Download as PDF, PPTX
More Related Content
CT hệ niệu
- 1. Hình ảnh CThệ niệu BM CĐHA YDS – Định hướng - 2019 1
- 2. Mục tiêu 2 Hiểuvà áp dụng được các protocol chụp hệ niệu theo các bệnh lý khác nhau Trình bày được phân độ chấn thương thận theo AAST Trình bày được hình ảnh của viêm thận – bể thận cấp và các biến chứng Trình bày được các type Bosniak trong phân độ nang thận Trình bày được hình ảnh điển hình của các u hệ niệu thường gặp Trình bày được hình ảnh điển hình của các u tuyến thượng thận thường gặp
- 3. Các kỹ thuậtCT hệ niệu 15
- 4. CT KUB 16 Chẩnđoán nhanh sỏi hệ niệu Một trong những kỹ thuật đầu tay trong cấp cứu khi nghi ngờ sỏi đường niệu Lợi ích Nhanh Dễ tiếp cận Xác định sỏi cản quang và biến chứng Đánh giá sơ bộ tổn thương hệ niệu khác (máu, đóng vôi, so sánh đậm độ với phim sau tiêm CQ)
- 5. CT KUB 17 Đánhgiá sỏi niệu quản </=4mm với dấu viền mô mềm (nhạy 91%) ứ nước – dãn niệu quản và thâm nhiễm quanh thận (nhạy 97%, giá trị tiên đoán dương 93%) Tự khỏi: 80% (<4mm), 50% (4-6mm), 20% (>8mm) Tái phát không điều trị: 10% sau 1 năm, 35% sau 5 năm, 50% sau 10 năm
- 6. CT đánh giásỏi hệ niệu 18 Xác định kích thước, vị trí sỏi hệ niệu Đánh giá biến chứng: tắc nghẽn, nhiễm trùng, áp xe, giảm chức năng thận Đánh giá sơ bộ nguyên nhân khác gây đau không do sỏi
- 7. 19 Độ cảnquang sỏi Calcium oxalate và/hoặc phosphate > cystine > struvite > acid uric Calcium oxalate 400-600HU Acid uric, cystine 100-300HU Matrix, indinavir: sỏi không cản quang
- 8. CT hệ niệucó cản quang Chỉ định Tiểu máu (viêm, u,…) Đánh giá tắc nghẽn đường tiết niệu Chấn thương Bất thường bẩm sinh Nhiễm trùng đường niệu U hệ niệu Lựa chọn protocol như thế nào? Thuốc: non – ionic, low-osmolar? Liều: 1.5 – 2ml/kg Tốc độ Phase
- 9. Plain - Sosánh sau tiêm - Đóng vôi, sỏi, máu Vỏ tủy 25-70s (20-80s) Staging: Di căn, Xâm lấn, Động mạch Thận đồ 80-180s Phát hiện u Delay > 180s U trung tâm Thay plain
- 10.
- 11. 23 Chấn thương Nhiễm trùng hệ niệu Nang U hệ niệu Tuyến thượng thận
- 12.
