Professionaliseren in de
  (netwerk)academie
       Maarten de Laat
LOOK
• Professionalisering van leraren

• Leren in de praktijk: werkplekleren

• Praktijkgericht wetenschappelijk
  onderzoek

                          www.look.ou.nl
Professionele ontwikkeling
Een focus op werken en leren

• Enkele uitgangspunten:
   • Leren is een gewoon onderdeel van
     het dagelijks werk
   • Werkgerelateerde problemen zijn
     vaak aanleiding om te leren
   • Veel (of niet het meeste) leren
     gebeurt niet in formele activiteiten
     maar tijdens spontane activiteiten
   • Dit leren gebeurt veelal samen met
     collega’s in netwerken
Netwerk( en )academie?
Netwerk( en )academie?
Waarom netwerken?
Netwerken
Kenmerken netwerken
• Netwerken omvatten aanbieders en vragers
• Netwerken zijn interactief en ontwikkelen zich in de loop van de
  tijd (groeien mee met ontwikkelingen elders en van binnenuit)
• Netwerken organiseren zichzelf, hebben eigen regels en
  gedragcodes
• Netwerken delen een gezamenlijk doel, intentie of visie
• Netwerken komen en gaan
• ICT’s ondersteunen en verbeteren netwerken, maar netwerken
  blijven gebaseerd op menselijke interacties
• Menselijke zaken als vertrouwen, veiligheid en
  zorgvuldigheid spelen een essentiële rol
Netwerken
Netwerkcompetencies
•   Overbruggen van structurele grenzen – bruggenbouwers-makelaars
•   Kunnen veranderen en aanpassen, maar dit ook zelf initiëren
•   Goede communicatieve vaardigheden (incl. luisteren)
•   Probleem oplossend en flexibel zijn
•   Relatiebeheer zowel hiërarchisch als horizontaal
•   Kansen en mogelijkheden zien
•   Kunnen geven en nemen

21st century skills: critical thinking, creativity, communication,
collaboration,
Netwerken
Kennisontwikkeling in Netwerken
• Netwerken geven toegang tot gevarieerde kennisbronnen
• Netwerken zijn flexibeler dan hiërarchische structuren maar
  bieden wel een stabiele basis voor coördinatie
• Netwerken bevorderen de wisselwerking tussen impliciete en
  expliciete kennis
Netwerken en leren

Netwerken gaan ‘ergens’ over! Een centraal
thema dat mensen verbindt, waarlangs je contacten
onderhoudt.

•   Netwerken brengen mensen samen
•   Identificeren van gedeelde interesses
•   Ontwikkelen van leervriendschappen
•   Delen van ervaringen en ontwikkeling van nieuwe kennis: co-creatie
Netwerkleren




http://www.leraar24.nl/video/176
2/korte-animatie-over-
Netwerkleren
Verschillende typen kennisnetwerken




Smedlund, 2008
Netwerkleren

 Decentrale netwerken
 • Structuur met veel ‘weak’ ties
 • Makelaarschap en ‘structural holes’
 • Relaties zijn asymmetrisch, niet wederker

 Potentiele kennis
 • Geloof in innovatie – over de grens kijken
 • Acceptatie van fouten
 • Risico’s en experimenteren
 • Snel en veel vertrouwen
 • ‘opportunistisch’
Netwerkleren

 Gedistribueerde netwerken
 • Structuur met veel ‘strong’ ties
 • Cliques of communities
 • Relaties zijn ‘dense’, pluriform en
   wederkerig

 Impliciete kennis
 • Een half woord is genoeg
 • Mee-voelen en herkenning
 • Levenlang leren
 • Persoonlijke groei
Netwerkleren

 Centrale netwerken
 • Ster netwerken – 1 centrale actor
 • Geen onderling contact

 Expliciete kennis
 • Overdracht
 • Expert – novice relatie
 • ‘Hiërarchisch’
Professionele ontwikkeling:
Nieuwe metaforen en cultuur verandering
  Stimuleren van een lerende cultuur binnen de
  academie

  – Acquisitie en Transfer (formeel: los van het werk)
     • Voorspecificatie en standaardisatie van inhoud
     • Curriculum is vooraf bepaald door experts


