay isang isyu na nararanasan ng isang bansa kung saan may mga pundong nawawala? A. Child labor B. Discriminasyon C. Korapsyon D. World hunger 10.Ang COVID19 ay naglalarawan sa Isyung may kaugnayan sa______. A. Pang- edukasyon B. Pang- ekonomiya C. Pang- kalusugan D. Pang- kapaligiran
- 6. 6 3 Tuklasin Gawain 1: Larawanko, Suriin Mo! Panuto: Tuklasin at suriin ang larawan na nagpapakita ng iba’t ibang isyu na nangyayari sa ating lipunan at daigdig. Pagkatapos ay gawin ang mga sumusunod na gawain sa ibaba. Halaw: https://www.google.com/imgres?imgurl COVID19 INFECTIONS SA BUONG PILIPINAS, AY HALOS NASA 31, 825 NA. Halaw: ptvnews.ph Channel Pamgprosesong tanong: 1. Bakit ito matuturing na isyu o suliraning panlipunan? 2. Bakit mahalaga na maunawaan mo ang iba’t-ibang isyung panlipunan? Mahusay! Ngayon ay tutungo na tayo sa ating paksa sa araw na ito
- 7. 7 4 Suriin Gawain 2.1: Basahinat Matuto Kontemporaryong Isyu Ang Kontemporaryong isyu ay tumutukoy: Sa iba’t ibang hamon o problema na hinharap ng ating lipunan at daigdig at sa kasalukuyan. Ito rin ay tumutukoy sa mga pangyayari o ilang suliraning bumabagabag o gumagambala at nag papabago sa kalagayan n gating pamayanan, bansa o Mundo sa kasalukuyang panahon. Ayon Charles Wright Mills (1959) isang sosyolohisya at professor ng sosyolohiya at ayon sa kanya, ang buhay ng isang individual ay lubos na nakatali sa kanyang lipunan ginagalawan, sa kasaysayan nito at sa mga institusyon nakapaloob dito. Ang salitang “Kontemporaryo” ay ginagamit sa iba’t ibang konteksto. Isang halimbawa nito ay ang paggamit ng kontemporaryong daigdig na naglalarawan sa panahon mula ika-20 dantaon hanggang sa kasalukuyan. Ang mga pangyayari sa panahong ito ay sinasabing naalala pa ng mga tao sa ngayon. Isa pang halimbawa nito ay ang paggamit ng kontemporaryong kasaysakayan na tumutukoy naman ito sa panahon mula sa pagitan ng ika- 20 dantaon hanggang sa kasalukuyan. Samakatuwid, ang mga pangyayaring naganap sa nakalipas na mga dekada na nakaapekto sa kasalukuyang henerasyon ay bahagi ng kontemporaryong panahon gayundin, ang mga pangyayaring nagaganap sa kasalukuyan ay sadyang maituturing na kontemporaryo. Ang salitang Isyu ay nangangahulugan ng mga paksa, tema, o suliraning nakaapekto sa lipunan. Ito ay napag-uusapan, nagiging batayan ng debate at may tao sa lipunan. Hindi lahat ng isyu ay negatibo at nagiging suliranin; may ilang isyu rin na may positibong epekto at nagkakaroon ng malaking epekto sa pamumuhay ng mga tao sa lipunan. Ang paggamit ng salitang “Kontemporaryo” sa iba’t- ibang Konteksto; Kontemporaryong Daigdig: ito ay nag lalarawan sa panahon mula ika 20 dantaon hangang sa kasalukuyan. Kotemporaryo kasaysayan- tumutukoy sa panahon mula sa pagitan ng ika 20 dantanon hanggang sa kasalukuyan. Ang kontemporaryong isyu ay may pitong saklaw; Isyung Pangkapaligiran Isyung Pang-kabuhayan at pang Ekonomiko Isyung Politikal at kapayapaan Isyung Karapatang pantao Isyung may kinalaman sa kasarian at sexualidad Isyung pag- kalusugan Isyung Pang-edukasyon Galing sa salitang latin na Contemporarius. Con. (kasama sa) at tempus o tempor (together) Halaw: https://www.youtube.com/watch?v=X&feature=youtu.be
- 8. 8 Ngayong alam nanatin ang kahulugan at konsepto ng Kontemporaryong Isyu, atin ngayong subuking sagutin ang nasa ibaba. 5 Gawain2.2: Halika at Pag-isipan Mo! Panuto: Gamit ang bubble map ibigay ang pitong saklaw ng Kontemperaryong isyu. Saklaw ng Kontemporaryong Isyu
- 9. 9 Pagyamanin Gawain 3: Halina’tSagutan Natin! Panuto: Magbigay ng mga 3 halimbawa na may kaugnayan sa sumusunod na saklaw ng Kontemporaryong Isyu. a. Isyung pangkalusugan b. Isyung Pang- Edukasyon c. Isyung pangkapaligiran d. Isyung karapatang pantao Ang kontemporaryong isyu ay may Apat na saklaw upang maintindihan ng maigi ang sumusunod ay halimbawa ng isyung pangkalusugan; paglaganap ng pandemya, SARS, HIV/AIDS, sa isyung pang edukasyon; K-12 PROGRAM, pagbukas ng klase saa Agosto 24, 2020, Online and blended learning, sa isyung pangkapaligiran; bagyo, landslide, baha, pagputok ng Bulkan. Samantala binibigyang pansin extra judicial Killings, anti terrorism bill, child labor.sa isyung Pang ekomiya; kawalan ng trabaho ENDO, pagsara ng maraming negosyo dahil sa COVID19. Halaw: Learning Module AP 10, p. Tapos na tayo sa Pagyamanin, halika’t tapusin natin ang ibang mga Gawain!
