Harita Bilgisi.pptx
- 2. Bu bölümde Haritayı oluşturan unsurlardan yararlanarak haritanın kullanımını, haritalara bilgi aktarma yöntem ve tekniklerini, yer şekillerinin gösteriminde haritalarda kullanılan yöntem ve teknikleri öğreneceksiniz. 9.1.6. Haritayı oluşturan unsurlardan yararlanarak harita kullanır. a) Harita projeksiyonlarına yer verilir. b) Farklı harita türlerine ve kullanım amaçlarına yer verilir. c) Ölçek ile uzunluk ve alan ilişkilerinde basit örneklere yer verilir. Alan hesaplamalarında sadece gerçek alan hesaplamalarına yer verilir. 9.1.7. Bilgileri haritalara aktarmada kullanılan yöntem ve teknikleri açıklar. a) Haritacılık tarihinde önemli olan Türk ve Müslüman bilim insanları ve çalışmaları üzerinde durulur. b) Coğrafi Bilgi Sistemlerine (CBS) ve uzaktan algılama tekniklerine yer verilir c) Mekânsal verilerin haritaya aktarımında nokta, çizgi ve alansal gösterimlerden yararlanılması sağlanır. 9.1.8. Haritalarda yer şekillerinin gösteriminde kullanılan yöntem ve teknikleri açıklar. a) Eş yükselti eğrilerinin özelliklerine yer verilir. b) Eş yükselti eğrileri ile çizilmiş haritalar üzerinde yer şekillerinin ayırt edilmesine yer verilir. c) Haritalarda yer şekillerini gösterme yöntemlerinden renklendirme ve kabartma yöntemlerine yer verilir
- 3. Haritaların yapılış amacı; yeryüzünün tamamında veya bir kısmındaki seçili doğal ve beşerî özellikleri bir yüzeye aktarmaktır. Bir Çizimin harita sayılabilmesi için: Kuşbakışı Görünüm Ölçek Düzleme Aktarma Harita elemanlarının başlıcaları Haritanın adı, Ölçeği, Yön oku, Coğrafi koordinatlar Harita anahtarı (Lejant). Haritalar çizilirken öncelikle kullanım amacı göz önünde bulundurulur. Bir alanın kuş bakışı görünümünün ölçek kullanılmadan düzlem üzerine aktarılmasına kroki denir
- 5. Çizilen Tüm haritalarda hata payı vardır. Bu durumun temel nedeni Dünyanın şekli ve Yer şekilleridir. Haritalarda Hata Türleri Gerçek ve İz Düşüm Alan Farkından Kaynaklanan Hata: Eğimli arazilerin yamaçları haritaya tam olarak aktarılamaz. Bu durum, çizimi yapılan alanın haritada hesaplanan alanı (iz düşüm alanı) ile gerçek alanı arasındaki farkı ortaya çıkarır. Dünya’nın Şeklinden Kaynaklanan Hata: Dünya’nın küresel şeklinden kaynaklanan hatalardan bazıları şunlardır: alanların değişmesi, uzunlukların değişmesi, açıların değişmesi (paralel ve meridyenlerin), şekillerin bozulması.
- 6. Silindirik Projeksiyon: Ekvator çevresi daha az hatalı gösterilir. Konik Projeksiyon: Orta kuşaktaki yerler daha az hatalı gösterilir Düzlem Projeksiyon: Seçilen alandan uzaklaşıldıkça hata oranı artar. Uzunlukları koruyan bu yöntem dar, alanların çiziminde kullanılır. Bu projeksiyon yöntemi daha çok kutup bölgelerinin çiziminde kullanılır
- 9. Ölçeklerin Birbirine Dönüştürülmesi 1/100.000 kesir ölçeğinin çizgi ölçeğe nasıl dönüştürüldüğü aşağıda gösterilmiştir. Yandaki çizgi ölçeğin kesir ölçeğe nasıl dönüştürüldüğü aşağıda gösterilmiştir. 1/300.000 kesir ölçeğini çizgi ölçeğe (km) çeviriniz 1 cm’lik uzunluk gerçekte 300.000 cm’ye eşittir. 300.000 cm, km’ye çevrildiğinde 5 tane sıfır silinir. Yani 300.000 cm=3 km Çizgi ölçekte yukarıda verilen bilgiye göre 1 cm=3 km olur. 0 3 6 9 12 15km 1cm . Çizgi Ölçeğin Boyu 5cm olduğuna göre kesir ölçeğe çeviriniz ? 0 4 8 12 16 20km 0 4 8 12 16 20km 5cm 1cm 1cm 1cm 1cm 1cm 1cm/4km: 1/400000cm 0 4 8 12 16 20km 5cm 1cm 1cm 1cm 1cm 1cm Harita uzunluğu 5cm Gerçek uzunluğu için baştaki ve sondakini topluyoruz 5cm/20km : 1cm/4km eder oda 1/400000cm
