Lezen.
Wat weten we uit onderzoek.
En wat we nog niet weten …
Jordi Casteleyn

Didactiek Nederlands, Didactiek Nederlands aan anderstaligen & Talenbeleid

Antwerp School of Education
Steven Vanhooren
Nederlandse Taalunie
Trioen & Casteleyn (2018)
Ongeveer de helft van alle
empirisch onderzoek naar
onderwijs Nederlands gaat
over lezen
Dehaene, Cohen, Morais, & Kolinsky (2015)
Bevindingen uit onderzoek: Wat weten we wel en niet?
Bevindingen uit onderzoek: Wat weten we wel en niet?
‘leesvaardigheid van adolescenten’
technisch lezen
leesstrategieën
‘kennis’
leesmotivatie
‘leesvaardigheid van adolescenten’
technisch lezen
leesstrategieën
‘kennis’
leesmotivatie
basisonderwijs
‘leesvaardigheid van adolescenten’
technisch lezen
leesstrategieën
‘kennis’
leesmotivatie
kennis
van taal
kennis
van woorden metacognitie
domeinkennis
‘leesvaardigheid van adolescenten’
technisch lezen
leesstrategieën
‘kennis’
leesmotivatie
b.v. OVUR
‘leesvaardigheid van adolescenten’
technisch lezen
leesstrategieën
‘kennis’
leesmotivatie
…
Bevindingen uit onderzoek: Wat weten we wel en niet?
•Combineer verschillende aanpakken 

(bijvoorbeeld: ICT, bibliotheek, én professionalisering)
•Ontwricht de dagdagelijkse routine op een school 

(heeft een grotere impact dan een klassiekere aanpak)
•Besteed buiten het lessenrooster geen extra uren aan lezen

(behalve als het over tutoring gaat)
•Besef dat het effect van onderwijs in leesstrategieën vanaf 14 jaar
verwaarloosbaar is
•Combineer verschillende aanpakken 

(bijvoorbeeld: ICT, bibliotheek, én professionalisering)
•Ontwricht de dagdagelijkse routine op een school 

(heeft een grotere impact dan een klassiekere aanpak)
•Besteed buiten het lessenrooster geen extra uren aan lezen

(behalve als het over tutoring gaat)
•Besef dat het effect van onderwijs in leesstrategieën vanaf 14 jaar
verwaarloosbaar is
op korte termijn is het effect van extra aandacht aan
leesvaardigheid bij adolescenten nooit groot
maar op lange termijn kan het gevolg indrukwekkend zijn
PIAAC (2013):
•  achtste plaats (op 24)
•  15% van de Vlaamse volwassenen is
laaggeletterd
PISA (2015):
•  tiende plaats (op 72)
•  17% van de leerlingen haalt niveau 2 niet
PIRLS (2016):
•  tweeendertigste plaats (op 40)
•  leesplezier (24%)
Maatschappelijk
functioneren?
Leren?
Kloof…
… tussen onderwijsonderzoek en onderwijspraktijk
Vanderlinden & van Braak (2007; 2011)
Olijkan & de Weger (2012)
… tussen wat we weten en wat we zouden willen/moeten weten
Resultaten van
wetenschappelijk onderzoek
bereiken de
onderwijspraktijk
onvoldoende
Nood aan samenhang…
… tussen taaldomeinen
… tussen vakken (taal insluiten)
Lezen
Luisteren
Spreken/gesprekken
voeren
Schrijven
Taalbeschouwing
Literatuur
Taalcompetentie en
identiteit
Ik
Taalcompetentie en
communicatie
Ik in relatie tot
anderen
Taalcompetentie en
informatie
Ik in relatie tot
tekst/media
Taalcompetentie en
cultuur
Ik in relatie tot
de wereld
wettelijke kaders, leerplannen, methodes
Bevindingen uit onderzoek: Wat weten we wel en niet?
Gedragen visie Wettelijk kader
•  nieuwe minimumdoelen
•  competentiegericht
•  niet gekoppeld aan
leergebieden of vakken,
maar aan 16
sleutelcompetenties
Eigen praktijk