- 10. 10 Isaisip Gawain 4: SagutanMo! Panuto: kompletohin ang pangungusab, lagyan ng tamang sago tang bawat patlang. Ang Kontemporaryong ay hango a salitang latin Contemporarius na ang ibigsabihin ay Con ______________ at tempus o tempor ______________. May dalawang Konsepto ang Kontemporaryong Isyu ito ay________________, at __________________. Ang pagsisiyasat ng mga isyu ay nangangailangan ng _______________pag iisip. Dito ay matatangap mo ang kahihinatnan na Konklusyon at makakagawa ng tamang hakbang. Walang katuturan ang kaalaman sa mga isyu kung ang mga indibidwal ay may saradong pag-iisip. Isagawa Gawain 5: Tara’t Mag-isip! Panuto: Magsulat ng reflection paper tungkol sa pandemyang COVID19 bilang kontemporaryong isyu ng Pilipinas. __________________________________________________________________ __________________________________________________________________ __________________________________________________________________ __________________________________________________________________ __________________________________________________________________ __________________________________________________________________ __________________________________________________________________ __________________________________________________________________ __________________________________________________________________ __________________________________________________________________ __________________________________________________________________ __________________________________________________________________ __________________________________________________________________ __________________________________________________________________ __________________________________________________________________ __________________________________________________________________
- 11. 11 Tayahin (Huling Pagtataya) Panuto:Basahing mabuti at unawain ang mga katanungan sa bawat aytem. Piliin atbilugan ang titik ng tamang sagot mula sa mga pagpipilian. 1. Ang Kontemporaryong isyu ay hango sa latin na contemporarius ano ang ibig sabihin ng Tempus? A. Kasama sa B. Magkaiba C. Magkatulad D. Magkasalungat 2. Ang salitang Isyu ay tumutukoy sa __________. A. Pagbabago B. Pagkabahala C. Pangyayari D. Problema 3. Ang kontemporaryong Daigdig ay naglalarawan ng_________. A. Sa panahon ng mula ika 20 dantaon hanggang sa kasalukuyan B. Sa panahon bago ika 20 dantaon hanggang sa kasalukuyan C. Sa panahon mula sa pagitan ng ika 20 dantaon hanggang sa kasalukuyan D. Sa panahon pagkatapos ng ika 20 dantaon hanggang sa kasalukuyan 4. Ang Kontemporaryong Kasaysayan ay naglalarawan ng________. A. Sa panahon ng mula ika 20 dantaon hanggang sa kasalukuyan B. Sa panahon bago ika 20 dantaon hanggang sa kasalukuyan C. Sa panahon mula sa pagitan ika 20 dantaon hanggang sa kasalukuyan D. Sa panahon pagkatapos ika 20 dantaon hanggang sa kasalukuyan 5. Tinatalakay sa isyung kasarian at sexual ang________. A. COVID19 B. K-12 PROGRAM C. KORAPSYON D. LGBTQ 6. Alin sa mga sumusunod ang hindi ipinaguusapan sa Isyung Pang- edukasyon? A. CHED B. K-12 PROGRAM C. Pagbukas ng Klase sa Agosto 24 D. Kahirapan
- 12. 12 7. Ito aytumutukoy sa isang Kontemporaryong Isyu na naglalarawan ng pang-aapi sa ibang tao sa pamamagitan ng internet. A. Bully B. Conflicts C. Cyberbullying D. Discrimination 8. Ang hunger ay naglalarawan ng isang tao na nagtratrabaho kahit hindi pa siya nasa wastong edad. Anong kontemporaryong isyu ito? A. Child Abuse B. Child Discrimination C. Child Labor D. Child Trafficking 9. Ito ay isang isyu na nararanasan ng isang bansa kung saan may mga pundong nawawala? A. Child labor B. Discriminasyon C. Korapsyon D. World hunger 10.Ang COVID19 ay naglalarawan sa Isyung may kaugnayan sa______. A. Pang- edukasyon B. Pang- ekonomiya C. Pang- kalusugan D. Pang- kapaligiran Napakagaling mo. Binabati kita!!
