Downloaded 10 times
Uploaded byOnno de Vries
Communicatie in de doe-democratie
Presentatie over de rol van communicatie en de communicatieadviseur in de doe-democratie. Wat is de doe-democratie? Hoe kan de gemeente initiatieven in de lokale samenleving stimuleren? Wat is de rol van de communicatieadviseur daarbij? En welke partijen spelen nog meer een rol? Deze presentatie bevat het programma van de workshop die Onno de Vries op 26 maart 2014 heeft gegeven aan communicatieadviseurs van gemeenten in de regio's Rijnmond en Zuid-Holland-Zuid.
Communicatie in de doe-democratie
- 1. Communicatie in de doe-democratie Vanburgerparticipatie naar overheidsparticipatie
- 2. Even voorstellen Onno deVries Overheids- en gebiedsparticipatie • Adviseur, procesbegeleider, facilitator, trainer, gastdocent, onderzoeker • Ervaring binnen de overheid, bij bureaus en als zelfstandig ondernemer @onno_de_vries www.onnodevries.nl http://www.linkedin.com/in/omdevries 26 maart 2014 Communicatie in de doe-democratie 2
- 3. Ons programma • Welkomin de doe-democratie! Een interactieve inleiding • Aan de slag – De buurt in beeld – “Het kind en het badwater” • Uitnodigen en faciliteren • Van burgerparticipatie naar overheidsparticipatie • Partijen betrekken 26 maart 2014 Communicatie in de doe-democratie 3
- 4. WELKOM IN DEDOE-DEMOCRATIE 26 maart 2014 Communicatie in de doe-democratie 4
- 5. What’s in aname? • Doe-democratie • Burgerparticipatie • Interactieve beleidsvorming • Overheidsparticipatie • Participatiemaatschappij • Burgerinitiatieven • Inspraak • Co-creatie • Consulteren • Maatschappelijke participatie • Participatiesamenleving • en ga zo maar door… 26 maart 2014 Communicatie in de doe-democratie 5
- 6. Er was eens… Nederlanddrijft op samenwerking: ‘Bleef men het in de middeleeuwen met elkaar oneens, dan stonden ze gelijk weer tot hun knieën in het water’ (prof. dr. Herman Pleij) Polderen 26 maart 2014 Communicatie in de doe-democratie 6 Samenleving Staat Particulier initiatief Markt
- 7. Daarna… • Gulzige engroeiende overheid (vanaf 1900) Grondwet (1848), Armenwet, Veiligheidswet, Ongevallenwet, Nutsbedrijven (gas, water, elektriciteit, etc.), Kinderwet, Woningwet, Gezondheidswet, Gemeentelijke reinigingsdiensten, WW, AOW, WAO, Arbo-wet, Economische stimuleringsmaatregelen, etc. • Privatisering (vanaf 1980) • Marktwerking (vanaf 2000) onderwijs, zorg, woningcorporaties, … 26 maart 2014 Communicatie in de doe-democratie 7 Jaar 1849 1899 1920 1960 1988 2002 2008 Aant. ambtenaren 19.900 43.500 125.400 263.300 436.600 446.100 428.100 % beroepsbev. 1,6% 2,3% 4,6% 6,3% 7,7% 6,3% 5,8% Bron: Meer, Frits M. van der (2012): Voorwaarden, waarborgenen ambtenaren. De consequentiesvan de opkomst van de voorwaardenscheppendestaat voor de publiekedienst bezien vanuit historisch en internationaalvergelijkend perspectief, Oratie, Leiden: UniversiteitLeiden.