- 13. Tổng quan 25 Chấnthương hệ niệu chiếm 3-10% chấn thương bụng, thận là cơ quan gặp nhiều nhất 80-90% là chấn thương bụng kín 95-98% là chấn thương nhẹ, điều trị bảo tồn CT là kỹ thuật lựa chọn trong đánh giá chấn thương Nhanh Trường bao phủ rộng Độ phân giải cao
- 14. Cơ chế chấnthương thận 26 Chấn thương xuyên thấu 10% Do đạn, dao, vật sắc nhọn khác Tổn thương trực tiếp nhu mô, hệ bài tiết, mạch máu, phúc mạc Nhiễm trùng, rò nước tiểu -> cần phẫu thuật Chấn thương bụng kín: 80-90% Va đập trực tiếp vào vùng bụng hoặc hông Té từ trên cao -> hiện tượng giảm tốc đột ngột hoặc đè ép -> tổn thương nhu mô và cuống mạch
- 15. Chỉ định CTtrong chấn thương bụng kín 27 Tiểu máu đại thể Tiểu máu vi thể và hạ huyết áp Chấn thương bụng kín liên quan với cơ chế có thể tổn thương thận Giảm tốc đột ngột, té từ trên cao Đụng dập trực tiếp hoặc hematoma mô mềm vùng hông, Gãy xương sườn thấp hoặc cột sốt ngực, thắt lưng
- 16. Protocol chấn thươnghệ niệu 28 Đánh giá mạch máu Đánh giá tổn thương nhu mô Đánh giá tổn thương niệu quản, bàng quang, phân biệt giả phình mạch
- 17. Một số kháiniệm 29 Dập: vùng tròn, bầu dục, giới hạn không rõ, giảm đậm độ so với nhu mô bình thường, bắt thuốc kém / giới hạn rõ, đậm độ cao do cục máu đông trên plain PB: nhồi máu – hình chêm, giới hạn rõ, đậm độ thấp, không bắt thuốc Tụ máu dưới vỏ bao: đậm độ thay đổi, hình liềm / thấu kính, +/- chèn ép nhu mô
- 18.
- 19.
- 20. 32 Tụ máu dướivỏ bao
- 21. Một số kháiniệm 33 Tụ máu quanh thận: giới hạn không rõ, -> dày mạc quanh thận -> chèn ép cơ quan lân cận Rách: tổn thương hình chêm/đường, bờ không đều, không tăng quang Vỡ thận: rách nhiều ổ, thoát thuốc cản quang Đứt niệu quản: hoàn toàn / không hoàn toàn Tổn thương mạch máu: tĩnh mạch ít gặp
- 22. 34 Đứt chỗ nốibể thận – niệu quản hoàn toàn
- 23. 35 Đứt khúc nốikhông hoàn toàn
- 24. 36 Huyết khối độngmạch thận
- 25.
- 26. 38 Đứt niệu quản,thoát nước tiểu
- 27. AAST grading system 39 AAST (The American Association for the Surgery of Trauma) Grade Loại Mô tả I Dập Tụ máu Tiểu máu vi thể, hệ niệu cản quang bình thường Dưới vỏ bao không lan, không rách nhu mô thận II Tụ máu Rách Tụ máu quanh thận không lan rộng Độ sâu <1cm, chưa lan tới bể đài III Rách Độ sâu >1cm, không tổn thương hệ bài tiết IV Rách Mạch máu Tổn thương nhu mô (vỏ, tủy) và hệ bài tiết Tổn thương động hoặc tĩnh mạch thận chính V Rách Mạch máu Vỡ thận, đứt chỗ nối bể thận – niệu quản Đứt rốn thận, nhồi máu thận
- 28.
- 29. 41 Tụ máu dướivỏ bao
- 30.
- 31. 43 Tụ máu quanhthận
- 32.
- 33.
- 34. 46 Rách thận +Dập rách gan
- 35.
- 36. 48 BN té từtrên cao, nhồi máu thận, tụ máu sau phúc mạc hoạt động
- 37.
- 38. 50 Vỡ thận vớimáu tụ bên trong
- 39. Biến chứng 51 Biếnchứng sớm: tháng đầu sau chấn thương Thoát nước tiểu Urinoma có hay không NT Áp xe quanh thận Xuất huyết thứ phát do AVF, giả phình (sau 2-3 tuần) 74-87% thoát nước tiểu ít hoặc urinoma nhỏ có thể được hấp thu
- 40.
- 41. Biến chứng 53 Biếnchứng muộn: sau 1 tháng Tăng huyết áp Ứ nước thận Tạo sỏi Viêm đài bể thận mạn
- 42. CT theo dõi 54 Grade IV có thoát nước tiểu Nhiều bệnh đi kèm với tăng nguy cơ biến chứng từ chấn thương thận Tổn thương đa cơ quan nặng Huyết động không ổn định, sốt Grade V được điều trị bảo tồn
- 43.
