TIẾP CẬN HÌNH ẢNH
 CT SCAN SỌ NÃO


       ThS BS Đinh Hữu Hùng
             11-2009
DI C AÊN   NMN
NAÕO       NAÕO
S - suprasellar cistern
Po - pons
               NỘI DUNG TRÌNH BÀY
P - cerebral peduncles
(midbrain)

       Đại cương về CT Scan sọ não
M - medulla
C - quadrigeminal plate
(superior and inferior colliculi) cơ bản
       Giải phẫu học
       Quy trình chung đọc CT Scan sọ não
V - fourth ventricle
       CT Scan trong một số bệnh lý:
Q - quadrigeminal cistern
       * Đột quỵ (tai biến mạch máu não)
       * U não
       * Viêm-Nhiễm
       * Chấn thương
       * Một số bệnh lý khác.
ĐẠI CƯƠNG VỀ CT SỌ NÃO
LỊCH SỬ




                           18 9 5 W . C .
                           R o e ntg e n
                           p h a ù t h ie ä n t ia
                           X



       W.C.Roentgen
(1845-1923)
LỊCH SỬ

• 4 /19 7 2 : H o u n s f i e l d g i ô ù i
t h ie ä u m a ù y C T ñ a à u t ie â n
•    19 7 9 :     H o u n s f ie ld     và
C o r m a r : N o b e l Y h o ïc
The Nobel Prize in Medicine 1979




                                Godfrey N. Hounsfield
Allan M. Cormack
                                London, United Kingdom
Tufts University Medford, USA
Kỹ thuật CT Scan
N g u y e â n ly ù
    t a ïo h ìn h
Tuyø möùc ñoä caûn
tia X, caùc vuøng
khaùc     nhau     coù
ñaäm ñoä khaùc
nhau
ÑAÄM ÑOÄ
Ñaäm ñoä cao (Hyperdensity)
Ñaäm ñoä thaáp (Hypodensity)
Ñoàng ñaäm ñoä (Isodensity)
Sừng trán não
                           thất bên

 Nhân đậu
                           Nhân đuôi
                           Vách trong suốt
Cánh tay sau
bao trong
                           Bể trên tiểu não
    Đồi thị



                           Thùy nhộng




               Thùy chẩm
C a á u truùc
     HU
Xö ô ng
10 0 0
Vo â i                  Ña ä m ñoä
10 0                    c a ùc c a á u
C ha ûy ma ùu c a á p   truùc no ä i
        85                   s oï

C ha á t xa ùm
    3 5 -4 0
C ha á t   tra é ùng
ÑAÄM ÑOÄ CAO

Ñoùng voâi bình thöôøng Ñoùng voâi baát
                        thöôøng
Maøng cöùng
                        Maùu ñoâng
Ñaùm roái maïch maïc
                        Protein cao (dòch nang)
Maïch maùu
                        Maät ñoä teá baøo cao
                        (meningioma)
ÑAÄM ÑOÄ
             THAÁP
Dòch naõo tuyû   Phuø naõo
Môõ hoác maét    Dòch (nang)
Khí xoang        Môõ
                 Khí (chaán thöông,
                 abscess)
G IA Û I P H A Ã U C T
    S OÏ NAÕO
S - suprasellar cistern
Po - pons
P - cerebral peduncles
(midbrain)
M - medulla
C - quadrigeminal plate
(superior and inferior colliculi)


V - fourth ventricle
Q - quadrigeminal cistern
G IA Û I P H A Ã U T R E Â N C A Ù C L Ô Ù P
                   C AÉT


   D U Ø N G H E Ä TH O Á N G N A Õ O
        TH A Á T L A Ø M M O Á C :

      N a õ o tha á t    be â n.
      N a õ o tha á t    III.
      N a õ o tha á t    IV .
      D òc h na õo       tu û y &
c a ùc be å na õo
H E Ä TH O Á N G N A Õ O
        TH A ÁT
Cắt qua não thất IV
Cắt qua não thất III
Cắt qua thân
não thất bên
Cắt qua trên
não thất bên
Vùng nhân nền
G ia û i
         pha ã u


                  6
                   6         2 1
                            2
                           1
                                3
                       5
                                 3
                       5   4
                            4