- 15. Haritalarda Uzunluk ve Alan Hesaplamaları Harita Uzunluğu Ölçek: Gerçek Uzunluk Gerçek Uzunluk Harita Uzunluğu: Ölçeğin Paydası Gerçek Uzunluk: Harita Uzunluğu Ölçeğin Paydası Gerçek Uzunluk Harita Uzunluğu Ölçeğin Paydası
- 17. Gerçek Uzunluk Harita Uzunluğu Ölçeğin Paydasının karesi Gerçek Alan Harita Alan: (Ölçeğin Paydası)² Gerçek Alan: Harita Alan (Ölçeğin Paydası)² Harita Uzunluğu Ölçek: Gerçek Uzunluk √
- 19. Harizmi: Dünya’nın Görünümü adlı eserinde, Batlamyus ’un Coğrafya adlı eserindeki bilgileri güncellemiş ve geliştirmiştir. Bu eserinde 2.402 şehir ve coğrafi unsurun koordinatları yer almıştır. Ayrıca bir de dünya haritası çizmiştir. Belhli Ebu Zeyd: Haritacılık okulu kurmuştur. Ayrıca Suwar Al-Akalim (İklimlerin Görünümü) adlı eseri yazmıştır. Biruni: Astronomi çalışmaları ve Dünya’nın şekli ile ilgili hesaplamalar yapmıştır. Dünya’nın şekli ile ilgili hesaplamalarından dolayı jeodezinin babası olarak kabul edilmiştir. Kaşgarlı Mahmut: Bilinen en eski Türk haritasını çizmiştir. Bu harita, Kaşgarlı Mahmut’un Divan-ı Lügati’t Türk adlı eserinde yer almaktadır. İdrisi: Kartografya biliminin gelişmesine katkı sağlayan en önemli Müslüman bilim adamlarındandır. 1154 yılında Uzak Diyarlara Hoş Seyahatler Kitabı (Roger’in Kitabı) adlı eserine bir de dünya haritası koymuştur. Bu harita 300 yıl boyunca dünyanın en doğru haritası olarak kabul edilmiştir. Ayrıca Dünya’nın şeklinin küre olarak kabul etmiş ve çevresinin uzunluğunu 36.900 km olarak hesaplamıştır. Türk ve Müslüman Haritacılar
- 20. Yeni Çağ’da Türk ve Müslüman bilim insanlarının haritacılık alanındaki çalışmaları, Orta Çağ’daki gibi hızlı ivme ile devam etmiştir. Yeni Çağ’da İslam dünyasında haritacılık alanında çalışma yapan bilim insanları şunlardır: Mürsiyeli İbrahim: 1461’de Trablusgarp’ta çizdiği Akdeniz haritası zamanın en doğru haritalarındandır. Haritada Akdeniz, Ege Denizi, Batı Avrupa kıyıları ve İngiliz Adaları; Piri Reis’ten yaklaşık 50 yıl önce mükemmel doğruluk ile çizilmiştir. Ali Macar Reis: 1567’de yedi haritadan oluşan bir atlas oluşturmuştur. Çizimini yaptığı haritalar; Karadeniz, Doğu Akdeniz, İtalya, İber Yarımadası, İngiliz Adaları, Avrupa’nın Atlantik kıyıları, Ege Denizi, Yunanistan ve dünya haritalarıdır. Piri Reis: Asıl adı Ahmed Muhiddin Piri'dir. Çizdiği iki dünya haritası ve Kitab-ı Bahriye adlı eseri ile dünya kartoğrafya tarihi içerisinde çok önemli bir yere sahiptir. Kâtip Çelebi: Cihannüma adlı eserinde çeşitli yerlerin fiziki ve beşerî coğrafya özellikleri hakkında çok detaylı bilgiler vermiştir. Eserinde 27 tane harita bulunur. Hint Okyanusu ve Çin Denizi’nin haritasını da çizmiştir. Türk ve Müslüman Haritacılar
- 21. Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS): Mekânsal verilerin toplanması, depolanması, analiz edilmesi ve görüntülenmesine dayalı bir sistemdir. CBS, coğrafi bilgilerin bilgisayar ortamında işlenmesi ve değerlendirilmesine dayanmaktadır. CBS’nin temel öğeleri ve bileşenleri; Bilgisayar (donanım), CBS programı, Veriler, Veri yönetimi Analiz yöntemleri Kullanıcılardır. CBS’nin çalışma sistemi ve yapısı aşağıda verilmiştir Bunlar: Haritalama için toplanan mekânsal veriler, belirli bir düzen içinde depolanır ve saklanır. Sistemde depolanan bütün bilgiler mekânsal yani coğrafi tabanlı olarak bütün koordinatları ile birlikte depolanır. Depolanmış bilgiler istenildiği anda değiştirilebilir veya dönüştürülebilir. Bilgiler istenildiği anda sunulabilir, sorgulanabilir, analiz edilebilir ve kullanılabilir. Haritalama veya rapor oluşturma yapılabilir.