  – Participatie, co-constructie en ‘wording’ (informeel:
    geïntegreerd in het werk)
     • Leren bepaald door problemen van alledag
     • Ontwikkeling is een vorm van identiteitsontwikkeling
       a.d.h.v deelname aan werk en samen problemen
       oplossen en innoveren
Professionele ontwikkeling:
Nieuwe metaforen en cultuur verandering

          Participation in     Acquisition through
           Communities              Training
    Transform knowledge      Transfer knowledge

    Shared inquiry           Imposed requirements

    Evidence informed        Results driven

    Situated certainty       False certainty

    Local solutions          Standardized scripts

    Joint responsibility     Deference to authority

    Continuous learning      Intensive training

                                                  Hargreaves, 2003
Professionele ontwikkeling:
Nieuwe metaforen en cultuur verandering

  Stimuleren van een lerende cultuur binnen de
  academie


Van ‘opleiden’ naar ‘leren’
Professionele ontwikkeling:
Nieuwe metaforen en cultuur verandering

Formeel




                            Organisatiestilte
Informeel




              Homan, 2006
Professionele ontwikkeling:
Nieuwe metaforen en cultuur verandering

Formeel         Gepland            Trainingen
Acquisitie      Georganiseerd       Cursussen
Transfer



Informeel       Spontaan            Netwerken
 Participatie   Ad hoc              Communities
 Wording
 Co-creatie     Alledaags
                Geïntegreerd in het werk
Professionele ontwikkeling:
Nieuwe metaforen en cultuur verandering

 Formeel



               social       Organizatie stilte
 Informeel     space        ➜
                            Professionele
                            netwerkdialogen
Professionele ontwikkeling:
Nieuwe metaforen en cultuur verandering



 Formele erkenning voor
 informeel leren in de organisatie




      Het formaliseren van
      informeel leren


  De Laat, 2012
Aan de slag met netwerkleren
Twee benaderingen
                              Netwerken als entiteit




   Netwerken als activiteit
Aan de slag met netwerkleren



     Hoe zet je netwerkleren in?
                                     inhoud




netwerk
                                   traject


                        praktijk              Coenders, 2013
Aan de slag met netwerkleren



Wat maakt netwerkleren mogelijk?

      Succesfactoren                Struikelblokken
       Tijd om deel te nemen      Onregelmatig deelnemen

    Bereidheid om te willen leren Eigen mening voorop stellen

    Actieve deelname / brengen       Alleen maar ‘halen’
        Activiteiten plannen
                                   Denken dat je klaar bent
            /leeragenda
      Dialoog boven discussie      Reageren ipv waarderen

          Informele sfeer             Vergaderhouding


                                                              Coenders, 2013
Aan de slag met netwerkleren



     Hou het netwerk dynamisch
                               van binnenuit

            Kennis uitwisselen          Iets maken, creëren

        Inbrengen casuïstiek                   Dialoog voeren
gestructureerd                                             spontaan


         Op excursie gaan                  Productief zoeken
                 Sprekers en             Bronnen benutten
                 workshops
                               van buitenaf              Coenders, 2013
Aan de slag met netwerkleren


De netwerkacademie: Een e-bay /
marktplaats voor leraren?
Aan de slag met netwerkleren

• ‘Probleem’ van netwerleren
   –   Ad hoc
   –   Spontaan
   –   Geïntegreerd in het werk
   –   Onzichtbaar




Wat te doen?
• Sluit aan bij netwerken waar
al energie zit, maak hun werk zichtbaar,
versterk en beloon het
Aan de slag met netwerkleren
• Herkennen
  – Zichtbaarheid en energie


Netwerk in Beeld
Aan de slag met netwerkleren
• Herkennen
Wat verbindt professionals en hoe kun je ze hierbij
faciliteren?