( 1) : B a o t r o n g     (5 ): Naõo
(2 ): Ñaàu                 t h a á t III
nha â n ñuoâ i             (6 ): S öøng
(3 ): Nha â n              tra ù n na õ o
Liềm não




Trung tâm bán
bầu dục
Thùy trán


               Thể chai
Sừng trước
não thất bên
               Thùy đính


 Mạng màng
 mạch
               Não thất IV


Sừng sau não
thất bên
Đầu nhân đuôi




               Nhân đậu




Đồi thị




             Bao trong
Sừng trán não
                           thất bên

 Nhân đậu
                           Nhân đuôi
                           Vách trong suốt
Cánh tay sau
bao trong
                           Bể trên tiểu não
    Đồi thị



                           Thùy nhộng




               Thùy chẩm
Sừng trán não
                 thất bên

                 Nhân đuôi

                 Nhân đậu
 Tay trước bao
 trong           Não thất III

                 Khe Sylvius
 Khe Sylvius
                 Thùy đảo

Cống Sylvius
                 Củ trung não

                 Bể củ trung não

                 Tiểu não
Thùy trán




Khe liên bán cầu



Não thất III


Bể liên cuống não


Cuống não


Tiểu não
Liềm não

                  Thùy trán



                  Khe Sylvius

    Khe Sylvius   Bể trên yên

Thùy thái dương   Cầu não
                  Lều tiểu não

                  Não thất IV


                  Tiểu não
Liềm não
 Thùy trán


Tuyến yên    Lưng yên


             Thùy thái dương

             Bể trước cầu não

             Xương chủm



             Não thất IV

             Tiểu não
QUY TRÌNH ĐỌC
       CT SCAN SỌ NÃO
Có nhiều cách khác nhau:
- Từ ngoài vào trong
- Phần cứng đến phần mềm
- Trên lều đến dưới lều
- Hình thái đến nhu mô
Tuy nhiên để có tính ứng dụng cao, chúng
ta có thể phân tích phim theo qui trình:
Hình thái đến nhu mô
QUY TRÌNH ĐỌC
      CT SCAN SỌ NÃO
Hình thái:
- Đường giữa
- Hệ thống não thất
- Các khe, rãnh vỏ não
- Các bể chứa DNT
Nhu mô: Khảo sát đậm độ. Chú ý: Tùy
theo cấu trúc khác nhau mà có đậm độ
khác nhau.
C T S C AN S OÏ
    NAÕO
TR O N G Ñ O ÄT
      QUÎ
Giá trị chẩn đoán của CT Scan
Lâm sàng không phân biệt được nhồi máu
não và xuất huyết não một cách chắc chắn
CT Scan phát hiện ngay các hình ảnh xuất
huyết não, xuất huyết màng não (95%)
CT Scan có thể phát hiện các hình ảnh bất
thường trong vòng 3 giờ sau khi nhồi máu
não (50%)
Xét nghiệm giúp chẩn đoán nhanh, chính xác,
an toàn
CÁC BƯỚC ĐỌC CT SCAN


Có xuất huyết hay không ?
Có các vùng nhồi máu cũ hay nhồi máu yên
lặng không ?
Có dấu hiệu huyết khối trong lòng động
mạch hay không ?
Các dấu hiệu sớm cũa nhồi máu ?
Ðánh giá độ rộng cũa tổn thương
ĐỘT QUỴ THIẾU MÁU
 NÃO CỤC BỘ CẤP
Vùng thiếu máu




                 Vùng hoại tử
Vùng phân bố động mạch




Não trước           Não giữa         Não sau
Vùng phân bố động mạch
Ä N H A ÏY C U Û A C T Ñ O Á I V Ô
    Ñ O Ä T Q U Î TM N C B C
       Ngaøy ñaàu         48%
       Ngaøy 1-2
 59%
       Ngaøy 7-10         66%
       Ngaøy 10-11        74%
H ÌN H A Û N H C T Ñ O Ä T Q U Î
TM N C B C
 G ia i ñ o a ïn t o á i c a á p ( < 6 g iô ø )