- 44. Nhiễm trùng hệniệu 56
- 45. 57 Nhiễm trùng tiểu NTTtrên NTT dưới Viêm đài bể thận cấp Viêm đài bể thận mạn Viêm bàng quang Viêm tuyến tiền liệt Viêm niệu đạo
- 46. Viêm thận -bể thận cấp 58 Tình trạng viêm của nhu mô thận và bể thận Tác nhân thường gặp E. Coli Vi trùng gram (-) Staphylococcus aureus Đường lây Nhiễm trùng ngược dòng: 85% trường hợp, thường do E.Coli Đường máu: 15% trường hợp, thường do S.aureus
- 47. Viêm thận -bể thận cấp 59 Triệu chứng cơ năng Tam chứng kinh điển: sốt, đau hông lưng, buồn nôn / nôn Có thể kèm triệu chứng nhiễm trùng tiểu dưới Triệu chứng thực thể Ấn đau hông lưng Đối với bệnh nhân nữ: khám phụ khoa Sinh hóa TPTNT: Bạch cầu, Nitrit, máu, protein niệu Soi nước tiểu Cấy nước tiểu Cấy máu
- 48. Viêm thận -bể thận cấp 60 Việm thận-bể thận được chẩn đoán chủ yếu dựa trên lâm sàng và các xét nghiệm sinh hóa Vài trò hình ảnh Hỗ trợ chẩn đoán trong trường hợp không đáp ứng kháng sinh trong 72 giờ đầu Tìm những bất thường cấu trúc và chức năng cần can thiệp Chẩn đoán nguyên nhân tắc nghẽn nếu có Đánh giá biến chứng Đánh giá mức độ tổn thương một cơ quan sau khi giải quyết ổ nhiễm trùng
- 49. Viêm thận -bể thận cấp - CT không cản quang 61 Hơi Máu Sỏi Thận to Khối viêm Tắc nghẽn
- 50. Viêm thận -bể thận cấp - CT cản quang 62 Chụp delay khi có nghi ngờ tắc nghẽn Một hoặc nhiều vùng hình chêm hoặc dạng sọc chạy từ tủy đến vỏ thận bắt thuốc kém thì thận đồ -> bắt muộn và duy trì ở thì bài tiết Thận to, thâm nhiễm mỡ xung quanh, dày mạc Gerota Hình ảnh bất thường trong 1-1.5 tháng dù lâm sàng và TPTNT bình thường
- 51. Viêm thận -bể thận cấp - CT cản quang 63 Tổn thương dạng tròn, ngoại vi, đậm độ thấp + LS viêm thận bể thận xem xét đường lây từ máu Tác nhân: Staphylococcus, Streptococcus PB: nhồi máu thận
- 52.
- 53.
- 54. Abscess thận –quanh thận 66 Biến chứng viêm thận bể thận cấp Nghi ngờ khi không đáp ứng điều trị Yếu tố nguy cơ: đái tháo đường (SGMD) 75% xảy ra ở BN ĐTĐ Trong và ngoài thận Triệu chứng hình ảnh Tròn, bản đồ Có thể bắt thuốc viền, bên trong đậm độ thấp, không bắt tương phản Viền đậm độ thấp xung quanh / Thận đồ +/- lan vào cơ psoas
- 55. 67 Triệu chứng LSvàTPTNT giúp phân biệt u ác dạng nang
- 56.
- 57. Thận ứ mủ 69 Là tình trạng nhiễm trùng và tắc nghẽn của hệ thống thu thập Nguyên nhân tắc nghẽn: sỏi, u,… Nguy cơ vỡ gây áp xe quanh thận, sốc nhiễm trùng, giảm chức năng thận chẩn đoán sớm Lâm sàng: thay đổi CT: dày thành bể thận, viêm nhu mô và quanh thận, dãn bể đài, dịch đậm độ cao, mức dịch – CQ PB: ứ nước thận, TCC (bắt quang)
- 58.
