Informatie is een conceptueel labyrinth
Download as PPTX, PDF0 likes544 views
Digitale informatie grijpt steeds dieper in in ons dagelijkse leven, het gebruik van papier raakt op de achtergrond. We werken hard om deze ontwikkelingen bij te houden. De archivaris en records manager positioneren zich opnieuw. Het ‘papieren denkraam’ zal vervangen worden door een digitaal fundament, dat professionals houvast zou moeten geven in het labyrinth van informatie en informatievoorziening. Daar zit de kneep: digitaal blijft niets hetzelfde, alles verandert en dat vinden we nu eigenlijk heel normaal. De archivaris houdt van houvast, ijkpunten en het fixeren van documenten in de tijd. Rienk Jonker deelt zijn ideeën over een impliciet informatiemodel graag met u. Het model moet recht doen aan vereiste kwaliteiten en bewaar- en vernietigingsbelangen. Kern van het model is informatie als constante factor. Alle actoren en gebruikers zijn passanten. Een prikkel tot nadenken en stof voor discussie. Rienk Jonker informatieadviseur en gemeentearchivaris - Gemeente Leeuwarden
Informatie is een conceptueel labyrinth
- 1. Informatie - een conceptueel labyrinth Rienk Jonker 16 juni 2014
- 2. Wie ben ik Rienk Jonker Gemeente Leeuwarden • Gemeentearchivaris • Informatieadviseur [email protected] www.labyrinth.rienkjonker.nl @FBVF https://www.linkedin.com/in/rienkjonker 16 juni 2014 #KVAN14 - Een conceptueel labyrinth 2
- 4. Agenda •Centrale vraag •Beperkingen – Taal – Mijn context •Waarom •Het model •Afsluiting 4
- 5. Uitdaging Chaos en evenwicht •“Our technological tree has been growing its far reaching branches much more widely, rapidly, and chaotically than its conceptual, ethical, and cultural roots.” Floridi, The Ethics of Information, 2013, Preface blz. xiii Crisis •“Het is crisis in onze praktijk. De inspecteur maar ook de archivaris moet inzicht hebben in veel manieren waarop de informatiewerkelijkheid wordt gemodelleerd en moet deze ook kunnen doorgronden.” Frans Smit, Profiteer, profileer, prioriteer - Gedachten en handreikingen voor professionalisering van het archieftoezicht. (S@P- Jaarboek 13, 21- 39) Stichting Archiefpublicaties, 2014. 5
- 7. Centrale vraag Is het mogelijk (1) een informatiemodel inclusief (2) uitwisselingsmodel te ontwikkelen die onafhankelijk zijn van maatschappelijke, organisatorische en technische veranderingen, maar die wel recht doen aan vereiste kwaliteiten en bewaar- en vernietigingsbelangen. 7
- 8. Keuzes 8
- 9. Taal “When I use a word,” Humpty Dumpty said, in a rather scornful tone, “it means just what I choose it to mean – neither more nor less.” 9
- 10. Grokken 10
- 11. Wat is informatie? •Information is a distinction that makes a difference. •The term ‘information’ in colloquial speech is currently predominantly used as an abstract mass- noun used to denote any amount of data, code or text that is stored, sent, received or manipulated in any medium." 11
- 12. Essentie? 12
- 13. Modelleren Schema, model, ontologie •Een formele specificatie van een conceptueel model, waarin concepten, eigenschappen, relaties, functies, voorwaarden en axioma's expliciet zijn beschreven. •Weergegeven als objecten (dingen) 13
- 14. Model 14
- 15. Zoeken naar haakjes •Informatiefilosofie met haar semantic information (SI) •Big Data 15
- 16. Big Data 16
- 18. Informatiefilosofie •Informatiefilosofie met haar semantic information (SI) – Meaningful, Well formed, Truthful – Betekenisvol, enigszins gestructureerd, betrouwbaar •Biedt een fundament om op te bouwen 18
- 19. Bouwstenen SI 1e Niveau •Context (gC) •Handeling (gH) •Informatieobject (gI) 2e Niveau (bijvoorbeeld) •Actor als onderdeel van de context •Uitwisseling/Communicatie als onderdeel van de handeling 19
- 20. Tanken 20
- 21. Tanken 21
- 22. Tanken 22
- 23. Elementen context (gC) Onderdelen 1) Grondslag (waarom) 2) Taak/handeling (wat) 3) Actor (wie) 4) Domein (hoe) 5) Resultaat 6) Functionaliteiten (wat moet kunnen) 7) Gegevens (welke) 8) Informatieobject (hoe vorm gegeven) 9) Techniek (welke instrumenten) 23
- 24. Tanken 24
- 25. Informatieobject (gI) Onderdelen Inhoud (boodschap) Structuur (vorm) Context (-) Gedrag (functionaliteit om de boodschap over te brengen) Techniek (analoog/digitaal) Lagen Presentatie Verwerking / Transport Fixatie / Opslag (analoog/digitaal) 25
- 26. Tanken 26
- 27. Handeling (gH) Onderdelen Begin Kanaal Beoordelen Opnemen Behandelen Communiceren Bewaren Einde 27
- 28. Model 28
- 29. Tanken 29
- 30. Communiceren 30
- 31. Toepasbaarheid •Basis voor overdracht kennis over Records Management •Referentiekader informatieadviseurs •Levert beschrijving van handelingen op hoofdlijnen •Toetsing Business cases, projecten en change management •Basis voor waardering •Basis voor metadataschema •Gebruik eFormulieren / Digitaal Loket •Levert inzicht voor keuze digitale bestandsformaten en het begrijpen van compound documents 31
- 32. Exercitie Business Informatie en Communicatie Technologie Strategisch (richten) Grondslag Taak - IC-Grondslag IC-Taak - T-Grondslag T-Taak | | | Tactisch (inrichten) Actor Domein - Aggregatieniveau Functionaliteit - Techniek | | | Operationeel (verrichten) Resultaat - Informatie Informatieobject - D-Techniek A-Techniek 32