- 23. Uzaktan Algılama Yöntemi: Atmosfer veya uzayda bir platforma yerleştirilmiş algılayıcı aracılığıyla yeryüzündeki fiziki ve beşerî her türlü mekânsal özelliğe ait bilginin toplanması, incelenmesi ve kaydedilmesi yöntemidir Uzaktan algılama yönteminin sağladığı faydalar şunlardır: • İnsanların, yeryüzünde kolayca ulaşılamayan yerler de dâhil olmak üzere, yeryüzünü kuş bakışı olarak sürekli görüntüleyebilmelerini sağlar • Yeryüzü ile ilgili güncel bilgiler kolay, hızlı ve ucuz biçimde sunulur. • Detaylı görüntüler sunar ve analiz imkânı sağlar. • Görüntünün sürekli kaydedilmesi, zaman içindeki değişimlerin karşılaştırılmasına ve analiz edilmesine imkan sağlar. • İş gücü ve zamandan büyük tasarruf sağlar. Uzaktan algılama teknolojisi İstanbul Boğazı’nın uydu
- 24. Mekânsal Verilerin Haritaya Aktarılması Noktalama Yöntemi: Mekânsal verilerin konumunun, dağılışının, sayısının ve yoğunluğunun noktalar yardımıyla gösterilmesidir. Bu yöntemle yerleşmeler, nüfus, sanayi tesisleri, tarım ürünlerinin dağılışı, okullar vb. pek çok özellik gösterilebilir. Çizgi Yöntemi: Akarsular, yollar, sınırlar, rüzgâr yönleri vb. özelliklerin harita üzerinde çeşitli biçimlerdeki çizgilerle gösterilmesidir. Alan Yöntemi: Yeryüzünde geniş yer kaplayan göl, ova, orman, idari bölge vb. alanların harita üzerinde hücreler içine alınarak buraların farklı renk, işaret ve tonlamalar ile gösterilmesi yöntemidir.
- 26. HARİTALARDA YER ŞEKİLLERİNİN GÖSTERİMİ 1- Kabartma Yöntemi Bu yöntemde belirli ölçeklere göre yer şekillerinin maketi yapılmaktadır Bu haritaların taşınması zor, maliyeti yüksek olduğundan kullanımı yaygın değildir. Yer şekillerini gerçeğe en yakın gösteren yöntemdir. Kabartma Yöntemi
- 27. HARİTALARDA YER ŞEKİLLERİNİN GÖSTERİMİ 2- Renklendirme Yöntemi Renklere bakarak yalnızca o yerin yüksekliği hakkında bilgi edinebiliriz. Bu yöntemde kesin bir kural bulunmamakla birlikte alçak yerler için yeşil, orta yükseklikler için sarı, fazla yüksek yerler için kahverengi kullanılır. Denizin derinlikleri ise mavi ve tonlarıyla gösterilir. Renk koyulaştıkça derinliğin arttığı ifade edilir. Fiziki haritalar bu yöntemle yapılmaktadır. Renklendirme Yöntemi Buna göre renklere bakarak o yerin ova, plato, orman, dağ veya yamaç olduğunu anlayamayız.
- 28. HARİTALARDA YER ŞEKİLLERİNİN GÖSTERİMİ 3- Tarama Yöntemi Yer şekilleri kısa, kalın, sık ya da ince, uzun, seyrek çizgilerle taranmış olarak gösterilir. Eğim arttıkça taramaların boyları kısalır, sıklaşır ve kalınlığı artar. Eğimin az olduğu yerlerde ise taramalar uzar, seyrekleşir ve incelir. Tarama Yöntemi Eğim Az Eğim Fazla
- 29. HARİTALARDA YER ŞEKİLLERİNİN GÖSTERİMİ 4- Gölgelendirme Yöntemi Gölgelerin açık veya koyu oluşu arazinin eğimi hakkında bilgi verir. Gölgelerin koyulaştığı yerlerde eğim azalır. Yer şekilleri ayrıntılı bir şekilde gösterilemediği için günümüzde yardımcı bir yöntem olarak kullanılır. Gölgelendirme Yöntemi
- 30. 4- Eş Yükselti Eğrisi ( İzohips) Yöntemi Deniz seviyesinden itibaren aynı yükseklikte olan noktaların birleştirilmesiyle elde edilen eğrilere eş yükselti (izohips) eğrisi denir. Denizlerin derinliklerini gösteren eğrilere ise izobat denir. İzohips ve izobat
- 31. Eş yükselti eğrisi yöntemi Profil Çıkarma Profil çıkarılırken öncelikle bir doğrultu belirlenir. Belirlenen doğrultuda bir çizgi çizilir. Bu çizgi ile eğrilerin kesiştiği yerler işaretlenir. Haritanın altına birbirine paralel ve eşit uzaklıkta, eş yükseklik eğrilerinin sayıları kadar çizgi çizilir. Eğrilerin yükseklik değerleri, alttan üste doğru artacak şekilde çizgilerin yanlarına yazılır. Doğrultu boyunca eğrilerden alttaki grafiğe, yüksekliklerine göre dikmeler indirilir. Dikmelerin uçları birleştirilerek istenen yerin profili elde edilir
- 32. Eş yükselti eğrileri iç içe kapalı eğrilerdir Özellikleri Eş yükselti eğrileri birbirlerini kesmez. İki eğri arasındaki yükseklik farkı haritanın her yerinde aynıdır. İki eğri arasındaki yükseklik farkı (eküidistans değeri) haritanın her yerinde aynıdır. Eş yükselti eğrileri arası yükselti farkı En geniş eğri en alçak yeri gösterirken en dar eğri en yüksek yeri gösterir.