Toolkit netwerkleren/App
Aan de slag met netwerkleren
• Herkennen
  Wat verbindt professionals en hoe kun je zie hierbij faciliteren


 Netwerk/ community barometer als stoplicht ter reflectie
 op functioneren van het netwerk
Aan de slag met netwerkleren


• Erkennen
  – Waardeer en beloon het
Tot slot




http://www.youtube.com/watch?
v=y8y60gOMf5g
Enabling professional development networks




Promoting and assessing value creation in communities and networks


        http://www.open.ou.nl/rslmlt/



                                                    Username & password:
                                                    gast01



           http://www.look.ou.nl/nib
HICSS 2014 Social Media & Learning minitrack call for papers




          Interested?
           send me an email:
          maarten.delaat@ou.nl


                                 Networked Learning Conference 2014

Delaat huisacademies 2013

  • 1.
    Professionaliseren in de (netwerk)academie Maarten de Laat
  • 2.
    LOOK • Professionalisering vanleraren • Leren in de praktijk: werkplekleren • Praktijkgericht wetenschappelijk onderzoek www.look.ou.nl
  • 3.
    Professionele ontwikkeling Een focusop werken en leren • Enkele uitgangspunten: • Leren is een gewoon onderdeel van het dagelijks werk • Werkgerelateerde problemen zijn vaak aanleiding om te leren • Veel (of niet het meeste) leren gebeurt niet in formele activiteiten maar tijdens spontane activiteiten • Dit leren gebeurt veelal samen met collega’s in netwerken
  • 4.
  • 5.
  • 6.
    Netwerken Kenmerken netwerken • Netwerkenomvatten aanbieders en vragers • Netwerken zijn interactief en ontwikkelen zich in de loop van de tijd (groeien mee met ontwikkelingen elders en van binnenuit) • Netwerken organiseren zichzelf, hebben eigen regels en gedragcodes • Netwerken delen een gezamenlijk doel, intentie of visie • Netwerken komen en gaan • ICT’s ondersteunen en verbeteren netwerken, maar netwerken blijven gebaseerd op menselijke interacties • Menselijke zaken als vertrouwen, veiligheid en zorgvuldigheid spelen een essentiële rol
  • 7.
    Netwerken Netwerkcompetencies • Overbruggen van structurele grenzen – bruggenbouwers-makelaars • Kunnen veranderen en aanpassen, maar dit ook zelf initiëren • Goede communicatieve vaardigheden (incl. luisteren) • Probleem oplossend en flexibel zijn • Relatiebeheer zowel hiërarchisch als horizontaal • Kansen en mogelijkheden zien • Kunnen geven en nemen 21st century skills: critical thinking, creativity, communication, collaboration,
  • 8.
    Netwerken Kennisontwikkeling in Netwerken •Netwerken geven toegang tot gevarieerde kennisbronnen • Netwerken zijn flexibeler dan hiërarchische structuren maar bieden wel een stabiele basis voor coördinatie • Netwerken bevorderen de wisselwerking tussen impliciete en expliciete kennis
  • 9.
    Netwerken en leren Netwerkengaan ‘ergens’ over! Een centraal thema dat mensen verbindt, waarlangs je contacten onderhoudt. • Netwerken brengen mensen samen • Identificeren van gedeelde interesses • Ontwikkelen van leervriendschappen • Delen van ervaringen en ontwikkeling van nieuwe kennis: co-creatie
  • 10.
  • 11.
  • 12.
    Netwerkleren Decentrale netwerken • Structuur met veel ‘weak’ ties • Makelaarschap en ‘structural holes’ • Relaties zijn asymmetrisch, niet wederker Potentiele kennis • Geloof in innovatie – over de grens kijken • Acceptatie van fouten • Risico’s en experimenteren • Snel en veel vertrouwen • ‘opportunistisch’
  • 13.
    Netwerkleren Gedistribueerde netwerken • Structuur met veel ‘strong’ ties • Cliques of communities • Relaties zijn ‘dense’, pluriform en wederkerig Impliciete kennis • Een half woord is genoeg • Mee-voelen en herkenning • Levenlang leren • Persoonlijke groei
  • 14.
    Netwerkleren Centrale netwerken • Ster netwerken – 1 centrale actor • Geen onderling contact Expliciete kennis • Overdracht • Expert – novice relatie • ‘Hiërarchisch’
  • 15.