jordi.casteleyn@uantwerpen.be

svanhooren@taalunie.org


jordi_casteleyn



www.slideshare.net/jordi013
Jordi Casteleyn

Didactiek Nederlands, Didactiek Nederlands aan anderstaligen & Talenbeleid

Antwerp School of Education
Steven Vanhooren
Nederlandse Taalunie
Baye, A., Lake, C., Inns, A., & Slavin, R. E. (2017). Effective Reading Programs for Secondary Students.
Baltimore, MD: Johns Hopkins University, Center for Research and Reform in Education.
Casteleyn, J., & Vanderenvieren, E. (accepted). Factors determining young adults’ appreciation of reading
poetry. L1-Educational Studies in Language and Literature
Dehaene, S., Cohen, L., Morais, J., & Kolinsky, R. (2015). Illiterate to literate: behavioural and cerebral changes
induced by reading acquisition. Nature, 16, april, 234-244.
Graham, S., Bruch, J., Fitzgerald, J., Friedrich, L., Furgeson, J., Greene, K., Kim, J., Lyskawa, J., Olson, C.B., &
Smither Wulsin, C. (2016). Teaching secondary students to write effectively (NCEE 2017-4002). Washington,
DC: National Center for Education Evaluation and Regional Assistance (NCEE), Institute of Education
Sciences, U.S. Department of Education. Retrieved from the NCEE website: http://whatworks.ed.gov.
Hirsch, E. (2003). Reading comprehension requires knowledge - of words and the world. Scientific insights into
the fourth-grade slump and the nation’s stagnant comprehension scores. American Educator, 10-29.
Neuman, S. B. (2017). The information book flood: Is additional exposure enough to support early literacy
development? The Elementary School Journal, 118, 1 (september 2017), 1-27.
Okkinga, M., Van Steensel, R., Van Gelderen, A. J. S., Van Schooten, E., Sleegers, P. J. C., & Arends, L. R.
(submitted). Effectiveness of reading-strategy interventions in classrooms: A meta-analysis. OPgehaald van
https://www.nro.nl/wp-content/uploads/2017/12/Effecten-van-leesstrategie-instructie-review-405-15-715.pdf
Paul, S.-A. S., & Clarke, P. J. (2016). A systematic review of reading interventions for secondary school students.
International Journal of Educational research, 79, 116-127.
Slavin, R., Cheung, A., Groff, C., & Lake, C. (2008). Effective reading programs for middle and high schools: A
best-evidence synthesis. Reading Research Quarterly, 43(3), 290-322. https://doi.org/10.1598/RRQ.43.3.4
Trioen, T., & Casteleyn, J. (2018). Extra kansen voor laaggeletterde adolescenten. Project UAntwerpen.
Vanbuel, M., Boderé, A., & Van den Branden, K. (2017). Helpen talenbeleid en taalscreening taalgrenzen
verleggen? Een reviewstudie naar effectieve taalstimuleringsmaatregelen. Gent: Steunpunt
Onderwijsonderzoek.
Vanhooren, S., Pereira, C., & Bolhuis, M. (2017). Iedereen taalcompetent! Visie op de rol, de positie en de inhoud
van het onderwijs Nederlands in de 21ste eeuw. Opgehaald van http://taalunieversum.org/sites/tuv/files/
downloads/Iedereen_taalcompetent.pdf
Bevindingen uit onderzoek: Wat weten we wel en niet?

More Related Content

PPT
Opbrengstgericht werken
PPTX
Leesvaardigheid - UGent - 22 maart 2017
PPTX
Flexibiliteit als uitgangspunt voor een nieuwe taalmethode: ICT als meerwaarde
PPTX
UvA Gastcollega 12-22 .pptx Digitale geletterdheid bij Nederlands/ Talenonder...
PDF
UvA Gastcollega 12-22 .pdf Digitale geletterdheid bij Nederlands
PDF
Conferentie Mbo Taalacademie Lezen in het beroepsonderwijs
PPT
Lezen en taalontwikkeling boxmeer
PDF
2015-01-20 21st century skills in the Netherlands
Opbrengstgericht werken
Leesvaardigheid - UGent - 22 maart 2017
Flexibiliteit als uitgangspunt voor een nieuwe taalmethode: ICT als meerwaarde
UvA Gastcollega 12-22 .pptx Digitale geletterdheid bij Nederlands/ Talenonder...
UvA Gastcollega 12-22 .pdf Digitale geletterdheid bij Nederlands
Conferentie Mbo Taalacademie Lezen in het beroepsonderwijs
Lezen en taalontwikkeling boxmeer
2015-01-20 21st century skills in the Netherlands

Similar to Bevindingen uit onderzoek: Wat weten we wel en niet? (20)