- 13. 13 Karagdagang Gawain Gawain 6:Salita Ko, Hanapin mo! Panuto: Hanapin sa loob ng kahon ang mga salitang maykaugnayan sa Kontemporaryong Isyu. I S Y U S D G J T U H J D B M Q R K U O T M N A Y T C N K O N T E M P O R A R Y O G R T E M P U R U I M R T V D T Y O P D Y U J U Q X Z I Y R H B U L L Y I N G O E D T S S S S C O P I O N T Y U E Tapos na ang ating unang aralin! Handa ka na ba para sa susunod na ar
- 14. 14 Aralin 2 Batayang Primarya at Sekundaryang Kontemporaryong Isyu Alamin Ano-anong mga bagay kaya ang kailangan mong pag-aralan? Ang sagot ay malalaman mo sa mga sumusunod na pahina. May mga gawain din na inilaan na makatulong sa iyo upang lubos na maunawaan ang mga ito. Ang araling ito Primarya at Sekundaryang Pinagkukunan Kontemporaryong Isyu. Pagkatapos nito, inaasahang mailalarawan at masusuri ang Sangguniang Primarya at Sekondarya at kung bakit mahalaga ang pag aaral nito sa Kontemporaryong Isyu. Subukin(Panimulang Pagtataya) Panuto: Basahing mabuti at unawain ang mga katanungan sa bawat aytem. Piliin at bilugan ang titik ng tamang sagot mula sa mga pagpipilian. 1. Alin sa mga sumusunod ang nagbibigay ng mga impormasyon o interpretasyon batay sa inihanda o sinulat ng mga taong walang kinalaman sa mga pangyayaring itinala? A.Article B. Encyclopedia C. Primaryang Sanggunian D. Sekundaryang Sanggunian 2. Alin sa mga sumusunod na pahayag o kaganapan na pinatutunayan sa tulong ng mga aktwal na datos? A. Bias B. Hinuha C. Katotohanan D.Opinyon 3. Ito ay tumutukoy sa isang desisyong kaalaman o ideyang nabuo pagkatapos ng pag-aaral ng pagkakaugnay ng mahalagang ebidensiya. A. Bias B. Katotohanan C. Konklusyon D. Opinyon
- 15. 15 4. Alin samga sumusunod tumutukoy sa isang hakbang kung saan binubuo ang ugnayan ng mga hindi magkakaugnay na impormasyon A. Bias B. Konklusyon C. Opinyon D. Paglalahat 5. Ito ay nagsusuri ng mga impormasyong may kaugnayan sa agham panlipunan na kailangang malaman kung ito ay walang kinikilingan A. Bias B. Katotohanan C. Konklusyon D. Opinyon 6. Alin sa mga ito ang nagpapahiwatig ng saloobin at kaisipan ng tao tungkol sa inilahad na katotohanan? A. Bias B. Hinuha C. Opinyon D. Paglalahat 7. Ito ay isang pinag-isipang hula tungkol sa isang bagay. A. Bias B. Hinuha C. Katotohanan D. Paglalahat 8. Alin sa sumusunod ang hindi kabilang sa primaryang Pinagkukunan A. Aklat B. Dokumento C. Guhit D. Sulat 9. Alin sa mga sumusunod ang kabilang sa Sekundaryang Pinagkukunan A. Account B. Article C. Document D. Picture 10.Alin sa mga sumusunod ang hindi kabilang sa Sekundaryang Pinagkukunan A. Aklat B. Article C. Encyclopedia D. Talambuhay Magaling! Upang mas lalong maihanda ang sarili, isagawa ang gawain na nasa ibaba
- 16. 16 Balikan Gawain 1: AtingBalikan at Unawain! Bago tayo dumako sa panibagong Aralin…..balikan muna natin ang nakaraang paksa tungkol sa kahulugan ng kontemporaryong isyu. Tanong: 1. Bakit mahalagang pag-aralan ang kontemporaryong isyu? 2. Ano ang kahulugan ng Kontemporaryong Isyu? 3. Ano-ano ang mga saklaw ng Kontemporaryo Isyu? Tuklasin Gawain 2: Letra Mo, Salita Ko! Panuto: Ayusin ang mga halo- halong letra upang makabuo ng salita. Isulat ang sagot sa Patlang. 1. T A K A L-_________________________________ 2. Y O B N I L T E S E- _________________________ 3. N A G H A A P A Y-__________________________ 4. D A Y O R-_________________________________ 5. R N A A W L A-_____________________________
- 17. 17 Suriin Gawain 3: Basahinat matuto! Sa pag-aaral ng kontemporaryong isyu kailangan ang kasanayan sa primarya at Sekundaryang Sanggunian Ano nga ba ang Primarya Sanggunian at Sekundaryang Sanggunian at ano nga ba ang pagkakaiba nito sa isa’t isa? Maraming mga pangyayari o suliranin at mga isyu na ating kinakaharap ng ating bansa ngayon. At malalaman natin ito sa iba’t ibang paraan: makakukuha tayo ng mga kaalaman sa pamamagitan ng telebisyon, radyo, video sa youtube, social media at mga text advisory. Mga kuwento ng mga tao hinggil sa isang isyu at mga kumentaryo. Mahalaga ang sanggunian ng mga impormasyon sapagkat ito ay nakatutulong para maunawaan natin ang mga pangyayari at isyu sa ating bansa. At nakatutulong din ito sa paggawa ng ating mga desisyon tungkol sa pakikilahok sa ibang proyekto ng paaralan at bansa, Primaryang Sanggunian: ito ang pinagkukunan ng impormasyon ng mga orihinal na talata ng mga pangyayari na isinulat ng mga taong nakaranas sa mga ito. Isa sa mga halimbawa nito ay ang mga journal, legal na documento, guhit at larawan. Sekundaryang