- 33. Eğimin fazla olduğu yerlerde eğriler birbirine yakın eğimin az olduğu yerlerde eğriler birbirine uzaktır Çok ve az eğimli yerler Not Eş yükselti eğrilerinin sık geçtiği veya birbirine çok yaklaştığı yerlerde eğim fazla olduğundan; Akarsuyun akış hızı fazla Akarsuyun aşındırma gücü fazla Akarsuyun hidroelektrik potansiyeli fazla Yol yapım maliyetleri yüksek Tarıma uygun arazi az Tarımda makine kullanımı zor Akarsuyun içinde taşıdığı materyal boyutu büyük İzohipsler deniz kenarında sıklaşıyorsa; kıta sahanlığı (şelf) dardır ve falezlere rastlanır.
- 34. Birbirini çevrelemeyen komşu eş yükselti eğrilerinin yükselti değeri aynıdır Büyük Ölçekli haritalarda yükselti farkı az iken, küçük ölçekli haritalarda yükselti farkı fazladır. Komşu eş yükselti eğrilerinin yükselti değeri Küçük Ölçekli Harita Büyük Ölçekli Harita İzohips haritasında sıfır (0) metre eğrisi kıyı çizgisini gösterir. 0 m
- 35. Kapalı çanaklar içe doğru çizilen oklarla gösterilir İki tepe arasındaki çukurluğa boyun denir. Kapalı çanak Boyun ve doruk Eğrilerin nokta şeklini aldığı yerler tepe veya dağların doruklarıdır
- 36. Eş yükselti eğrilerinin “V” veya “ ” şeklini aldığı yerler, vadi veya sırtları gösterir. Sivri uçlar izlendiğinde yükseklik artıyorsa vadi, azalıyorsa sırttır ∧ Sırt ve vadi
- 37. Sırt ve Vadi Ayrımı örnekleri Vadi Sırt Vadi Sırt Sırt Vadi Tepe var ise, sırt ve yamaç mutlaka vardır Sırtlarda olan kişiler vadileri görebilir. Ancak vadilerde olanlar sırtları göremez. Not
- 38. Akarsuların denize döküldükleri yerde taşıdıkları alüvyonları biriktirmesi ile denize doğru üçgen şeklinde oluşan çıkıntılara delta denir, Gelgitin görüldüğü kıyılarda (okyanuslar), akarsu ağızlarına suların dolmasıyla oluşan su girintilerine haliç denir
- 39. Falez ve Şelale Eş yükselti eğrilerinin deniz kıyısında sıklaştığı (birbirine yaklaştığı) yerler falez oluşumlarının fazla olduğu, eş yükselti eğrilerinin akarsu vadisi boyunca sıklaştığı (birbirine yaklaştığı) yerler şelale oluşumlarının fazla olduğu alanları gösterir Plato Akarsu vadilerince yarılmış yüksekte kalan geniş düz yerler platoları gösterir
- 40. Yukarıdaki izohips haritasında numaralarla bazı yer şekilleri gösterilmiştir. Bu şekillerin fotoğraflardaki benzerlerini bularak yer şeklinin numarasını fotoğraflar üzerindeki kutucuklara yazınız. 1 3 4 6 5 2
- 41. Eğim Hesaplaması
- 42. Haritadaki d noktasının yükseltisi 150 m olduğuna göre haritanın eküidistans değeri nedir? Yandaki eş yükselti eğrileri ile oluşturulmuş topoğrafya (izohips) haritasında bazı noktalar ile doğrultular verilmiştir. D noktasının yükseltisi 150 m olduğuna göre; d noktasından deniz seviyesine kadar üç tane izohips eğrisi bulunur yani 150/3: 50 m eder 0 m 50 m 100 m 150 m Haritada verilen noktaların yükselti değerlerini bulunuz. 150 m 100 m 0 m 200 m 150 m 100 m 50 m 0 m Haritadaki d ve g noktalarının yükselti değerlerinin aynı olması nasıl açıklanabilir? D ve g noktalarının yükselti değerlerinin aynı olması komşu iki izohips olmasından kaynaklanır Haritada verilen 1 ve 2 numaralı doğrultuların yükselti farkı aynıdır. Ancak eş yükselti eğrileri arasındaki mesafe aynı değildir. Bu durum nasıl açıklanabilir? 2 numaralı bölgenin eğiminin 1 numaralı bölgeden daha eğimli olmasından kaynaklanır.