- Bình thöôøng (50-60%)
- Daáu taêng ñaäm ñoä ñoäng maïch 25-50 %
- Giaûm ñaäm ñoä nhaân ñaäu
Hình ảnh tăng đậm độ động mạch não giữa kiểm chứng bằng DSA
Đầu nhân đuôi




               Nhân đậu




Đồi thị




             Bao trong
GIAI ÑOAÏN CAÁP
       GIAI ÑOAÏN CAÁP SÔÙM (6-24 GIÔØ)

   -Giaûm ñaäm ñoä ôû haïch neàn
   -Maát ranh giôùi chaát traéng – xaùm
   -Daáu daûi baêng thuyø ñaûo (insular ribbon
sign)
   -Xoaù raõnh naõo
   -Khoâng thaáy baát thöôøng
Mờ Khe Sylvius

                 Khe Sylvius




    Không thấy
Mờ rãnh vỏ não và giảm đậm độ
GIAI ÑOAÏN CAÁP MUOÄN (1-3 NGAØY)

* Khoâng coù caûn quang:
-Giaûm ñaäm ñoä hình cheâm vôùi neàn
roäng ôû voû naõo, theo vuøng phaân boá
maïch maùu (do phuø ñoäc teá baøo vaø
phuø maïch maùu)
-Hieäu öùng choaùn choã (23-75%) do phuø
neà
* Coù caûn quang:
-Taêng quang cuoän voû naõo
Toån thöông ñoäng maïch naõo?
Nhồi máu watershed




    Borderzone infarction
GIAI ÑOAÏN BAÙN CAÁP
    GIAI ÑOAÏN BAÙN CAÁP SÔÙM (4-7
                 ngaøy)
* NCCT
-Vuøng giaûm ñaäm ñoä ít roõ hôn hieän
töôïng söông môø ‘fogging phenomenon’)
-Hieäu öùng choaùn choå , phuø neà coøn
tieáp tuïc
* CECT
-Taêng quang cuoän voû naõo
GIAI ÑOAÏN BAÙN CAÁP
 GIAI ÑOAÏN BAÙN CAÁP SÔÙM (4-7
                 ngaøy)
Fogging effect: Hiện tượng đồng đậm độ
vùng nhồi máu ở ngày 14-21 do tăng thực
bào hoặc xuất huyết vi thể, khi đó vùng
nhồi máu rất khó nhận thấy.
Một số trường hợp có hiện tượng tăng
quang do xuất huyết trong vùng nhồi máu
vào sau ngày thứ ba.
Fogging Effect




24 giờ        11 ngày     4 tháng
GIAI ÑOAÏN BAÙN CAÁP MUOÄN (1-8
 tuaàn)
  - Hieäu öùng choaùn choã giaûm
  - Taêng quang nhu moâ tieáp tuïc
  - Taêng quang vieàn, ñaùm hoaëc ôû caùc
  cuoän voû naõo gaëp ôû tuaàn 2- 8 do vôõ
  haøng raøo maïch maùu naõo vaø taêng
  töôùi maùu xa xæ (luxury perfusion).

Nhaàm laãn vôùi dò daïng maïch maùu naõo
Nhuõn naõo caáp ><baùn caáp
Dò daïng maïch maùu naõo
GIAI ÑOAÏN MAÕN (>8 tuaàn)

- OÅ ñaäm ñoä dòch ôû vuøng toån
thöông
- Teo naõo ( roäng naõo thaát, raõnh
naõo )
Nhồi máu não cũ
Xuất huyết sau
nhồi máu
Nhồi máu vùng nuôi ĐM não giữa
Nhồi máu vùng nuôi động mạch não
              sau
C H AÅN Ñ O AÙN
 P H A Â N B IE Ä T
DI C AÊN   NMN
NAÕO       NAÕO
X U A Á T H U YE Á T
       NAÕO
Phát hiện xuất huyết