PPTX
(On)waarheden en (on)bekende zaken uit onderzoek over reken-wiskundeonderwijs
PDF
CED Conferentie Lezen in het digitale tijdperk Eindhoven 30-09-15
PDF
Don’t mind the future. try not to understand it. Een duidelijk voortgezet ond...
PDF
Creativiteit in onderwijs, Fins perspectief Hemssems
PDF
SLO april 2015 Onlinegeletterdheid Presentatie
PDF
Naar het taalleesonderwijs van de toekomst - terugblikversie
PDF
Onlinegeletterdheid & Nederlands Liodag 2017
PDF
Posters effectieve leerstrategieën
PDF
Jan van Tartwijk, (het) verschil maken in het onderwijs (Rotterdam)
PDF
Leidschendam aan zet
PDF
De toekomst van onderzoek naar NT2-onderwijs. Zoektocht naar een plek tussen ...
PPTX
PP meesterstuk Marley van Hezik
PPTX
Presentatie studiedag 8 oktober 2014
PPTX
Online tekstbegrip HU Masterstudenten Nederlands Jan 2013
PDF
Hoe ICT-gebruik tot meer effectieve leertijd gaat leiden.
PPTX
Startcollege ict2
PPTX
Eindsymposium lectoraat OER
PDF
7. Jeroen Clemens
PDF
Verwey Jonker Instituut - Wie is er niet mee grootgebracht
PDF
Intercultural Competence in the Work of Teachers Confronting Ideologies and P...
(On)waarheden en (on)bekende zaken uit onderzoek over reken-wiskundeonderwijs
CED Conferentie Lezen in het digitale tijdperk Eindhoven 30-09-15
Don’t mind the future. try not to understand it. Een duidelijk voortgezet ond...
Creativiteit in onderwijs, Fins perspectief Hemssems
SLO april 2015 Onlinegeletterdheid Presentatie
Naar het taalleesonderwijs van de toekomst - terugblikversie
Onlinegeletterdheid & Nederlands Liodag 2017
Posters effectieve leerstrategieën
Jan van Tartwijk, (het) verschil maken in het onderwijs (Rotterdam)
Leidschendam aan zet
De toekomst van onderzoek naar NT2-onderwijs. Zoektocht naar een plek tussen ...
PP meesterstuk Marley van Hezik
Presentatie studiedag 8 oktober 2014
Online tekstbegrip HU Masterstudenten Nederlands Jan 2013
Hoe ICT-gebruik tot meer effectieve leertijd gaat leiden.
Startcollege ict2
Eindsymposium lectoraat OER
7. Jeroen Clemens
Verwey Jonker Instituut - Wie is er niet mee grootgebracht
Intercultural Competence in the Work of Teachers Confronting Ideologies and P...

More from Jordi Casteleyn (20)