- 43. Türkiye Ortalama Yağış Miktarı Haritası Haritaların başlıklarının birbirinden farklı olmasının nedenini açıklayınız Haritaların başlıklarını belirleyen unsur, haritanın hangi amaç ile çizildiğidir. Bu sebeple, birinci haritanın amacı Avrupa’nın yer şekillerini göstermek ikinci haritanın amacı Türkiye’de yıllık ortalama yağış miktarının dağılışını göstermek olduğundan haritaların başlıkları farklılık gösterir. Haritaların lejantlarında kullanılan sembol ve işaretlerin birbirinden farklı olmasının nedenini açıklayınız. Lejant ilgili haritada kullanılan işaret ve sembollerin ne anlama geldiğini ifade eden bir harita unsurudur. Her haritada, haritanın amacına göre kullanılan işaret ve semboller birbirinden farklılık gösterir. İki haritanın amaçlarındaki farklılık lejantlarının da farklı olmasına neden olmuştur. Haritalardan hangisi, tematik harita olma özelliğine sahiptir? Neden Topoğrafik altlık harita üzerine ilgili bölgenin mekânsal verilerinin (jeoloji, ulaşım, maden, basınç, yağış, sıcaklık, turizm vb.) aktarılmasıyla oluşturulmuş olan haritalara, tematik haritalar adı verilir. İkinci harita, Türkiye’nin ortalama yağış verilerinin dağılışını gösteren bir harita olması nedeniyle tematik harita özelliğine sahiptir Haritalardan hangisinin ölçeği diğerine göre daha büyüktür? Neden Ölçek paydasındaki sayı küçüldükçe, ölçeğin küçültme oranı azalacağı için harita büyük ölçekli olur. Haritalarının çizgi ölçekleri kıyaslandığında; Haritalardan, Türkiye’nin en doğusu ile en batısı arasındaki yaklaşık uzunluğu hesaplayınız. Birinci haritada Türkiye’nin en doğusu ile en batısı arası uzaklık 20,33 mm iken ikinci haritada bu uzaklık 90,19 mm’dir. Türkiye’nin her iki haritada, doğu-batı yönünde farklı uzunluğa sahip olmasını belirleyen unsur ne olabilir? Açıklayınız. Türkiye’nin farklı iki haritadaki doğu-batı yönlü uzunluğunun farklı olmasının nedeni, bu iki haritanın ölçeğinin birbirinden farklı olmasıdır. Birinci harita küçük ölçekli harita olduğu için küçültme oranı fazladır. Bu da Türkiye’nin harita üzerinde daha fazla küçültülmesine neden olmuştur. Bu sebeple, Türkiye’nin doğu-batı yönlü uzunluğu birinci haritada ikinci haritaya göre daha kısa kalmıştır Haritalardan verilecek hangi örnekler, haritaların ayrıntıyı gösterme güçlerinin birbirinden faklı ol duğunu ortaya koyar Haritaların ölçek paydasındaki sayı, haritalardaki küçültme oranını ifade eder. Küçültme oranı, haritalardaki pek çok özelliğin değişimine neden olur. Bunların başında da haritaların ayrıntıyı gösterme gücü gelmektedir. Birinci haritanın ölçeği ikinci haritanın ölçeğinden daha küçük olduğundan ikinci haritada; • Türkiye’nin kapladığı alanın, • Van Gölü’nün kapladığı alanın, • Marmara Denizi’nin kapladığı alanın, • Türkiye’nin en doğusu ile en batısı arasındaki uzaklığın olduğundan daha fazla olması ikinci haritanın ayrıntıyı gösterme gücünün birinci haritadan daha fazla olduğunu yani haritaların ayrıntıyı gösterme güçlerinin birbirinden farklı olduğunu ortaya koymaktadır
- 44. Haritadan yararlanarak soruları cevaplayınız. Haritadaki göllerin, il sınırlarının, sıcaklık durumuna göre kaynakların ve fay hatlarının gösterimde hangi yöntem kullanılmıştır? Açıklayınız. Göller geniş bir yüzeyi kapladığı için alan, il sınırları bir hattı takip ettiği için çizgi, sıcaklık durumuna göre su kaynaklarının konumları, mekanda küçük bir konum olarak yer aldığından nokta yöntemleri kullanılarak çizilmiştir. Aynı yöntemle çizilen şekiller haritalarda birbirinden nasıl ayrılır? Harita üzerinden kanıtlar göstererek açıklayın Haritada aynı yöntemle çizilen her bir şekil farklı renkle ve şekille gösterilerek ayırt edilir. Örnek; sınır çizgileri ile fay hatları, akarsular çizgi yöntemi kullanılarak çizilmiştir. şekil ve renkler birbirinden farklıdır. Benzer şekilde Sıcaklıklarına göre su kaynakları; nokta yöntemi kullanılarak çizilmesine rağmen sıcaklık değerlerine göre renkleri farklılık göstermektedir vb Haritalarda il merkezleri çizgi ya da alan yöntemleri ile çizilebilir mi? Neden? Haritada iller nokta yöntemi ile çizilmiştir. Kapladığı yere göre harita üzerinde küçük bir konumu gösterdiği için alan ve çizgi yöntemi ile çizilemez.