Xuất huyết là các vùng tăng đậm độ và có thể thấy
trong các bệnh lý:
    Tụ máu ngoài màng cứng,
    Tụ máu dưới màng cứng
    Xuất huyết màng não
    Xuất huyết não thất
    Xuất huyết trong não
Phân biệt hoá vôi và xuất huyết nhỏ vùng nhân nền
Phân biệt xuất huyết cầu não với hình ảnh nhiễu
L e â V a ê n H . , N a m , 4 4 t u o å i,
  X u a á t h u ye á t th a â n n a õ o
T r a à n t h ò S . , N ö õ , 7 3 t u o å i,
X U A Á T H U YE Á T T H A Â N
           NAÕO
X U A Á T H U YE Á T T H A Â N
           NAÕO
B u ø i v a ê n L . , N a m , 4 5 t u o å i, X u a á t h u y e á t n h a â n b e ø o -
           b a o tro ng ( P ) c o ù tra ø n ma ùu na õ o tha á t
B u ø i V a ê n L . , N a m , 4 5 t u o å i, X u a á t
N g u y e ã n V a ê n L . , N a m , 6 7 t u o å i,
  X u a á t h u ye á t th a ù i d ö ô n g ( P ) /
N g u y e ã n T h ò Q . , N ö õ , 4 9 t u o å i, X u a á t
           h u ye á t n h a â n b e ø o ( T)
N g u y e ã n H o a ø n g H . , N a m , 2 2 t u o å i,
          X u a á t h u ye á t tr a ù n ( P )
Thể tích xuất huyết
(A x B x C)/2
A và B là 2 đường thẳng góc trên
lát cắt có số lượng xuất huyết lớn
nhất
C là tổng số lát cắt có xuất huyết x
bề dày của lát cắt
Ex: 4cm x 5.5 cm by (8 x 5mm
slices)/2
– 4 x 5.5 x 4/2 = 45cc
Xua á t
h u ye á t
n a õ o g ia i
ñ o a ïn b a ù n
c aáp
Ñ o a ø n t h ò S . , N ö õ , 8 0 t u o å i, X u a á t
     h u ye á t k h o a n g d ö ô ù i n h e ä n
M a ùu tuï
tro ng na õ o   Glioblastoma
Ñ o a ø n t h ò S . , N ö õ , 8 0 t u o å i, X u a á t
     h u ye á t k h o a n g d ö ô ù i n h e ä n
Thoaùt vò naõo döôùi
lieàm
Di leäch ñöôøng
Thoaùt vò naõo xuyeân leàu treân
Có xuất huyết hay không ?
Có xuất huyết hay không ?




Xuất huyết màng não   Máu tụ ngoài màng   Máu tụ dưới màng
                            cứng                cứng
Phân biệt xuất huyết và vôi hóa


Vôi hóa đối xứng, không có hiện tượng phù
não và không có hiệu ứng choán chỗ
Xuất huyết không đối xứng, có phù não chung
quanh và có hiệu ứng choán chổ
Ðo mức độ cản quang
Vôi hóa        > 120 Hu
Xuất huyết     = 40-90 Hu
Xuất huyết hay vôi hóa ?
Xuất huyết hay artefact ?
XUAÁT HUYEÁT KHOANG DÖÔÙI
          NHEÄN
  (Subarachnoid hemorrhage)
XUAÁT HUYEÁT KHOANG DÖÔÙI NHEÄN




          EDH
XUAÁT
HUYEÁT
TRONG
 NAÕO
 THAÁT
Di caên K phoåi
K E ÁT
                LUAÄN
•* CT Scan sọ não rất có giá trị trong chẩn đoán,
điều trị và theo dõi các bệnh lý nội sọ
* Để Ñoïc phim CT soï naõo cần:
     - Naém vững giaûi phaãu
     - Phaùt hieän baát thöôøng
     - Moâ taû hình aûnh
       -Chaån ñoaùn beänh lyù (döïa theâm thoâng
tin laâm saøng vaø caän laâm saøng khaùc)
X IN C H A Â N T H A Ø N H
Thí dụ về cửa sổ
In head CT, 3 windows are commonly used




BRAIN window      BONE window      SUBDURAL window
   W:80 L:40        W:2500 L:480       W:350 L:90
Hounsfield Unit (HU)

Different substances have different relative densities and
thus, different Hounsfield units
–   Air: -1000 HU
–   Fat: -50 HU
–   Water: 0 HU
–   Soft tissue: +40 HU
–   Blood: +40-80 HU
–   Stones: +100 to +400 HU
–   Bone: +1000 HU