sanggunian ito ay mga impormasyon o interpretasyon batay sa primaryang sanggunian oibang sekundaryang sanggunian na inilahad ng isang taong walang kinalaman sa mga taong walang kinalaman sa mga pangyayaring naitala. Ilan sa mga sekundaryang sanggunian ay ang mga tula, teksto, guhit at mga nabuong sulat sa primaryang sanggunian tungkol sa mga pangyayari sa pagsusuri ng datos. Halaw: Learning Module AP 10, p. Primaryang Pinagkunan Mga halimbawa: • Dokumento • Ulat ng saksi • Larawan • Talambuhay • Talumpati • Sulat • Guhit Sekundaryang Pinagkunan Mga halimbawa: • Aklat • Biography • Articles • Komentaryo • Political Cartoons • Encyclopedias • Mga Kuwentong hindi na saksihan ang mga pangyayari
- 18. 18 Ngayon tutukuyin natinkung paano natin malaman ang isang isyu kung katotohanan o opinyon, pagkiling o bias, hinuha, paglalahat at konklusyon. Katotohanan: ang totoong kaganapan na pinatutunayan sa tulong ng mga aktwal na datos Opinyon: Kuro-kuro impormasyon na nagpapahiwatig ng saloobin at kaisipan ng tao tungkol sa isang isyu o inilahad na katotohanan Pagkiling (bias) nasusuri ang mga impormasyong may kaugnayan sa agham panlipunan kailangang malaman kung ito ay walang kinikilingan. Hinuha: educated guess ay isang pinag-iisipang hula. Paglalahat: generalisasyon sa isang pangyayari o hakbang kung saan binubuo ang mga ugnayan ng hindi magkaugnay na impormasyon. Konklusyon: desisyong kaalaman o ideyang nabuo pagkatapos ng pag-aaral ng pagkakaugnay mga mahalagang ebedensiya Halaw: Learning Module AP 10, p.
- 19. 19 Pagyamanin Gawain 4.1: Tara’tMag-isip Tayo! Panuto: Mag-isip ng isang isyu na nagaganap sa inyong pamayanan o mga pangyayari sa ibang lugar na nakita mo sa internet Gamitin ang graphic organizer na ito. Isyu: _________________________________ Gabay na tanong: 1. Bakit madalas nagiging sanhi ng diskusyon o debate ang ilang mga kontemporaryong isyu sa bansa? Primarya: Sekundarya: Isulat ang iyong pananaw sa isyu:
- 20. 20 Gawain 4.2: AtingUnawain Panuto: Gumawa ng talaan ng mga pahayag tungkol sa isyu ng inyong lugar o pamayanan. Isulat sa iyong pahayag ang mga pagkakaiba ng katotohanan, pagkiling, hinuha, at paglalahat. Isyu Katotohanan, Pagkiling, Hinuha, at Paglalahat Dahilan sa Pagpili ng Iyong Sagot 1 2 3 4 Gabay na tanong: 1. Bakit kailangang balanse ang pahayag ng mga kontemporaryong isyu? Gawain4.3: Slogan Mo, Kahalagahan Ko! Panuto: Gumawa ng isang islogan na nagpapakita ng kahalagahan ng Primaryang Pinagkunan at Sekundaryang Pinagkukunan kontemporaryong isyu. Primarya Sekundarya
- 21. 21 Ito ang gagamitingrubrik sa pagsasagawa ng iyong Gawain. Pamantayan Lubosan na mahusay 4 Mahusay- husay 3 Katamtaman 2 Kailangan pang magsanay 1 Paglalahad Maayos malinaw, at organisado ang paglalahad. May kaayusan at linaw ang paglalahad Bahagyang kulang sa kaayusan ang pagkakalahad Magulo ang pagkakalahad ng detalye Makatotohanan Lubhang makatotohanan ang mga mungkahi Makatotohanan ang karamihan sa mga mungkahi May mga bahagi na hindi makatotohanan sa mga mungkahi Hindi kapanipaniwla ang mga mungkahi Realidad ng mensahe Lubhang makabuluhan ang mensahe ng gawa Makabuluhan ang mensahe Hindi gaanong makabuluhan ang mensahe Hindi makabuluhan ang mensahe Paghihilkayat Lubhang nakahihikayat ang mga pinahahayag na paraan May ilang bahagi ang nakahihikayat sa mga ipinahahayag na paraan Hindi gaanong nakahihikayat ang mga ipinahahayag na paraan Hindi nakahihikayat ang mga ipinahahayag na paraan Puntos : Gabay na tanong: 1. Ipaliwanag ang iyong islogan. Ano ang koneksyon nito sa pag-aaral sa Kontemporayong Isyu? Magaling! Upang mas lalong maihanda ang sarili, isagawa ang gawain na nasa ibaba
- 22. 22 Isaisip Gawain 5: Halikaat Pag-isipan Mo! Panuto: Ipaliwanag ang iyong sagot 1. Para sayo, ano ang pinakamahalagang benepisyo na makukuha sa pag-aaral ng primarya at Sekundarya ng pinagkukunan: Para sa iyong sariling opinyon ________________________________________________________ ________________________________________________________ ________________________________________________________ ______________________________________________________ _______________________________________________________ _______________________________________________________ _______________________________________________________ Para sa bansa o sa iyong pamayanan: ________________________________________________________ ________________________________________________________ ________________________________________________________ ________________________________________________________ ________________________________________________________ ________________________________________________________ ______________________________________________________