PDF
Begrijpend lezen. Leren lezen in het Nederlands door woorden en klanken.
PDF
Wat werkt in leesonderwijs aan laaggeletterde anderstalige jongeren?
PDF
Studiedag neerlandistiek
PDF
Plenum van beleidsidee naar klaspraktijk. Wat betekenen de nieuwe eindtermen ...
PDF
Voorbij het geklaag. taalonderwijs als verzetsdaad.
PDF
Extra kansen voor nieuwkomers: Wat werkt in leesonderwijs aan laaggeletterde ...
PDF
"The techniques of theatre are the techniques of communicating" Improving pub...
PDF
Extra kansen voor nieuwkomers: Wat werkt in leesonderwijs aan laaggeletterde ...
PDF
Creëer je eigen poëziecanon. Op weg naar een wetenschappelijke basis voor poë...
PDF
Casteleyn playing with improv theatre to battle public speaking stress
PDF
Creëer je eigen poëzie-canon. Op weg naar een wetenschappelijke basis voor po...
PDF
Improvisatietheater spelen om spreekangst te verminderen
PDF
Why teach literature? The impact on academic achievement and literature appre...
PDF
De rol van boeken lezen voor studiesucces in het hoger onderwijs
PDF
Playing with improv theatre to battle public speaking anxiety
PDF
Edulearn 15 laire casteleyn mottart digital media writing tools the theory of...
PDF
Taaldag 2015 Casteleyn & Devos - Werken aan presentietechnieken van leerlinge...
PPTX
Taaldag 2015 Devos & Casteleyn Storyboarding & leren presenteren
PPTX
Hsn2014 storyboarding & leren presenteren
PPTX
Eindtermen 3de graad ASO en begincompetenties hoger onderwijs: symbiose of di...
Begrijpend lezen. Leren lezen in het Nederlands door woorden en klanken.
Wat werkt in leesonderwijs aan laaggeletterde anderstalige jongeren?
Studiedag neerlandistiek
Plenum van beleidsidee naar klaspraktijk. Wat betekenen de nieuwe eindtermen ...
Voorbij het geklaag. taalonderwijs als verzetsdaad.
Extra kansen voor nieuwkomers: Wat werkt in leesonderwijs aan laaggeletterde ...
"The techniques of theatre are the techniques of communicating" Improving pub...
Extra kansen voor nieuwkomers: Wat werkt in leesonderwijs aan laaggeletterde ...
Creëer je eigen poëziecanon. Op weg naar een wetenschappelijke basis voor poë...
Casteleyn playing with improv theatre to battle public speaking stress
Creëer je eigen poëzie-canon. Op weg naar een wetenschappelijke basis voor po...
Improvisatietheater spelen om spreekangst te verminderen
Why teach literature? The impact on academic achievement and literature appre...
De rol van boeken lezen voor studiesucces in het hoger onderwijs
Playing with improv theatre to battle public speaking anxiety
Edulearn 15 laire casteleyn mottart digital media writing tools the theory of...
Taaldag 2015 Casteleyn & Devos - Werken aan presentietechnieken van leerlinge...
Taaldag 2015 Devos & Casteleyn Storyboarding & leren presenteren
Hsn2014 storyboarding & leren presenteren
Eindtermen 3de graad ASO en begincompetenties hoger onderwijs: symbiose of di...

Bevindingen uit onderzoek: Wat weten we wel en niet?

  • 1. Lezen. Wat weten we uit onderzoek. En wat we nog niet weten … Jordi Casteleyn
 Didactiek Nederlands, Didactiek Nederlands aan anderstaligen & Talenbeleid
 Antwerp School of Education Steven Vanhooren Nederlandse Taalunie
  • 3. Ongeveer de helft van alle empirisch onderzoek naar onderwijs Nederlands gaat over lezen
  • 4. Dehaene, Cohen, Morais, & Kolinsky (2015)
  • 7. ‘leesvaardigheid van adolescenten’ technisch lezen leesstrategieën ‘kennis’ leesmotivatie
  • 8. ‘leesvaardigheid van adolescenten’ technisch lezen leesstrategieën ‘kennis’ leesmotivatie basisonderwijs
  • 9. ‘leesvaardigheid van adolescenten’ technisch lezen leesstrategieën ‘kennis’ leesmotivatie kennis van taal kennis van woorden metacognitie domeinkennis
  • 10. ‘leesvaardigheid van adolescenten’ technisch lezen leesstrategieën ‘kennis’ leesmotivatie b.v. OVUR
  • 11. ‘leesvaardigheid van adolescenten’ technisch lezen leesstrategieën ‘kennis’ leesmotivatie …
  • 13. •Combineer verschillende aanpakken 
 (bijvoorbeeld: ICT, bibliotheek, én professionalisering) •Ontwricht de dagdagelijkse routine op een school 
 (heeft een grotere impact dan een klassiekere aanpak) •Besteed buiten het lessenrooster geen extra uren aan lezen
 (behalve als het over tutoring gaat) •Besef dat het effect van onderwijs in leesstrategieën vanaf 14 jaar verwaarloosbaar is
  • 14. •Combineer verschillende aanpakken 
 (bijvoorbeeld: ICT, bibliotheek, én professionalisering) •Ontwricht de dagdagelijkse routine op een school 
 (heeft een grotere impact dan een klassiekere aanpak) •Besteed buiten het lessenrooster geen extra uren aan lezen
 (behalve als het over tutoring gaat) •Besef dat het effect van onderwijs in leesstrategieën vanaf 14 jaar verwaarloosbaar is op korte termijn is het effect van extra aandacht aan leesvaardigheid bij adolescenten nooit groot maar op lange termijn kan het gevolg indrukwekkend zijn
  • 15. PIAAC (2013): •  achtste plaats (op 24) •  15% van de Vlaamse volwassenen is laaggeletterd PISA (2015): •  tiende plaats (op 72) •  17% van de leerlingen haalt niveau 2 niet PIRLS (2016): •  tweeendertigste plaats (op 40) •  leesplezier (24%) Maatschappelijk functioneren? Leren?
  • 16. Kloof… … tussen onderwijsonderzoek en onderwijspraktijk Vanderlinden & van Braak (2007; 2011) Olijkan & de Weger (2012) … tussen wat we weten en wat we zouden willen/moeten weten Resultaten van wetenschappelijk onderzoek bereiken de onderwijspraktijk onvoldoende
  • 17. Nood aan samenhang… … tussen taaldomeinen … tussen vakken (taal insluiten) Lezen Luisteren Spreken/gesprekken voeren Schrijven Taalbeschouwing Literatuur Taalcompetentie en identiteit Ik Taalcompetentie en communicatie Ik in relatie tot anderen Taalcompetentie en informatie Ik in relatie tot tekst/media Taalcompetentie en cultuur Ik in relatie tot de wereld wettelijke kaders, leerplannen, methodes
  • 19. Gedragen visie Wettelijk kader •  nieuwe minimumdoelen •  competentiegericht •  niet gekoppeld aan leergebieden of vakken, maar aan 16 sleutelcompetenties Eigen praktijk
  • 20. [email protected][email protected] 
 jordi_casteleyn
 