- 59. Viêm thận –bể thận sinh hơi 71 Là tình trạng nhiễm trùng hoại tử của thận, tử vong cao, đặc trưng bởi hình ảnh khí trong và nhu mô thận 90% gặp ở ĐTĐ không kiểm soát tốt E.coli, Klebsiella penumonia, Proteus mirabillis
- 60. Viêm thận –bể thận sinh hơi 72 CT là kỹ thuật được lựa chọn Triệu chứng Thận to, mất nhu mô Hơi dạng bóng hoặc dạng đường Tụ dịch, mức khí dịch Hoại tử mô khu trú, +/- áp xe
- 61. Viêm thận –bể thận sinh hơi 73 Type 1: Hủy nhu mô với khí trong nhu mô dạng sọc hoặc đốm, không có tụ dịch -> tỉ lệ tử vong 69% Type 2: Tụ dịch trong hoặc quanh thận có khí, khí trong hệ bể đài -> tỉ lệ tử vong 18% (Theo WanYL et al., 1996) PB: thủng tá tràng
- 62.
- 63.
- 64. Viêm thận –bể thận mạn 76 Còn tranh cãi về bệnh học Triệu chứng hình ảnh Sẹo Vỏ thận teo, mỏng -> phì đại nhu mô bình thường (giả u) Đài thận hình chùy Dày và dãn hệ bể đài
- 65.
- 66.
- 67.
- 68. Nang thận 80 Khốiở thận phổ biến nhất, > 50% người > 50 tuổi Đa số không triệu chứng Phân loại Bosinak: 5 nhóm dựa trên CT và MRI
- 69. Nang thận 81 Nhóm1: nang lành tính Giới hạn rõ Tròn Đồng nhất Đậm độ thấp (0-20HU) Vách mỏng hoặc không thấy Không tăng quang thành và bên trong Không đóng vôi và phân vách
- 70. Nang thận 82 Nhóm2: nang phức tạp tối thiểu, lành tính Vách mỏng, trơn láng, cảm thấy có bắt thuốc Đóng vôi đoạn ngắn ở thành hoặc vách Đậm độ cao (>20HU), không tăng quang, tròn, lồi ra ngoài bờ thận một phần, thường </=3cm 100HU 106HU
- 71.
- 72. Nang thận 84 Nhóm2F: cần theo dõi bằng CT/MRI Nhiều vách, cảm thấy có bắt thuốc Dày nhẹ thành hoặc vách Đóng vôi thô Đậm độ cao, nang trong nhu mô thận, > 3cm Không có nốt thành bắt thuốc
- 73.
- 74.
- 75. Nang thận 87 Nhóm3: Nang phức tạp hơn, cần phẫu thuật (sinh thiết còn bàn cãi) Thành và/hoặc vách dày, không đều, tăng quang đo được Có thể có vôi hóa thô, không đều Tổn thương lành tính: nang xuất huyết, áp xe, u hỗn hợp mô đệm và biểu mô, nang phân vách lành tính phức tạp Tổn thương ác tính: Nephroma dạng nang, RCC dạng nang đa thùy
- 76.
- 77.
- 78.