    Professionele ontwikkeling: Nieuwe metaforenen cultuur verandering Stimuleren van een lerende cultuur binnen de academie – Acquisitie en Transfer (formeel: los van het werk) • Voorspecificatie en standaardisatie van inhoud • Curriculum is vooraf bepaald door experts – Participatie, co-constructie en ‘wording’ (informeel: geïntegreerd in het werk) • Leren bepaald door problemen van alledag • Ontwikkeling is een vorm van identiteitsontwikkeling a.d.h.v deelname aan werk en samen problemen oplossen en innoveren
  • 16.
    Professionele ontwikkeling: Nieuwe metaforenen cultuur verandering Participation in Acquisition through Communities Training Transform knowledge Transfer knowledge Shared inquiry Imposed requirements Evidence informed Results driven Situated certainty False certainty Local solutions Standardized scripts Joint responsibility Deference to authority Continuous learning Intensive training Hargreaves, 2003
  • 17.
    Professionele ontwikkeling: Nieuwe metaforenen cultuur verandering Stimuleren van een lerende cultuur binnen de academie Van ‘opleiden’ naar ‘leren’
  • 18.
    Professionele ontwikkeling: Nieuwe metaforenen cultuur verandering Formeel Organisatiestilte Informeel Homan, 2006
  • 19.
    Professionele ontwikkeling: Nieuwe metaforenen cultuur verandering Formeel Gepland Trainingen Acquisitie Georganiseerd Cursussen Transfer Informeel Spontaan Netwerken Participatie Ad hoc Communities Wording Co-creatie Alledaags Geïntegreerd in het werk
  • 20.
    Professionele ontwikkeling: Nieuwe metaforenen cultuur verandering Formeel social Organizatie stilte Informeel space ➜ Professionele netwerkdialogen
  • 21.
    Professionele ontwikkeling: Nieuwe metaforenen cultuur verandering Formele erkenning voor informeel leren in de organisatie Het formaliseren van informeel leren De Laat, 2012
  • 22.
    Aan de slagmet netwerkleren
  • 23.
    Twee benaderingen Netwerken als entiteit Netwerken als activiteit
  • 24.
    Aan de slagmet netwerkleren Hoe zet je netwerkleren in? inhoud netwerk traject praktijk Coenders, 2013
  • 25.
    Aan de slagmet netwerkleren Wat maakt netwerkleren mogelijk? Succesfactoren Struikelblokken Tijd om deel te nemen Onregelmatig deelnemen Bereidheid om te willen leren Eigen mening voorop stellen Actieve deelname / brengen Alleen maar ‘halen’ Activiteiten plannen Denken dat je klaar bent /leeragenda Dialoog boven discussie Reageren ipv waarderen Informele sfeer Vergaderhouding Coenders, 2013
  • 26.
    Aan de slagmet netwerkleren Hou het netwerk dynamisch van binnenuit Kennis uitwisselen Iets maken, creëren Inbrengen casuïstiek Dialoog voeren gestructureerd spontaan Op excursie gaan Productief zoeken Sprekers en Bronnen benutten workshops van buitenaf Coenders, 2013
  • 27.
    Aan de slagmet netwerkleren De netwerkacademie: Een e-bay / marktplaats voor leraren?
  • 28.
    Aan de slagmet netwerkleren • ‘Probleem’ van netwerleren – Ad hoc – Spontaan – Geïntegreerd in het werk – Onzichtbaar Wat te doen? • Sluit aan bij netwerken waar al energie zit, maak hun werk zichtbaar, versterk en beloon het
  • 29.
    Aan de slagmet netwerkleren • Herkennen – Zichtbaarheid en energie Netwerk in Beeld
  • 30.
    Aan de slagmet netwerkleren • Herkennen Wat verbindt professionals en hoe kun je ze hierbij faciliteren? Toolkit netwerkleren/App
  • 31.
    Aan de slagmet netwerkleren • Herkennen Wat verbindt professionals en hoe kun je zie hierbij faciliteren Netwerk/ community barometer als stoplicht ter reflectie op functioneren van het netwerk
  • 32.
    Aan de slagmet netwerkleren • Erkennen – Waardeer en beloon het
  • 33.
  • 34.
    Enabling professional developmentnetworks Promoting and assessing value creation in communities and networks http://www.open.ou.nl/rslmlt/ Username & password: gast01 http://www.look.ou.nl/nib
  • 35.
    HICSS 2014 SocialMedia & Learning minitrack call for papers Interested? send me an email: [email protected] Networked Learning Conference 2014