- 45. İkiz Tepeler Adası'nı ziyaret eden doğa fotoğrafçıları Asrın ve Çağın, konaklamak için ada yakınlarında bulunan Güzelköy'ü tercih etmişlerdir. Çağın, fotoğraflarını adanın kuzeydoğusundaki kamp alanından çekmeye; Asrın ise adanın batısındaki zirveden kuzeybatı-güneybatı yönünde panoramik çekim yapmaya karar vermiştir. Her iki fotoğrafçı da konakladıkları yerden en kısa yolu kullanarak çalışma alanlarına ulaşmıştır. Fotoğrafçıların çalışma alanlarına giden en kısa yolları harita üzerinde gösteriniz. Fotoğrafçıların çalışma alanlarını düz bir çizgi ile birleştirerek aradaki mesafeyi yaklaşık olarak hesaplayınız. Fotoğrafçıların bulundukları iki farklı nokta, kağıt üzerinde işaretlenip birleştirildikten sonra çizgi ölçekte ölçülür ve aradaki mesafenin yaklaşık 5 km olduğu görülür. Fotoğrafçıların çekim yaptıkları yerlerin yükselti aralıklarını yazınız. Asrın: Çağın: 400-450m, 200-250 m Asrın 'ın çektiği fotoğraflarda görülebilecek yeryüzü şekillerini aşağıya yazarak harita üzerinde numaralandırınız. Asrın 'ın çektiği fotoğraflarda görülebilecek yeryüzü şekilleri: 1. Delta 2. Sırt 3. Vadi 4. Boyun Çalışma alanına giden yol boyunca Çağın'ın görebileceği yeryüzü şekillerini aşağıya yazarak harita üzerinde harflendiriniz. Çağın'ın çalışma alanına giden yol boyunca görülebilecek yeryüzü şekilleri: A. Falez B. Burun C. Tepe D. Vadi E. Çukur F. Koy G. Sırt
- 46. Yanda bir yerleşim alanına ait şehir haritası verilmiştir. Harita üzerindeki bilgilerden yararlanarak soruları cevaplayınız Konumda bulunan kişi, şehir parkına gidebilmek için hangi yönde ve kaç metre yürümelidir Konumda bulunan kişi, şehir parkına gidebilmek için güneybatı yönünde ve yaklaşık 1000 metre yürümeli Kütüphane ile okul arasındaki mesafe kuş uçuşu olarak kaç metredir? Kütüphane ile okul arasındaki mesafe, kuş uçuşu olarak 900 metredir Şehir parkı ile stadyum arasındaki uzaklık kaç metredir? Şehir parkı ile stadyum arasındaki uzaklık, yaklaşık olarak 1500 metredir Konumda bulunan kişiye göre hastane, hangi yönde ve kaç metre mesafededir? Konumda bulunan kişiye göre hastane, kuzeydoğu yönünde ve yaklaşık olarak 1600 metre mesafededir Haritada kullanılan çizgi (grafik) ölçeği kesir ölçeğe çeviriniz. Haritada 4 cm2 olarak gösterilen gölün gerçek alanını bulunuz. Diğer Etkinlikler için tıklayınız
- 47. Bu yer şeklinin bir vadi veya sırt olarak kabul edilmesi için M harfi ile gösterilen eş yükselti eğrisinin değeri, aşağıdakilerden hangisi olmalıdır? Vadi olarak Sırt olarak kabul edilmesi için kabul edilmesi için A. 1000 1100 B. 600 500 C. 1000 600 D. 900 1000 E. 500 1000 2017-TYT Yukarda, topoğrafya haritasında bir yer şekli gösterilmiştir.