- 79. Nang thận 91 Nhóm4: Ác tính, cần phẫu thuật Thành dày không đều, có thành phần tăng quang
- 80. Nang thận -CT không cản quang 92 Nang đơn giản, không biến chứng Nang phức tạp Xuất huyết, nhiễm trùng, dịch protein cao > 20HU, phân vách, vách dày, đóng vôi 20-70HU: cần tiêm thuốc < 20HU / > 70HU: không cần theo dõi hay điều trị
- 81. Nang thận -CT không cản quang 93 Nang xuất huyết Tăng đậm độ (60-90HU), đồng nhất Đậm độ không đồng nhất (máu cục, cặn lắng), thành dày, đóng vôi Nang nhiễm trùng Thành dày, phân vách Dịch không đồng nhất Có khí hoặc mức dịch - cặn lắng Đóng vôi Sữa canxi trong nang: di động, mức dịch - canxi
- 82. Nang thận -CT có cản quang 94 Đánh giá ở thì thận đồ Tăng quang (CQ – KCQ) <10HU: không 10-20HU: trung gian > 20HU: có Nang phức tạp Mô hạt trong nang nhiễm trùng có thể tăng quang U dạng nang: tăng quang phần mô đặc
- 83. Nang thận 95 Nguycơ RCC Bosniak 1,2: 0% không cần theo dõi hoặc điều trị Bosniak 2F: 11-25% Theo dõi bằng hình ảnh CT/MRI mỗi 6-12 tháng trong 4-5 năm Đánh giá tăng quang nốt, thành hoặc độ dày của thành, vách Bosniak 3: 28-54% phẫu thuật Bosniak 4: 90% phẫu thuật
- 84. Nang thận 96 Biếnchứng hiếm gặp Gây thận ứ nước Xuất huyết Nhiễm trùng Vỡ
- 85. Nang xoang thận 97 Nang cận bể: nang thận nhô vào xoang thận, thường một nang một bên +/- chèn ép bể thận Nang quanh bể: nang có nguồn gốc bạch mạch, thường nhiều nang, hai bên
- 86.
- 87.
- 88. Tiếp cận khốiở thận 100 1. Khối đặc hay nang? Nang không bắt thuốc 2. Tổn thương choán chỗ hay thâm nhiễm 90% RCC có dạng cầu, đẩy lồi bờ thận Viêm và u từ rốn thận hoặc tủy thận có dạng thâm nhiễm (bảo tồn hình hạt đậu) 3. Có chưa mỡ không? Mỡ: AML 4. Một hay nhiều khối? Nhiều RCC và nang: bệnh von Hippel – Lindau Nhiều AML: tuberous sclerosis
- 89. Oncocytoma 101 U lànhphát triển từ ống góp 3-5% u thận Tuổi: 60-70, nam = 2-3 nữ Hầu hết không triệu chứng GPB: khó phân biệt với chromophobe RCC và oncocytic RCC
- 90. Oncocytoma 102 Khối giớihạn rõ, có sẹo trung tâm (33-54%) Bắt thuốc thay đổi Bắt mạnh và thải thuốc Bắt thuốc từng phần đảo ngược Bắt và duy trì Bắt thuốc kém, +/- tăng dần Khó phân biệt RCC Không hạch, không xâm lấn mạch máu
- 91.
- 92. AML (angiomyolipoma) 104 Ulành tính của vỏ thận, chứa mỡ đại thể > 40 tuổi, nữ = 4nam 80% xuất hiện đơn lẻ, 20% liên quan xơ cứng củ (TSC) 80% TSC có AML Hầu hết không triệu chứng Tiểu máu, đau hông lưng, sờ thấy khối U thường không triệu chứng: theo dõi mỗi 6-12ms U có triệu chứng hoặc > 4cm: làm thuyên tắc, cắt bán phần hoặc khoét u
- 93. AML (angiomyolipoma) 105 Khốivỏ thận đặc, không đồng nhất, chứa mỡ đại thể Tỉ lệ mỡ thay đổi 5% ít mỡ: khó phân biệt với RCC Xuất huyết, hiếm đóng vôi (RCC) Bắt thuốc thay đổi Ít mỡ: đồng nhất, kéo dài hơn RCC Phình, giả phình
- 94. AML (angiomyolipoma) 106 Phânbiệt RCC chứa mỡ: đóng vôi, giảm âm phía sau Oncocytoma: đồng nhất, sẹo trung tâm TSC
- 95.