Therefore, if you’re not sure what you’re looking at,
measure its Hounsfield Unit!
Mật độ của máu theo thời gian
              trong tụ máu dưới màng cứng




                                                  Hypodense
Hyperdense               Isodense                 blood
blood                    blood



              Acute                 Sub-acute                 Chronic
             (<3 days)              (3-14 days)               (>14 days)
6. xoang(Sinuses)
Mở cửa sổ xương
Xác định(click on the names to see their location)
 – Superior Saggital Sinus
 – Frontal Sinus
 – Ethmoid Sinus

 – Sphenoid Sinus

 – Maxillary Sinus
Xoang

    Đánh giá bất cứ xoang nào:


fluid in sinuses
(notice the air/fluid level)




                               sinusitis   normal
CT đầu không cản quang
Chẩn đoán hình ảnh phổ biến
trong cấp cứu
–   Thực hiện nhanh, kết quả vài phút
–   Không cần tĩnh mạch
–   Thuận lợi 24 giờ/ngày
–   Không chống chỉ định
–    Rất nhạy đánh giá một số bệnh
    đặc biệt
CT đầu không cản quang
Lợi ích:
– tiêu chuẩn vàng xuất huyết cấp
– rất tốt dẫn chứng hiệu ứng khối (mass effect) và thoá
 vị
– thấy được thiếu máu cấp, u, nhiễm trùng khu trú
– thấy được vỡ họp sọ
CT đầu không cản quang
Bất lợi
– rất ít thấy bệnh lý hố sau, đặc biệt thiếu máu
– rất khó chẩn đoán khối choáng chổ trong
  hộp sọ không có hiệu ứng khối rỏ ràng
– độ nhạy không đủ để loại trừ xuất huyết dưới
  nhện
– Sẽ bỏ sót các bệnh lý chậm trể như tụ máu
  dưới màng cứng.
Đọc CT đầu
Tìm kiếm, đánh giá đầy đủ
Xem nhanh
Tìm các chi tiết
– Máu ngoài trục      ■ Mật độ mạch máu(vessel
(Extra-axial blood)   density)
– Hiệu ứng khối       ■ Cửa sổ xương
– Thiếu máu           ■ Xoang(sinuses, mastoids)
– Não thất            ■ So sánh hình ảnh cũ
occipital infarction
HIEÄU ÖÙNG CHOAÙN
         CHOÅ
T oån thöông gaây ñaåy , eùp caáu
truùc bình thöôøng noäi soï 
H ieäu öùng choaùn choå
PHAÙT HIEÄN HIEÄU ÖÙNG CHOAÙN
             CHOÅ
-C aáu truùc naõo (chaát
traéng, xaùm..)
-Ñ öôøng giöõa
-N aõo thaát, beå naõo,
raõnh naõo
-M aïch maùu
Thoaùt vò naõo döôùi
lieàm
Di leäch ñöôøng
THOAÙT VÒ NAÕO

T hoaùt vò naõo laø söï ñeø ñaåy
toå chöùc naõo töø khoang naøy
sang khoang khaùc trong noäi
soï
Caáu truùc lieàm-
leàu naõo vaø
khoang noäi soï
THOAÙT VÒ NAÕO
-Thoaùt vò döôùi lieàm (Subfalcial H.)
-Thoaùt vò xuyeân leàu (Transtentorial
H.)
    +Treân xuoáng döôùi
    +Döôùi leân treân
-Thoaùt vò haïnh nhaân tieåu naõo
(Tonsilar H.)
Thoaùt vò
naõo
Thoaùt vò naõo xuyeân leàu treân
NAÕO UÙNG THUÛY

-Daõn heä thoáng naõo thaát
-Giaûm ñaäm ñoä chaát traéng
quanh naõo thaát
-Daõn treân choå taéc Vò trí
taéc nghẽn

