1. Copyright:Afbeeldingen uit deze bestanden graag uitsluitend overnemen en gebruiken met bronvermelding:Groendak.info www.groendak.info Groendak bv Industrielaan 15 B 3925BD Scherpenzeel telefoon: 033.277.3404
2. Groen en water voor klimaatherstel - een nieuw denkbeeld -De rol van groen en water bij klimaatherstel.Grad van HeckGroendak.infoBouwwerkbegroener en Bouwpartnerdoor
3. Groen en water voor klimaatherstel - een nieuw denkbeeld -De rol van groen en water bij klimaatherstel.Grad van HeckGroendak.infoBouwwerkbegroener en Bouwpartner
4. Groen en water voor klimaatherstel - een nieuw denkbeeld -1. inleiding
5. Groen en water voor klimaatherstel1 InleidingCO2 is het bekendste denkbeeld van ‘global warming’
6. Groen en water voor klimaatherstel - Een nieuw denkbeeld 2 Enkele begrippenDe waterkringloop, dampkring en zonnestraling , broeikaseffect Evaporatie en oppervlakte-afvoer, dampkring en (zonne-)stralingen 3 Effecten en gevolgenStedelijk hitte eiland De grootste potentie voor het halen van klimaatdoelen 4 Tabellen en wat te doenConsumptie en energiebronnen - Wereldwijde straling in relatie tot evaporatie
7. Wat moet er gebeuren?5 Groene daken6 Groene gevels7 AirconditioningVerschil in energieverbruik met en zonder evaporatieve koeling 8 Situatie in NederlandStedelijk klimaat Natuurlijk landschap:
8. Klimaatherstel? Is er iets kapot dan?Zonder broeikas-gassen, zou het op aarde -18 ºC zijn, nu is het gemiddeld +15 ºC.De aarde wordt WARMER?Het grootste deel van de klimaatverandering is zeer waarschijnlijk het gevolg van menselijk handelen . . . Klimaatverandering zet door?Temperatuur zal blijven stijgen met 0.25 ºC per 10 jaarToename hittegolven, extreme droogte en extreme regenval . . .Wordt er niet overdreven?
9. Klimaatverandering?de verandering van het gemiddelde klimaat over een bepaalde periode. Best te zien:in stijging of daling van de gemiddelde temperatuur In de gemiddelde hoeveelheid neerslagVoor Nederland betekent dit:vaker zachte winters + warme zomers;Winters natter; extreme neerslag neemt toe;extreme regenbuien in de zomer neemt toe, aantal zomerse regendagen minder.
10. CO2 is het bekendste denkbeeld van ‘global warming’ CO2-concentratie
13. De waterkringloopNeerslagTransportCondensatieSmeltsneeuw afvoerOppervlakte afvoerinfiltratieWaterkringloop : het natuurkundige proces waarbij oppervlaktewater verdampt. In de atmosfeer vormt deze damp wolken waaruit neerslag valt. Deze komt in waterwegen of zakt als grondwater. Een groot deel is oppervlaktewater.
16. Evaporatie en oppervlakte-afvoerEvapotranspiratie = evaporatie + transpiratieTranspiratieOppervlakte afvoerEvaporatie te snel = uitdroging of overbelasting rioolInfiltratie in grondwaterOpname door beplantingte veel = uitdrogingGrondwaterstroom
17. De dampkring en zonnestralingzonnestralendampkringreflectieaarde
18. Het broeikaseffectZonnestraling komt de dampkring binnenZonne-energie wordt door het aardoppervlak omgezet in warmte . . .. . . waarna de hitte gedeeltelijk wordt teruggekaatst in de atmosfeerEen deel van de teruggekaatste hitte wordt tegengehouden door broeikasgassen . . .waardoor de aarde opwarmt.Het broeikaseffectbroeikasgassen
19. De dampkring en (zonne-)stralingen235uitgaande lange golfstralingbinnenkomende zonnestraling77atmosferisch venstergereflecteerd door wolken, aerosol en atmosfeer165304067geabsorbeerd < > uitgestoten door atmosfeerbroeikasgassen342latente hitte30350gereflecteerd door aardoppervlakterug- straling3242478bron:IPCC / NRC 1109thermiek390168evaporatiegeabsorbeerd door aardoppervlakoppervlakte- stralingoppervlaktestralingEnkele begrippenEnergie (bij benadering) in Watt per m²
20. Latente warmteLatente warmte is de hoeveelheid energie / warmte die nodig is om een stof een faseovergang te doen ondergaan bij constante temperatuur en druk. Wanneer de waterdamp terug gaat naar vloeibaar wordt de opgeslagen energie vrijgegeven als voelbare warmte op het oppervlak waar de faseovergang heeft plaatsgevonden.