- 96. RCC (renal cellcarcinoma) 108 Chiếm 2-3% tất cả ung thư, 1/3 phát hiện tình cờ Tuổi 50-70, nam = 2 nữ Yếu tố nguy cơ: thuốc lá Một số liên quan di truyền: Xơ cứng củ (TSC), von Hipple Lindau Triệu chứng (<10%) Tiểu máu đại thể, đau hông lưng, sờ thấy khối Triệu chứng di căn xa
- 97. RCC (renal cellcarcinoma) 109 Giải phẫu vi thể Tế bào sáng (70%) Nhú (10-15%) Tế bào hạt (7%) Chromophobe (kị màu) (5%) Loại khác (<1%)
- 98. RCC (renal cellcarcinoma) 110 Di căn từ thận: giàu mạch máu Tỉ lệ sống còn cao hơn RCC dạng nhú so với tế bào sáng RCC phát hiện tình cờ RCC đơn độc
- 99. 111 CT khôngcản quang: ít giá trị Vôi + mỡ RCC (tỉ lệ vôi <10%) CT cản quang Tế bào sáng: giàu mạch máu, bắt mạnh thì động mạch, thải thuốc ở các thì sau Tế bào nhú: bắt thuốc kém U lớn: xuất huyết, hoại tử U dạng nang Đánh giá xâm lấn: tĩnh mạch, cơ, bể thận, tuyến thượng thận, tạng xung quanh U < 1cm: khó phân biệt AML, oncocytoma
- 100.
- 101.
- 102.
- 103.
- 104.
- 105.
- 106.
- 107.
- 108. 120 Phì đạitrụ Bertin Phì đại vỏ thận nằm giữa hai tháp thận, trồi vào xoang thận Nằm giữa nhóm đài giữa và trên Thường bên trái Cùng đậm độ với nhu mô thận bình thường Đường bờ thận bình thường
- 109. Di căn 121 Cơquan phổ biến thứ 5 50% di căn hai thận Một ổ ít gặp Di căn nơi khác K từ: phổi, đại tràng, vú, melanoma, buồng trứng, tinh hoàn
- 110. Di căn 122 Nhiềukhối Ngoại vi thận Nghèo mạch máu +/- xâm lấn khoang quanh thận (melanoma, phổi) PB: RCC đa ổ: khó khăn RCC hoại tử nhiều hơn RCC thường giàu mạch máu RCC xâm lấn tĩnh mạch thận Giới hạn rõ so với di căn
- 111.
- 112. TCC (transitional cellcarcinoma) 124 10% u thận Tuổi > 60, nam = 3 nữ Yếu tố nguy cơ: thuốc lá, cyclophosphamide, HPV,… Lâm sàng: tiểu máu đại thể, đau hông lưng âm ỉ, thận ứ nước 90% ở bàng quang, 8% bể thận (bể thận phần ngoài thận), 2% niệu quản và 2/3 niệu đạo gần
- 113. TCC (transitional cellcarcinoma) 125 1. Tổn thương choán chỗ bờ không đều trong bể đài niệu quản +/- dãn tại chỗ và trên dòng 2. Dày thành bể thận khu trú 3. Chèn ép hoặc xâm lấn mỡ xoang thận, nhu mô thận: u to, hoại tử, giới hạn không rõ Bắt thuốc thay đổi Đường bờ thận thường bảo tồn
- 114.
- 115. 127 Đánh giá toànbộ bể thận niệu quản hai bên, bàng quang
- 116.
- 117.
- 118.
- 119.
- 120.