Huong dan doc ct scan so nao

  • 1.
    TIẾP CẬN HÌNHẢNH CT SCAN SỌ NÃO ThS BS Đinh Hữu Hùng 11-2009
  • 2.
    DI C AÊN NMN NAÕO NAÕO
  • 3.
    S - suprasellarcistern Po - pons NỘI DUNG TRÌNH BÀY P - cerebral peduncles (midbrain) Đại cương về CT Scan sọ não M - medulla C - quadrigeminal plate (superior and inferior colliculi) cơ bản Giải phẫu học Quy trình chung đọc CT Scan sọ não V - fourth ventricle CT Scan trong một số bệnh lý: Q - quadrigeminal cistern * Đột quỵ (tai biến mạch máu não) * U não * Viêm-Nhiễm * Chấn thương * Một số bệnh lý khác.
  • 5.
    ĐẠI CƯƠNG VỀCT SỌ NÃO
  • 6.
    LỊCH SỬ 18 9 5 W . C . R o e ntg e n p h a ù t h ie ä n t ia X W.C.Roentgen (1845-1923)
  • 7.
    LỊCH SỬ • 4/19 7 2 : H o u n s f i e l d g i ô ù i t h ie ä u m a ù y C T ñ a à u t ie â n • 19 7 9 : H o u n s f ie ld và C o r m a r : N o b e l Y h o ïc
  • 8.
    The Nobel Prizein Medicine 1979 Godfrey N. Hounsfield Allan M. Cormack London, United Kingdom Tufts University Medford, USA
  • 9.
  • 11.
    N g uy e â n ly ù t a ïo h ìn h Tuyø möùc ñoä caûn tia X, caùc vuøng khaùc nhau coù ñaäm ñoä khaùc nhau
  • 12.
    ÑAÄM ÑOÄ Ñaäm ñoäcao (Hyperdensity) Ñaäm ñoä thaáp (Hypodensity) Ñoàng ñaäm ñoä (Isodensity)
  • 13.
    Sừng trán não thất bên Nhân đậu Nhân đuôi Vách trong suốt Cánh tay sau bao trong Bể trên tiểu não Đồi thị Thùy nhộng Thùy chẩm
  • 16.
    C a áu truùc HU Xö ô ng 10 0 0 Vo â i Ña ä m ñoä 10 0 c a ùc c a á u C ha ûy ma ùu c a á p truùc no ä i 85 s oï C ha á t xa ùm 3 5 -4 0 C ha á t tra é ùng
  • 17.
    ÑAÄM ÑOÄ CAO Ñoùngvoâi bình thöôøng Ñoùng voâi baát thöôøng Maøng cöùng Maùu ñoâng Ñaùm roái maïch maïc Protein cao (dòch nang) Maïch maùu Maät ñoä teá baøo cao (meningioma)
  • 18.
    ÑAÄM ÑOÄ THAÁP Dòch naõo tuyû Phuø naõo Môõ hoác maét Dòch (nang) Khí xoang Môõ Khí (chaán thöông, abscess)
  • 19.
    G IA ÛI P H A Ã U C T S OÏ NAÕO
  • 20.
    S - suprasellarcistern Po - pons P - cerebral peduncles (midbrain) M - medulla C - quadrigeminal plate (superior and inferior colliculi) V - fourth ventricle Q - quadrigeminal cistern
  • 22.
    G IA ÛI P H A Ã U T R E Â N C A Ù C L Ô Ù P C AÉT D U Ø N G H E Ä TH O Á N G N A Õ O TH A Á T L A Ø M M O Á C :  N a õ o tha á t be â n.  N a õ o tha á t III.  N a õ o tha á t IV .  D òc h na õo tu û y & c a ùc be å na õo
  • 23.
    H E ÄTH O Á N G N A Õ O TH A ÁT
  • 27.
    Cắt qua nãothất IV
  • 28.
    Cắt qua nãothất III
  • 29.
  • 30.
  • 31.
  • 32.
    G ia ûi pha ã u 6 6 2 1 2 1 3 5 3 5 4 4 ( 1) : B a o t r o n g (5 ): Naõo (2 ): Ñaàu t h a á t III nha â n ñuoâ i (6 ): S öøng (3 ): Nha â n tra ù n na õ o
  • 37.
    Liềm não Trung tâmbán bầu dục
