Het onderwijs Nederlands vandaag: leert men nog lezen op school? Dialoogdag over onderwijs
http://www.ucsia.org/main.aspx?c=*UCSIA2&n=122589
Bevindingen uit onderzoek: Wat weten we wel en niet?
1. Lezen.
Wat weten we uit onderzoek.
En wat we nog niet weten …
Jordi Casteleyn
Didactiek Nederlands, Didactiek Nederlands aan anderstaligen & Talenbeleid
Antwerp School of Education
Steven Vanhooren
Nederlandse Taalunie
13. •Combineer verschillende aanpakken
(bijvoorbeeld: ICT, bibliotheek, én professionalisering)
•Ontwricht de dagdagelijkse routine op een school
(heeft een grotere impact dan een klassiekere aanpak)
•Besteed buiten het lessenrooster geen extra uren aan lezen
(behalve als het over tutoring gaat)
•Besef dat het effect van onderwijs in leesstrategieën vanaf 14 jaar
verwaarloosbaar is
14. •Combineer verschillende aanpakken
(bijvoorbeeld: ICT, bibliotheek, én professionalisering)
•Ontwricht de dagdagelijkse routine op een school
(heeft een grotere impact dan een klassiekere aanpak)
•Besteed buiten het lessenrooster geen extra uren aan lezen
(behalve als het over tutoring gaat)
•Besef dat het effect van onderwijs in leesstrategieën vanaf 14 jaar
verwaarloosbaar is
op korte termijn is het effect van extra aandacht aan
leesvaardigheid bij adolescenten nooit groot
maar op lange termijn kan het gevolg indrukwekkend zijn
15. PIAAC (2013):
• achtste plaats (op 24)
• 15% van de Vlaamse volwassenen is
laaggeletterd
PISA (2015):
• tiende plaats (op 72)
• 17% van de leerlingen haalt niveau 2 niet
PIRLS (2016):
• tweeendertigste plaats (op 40)
• leesplezier (24%)
Maatschappelijk
functioneren?
Leren?
16. Kloof…
… tussen onderwijsonderzoek en onderwijspraktijk
Vanderlinden & van Braak (2007; 2011)
Olijkan & de Weger (2012)
… tussen wat we weten en wat we zouden willen/moeten weten
Resultaten van
wetenschappelijk onderzoek
bereiken de
onderwijspraktijk
onvoldoende
17. Nood aan samenhang…
… tussen taaldomeinen
… tussen vakken (taal insluiten)
Lezen
Luisteren
Spreken/gesprekken
voeren
Schrijven
Taalbeschouwing
Literatuur
Taalcompetentie en
identiteit
Ik
Taalcompetentie en
communicatie
Ik in relatie tot
anderen
Taalcompetentie en
informatie
Ik in relatie tot
tekst/media
Taalcompetentie en
cultuur
Ik in relatie tot
de wereld
wettelijke kaders, leerplannen, methodes
19. Gedragen visie Wettelijk kader
• nieuwe minimumdoelen
• competentiegericht
• niet gekoppeld aan
leergebieden of vakken,
maar aan 16
sleutelcompetenties
Eigen praktijk
21. Baye, A., Lake, C., Inns, A., & Slavin, R. E. (2017). Effective Reading Programs for Secondary Students.
Baltimore, MD: Johns Hopkins University, Center for Research and Reform in Education.
Casteleyn, J., & Vanderenvieren, E. (accepted). Factors determining young adults’ appreciation of reading
poetry. L1-Educational Studies in Language and Literature
Dehaene, S., Cohen, L., Morais, J., & Kolinsky, R. (2015). Illiterate to literate: behavioural and cerebral changes
induced by reading acquisition. Nature, 16, april, 234-244.
Graham, S., Bruch, J., Fitzgerald, J., Friedrich, L., Furgeson, J., Greene, K., Kim, J., Lyskawa, J., Olson, C.B., &
Smither Wulsin, C. (2016). Teaching secondary students to write effectively (NCEE 2017-4002). Washington,
DC: National Center for Education Evaluation and Regional Assistance (NCEE), Institute of Education
Sciences, U.S. Department of Education. Retrieved from the NCEE website: http://whatworks.ed.gov.
Hirsch, E. (2003). Reading comprehension requires knowledge - of words and the world. Scientific insights into
the fourth-grade slump and the nation’s stagnant comprehension scores. American Educator, 10-29.
Neuman, S. B. (2017). The information book flood: Is additional exposure enough to support early literacy
development? The Elementary School Journal, 118, 1 (september 2017), 1-27.
Okkinga, M., Van Steensel, R., Van Gelderen, A. J. S., Van Schooten, E., Sleegers, P. J. C., & Arends, L. R.
(submitted). Effectiveness of reading-strategy interventions in classrooms: A meta-analysis. OPgehaald van
https://www.nro.nl/wp-content/uploads/2017/12/Effecten-van-leesstrategie-instructie-review-405-15-715.pdf
Paul, S.-A. S., & Clarke, P. J. (2016). A systematic review of reading interventions for secondary school students.
International Journal of Educational research, 79, 116-127.
Slavin, R., Cheung, A., Groff, C., & Lake, C. (2008). Effective reading programs for middle and high schools: A
best-evidence synthesis. Reading Research Quarterly, 43(3), 290-322. https://doi.org/10.1598/RRQ.43.3.4
Trioen, T., & Casteleyn, J. (2018). Extra kansen voor laaggeletterde adolescenten. Project UAntwerpen.
Vanbuel, M., Boderé, A., & Van den Branden, K. (2017). Helpen talenbeleid en taalscreening taalgrenzen
verleggen? Een reviewstudie naar effectieve taalstimuleringsmaatregelen. Gent: Steunpunt
Onderwijsonderzoek.
Vanhooren, S., Pereira, C., & Bolhuis, M. (2017). Iedereen taalcompetent! Visie op de rol, de positie en de inhoud
van het onderwijs Nederlands in de 21ste eeuw. Opgehaald van http://taalunieversum.org/sites/tuv/files/
downloads/Iedereen_taalcompetent.pdf