- 121. Tổng quan Tuyếnthượng thận nằm ngang mức xương sườn 11 (+/-12), đốt L1, nằm phía trước trong của thận Bao quanh bởi mạc thận và mỡ, ngăn cách với thận bởi một trẽ ngang Tương đối cố định
- 122. Tổng quan Kíchthước Phôi thai 2-4 tháng: tuyến thượng thận > thận Sau sinh: 1/3 thận Trưởng thành: 1/30 thận
- 123. Hình dạng: V,Y gồm 2 chi và phần thân nối nhau ở phía trước Dài: lên đến 4 cm. Bề rộng chi: 2-6 mm (< 10mm). Bề rộng thân: bên phải < 0,79 mm, bên trái < 0,6 mm
- 124. •Nhóm điện giải:Có tác dụng giữ muối (Na) và thải trừ K •Nhóm điều chỉnh đường: Kích thích quá trình biến glycogen thành glucoza, tăng dự trữ mỡ, chống viêm, giữ muối •Nhóm kích tố sinh dục: •Cường giao cảm: co thắt mạch làm tăng huyết áp, giãn phế quản, tăng chuyển glycogen thành glucose
- 125. Bộ phận SuyCường Vỏ Addison - Hội chứng Cushing. - Hội chứng Conn: Cường aldosterone. - Hội chứng thượng thận sinh dục: cường androgen. Tuỷ Không có - Pheocromocytoma.
- 127. Hình ảnh bìnhthường trên CT Vị trí: trên trong thận, gần trụ cơ hoành, sau các mạch máu lớn Hình dạng: chữ V hay Y Đậm độ # gan Thì động mạch bắt thuốc nhanh hơn gan Thì tĩnh mạch thải thuốc # gan
- 130. U tuyến thượngthận
- 131. Protocol - Utuyến thượng thận 143 Plain Tĩnh mạch Delay 15 phút +/-
- 132. U tuyến thượngthận Hầu hết các u tuyến thượng thận được phát hiện tính cờ, bao gồm u lành tính, ác tính, có chức năng hoặc không, hình ảnh có thể tương tự nhau Hầu hết u tuyến thượng thận là lành tính
- 133. U tuyến thượngthận 145 Siêu âm: độ nhạy kém, Khối u TTT < 2cm dễ bỏ sót CT là phương tiện CĐHA chính được lựa chọn đầu tiên. MRI: nhiều quan điểm, adenoma (MRI nhạy hơn CT đối với u nghèo lipid), đối với pheocromocytoma T2W là phương tiện chẩn đoán tốt nhất Xét nghiệm sinh hóa: có giá trị định hướng nguồn gốc u trong trường hợp u có tăng tiết Biopsy: chống chỉ định với pheocromocytoma
- 134. Table 1. ReportedAccuracy of Imaging for Distinguishing Benign and Malignant Adrenal Masses Imaging Method Sensitivity Specificity Non-contrast CT (< 10 HU)1 85% 100% Adrenal protocol CT2 100% 98% Chemical-shift MRI1 81-100% 94-100% PET (maximum SUV*) 3 93-100% 80-100% PET/CT3 100% 98- 100% *SUV, standard uptake values Data from: 1Mayo-Smith, et al, 2001; 2Blake et al, 2006a; 3Blake et al, 2006b.
- 135. U tuyến thượngthận Nguồn gốc vỏ TTT: U tuyến (Adenoma) U tủy mỡ (Myelolipoma) Carcinoma Nguồn gốc tủy TTT: Pheocromocytoma Neuroblastoma Thứ phát: Di căn Lymphoma
- 136. Adenoma U thườnggặp nhất của vỏ thượng thận Tỉ lệ #9% dân số, tăng theo tuổi, hầu hết được phát hiện ngẫu nhiên Thường tìm thấy ở 1 bên 70-90% u giàu lipid Có hai loại dựa trên chức năng: Dạng không hoạt động phát hiện tình cờ Dạng tăng hoạt động HC Cushing (u thường>2cm), HC Conn (u thường<2 cm), HC thượng thận sinh dục
- 137. Adenoma CT scan Không thuốc: Thường gặp khối đậm độ mô mềm có HU<15, bờ đều giới hạn rõ, hình tròn hoặc bầu dục, kích thước < 4-5 cm, đậm độ đồng nhất. Khối có KT lớn (>5cm) thường không đồng nhất, có thể có xuất huyết, vôi hóa, thoái hóa nang. Không phân biệt giữa u có tăng tiết hoặc không, nếu giảm sản tuyến đối bên -> khả năng có tăng tiết
- 138.