- 23. 23 Isagawa Gawain 6: Halikaat Gawin Mo! Panuto: Gumawa ng isang web tungkol sa primarya pinagkukunan at Sekundarya Pinagkukunan. Gamitin ang modelo na nasa ibaba. kK kK Halaw: Kayamanan AP 10, pahina Gabay na tanong: 1. Bakit kailangan natin suriin ng mabuti ang isang ang pinagkukunang Primarya at Sekundarya? Katangian Halimbawa Hindi Katangian Hindi Halimbawa Primarya Pinagkukunan Katangian Halimbawa Hindi Katangian Hindi Halimbawa Sekundarya Pinagkukunan
- 24. 24 Tayahin (Huling Pagtataya) Panuto:Basahing mabuti at unawain ang mga katanungan sa bawat aytem. Piliin at bilugan ang titik ng tamang sagot mula sa mga pagpipilian. 1. Alin sa mga sumusunod ang nagbibigay ng mga impormasyon o interpretasyon batay sa inihanda o sinulat ng mga taong walang kinalaman sa mga pangyayaring itinala? A.Article B. Encyclopedia C. Primaryang Sanggunian D. Sekundaryang Sanggunian 2. Alin sa mga sumusunod na pahayag o kaganapan na pinatutunayan sa tulong ng mga aktwal na datos? A. Bias B. Hinuha C. Katotohanan D.Opinyon 3. Ito ay tumutukoy sa isang desisyong kaalaman o ideyang nabuo pagkatapos ng pag-aaral ng pagkakaugnay ng mahalagang ebidensiya. A. Bias B. Katotohanan C. Konklusyon D. Opinyon 4. Alin sa mga sumusunod tumutukoy sa isang hakbang kung saan binubuo ang ugnayan ng mga hindi magkakaugnay na impormasyon A. Bias B. Konklusyon C. Opinyon D. Paglalahat 5. Ito ay nagsusuri ng mga impormasyong may kaugnayan sa agham panlipunan na kailangang malaman kung ito ay walang kinikilingan A. Bias B. Katotohanan C. Konklusyon D. Opinyon 6. Alin sa mga ito ang nagpapahiwatig ng saloobin at kaisipan ng tao tungkol sa inilahad na katotohanan? A. Bias B. HinuhA C. Opinyon D. Paglalahat
- 25. 25 7. Ito ayisang pinag-isipang hula tungkol sa isang bagay. A. Bias B. Hinuha C. Katotohanan D. Paglalahat 8. Alin sa sumusunod ang hindi kabilang sa primaryang Pinagkukunan A. Aklat B. Dokument C. Guhit D. Sulat 9. Alin sa mga sumusunod ang kabilang sa Sekundaryang Pinagkukunan A. Account B. Article C. Document D. Picture 10.Alin sa mga sumusunod ang hindi kabilang sa Sekundaryang Pinagkukunan A. Aklat B. Article C. Encyclopedia D. Talambuhay
- 26. 26 Karagdagang Gawain Gawain 7:Pagnilayan at Gawin Panuto: Sagutan ang bawat tanong 1. Paano mamumulat ang mga mag-aaral o ang iyong sarili sa pagtukoy sa Katotohanan at Opinyon? __________________________________________________________________ __________________________________________________________________ __________________________________________________________________ __________________________________________________________________ __________________________________________________________________ __________________________________________________________________ __________________________________________________________________ __________________________________________________________________ 2. Paano nakatutulong ang pagkamulat sa mga tao pagbuo ng paghihinuha, paglalahat at Konklusyon? __________________________________________________________________ __________________________________________________________________ __________________________________________________________________ __________________________________________________________________ __________________________________________________________________ __________________________________________________________________ __________________________________________________________________ __________________________________________________________________ __________________________________________________________________