- 48. 2017- LYS3 Yanda bir topoğrafya haritası verilmiştir. Bu haritada kırmızı renkli dikdörtgen alanla gösterilen yer şeklinin adı nedir? Sırt
- 49. 2016-YGS Yanda bir alana ait topoğrafya haritası verilmiştir. Bu haritada aşağıdaki yer şekillerinden hangisi gösterilmemiştir? A. Boyun B. Vadi C. Delta D. Sırt E. Yamaç
- 50. 2012-YGS Arazide yön ve hedef bulma sporlarında pusula ve büyük ölçekli haritalar sporcuların en önemli yardımcılarıdır. Sporcular bu haritalar ile yer şekillerini belirleyerek en kısa zamanda yönlerini ve hedeflerini bulmaya çalışırlar. Buna göre, Uludağ’da yapılacak bir yarışmada sporcuların yarışma alanına ait aşağıda birer parçası verilen haritalardan hangisini kullanması daha uygundur?
- 51. Grupların, rotaları dışına çıkmadan aynı anda ve eşit hızda ilerledikleri düşünüldüğünde, ekip lideri hangi rotalardan ilerlerse kamp alanına gidene kadar sürekli olarak en az iki grubu yüksekten gözlemleyebilir? A)I ve II B) II ve III C)II ve IV D)III ve V E)IV ve VI 2012-LYS3 Yukarıdaki haritada hiç ağacın olmadığı ve sadece kısa boylu ot topluluğunun yer aldığı bir alan gösterilmiştir. Bir arama kurtarma ekibinin lideri, ekibini altı gruba ayırarak haritada numaralandırılan noktalardan kamp alanına doğru yürütmeyi düşünmektedir
- 52. Bu haritaya bakılarak aşağıdakilerden hangisine ulaşılamaz? A)En yüksek eş yükselti eğrisi değerinin 2150 metre olduğuna B)Gölün alanının ölçek yardımıyla hesaplanabileceğine C)Göl yüzeyinin 2100 metrenin altında olduğuna D)Kraterin en yüksek noktası ile göl yüzeyi arasında 50 metreden fazla yükselti farkı olduğuna E)Göl tabanının 2050 metrenin altında olduğuna 2012-LYS4 Yanda volkanik bir alana ait topoğrafya haritası verilmiştir
- 53. I. Ankara ile İstanbul arasındaki kuş uçuşu uzaklık II. Tuz Gölü’nün alanı III. Bolu il merkezinin coğrafi koordinatları IV. Erciyes Dağı’nın yüksekliği Türkiye’nin fiziki haritasında yukarıdakilerden hangilerinin belirlenmesi için ölçek gereklidir? A) I ve II B) I ve III C) II ve IIII D) II ve IV E) III ve IV 2011-YGS
- 54. II. şekildeki haritaya sahip olan ve bu haritanın fotokopiyle küçültüldüğünü bilmeyen bir kişi, aşağıdakilerden hangisini hesapladığında doğru sonuca ulaşabilir? A) K gölünün kapladığı alanı B) X ve Y noktaları arasındaki yükselti farkını C) L akarsuyunun aktığı vadinin ortalama eğimini D) X ve Y noktaları arasındaki kuş uçumu uzaklığı E) L akarsuyunun gerçek uzunluğunu 2011-LYS3 Yanda, I. şekilde çizgi ölçeği bulunmayan ve yalnızca kesir ölçeği verilen bir topografya haritası, II. şekilde ise bu haritanın fotokopiyle belli oranda küçültülmüş hali gösterilmiştir
- 55. Bu kişinin izlemesi gereken yön ve kat etmesi gereken yaklaşık mesafe aşağıdakilerin hangisinde doğru sırada verilmiştir? A) Güneybatıya 3 km, kuzeydoğuya 5 km B) Kuzeydoğuya 5 km, güneye 8 km, kuzeybatıya 5 km C) Kuzeybatıya 5 km, güneydoğuya 5 km D) Güneybatıya 3 km, kuzeye 8 km, güneybatıya 5 km E) Güneybatıya 3 km, kuzeybatıya 5 km 2010-YGS Aşağıdaki topografya haritasında, X noktasıyla gösterilen yerde bulunan bir kişi, kurumuş akarsu yatağını izleyerek Y köyüne ulaşmak istemektedir
- 56. Bu güzergâhtaki yer şekillerinden kaynaklanan engelleri aşmak için I, II ve III numaralı yerlerden hangilerine köprü, hangilerine tünel yapılmalıdır? I II III A) Köprü Tünel Köprü B) Köprü Tünel Tünel C) Tünel Köprü Köprü D) Tünel Köprü Tünel E) Köprü Köprü Tünel 2010-LYS4 Yandaki topografya haritasında, bir yörede yapımı planlanan demir yolunun güzergâhıyla bu güzergâhta yapılacak köprüler ve tüneller gösterilmiştir.