21. HitteschildBij veel warmteafgifte van de warme stad: stijgen de wolken en valt regen eerder; door de grotere latente warmtekomen wolken niet verder.Bij minder warmteafgifte van de groene stad:stijgen de wolken maar valt minder regen;door de mindere latente warmtekomen wolken verder.latente hittelatente hitte
22. Groen en water voor klimaatherstel, want:serieus probleemhome-madetoename CO2 = temperatuur invloed ??global warming oorzaak : afname vegetatie en evaporatie.CO2 : temperatuur = vegetatie : evaporatie
23. Een nieuw denkbeeld te weinig groende reden van klimaatverandering is :dramatische reductie in evaporatie:Dagelijks verlies van bossenop de wereld: 350 km²*Dagelijkseontbossing in de Amazone streek: 40 km²Dagelijks verlies in hetMiddellandseZeegebied: 45 km²Dagelijkseverstedelijking in Duitsland: 1 km²*) Bron: GTZ 2007CO2
31. Voorbeeld van duurzaam grondgebruik (minder verstedelijking)Onderlandwoning / Stevelinkflat / GroengrasdakmaaiveldniveauBron: Stevelinkdak ir. A Meulenbroek www.groengrasdak.nl
32. Bitumineuze dakbedekkingbinnenkomende zonnestraling Energie balans, dagelijksgemiddelde4514Slecht micro klimaatHoge oppervlakte afvoerVervuiling van oppervlakte waterLage levensduur van de bedekkingNADELEN:Evaporatielatente hitte123reflectie328voelbare hitte1827terug- stralingBron: www.physicalgeography.netAfgenomen warmteStraling 1724Netto straling 1949 Oppervlakte kleur
33. Hitte capaciteit van de oppervlakte ZichtbaarheidoppervlaktestralingMeest beïnvloedbare factoren:Energie (bij benadering) in Watt per m²
34. Extensief groendakbinnenkomende zonnestralingEnergie balans, dagelijksgemiddelde4514Verbetering van het micro klimaatHogere levensduur dakbedekkingVermindering oppervlakte afvoer door evaporatieVOORDELEN:Op een groen dak vermindert evaporatie: warmtestraling en veranderingen tot 65% van de netto stralingskoeling. Evaporatie1185voelbare hitte872reflectie328terug- stralingBron: www.physicalgeography.netAfgenomen warmteStraling 1824Netto straling 2057 retentiecapaciteit van het groendak zichtbaarheid
35. % vegetatiedichtheidoppervlaktestralingMeest beïnvloedbare factoren:Energie (bij benadering) in Watt per m²
40. Consumptie en energiebronnenzonne-energie straalt gedurende een jaar op het oppervlak van de aarde natuurlijkegas bronnenolie bronnenwereldenergie consumptie gedurende een jaarkolenvoorraaduranium voorraadbron: Greenpeace / S. Krauter 2006
41. Wereldwijde straling in relatie tot evaporatie (latente warmte stroom)zonne-energie bestraald gedurende een jaar op het oppervlak van de aarde energiestroom door verdamping gedurende een jaar (latente warmte) wereldenergie consumptie gedurende een jaar
47. Enorme kosten voor veiligheid, riool en waterbeheer (bijvoorbeeld Nederland: 65 miljard)Het klimaat beter beschermen door een cloche toe te passen?Een groendak-laagje erover ?Zijn er varianten?