 www.slideshare.net/jordi013 Jordi Casteleyn
 Didactiek Nederlands, Didactiek Nederlands aan anderstaligen & Talenbeleid
 Antwerp School of Education Steven Vanhooren Nederlandse Taalunie
  • 21. Baye, A., Lake, C., Inns, A., & Slavin, R. E. (2017). Effective Reading Programs for Secondary Students. Baltimore, MD: Johns Hopkins University, Center for Research and Reform in Education. Casteleyn, J., & Vanderenvieren, E. (accepted). Factors determining young adults’ appreciation of reading poetry. L1-Educational Studies in Language and Literature Dehaene, S., Cohen, L., Morais, J., & Kolinsky, R. (2015). Illiterate to literate: behavioural and cerebral changes induced by reading acquisition. Nature, 16, april, 234-244. Graham, S., Bruch, J., Fitzgerald, J., Friedrich, L., Furgeson, J., Greene, K., Kim, J., Lyskawa, J., Olson, C.B., & Smither Wulsin, C. (2016). Teaching secondary students to write effectively (NCEE 2017-4002). Washington, DC: National Center for Education Evaluation and Regional Assistance (NCEE), Institute of Education Sciences, U.S. Department of Education. Retrieved from the NCEE website: http://whatworks.ed.gov. Hirsch, E. (2003). Reading comprehension requires knowledge - of words and the world. Scientific insights into the fourth-grade slump and the nation’s stagnant comprehension scores. American Educator, 10-29. Neuman, S. B. (2017). The information book flood: Is additional exposure enough to support early literacy development? The Elementary School Journal, 118, 1 (september 2017), 1-27. Okkinga, M., Van Steensel, R., Van Gelderen, A. J. S., Van Schooten, E., Sleegers, P. J. C., & Arends, L. R. (submitted). Effectiveness of reading-strategy interventions in classrooms: A meta-analysis. OPgehaald van https://www.nro.nl/wp-content/uploads/2017/12/Effecten-van-leesstrategie-instructie-review-405-15-715.pdf Paul, S.-A. S., & Clarke, P. J. (2016). A systematic review of reading interventions for secondary school students. International Journal of Educational research, 79, 116-127. Slavin, R., Cheung, A., Groff, C., & Lake, C. (2008). Effective reading programs for middle and high schools: A best-evidence synthesis. Reading Research Quarterly, 43(3), 290-322. https://doi.org/10.1598/RRQ.43.3.4 Trioen, T., & Casteleyn, J. (2018). Extra kansen voor laaggeletterde adolescenten. Project UAntwerpen. Vanbuel, M., Boderé, A., & Van den Branden, K. (2017). Helpen talenbeleid en taalscreening taalgrenzen verleggen? Een reviewstudie naar effectieve taalstimuleringsmaatregelen. Gent: Steunpunt Onderwijsonderzoek. Vanhooren, S., Pereira, C., & Bolhuis, M. (2017). Iedereen taalcompetent! Visie op de rol, de positie en de inhoud van het onderwijs Nederlands in de 21ste eeuw. Opgehaald van http://taalunieversum.org/sites/tuv/files/ downloads/Iedereen_taalcompetent.pdf