- 57. Bu izohips haritasıyla ilgili aşağıdaki bilgilerden hangisi doğrudur? A) Y dağının güney yamacı kuzey yamacından daha diktir. B) Yörede üç tane kapalı çukur alan bulunmaktadır. C) Yöredeki en yüksek dağ V’dir. D) Z noktasının yükseltisi 2000 metrenin altındadır. E) Vadiler geniş tabanlıdır 2008-SOS1 Yandaki bir yöreye ait izohips haritası verilmiştir
- 58. Kuzey Kutup Noktası’nı merkez alan bir düzlem projeksiyonuna göre çizilmiş haritada aşağıdaki ülkelerin hangisinde bozulma en fazla olur? A) Finlandiya B) Danimarka C) Kanada D) Hindistan E) Kazakistan 2007-SOS2
- 59. Bir akarsu yatağı boyunca eşyükselti eğrilerinin seyrek olduğu bölgeden sık olduğu bölgeye geçildiğinde, akarsuda aşağıdaki değişikliklerden hangisi kesinlikle gerçekleşir? A) Havzasının genişlemesi B) Akış hızının artması C) Yatağının genişlemesi D) Kol sayısının azalması E) Akarsuyun ulaşıma elverişli hale gelmesi 2006-SOS1
- 60. Haritalardaki bilgilere dayanarak bu yerle ilgili aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşılamaz? A) Akarsuya yakın kesimlerde sulu tarım yapılmaktadır. B) 800 metrenin üzerindeki kesimler hayvancılığa elverişlidir. C) Yerleşmeler daha çok 400-600 metreler arasındadır. D) 400-800 metreler arasında kuru tarım yapılmaktadır. E) Kuru tarım alanları makineli tarım yapmaya elverişlidir 2005-ÖSS Yandaki I numaralı harita bir yerin eşyükselti eğrileriyle çizilmiş “topografya haritası”; II numaralı harita ise aynı yerin, aynı ölçekte çizilmiş “arazi kullanım haritası ”dır.
- 61. Buna göre, X kentiyle hangi merkez arasındaki arazinin ötekilere göre daha engebeli olduğu söylenebilir? A) I B) II C) III D) IV E) V 2005-ÖSS Yer şekilleri karayolu uzunlukları üzerinde etkilidir. Aşağıdaki şekilde X kentiyle beş merkez arasındaki karayolu uzunlukları ve kuş uçumu uzaklıklar verilmiştir.
- 62. Deniz seviyesinden yükseklikleri aynı olan noktaları birleştirdiği düşünülen eğrilere eşyükselti eğrisi adı verilir. Bu eğrilerle çizilen haritalara topografya haritası denir. Aynı ülkenin farklı ölçeklerle çizilen iki topografya haritası, I. eşyükselti eğrilerinin sayısı, II. eşyükselti eğrileri arasındaki yükselti farkı, III. belli bir yüksekliği gösteren eşyükselti eğrisi üzerindeki yerler bakımından karşılaştırılacaktır. Bu iki haritada yukarıdakilerden hangilerinin kesinlikle aynı olması beklenir? A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve II E) II ve III 2004-ÖSS
- 63. Buna göre, yukarıdaki haritada eşyükselti eğrileri arasında verilen numaralanmış noktalardan hangilerinin yükseltileri birbirine en yakındır? A) I ve II B) I ve III C) II ve IV D) II ve V E) III ve V 2003-ÖSS Topografya haritalarında, aynı yükseklikte olan noktaların birleştirilmesiyle elde edilen eğrilere eşyükselti eğrisi denir. Birbirini izleyen iki eşyükselti eğrisi arasındaki yükselti farkı her yerde aynıdır.
- 64. Bir haritada yer alan I. bir yolun eğimi, II. bir ilin İzdüşümsel alanı, III. bir akarsuyun uzunluğu niceliklerinden hangileri haritanın ölçeğinden yararlanılarak hesaplanabilir? A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve II E) II ve III 2002-ÖSS
- 65. Bir fiziki haritada Çukurova ile Konya Ovası’nın farklı renklerle belirtilmiş olması, bu ovaların aşağıdakilerden hangisi bakımından farklı olduğunu gösterir? A) Yıllık yağış tutarı B) Yükselti C) Yüzölçümü D) Jeolojik yapı E) Toprak türü 2000-ÖSS Ders Kitabı Testleri Diğer ÖSYM soruları için tıklayınız Eba Testleri