- 33. NIVEAU Proces Context Kanaal Beoordelen Opnemen Behandelen Resultaat / reactie Bewaren 1) Grondslag Kader(s) voor de lagen en het proces LOGISCH 2) Taak middel voor communicatie het is onderdeel van de opdracht het past in de opdracht het is de opdracht resultaat van de opdracht verantwoording & compliance 3) Actor Zender / ontvanger Registrator Behandelaar Eigenaar / Behandelaar Behandelaar Eigenaar / Behandelaar Eigenaar / Beheerder 4) Domein generiek (bv. Proces / project / organisatie(onderdeel) / gremium / functionaris / medewerker) 5) Resultaat middel voor communicatie - - resultaat / resultaten besluit / resultaat / melding verantwoording & compliance 6) Functionaliteit communiceren, raadplegen, controleren communiceren, selecteren, raadplegen, controleren communiceren, selecteren, raadplegen, controleren, registreren communiceren, gebruiken communiceren, beschikbaar stellen beschikbaar houden, beschikbaar stellen, (her)gebruiken, verwijderen 7) Gegevens komen binnen als gegevens gegevens worden en zijn informatie zijn weer gegevens (wachtstand) 8) Informatie- object bericht / document Document(en ) / register(s) (op basis van documenttypen) Zie 6 FYSIEK 9) Techniek website, loket, zaaksysteem, e- mail, scanner, post - zaaksysteem, processysteem, ztc, dossier zaaksysteem, processysteem, dossier website, loket, zaaksysteem, e- mail, document zaaksysteem, archiefruimte, kast, dossier, ztc 33
- 34. Overdragen 34
- 36. Formuleren 36
- 37. Discussie 37
- 38. Aanbevolen • Pieter Adriaans, Information, The Stanford Encyclopedia of Philosophy, 2013. Geraadpleegd 8 juni 2014. • Patrick Allo en Bert Baumgaertner ea. The Philosophy of Information; An Introduction, The Π Research Network, 2013. • Anthony F. Beavers, A Brief Introduction to the Philosophy of Information, University of Evansville, Philosophy / Cognitive Science, Evansville, Indiana, 2012. • Luciano Floridi, Information: A Very Short Introduction, Oxford University Press, Oxford, 2010. • James Gleick, Informatie; Van tamtam tot internet, De Bezige Bij, Amsterdam, 2011. (Engelse titel "The Information; A History, a Theory, a Flood.“) • Viktor Mayer-Schönberger en Kenneth Cukier, De Big data revolutie; Hoe de data- explosie al onze vragen gaat beantwoorden, Maven Publishing, Amsterdam, 2013. • The Onlife Manifesto; Being Human in a Hyperconnected Era, versie 8-feb-2013 / Europese Commissie, 2013. En verder •Literatuur op mijn site (zoekargument informatiefilosofie) •Uitgebreide bibliografie op mijn site 16 juni 2014 #KVAN14 - Een conceptueel labyrinth 38
Editor's Notes
- #19: Dit is uitgebreid beschreven in het boek, Viktor Mayer-Schönberger en Kenneth Cukier, De Big data revolutie; Hoe de data-explosie al onze vragen gaat beantwoorden, Maven Publishing, Amsterdam, 2013. Interessant zijn de vier V’s van Big Data: Variaty seems to be dealing with criteria for appraising and subsequently selection and destruction of information. These are the key activities about what to keep and what to delete. Volume touches issues as accessibility, findability, metadata and storage. Regarding velocity we think in terms of availability and public outreach. The last word, veracity, sounds familiar for archivists because it encompasses concepts as trustworthiness, reliability, authenticity and integrity of data and the way that these concepts are verifiable. Zie ook http://www.ibmbigdatahub.com/infographic/four-vs-big-data Truthful parafrase van InterPares2: The quality of a record whose content is in accordance with the actual state of affairs. With correct, pertinent and precise, a component of accuracy. In beide zitten wel noties waar wij vanuit ons vak iets mee kunnen.
- #20: Mijn belangrijkste startpunt is toch informatiefilosofie en dan wat informatiefilosofen semantische informatie wordt genoemd SI = Semantische informatie, dit is informatie die betekenis heeft, betrouwbaar is en enigszins gestructureerd moet zijn (mijn erg vrije vertaling van well formed, meaningful, truthful) Omdat te kunnen bereiken zijn er drie bouwstenen nodig. Dit is toch niet nieuw? Nee, maar op het eerste niveau ontbreekt de bijvoorbeeld de actor degene die handelt. Uitgangspunt is de semantische informatie, informatie met betekenis, een zekere structuur en een vorm van betrouwbaarheid. Informatie is voor mij in dit verhaal de constante factor. De actor is in tijd gezien een ‘passant’ met verschillende rollen. Zij of hij wordt met de bijbehorende rol beschreven in de context en is deelnemer in de mogelijke handelingen en in die hoedanigheid gebruiker of hergebruiker van de informatie. ".. .. We wish to stress the possibility that data might be meaningful independently of an intelligent producer/informer.“ Dat klopt mits er een context + is ….. Uitwisselen en communiceren zijn handelingen die betrekking hebben op de informatie. Beide worden ook beschreven in de context. Ik zal ze nu langslopen