- 8. En nu loopthet vast… SAMENLEVING OVERHEID MARKTMAATSCH. ORG. DE MENSEN ZIJN UIT BEELD GERAAKT 26 maart 2014 Communicatie in de doe-democratie 8
- 9. Twee ontwikkelingen komensamen 1. De overheid wil inkrimpen tot een ‘compacte’ overheid. 2. Bewoners nemen - geholpen door moderne communicatiemiddelen - steeds meer initiatieven om hun leefomgeving te verbeteren 26 maart 2014 Communicatie in de doe-democratie 9
- 10. 1 + 1≠ 2 Bewoners zien dit: leefwereld Overheid ziet dit: systeemwereld 26 maart 2014 Communicatie in de doe-democratie 10 Gemeenteraad College Directie
- 11. Bewoners hebben behoefteaan… • Een uitdaging die past bij hun behoefte • Zicht op resultaat • Ruimte voor eigen inbreng in een eigen vorm • Een proces dat zich aan hen aanpast (‘geen politieke spelletjes’) • Actieve sociale omgeving • Vertrouwen! • Informatie, informatie, informatie 26 maart 2014 Communicatie in de doe-democratie 11
- 12. Een faciliterende overheid ZorgHoop Wantrouwen Vertrouwen Eigenbelang Bewonersbelang Inhoud Proces Controle Ruimte geven Interne processen Maatschappelijke behoefte 26 maart 2014 Communicatie in de doe-democratie 12 “Er is een urgente en radicale verandering nodig in de functie, rol en werkwijze van de politiek, het bestuur en het ambtelijke apparaat.” (Raad voor het openbaar bestuur)
- 13. Overheid blijft nodig “Zondersturing is de doe-democratie een diplomademocratie”*: – Actieve burgers zijn in alles actiever (vrijwilligerswerk, giften, politiek, burgerinitiatieven, participatie, etc.) en met name hoger opgeleid – “Soort zoekt soort” dus: vertrouwen, initiatief en burgerkracht met name in rijke homogene wijken 26 maart 2014 Communicatie in de doe-democratie 13 *Leestip: Mark Bovens – Diplomademocratie
- 14. Overheid in actie Vooreen goed functionerende doe-democratie: • Is beleid nodig om bij te sturen • Zijn uitnodigende en verbindende professionals nodig om initiatieven te laten bloeien 26 maart 2014 Communicatie in de doe-democratie 14
- 15. Recept voor succes Wathebben bewoners nodig van de overheid: • Betrokkenheid (i.p.v. onverschilligheid) • Flexibiliteit (i.p.v. controle / regels) • Bescheiden beschikbaarheid (i.p.v. overname) • Verantwoordelijkheid delen (i.p.v. afschuiven) (Bron: Lezing Evelien Tonkes ‘Mondige burgers, getemde professionals’, 27 februari 2014) 26 maart 2014 Communicatie in de doe-democratie 15
- 16. AAN DE SLAG#1: DE BUURT IN BEELD 26 maart 2014 Communicatie in de doe-democratie 16
- 17. De werkelijkheid “Het isniet zo dat er nog (te) weinig initiatieven in de lokale samenleving zijn, de overheid heeft deze initiatieven alleen niet in beeld.” 26 maart 2014 Communicatie in de doe-democratie 17
- 18. ‘t Zorghuus inYsselsteyn In 2007 startten Karin van Dijck, Marian Fleurkens en Annemarie Koonings met het initiatief voor ‘t Zorghuus. ‘Gestart vanuit het hart’. Ze zijn alledrie werkzaam in de gezondheidszorg als wijkziekenverzorgende en wijkverpleegkundige. Ze zien in de praktijk dat de zorg voor hun cliënten beter kan. 26 maart 2014 Communicatie in de doe-democratie 18
- 19. Coehoorn in Arnhem Degemeenteraad van Arnhem laat in een deel van het Coehoorngebied de regie los en geeft bewoners en ondernemers letterlijk en figuurlijk de ruimte. De komende vijf jaar willen bewoners en ondernemers tot een nieuwe vorm van stedelijke ontwikkeling komen. Waarbij burgerinitiatieven centraal staan en nieuwe waardemodellen ontstaan. 26 maart 2014 Communicatie in de doe-democratie 19