- 27. 27 Aralin 3 Kontemporaryong Isyu sa Lipunanat Daigdig Alamin Ano-anong mga bagay kaya ang kailangan mong pag-aralan? Ang sagot ay malalaman mo sa mga sumusunod na pahina. May mga gawain din na inilaan na makatulong sa iyo upang lubos na maunawaan ang mga ito. Ang araling Lipunan Kontemporaryong Isyu. Pagkatapos nito, inaasahang ikaw ay makapagtatalakay at makapagsusuri ng isyu at hamong panlipunan sa usaping kahalagahan sapag aaral ng Kontemporaryong Isyu. Subukin (Panimulang Patataya) Panuto: Basahing mabuti at unawain ang mga katanungan sa bawat aytem. Piliin at bilugan ang titik ng tamang sagot mula sa mga pagpipilian. 1. Bakit mahalaga ang pag-aaral ng mga kontemporaryong isyu? A.Upang masusuri at matataya ang mga ugnayan ng sanhi at epekto ng mga pangyayari B. Upang makapaghinuha gamit ang kaalaman at mga karanasan tungkol sa isyu C. Upang malaman kung ito ay walang kinikilingan sa paglalahad ng isyu. D. Upang buuin ang mga ugnayan ng mga magkakaugnay na impormasyon 2. Ito ay tumutukoy sa mga taong sama-samang naninirahan sa isang organisadong komunidad na may isa-isang batas, tradisyon, at pamahalaan. A.Bansa B. Lipunan C. Pamayanan D. Pook 3. Ito ay isang isyu na nararanasan ng isang bansa kung saan may mga pundong nawawala? A.Child labor B. Discriminasyon C. Korapsyon D. World hunger
- 28. 28 4. Alin samga sumusunod ang naglalarawan sa Achieved Status? A. Hindi ito kontrolado ng isang indibidwal. B. Nakatalaga sa isang indibidwal simula nang siya ay ipinanganak. C. Ipinanganak na babae D. Maaaring mabago ng isang indibidwal ang kanyang status. 5. Ito ay tumutukoy sa mga institusyong bumubuo sa lipunan. Anong elemento ang kulturang ito? A. Katuturan ng Kultura B. Institusyong Panlipunan C. Paniniwala ng Kultura D. Pagpapahalaga ng Kultura 6. Alin sa mga sumusunod ang nagbibigay ng tamang kahulugan sa isyung personal? A. Ito ay isang pampublikong bagay. B. Ito ay naglalarawan sa paniniwala ng isang tao. C. Ito ay mga isyung personal ng isang tao sa kanyang mamamayan. D. Ito ay nagaganap sa pagitan ng isang tao at ilang malalapit sa kanya. 7. Ito ay isang isyung tumutukoy sa krisis at sa mga institusyon. Anong Isyu ito? A. Isyung panlipunan B. Isyung kontemporaryo C. Isyung personal D. Isyung kultural 8. Ano ang dalawang uri ng Kultura? A. Pagpapahalaga ng kultura at katuturan ng kultura B. Norms at simbolo C. Materyal at di- materyal D. Paniniwala at Simbolo 9. Ito ay tumutukoy sa isang organisadong sistema ng ugnayan sa isang lipunan. Anong organisasyon ito? A. Bansa B. Gobyerno C. Institusyon D. Lipunan 10.Alin sa mga elementong kultura ang tumutukoy sa isang bagay ng mga taong gumagamit nito, isa sa mga halimbawa ay wika at mga pangkumpas A. Beliefs B. Norms C. Simbolo D. Values
- 29. 29 Balikan Gawain 1: Halinaat Balikan Natin! Panuto: Bago ka magpatuloy sa aralin, Gawain muna isang Gawain nasa ibaba upang matukoy natin kung natatandaan mo pa ang ating nadaang aralin? Mga Halimbawa ng Primaryang Sanggunian Mga Halimbawa ng Sekondaryang Sanggunian 1. 2. 3. 4. 5. 1. 2. 3. 4. 5. Tuklasin Gawain1 : Larawan Ko, Salita Mo! Panuto: Tignan ang mga imahe at Kompletohin ang salita na nasa iba. https://www.google.com/url?sa=i&urlhttps://www.google.com/url?sa=i&url M A E E O T K L U A L
- 30. 30 Suriin Gawain 3.1: Basahinat Matuto Ilan sa mga kahalagahan sa pag-aaral ng mga kontemporaryong isyu 1. Paggamit ng malinaw at makabuluhan na kaalaman tungkol sa mahahalagang kaganapan na nakaiimpluwensiya sa mga tao, pamayanan, bansa, at mundo. 2. Pagsusuri at pagtataya ng mga ugnayan na sanhi at epekto ng mga pangyayari. 3. Paggamit ng mga kagamitang teknolohikal at iba’t ibang sanggunian para makakalap ng mga impormasyon. Ang isyu ng korapsyon ay hindi lamang nararanasan sa ating bansa. Sa katunayan, ayon sa nasabi ring pag-aaral, higit na mataas ang marka ng Pilipinas kung ihahambing sa mga karatig bansa sa Asya tulad ng Vietnam, Indonesia, Bangladesh at ng North Korea na kasama sa Five Most Corrupt Countries sa daigdig. Ang Lipunan Ang lipunan ay tumutukoy sa mga taong sama-samang naninirahan sa Isang organisadong komunidad na may iisang batas, tradisyon at pagpapahalaga. Mga Elemento ng istrukturang Panlipunan 1. Institusyon 2. Social group 3. Status (social status) 4. Gampanin (roles) Institusyon: ay isang organisadong Sistema ng ugnayan sa isang lipunan.(Mooney, 2011) Halimbawa: Ang Pamilya ay isa sa mga Institusyong Panlipunan. Dito unang nahuhubog ang pagkatao ng isang nilalang o tao. Social Group: ito ay tumutukoy sa dalawa o higit pang taong may magkakatulad na katangian na nagkakaroon ng ugnayan sa bawat isa at bumubuo ng isang ugnayang panlipunan. Ang dalawang uri ng Social Group ay Primary group at Secondary Group. Status: ito ay isang institusyong panlipunan na binubuo ng mga social group, ang mga social groups naman ay binubuo ng iba’t ibang status. Ang status ay tumutukoy sa posisyong kinabibilangan ng isang indibidwal sa lipunan. Halaw: Learning Module AP 10, p. 13, 17