  • 38.
    Thùy trán Thể chai Sừng trước não thất bên Thùy đính Mạng màng mạch Não thất IV Sừng sau não thất bên
  • 39.
    Đầu nhân đuôi Nhân đậu Đồi thị Bao trong
  • 40.
    Sừng trán não thất bên Nhân đậu Nhân đuôi Vách trong suốt Cánh tay sau bao trong Bể trên tiểu não Đồi thị Thùy nhộng Thùy chẩm
  • 41.
    Sừng trán não thất bên Nhân đuôi Nhân đậu Tay trước bao trong Não thất III Khe Sylvius Khe Sylvius Thùy đảo Cống Sylvius Củ trung não Bể củ trung não Tiểu não
  • 42.
    Thùy trán Khe liênbán cầu Não thất III Bể liên cuống não Cuống não Tiểu não
  • 43.
    Liềm não Thùy trán Khe Sylvius Khe Sylvius Bể trên yên Thùy thái dương Cầu não Lều tiểu não Não thất IV Tiểu não
  • 44.
    Liềm não Thùytrán Tuyến yên Lưng yên Thùy thái dương Bể trước cầu não Xương chủm Não thất IV Tiểu não
  • 45.
    QUY TRÌNH ĐỌC CT SCAN SỌ NÃO Có nhiều cách khác nhau: - Từ ngoài vào trong - Phần cứng đến phần mềm - Trên lều đến dưới lều - Hình thái đến nhu mô Tuy nhiên để có tính ứng dụng cao, chúng ta có thể phân tích phim theo qui trình: Hình thái đến nhu mô
  • 46.
    QUY TRÌNH ĐỌC CT SCAN SỌ NÃO Hình thái: - Đường giữa - Hệ thống não thất - Các khe, rãnh vỏ não - Các bể chứa DNT Nhu mô: Khảo sát đậm độ. Chú ý: Tùy theo cấu trúc khác nhau mà có đậm độ khác nhau.
  • 48.
    C T SC AN S OÏ NAÕO TR O N G Ñ O ÄT QUÎ
  • 49.
    Giá trị chẩnđoán của CT Scan Lâm sàng không phân biệt được nhồi máu não và xuất huyết não một cách chắc chắn CT Scan phát hiện ngay các hình ảnh xuất huyết não, xuất huyết màng não (95%) CT Scan có thể phát hiện các hình ảnh bất thường trong vòng 3 giờ sau khi nhồi máu não (50%) Xét nghiệm giúp chẩn đoán nhanh, chính xác, an toàn
  • 50.
    CÁC BƯỚC ĐỌCCT SCAN Có xuất huyết hay không ? Có các vùng nhồi máu cũ hay nhồi máu yên lặng không ? Có dấu hiệu huyết khối trong lòng động mạch hay không ? Các dấu hiệu sớm cũa nhồi máu ? Ðánh giá độ rộng cũa tổn thương
  • 51.
    ĐỘT QUỴ THIẾUMÁU NÃO CỤC BỘ CẤP
  • 52.
    Vùng thiếu máu Vùng hoại tử
  • 55.
    Vùng phân bốđộng mạch Não trước Não giữa Não sau
  • 56.
    Vùng phân bốđộng mạch
  • 57.
    Ä N HA ÏY C U Û A C T Ñ O Á I V Ô Ñ O Ä T Q U Î TM N C B C Ngaøy ñaàu 48% Ngaøy 1-2 59% Ngaøy 7-10 66% Ngaøy 10-11 74%
  • 58.
    H ÌN HA Û N H C T Ñ O Ä T Q U Î TM N C B C G ia i ñ o a ïn t o á i c a á p ( < 6 g iô ø ) - Bình thöôøng (50-60%) - Daáu taêng ñaäm ñoä ñoäng maïch 25-50 % - Giaûm ñaäm ñoä nhaân ñaäu
  • 60.
    Hình ảnh tăngđậm độ động mạch não giữa kiểm chứng bằng DSA
  • 61.
    Đầu nhân đuôi Nhân đậu Đồi thị Bao trong
  • 62.