- 20. Broodfonds van/voor ondernemers 26maart 2014 Communicatie in de doe-democratie 20
- 21. VRAAG 1 A. Hoekrijg je als gemeente zicht op initiatieven in de lokale samenleving? B. En wat is de rol van de communicatieadviseur daarbij? 26 maart 2014 Communicatie in de doe-democratie 21
- 22. Weet wat erleeft! “Als je bij 0 begint, ben je te laat.” 26 maart 2014 Communicatie in de doe-democratie 22
- 23. Instrumenten • Onderzoek • Omgevingsanalyses –Benoem sleutelfiguren – Ga in gesprek (individueel) – Breng netwerken in beeld • (Wijk)identiteit – Wat maakt een gebied bijzonder? – Waarom wonen mensen er met plezier? – Wat zijn dromen voor de toekomst? 26 maart 2014 Communicatie in de doe-democratie 23
- 24. En surf! 26 maart2014 Communicatie in de doe-democratie 24
- 25. AAN DE SLAG#2: “HET KIND EN HET BADWATER” 26 maart 2014 Communicatie in de doe-democratie 25
- 26. De casus http://altijdwat.ncrv.nl/uitzendinggemist/fragm ent/zwemmen-zonder-subsidie 26 maart2014 Communicatie in de doe-democratie 26
- 27. VRAAG De gemeente zitfinancieel in zwaar weer. De gemeenteraad vindt het zwembad te duur worden. Sluiting dreigt. “Wat en hoe communiceren we met de lokale samenleving?” 26 maart 2014 Communicatie in de doe-democratie 27
- 28. Van burgerparticipatie naar overheidsparticipatie “Devitaliteit van de samenleving krijgt meer ruimte als de overheid de overheidsparticipatietrap zo min mogelijk beklimt.” Bron: Raad voor het openbaar bestuur (2012): Loslaten in Vertrouwen. 26 maart 2014 Communicatie in de doe-democratie 28
- 29. Wees flexibel Er iséén zekerheid: “Een participatieproces loopt nooit zoals je het vooraf bedenkt”. 26 maart 2014 Communicatie in de doe-democratie 29
- 30. C’est le ton… Vraagniet aan mensen om taken over te nemen van de overheid, maar om zich in te zetten voor hun directe leefomgeving. 26 maart 2014 Communicatie in de doe-democratie 30 Tip: Geef voorbeelden van projecten waar de gemeente alleen handelde en op weerstand stuitte. Die zijn er vast ;-) Zeg dat je ervan hebt geleerd en dat je het anders wilt gaan doen…
- 31. VRAAG Gemeenteraad besluit zwembadte sluiten. De bewoners zijn woedend en komen in opstand. De wethouder verzucht: “Hoe komen we hier uit en welke partijen hebben we daarvoor nodig?” 26 maart 2014 Communicatie in de doe-democratie 31
- 32. Bewoners leveren deinhoud Als je met z’n allen een plan maakt, kan de gemeente geen nee zeggen, zegt Jos Kolkman. “Maar als de gemeente zonder overleg hetzelfde plan op tafel had gelegd, was hier nog geen schop in de grond gegaan. Dan waren we nu nog druk met de bezwaren.” Bron: Trouw, 23 september 2013. 26 maart 2014 Communicatie in de doe-democratie 32
- 33. Waar stuurt degemeenteraad op? • Op proces in plaats van de inhoud 26 maart 2014 Communicatie in de doe-democratie 33 versus Jongeren gaan zelf het Honk en de omgeving opknappen. Ze maken het Skateplein schoon en de poorten van de bewoners. De jongeren gaan niet alleen voor zichzelf zorgen maar ook voor de rest van de wijk.
- 34. Raad bij dehand nemen 26 maart 2014 Communicatie in de doe-democratie 34 • Adviseer gemeenteraad op het proces • Nodig raad uit en betrek ze in het proces
- 35. Netwerksamenleving Gemeente staat nietboven, maar in het netwerk De communicatieadviseur helpt: • Netwerken in beeld te brengen (‘verkenner’) • Bestuurders en ambtenaren hun positie goed in te vullen (‘wegwijzer’) • Mensen met elkaar te verbinden (‘bruggenbouwer’) 26 maart 2014 Communicatie in de doe-democratie 35
- 36. BEDANKT! 26 maart 2014Communicatie in de doe-democratie 36