- 31. 31 May dalawang uring Status 1. Ascribed status: isang indibidwal sa kaniyang achieved status Halimbawa: ang isang indibidwal ay ipinanganak na mahirap. Ang pagiging mahirap niya ay maituturing na Ascribed Status 2. Achieved Status: nakatalaga sa isang indibidwal sa bias ng kaniyang pagsusumikap. Maaaring mabago ng isang indibidwal ang kaniyang achieved status Halimbawa: naging isang guro ang isang indibidwal dahil nag- aral siyang mabuti. Gampanin (roles): may posisyon ang bawat indibidwal sa loob ng isang social group. Ang posisyon ay may kaakibat na gampanin o roles. Tumutukoy ang mga gampaning ito sa mga karapatan, obligasyon, at mga gampaning ito ang nagiging batayan din ng kilos ng isang tao sa lipunang kanyang ginagampanan Halimbawa: bilang isang mag aaral inaasahang gagampanan mo ang mga tungkulin ng isang mabuting mag-aaral at inaasahan mo rin na gagampanan ng iyong guro ang kaniyang mga tungkulin tulad ng pagtuturo nang mahusay at pagbibigay ng pagsusulit sa klase. Katuturan ng Kultura: sa pag-aaral ng Lipunan. Mahalagang pagtuunan din ng pansin ang kultura. Ayon kina Andersen at Taylor (2007), ang kultura ay isang kumplikadong sistema ng ugnayan na nagbibigay-kahulugan sa paraan ng pamumuhay ng isang grupong panlipunan o isang lipunan sa kabuuan. Dalawang uri ng Kultura 1. Materyal : binubuo ito ng mga gusali,likhang-sining, kagamitan at iba pang bagay na nakikita at nahawakan at gawa o nilikha ng tao (Panopio 2007) 2. Hindi Materyal: kabilang dito ang batas, gawi, ideya paniniwala, at norms ng isang grupo ng tao. Mga elemento ng Kultura na tumutukoy sa kahulugan at paraan ng pamumuhay ng mga mamamayan sa isang lipunan naglalarawan ito ng isang lipunan 1. Paniniwala(Beliefs): tumutukoy ito sa mga kahulugan at paliwanag tungkol sa pinaniniwalaan at tinatanggap na totoo 2. Pagpapahalaga (Values): maituturing itong batayan ng isang grupo o ng lipunan sa kabuuan kung ano ang katanggap-tanggap at kung ano ang hindi. 3. Norms: tumutukoy ito sa mga asal, kilos, o gawi na binuo at nagsisilbing pamantayan sa isang lipunan. 4. Simboloay ang paglalapat ng kahulugan sa isang bagay ng mga taong gumgamit dito ( white 1949) Isyung Personal at Isyung Panlipunan: Ang solusyon sa isang isyung personal ay nasa kamay ng indibiduwal. Maituturing ang isyung ito na pribadong bagay na nararapat solusyunan sa pribadong paraan. Samantala ang isyung panlipunan ay isang pampublikong bagay. Karaniwang kaugnay ito ng krisis o suliranin sa mga institusyong panlipunan. Mga suliranin ito na nakaaapekto hindi lamang sa isang tao kundi sa lipunan sa kabuuan. Halaw: Learning Module AP 10, p. 22,23,24
- 32. 32 Mahalagang malaman mona sa kabila ng pagkakaiba ng isyung personal at isyung panlipunan, ang dalawang ito ay magkaugnay. Isang halimbawa nito ay ang mga hamon at isyung pangkapaligiran. Ang makalat na bakuran ay isang halimbawa ng isyung personal subalit kung ang isang barangay o bayan ay magiging makalat dulot ng kawalan ng maayos na sistema ng pagtatapon ng basura, ito ay maituturing na isyung panlipunan. Idagdag pa rito ang masamang epekto sa kalusugan at ekonomiya ng isang lugar kung ito ay mabaho, makalat, at walang maayos na sistema ng pagtatapon ng basura. Halaw: Learning Module AP 10, p 27 Gawain 3.2: Halika ka at Pag-isipan Mo! Panuto: Gamitin ang Venn diagram at ibigay ang pagkakaiba at pagkakatulad ng Personal na Isyu at Panlipunan na Isyu. Halaw: Learning Module AP 10, 28 Gabay na tanong: 1. Bakit kailangan nating pag-aralan ang isyung personal at panlipunan? __________________________________________________________________ __________________________________________________________________ __________________________________________________________________ __________________________________________________________________ Kaibahan Pagkatulad Kaibahan
- 33. 33 Pagyamanin Gawain 4.1: Halina’tSagutan! Panuto: Isulat ang Tama kung wasto ang isinasaad na pangungusap; kung ito ay mali itama ang salitang my salungguhit upang maiwasto ang pahayag, isulat ang iyong sagot sa patlang. (2 puntos sa bawat tanong). ______________1. Ang Kultura ay tumutukoy sa kahulugan at paraan ng pamumuhay ng mga mamamayan sa isang lipunan. ______________2. Ang paniniwala ay isang elemento ng kultura na tumutukoy sa mga asal, kilos o gawi na nagsisilbing pamantayan ng pagkilos sa isang lipunan. ______________3. Ang pagpapahalaga ay batayan ng pagkilos na katanggap-tanggap sa grupo ng mga tao o lipunan sa kabuuan. ______________4. Ang hindi pagsunod sa norms ng isang lipunan ay may kaukulang kaparusahan. ______________5. Ang kultura ay naglalarawan sa isang lipunan.