48. Wat moet er gebeuren? Aanpassingsmaatregelen onvermijdelijk: snel en radicaal beleid is vereist:Beperk temperatuurstijging tot maximaal 2 °C Dit is (met 50% zekerheid) haalbaar bij huidige CO2-concentratieAndere stedelijke (waterkringloop) prioriteiten zijn1. Evaporatie sterk bevorderen2. Regenwater opvangen: directe oppervlakteafvoer verminderen3. Infiltratie bevorderen door meer stedelijk groen4. Klimaatbestendige inrichting van het stedelijk gebied
50. Korte uitleg over een groendakIntensieve groendaken of daktuinen: grassen, kruiden, struiken en soms zelfs bomen. Laagdikte: circa 25 tot 75 cmOnderconstructie: bijzonder stevig ----------------------------------------------Extensieve groendaken of vegetatiedaken:mos, vetplanten (sedums) en kruidenLaagdikte tot circa 25 cmOnderconstructie : geschikteenvoudig in onderhoud, maar niet beloopbaar. Meer info is te vinden op : www.groendak.info
51. NeerslagNeerslag, oppervlakte-afvoer, potentiële evapotranspiratie en de verdamping : de afkoeling van het groene dak.‘108 Berlin Kreuzberg’onderzoek door ‘Ökotop’ TU Berlin vanaf 1983 uitgevoerdBron: Manfred Köhler, TU Berlin
52. Verschil in oppervlakte temperaturengemeten op een bitumineus dak en een groen dak met infrarood metingen.605040302010 0---- oppervlak zwart dak---- oppervlak groen dak---- dakbedekking groen dak---- lucht net op het groendak---- lucht 1 m boven groen daktemperatuur0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 Tijd 24 uurs periode
53. Hydrologie van verschillende oppervlakten:GROENDAKEN WEILAND BESTRATING 5 cm 10cm nieuw 2,2 m 1,35 m poreus gras - asfalt bestrating100 %90 %80 %70 %60 %50 %40 %30 %20 %10 %0 % grondwater aanvulling oppervlakte afvoer evaporatie Jaarlijkseretentie
55. Voordelen van een groene gevelOpslag van regenwater voor klimaatbeheersing van het gebouw Minder belasting van het riool, afvoerbeheer van het gebouw Verlaging van de exploitatiekosten
56. Natuurkunde - Universiteit Berlijn omgeving7Airco / koelsystemen: Aantal geirrigeerde planten1494700 m²Aansluitende daken:225 m²Vijver op binnenplaats:Straling op een groene gevelbuitenbinnen
57. Gemiddelde evaporatie van een groengevel Gemiddelde evapotratie = koeling van 280 kWh per dag Zuidgevel 2e verdiepingZuidgevel 3e verdiepingZuidgevel 1e verdiepingBinnenplaats 1e verdiepingBinnenplaats 2e verdiepingBinnenplaats 3e verdieping
59. Toename van energieverbruik door koeling (Europa)DuitslandGriekenlandFrankrijkSpanjeItalieEU totaalBron::Energy Efficiency and Certification of Central Air Conditioners (EECCAC) M.Schmidt 2006 Study for the D.G. Transportation-Energy (DGTREN) of the Commission of the E.U.
63. Stedelijk en landelijk klimaatStedelijk klimaat (Randstad)afgenomen evaporatievergroting van de thermische straling toegenomen hitte: stedelijk hitte-eiland langs een lange lijnNatuurlijk landschap (‘oosten’)80% evapotranspiratie, 20% aanvulling van grondwater afvoer
64. 80% afname van netto stralingNederlands hitte eiland!Wolkenvelden blijven hangen voor de hittelijn gevormd door de grote steden: Rotterdam. Den Haag, Utrecht AmsterdamNa deze “hittelijn” neemt de evaporatie weer toeVaak zelfs goed te zien op buienradar.nl
68. Groen- en waterbeheer moet aangepastom beter voorbereid te zijn op de kans op overstromingen en droogtes. Nederland: internationaal voorop met overstromingsrisico`s,met droogtes is dat heel anders. In extreem droge jaren economische schade van 500 miljoen euro per jaar. Droogteproblematiek niet hoog op de publieke en politieke agenda’s: omdat Nederlanders wel gewend zijn aan het gevaar van overstromingen, maar niet aan een mogelijke droogte door bijv. het stedelijke hitte eiland.
69. Groen en water voor klimaatherstel1 InleidingCO2 is het bekendste denkbeeld van ‘global warming’
70. Groen en water voor klimaatherstel - Een nieuw denkbeeld 2 Enkele begrippenDe waterkringloop, dampkring en zonnestraling , broeikaseffect Evaporatie en oppervlakte-afvoer, dampkring en (zonne-)stralingen 3 Effecten en gevolgenStedelijk hitte eiland De grootste potentie voor het halen van klimaatdoelen 4 Tabellen en wat te doenConsumptie en energiebronnen - Wereldwijde straling in relatie tot evaporatie
71. Wat moet er gebeuren?5 Groene daken6 Groene gevels7 AirconditioningVerschil in energieverbruik met en zonder evaporatieve koeling 8 Situatie in Nederland9 ConclusieGroen en water voor klimaatherstel - een nieuw denkbeeld -
72. Groen en water voor klimaatherstel - een nieuw denkbeeld -hier géén andere spiegel ,maarhetbeeld van de redenvoor klimaatverandering: reductie in evaporatie. te weinig groen
74. Copyright:Afbeeldingen uit deze bestanden graag uitsluitend overnemen en gebruiken met bronvermelding:Groendak.info www.groendak.info Groendak bv Industrielaan 15 B 3925BD Scherpenzeel telefoon: 033.277.3404