- 140. Adenoma Chẩn đoánphân biệt Tăng sản TTT: bề dày > 10 mm, không thay đổi đường bờ, không có khối. Tăng sản TTT dạng nốt đôi khi khó phân biệt adenoma. Di căn : khó phân biệt với adenoma nghèo lipid Pheocromocytoma Adrenal carcinoma.
- 141. Myelolipoma Là uít gặp (0.2 -0.4% trong dân số) Thường ở một bên,1 số ít gặp hai bên Thành phần u gồm mô tạo huyết và mô mỡ với tỉ lệ thay đổi U không có hoạt tính chức năng và không có nguy cơ hoá ác phát hiện tình cờ. U có thể lớn đến 12cm. 20% có vôi hoá Biến chứng xuất huyết, hoại tử đau bụng và hông lưng.
- 142. Myelolipoma CT scan U có giới hạn rõ Thường giới hạn rõ, có vỏ mỏng U đậm độ mô, hầu hết u có thành phần mỡ hỗn hợp đậm độ thấp (-30 -90HU) 20% có vôi hoá
- 144.
- 145. Pheochromocytoma U tếbào ưa crom tủy thượng thận hoặc từ mô lạc chỗ ngoài thượng thận (10%) dọc theo chuỗi hạch giao cảm từ cổ đến bàng quang. Có tính gia đình “Rule 10%”: ác tính, ngoài tuyến thượng thận, hai bên, trẻ em, không tăng tiết, có tính gia đình, di truyền trội nhiễm sắc thể thường ($ von Hippel Lindau, MEN, NF1,..) Chống chỉ định: sinh thiết Tiên lượng: Tốt: không xâm lấn, không di căn. Khối u ác tính + di căn: Tỷ lệ sống 5 năm <50 %
- 146. Pheochromocytoma Giới hạnrõ, có vỏ bao, đơn độc (mắc phải), nhiều u (tính gia đình) U giàu mạch máu, có thể hoại tử, xuất huyết Khó phân biệt lành hay ác trên hình ảnh: tổn thương lành tính có thể có xâm lấn tĩnh mạch chủ dưới, thận. Di căn xa = ác tính Kỹ thuật hình ảnh CT có cản quang (Thuốc ức chế thụ thể α, β sử dụng trước chụp không thấy khuyến cáo đối với thuốc tương phản không ion hóa) MIBG: u lạc chỗ, tái phát hoặc di căn
- 147. Pheochromocytoma CT Giớihạn rõ, hình tròn, có hoại tử, xuất huyết, hóa nang, đóng vôi Bắt cản quang mạnh, không đồng nhất
- 149.
- 150. Di căn Vịtrí di căn phổ biến thứ 4 sau phổi, gan, xương K nguyên phát: phổi, vú, thận, ống tiêu hóa Lâm sàng: thầm lặng hoặc $ Addison Bắt thuốc mạnh kéo dài, APW < 60% RPW< 40%
- 151. Di căn Phânbiệt giữa adenoma và di căn 1 bên vs 2 bên < 15 HU NECT: adenoma > 15 HU NECT: Thực hiện lại protocol adenoma Gufler et al: phối hợp tiêu chuẩn hình thái và đậm độ, cộng điểm: 10% HU NECT Kích thước (cm) + 1 (nếu đậm độ không đồng nhất) +2 (nếu bờ không đều) > 7 gợi ý metastase
- 153. Tóm tắt Sosánh hình ảnh cũ CT theo dõi sau 6 tháng là phương pháp để xác định sự lành tính của u U ác sẽ tăng kích thước Adeonoma có thể tăng nhẹ vài mm Myelolipoma có tăng về kích thước tiến hành những kỹ thuật khác như PET/CT hoặc sinh thiết