- 34. 34 Gawain 4.2: SitwasyonKo, Ipaliwanag Mo! Panuto: Basahin ang mga sitwasyon sa unang kolum. Ipaliwanag ang sanhi at epekto ng bawat sitwasyon gamit ang Sociological Imagination. Pagkatapos, punan ng tamang sagot ang kahon ng paglalahat. Sitwasyon Paliwanag 1. Ayon sa istadistika labinlimang milyong Pilipino ang walang trabaho. 2. Isang mag-aaral ang nahihirapang gumawa ng takdang-aralin sa Araling Panlipunan 3. Dahil sa biglang paglakas ng ulan, malaking bahagi ng Komunidad ang bumaha. Paglalahat: Kung gayon, masasabi ko na ang isyung panlipunan ay: ________________________________________________________________ ________________________________________________________________ ________________________________________________________________ ________________________________________________________________ ________________________________________________________________ ________________________________________________________________ ________________________________________________________________ ________________________________________________________________ ________________________________________________________________ ________________________________________________________________ ____________________
- 35. 35 Isaisip Gawain 5: KulturaKo, Ilalahad Mo! Panuto: Gamitin ang graphic organizer sa paglalahad ng mga element ng Kultura Gabay na tanong: 1. Ano ang elemento ng kultura? Ipaliwanag __________________________________________________________________ __________________________________________________________________ __________________________________________________________________ __________________________________________________________________ __________________________________________________________________ __________________________________________________________________ 2. Bakit dapat nating suriin ang elemento ng kultura? Ano ang koneksyon nito sa kontemporaryong isyu? __________________________________________________________________ __________________________________________________________________ __________________________________________________________________ __________________________________________________________________ __________________________________________________________________ __________________________________________________________________ Mga Elemento ng Kultura
- 36. 36 Isagawa Gawain 6: Pagnilayanat Gawin! Panuto: Ako ay Kabahagi sa isyu na kagaya sa COVID19 isulat ang iyong mga pananaw sa loob ng kahoon. Pamprosesong mga Tanong: 1. Anong aspekto ng lipunan ang may kaugnayan sa isyu o hamong iyong napili 2. Ano ang aral na iyong nakuha mula sa paggawa ng gawain? Ipaliwanag Ang aking pananaw sa pagkakaroon ng ganitong isyu/hamong panlipunan ay Ang aking pananaw sa pagtugon sa ganitong isyu/ hamong panlipunan ay.
- 37. 37 Tayahin (Huling Pagtataya) Panuto:Basahing mabuti at unawain ang mga katanungan sa bawat aytem. Piliin at bilugan ang titik ng tamang sagot mula sa pagpipilian. 1. Bakit mahalaga ang pag-aaral ng mga kontemporaryong isyu? A.Upang masusuri at matataya ang mga ugnayan ng sanhi at epekto ng mga pangyayari B. Upang makapaghinuha gamit ang kaalaman at mga karanasan tungkol sa isyu C. Upang malaman kung ito ay walang kinikilingan sa paglalahad ng isyu. D. Upang buuin ang mga ugnayan ng mga magkakaugnay na impormasyon 2. Ito ay tumutukoy sa mga taong sama-samang naninirahan sa isang organisadong komunidad na may isa-isang batas, tradisyon, at pamahalaan. A.Bansa B. Lipunan C. Pamayanan D. Pook 3. Ito ay isang isyu na nararanasan ng isang bansa kung saan may mga pundong nawawala? A.Child labor B. Discriminasyon C. Korapsyon D. World hunger 4. Alin sa mga sumusunod ang naglalarawan sa Achieved Status? A. Hindi ito kontrolado ng isang indibidwal. B. Nakatalaga sa isang indibidwal simula nang siya ay ipinanganak. C. Ipinanganak na babae D. Maaaring mabago ng isang indibidwal ang kanyang status. 5. Ito ay tumutukoy sa mga institusyong bumubuo sa lipunan. Anong elemento ang kulturang ito? A. Katuturan ng Kultura B. Institusyong Panlipunan C. Paniniwala ng Kultura D. Pagpapahalaga ng Kultura
- 38. 38 6. Balin samga sumusunod ang nagbibigay ng tamang kahulugan sa isyung personal? A. Ito ay isang pampublikong bagay. B. Ito ay naglalarawan sa paniniwala ng isang tao. C. Ito ay mga isyung personal ng isang tao sa kanyang mamamayan. D. Ito ay nagaganap sa pagitan ng isang tao at ilang malalapit sa kanya. 7. Ito ay isang isyung tumutukoy sa krisis at sa mga institusyon. Anong Isyu ito? A. Isyung panlipunan B. Isyung kontemporaryo C. Isyung personal D. Isyung kultural 8. Ano ang dalawang uri ng Kultura? A. Pagpapahalaga ng kultura at katuturan ng kultura B. Norms at simbolo C. Materyal at di- materyal D. Paniniwala at Simbolo 9. Ito ay tumutukoy sa isang organisadong sistema ng ugnayan sa isang lipunan. Anong organisasyon ito? A. Bansa B. Gobyerno C. Institusyon D. Lipunan 10.Alin sa mga elementong kultura ang tumutukoy sa isang bagay ng mga taong gumagamit nito, isa sa mga halimbawa ay wika at mga pangkumpas A. Beliefs B. Norms C. Simbolo D. Values
- 39. 39 Karagdagang Gawain GAWAIN 7:Guhit Mo, Kaalaman Ko! Panuto: Gumuhit ng isang isyu na may kinalaman sa kapaligiran?