    GIAI ÑOAÏN CAÁP GIAI ÑOAÏN CAÁP SÔÙM (6-24 GIÔØ) -Giaûm ñaäm ñoä ôû haïch neàn -Maát ranh giôùi chaát traéng – xaùm -Daáu daûi baêng thuyø ñaûo (insular ribbon sign) -Xoaù raõnh naõo -Khoâng thaáy baát thöôøng
  • 64.
    Mờ Khe Sylvius Khe Sylvius Không thấy
  • 65.
    Mờ rãnh vỏnão và giảm đậm độ
  • 66.
    GIAI ÑOAÏN CAÁPMUOÄN (1-3 NGAØY) * Khoâng coù caûn quang: -Giaûm ñaäm ñoä hình cheâm vôùi neàn roäng ôû voû naõo, theo vuøng phaân boá maïch maùu (do phuø ñoäc teá baøo vaø phuø maïch maùu) -Hieäu öùng choaùn choã (23-75%) do phuø neà * Coù caûn quang: -Taêng quang cuoän voû naõo
  • 68.
  • 72.
    Nhồi máu watershed Borderzone infarction
  • 73.
    GIAI ÑOAÏN BAÙNCAÁP GIAI ÑOAÏN BAÙN CAÁP SÔÙM (4-7 ngaøy) * NCCT -Vuøng giaûm ñaäm ñoä ít roõ hôn hieän töôïng söông môø ‘fogging phenomenon’) -Hieäu öùng choaùn choå , phuø neà coøn tieáp tuïc * CECT -Taêng quang cuoän voû naõo
  • 74.
    GIAI ÑOAÏN BAÙNCAÁP GIAI ÑOAÏN BAÙN CAÁP SÔÙM (4-7 ngaøy) Fogging effect: Hiện tượng đồng đậm độ vùng nhồi máu ở ngày 14-21 do tăng thực bào hoặc xuất huyết vi thể, khi đó vùng nhồi máu rất khó nhận thấy. Một số trường hợp có hiện tượng tăng quang do xuất huyết trong vùng nhồi máu vào sau ngày thứ ba.
  • 75.
    Fogging Effect 24 giờ 11 ngày 4 tháng
  • 76.
    GIAI ÑOAÏN BAÙNCAÁP MUOÄN (1-8 tuaàn) - Hieäu öùng choaùn choã giaûm - Taêng quang nhu moâ tieáp tuïc - Taêng quang vieàn, ñaùm hoaëc ôû caùc cuoän voû naõo gaëp ôû tuaàn 2- 8 do vôõ haøng raøo maïch maùu naõo vaø taêng töôùi maùu xa xæ (luxury perfusion). Nhaàm laãn vôùi dò daïng maïch maùu naõo
  • 77.
    Nhuõn naõo caáp><baùn caáp
  • 78.
    Dò daïng maïchmaùu naõo
  • 79.
    GIAI ÑOAÏN MAÕN(>8 tuaàn) - OÅ ñaäm ñoä dòch ôû vuøng toån thöông - Teo naõo ( roäng naõo thaát, raõnh naõo )
  • 80.
  • 81.
  • 82.
    Nhồi máu vùngnuôi ĐM não giữa
  • 83.
    Nhồi máu vùngnuôi động mạch não sau
  • 84.
    C H AÅNÑ O AÙN P H A Â N B IE Ä T
  • 86.
    DI C AÊN NMN NAÕO NAÕO
  • 87.
    X U AÁ T H U YE Á T NAÕO
  • 88.
    Phát hiện xuấthuyết Xuất huyết là các vùng tăng đậm độ và có thể thấy trong các bệnh lý: Tụ máu ngoài màng cứng, Tụ máu dưới màng cứng Xuất huyết màng não Xuất huyết não thất Xuất huyết trong não Phân biệt hoá vôi và xuất huyết nhỏ vùng nhân nền Phân biệt xuất huyết cầu não với hình ảnh nhiễu
  • 92.
    L e âV a ê n H . , N a m , 4 4 t u o å i, X u a á t h u ye á t th a â n n a õ o
  • 93.
    T r aà n t h ò S . , N ö õ , 7 3 t u o å i,
  • 94.
    X U AÁ T H U YE Á T T H A Â N NAÕO
  • 95.
    X U AÁ T H U YE Á T T H A Â N NAÕO
  • 96.
    B u øi v a ê n L . , N a m , 4 5 t u o å i, X u a á t h u y e á t n h a â n b e ø o - b a o tro ng ( P ) c o ù tra ø n ma ùu na õ o tha á t
  • 97.
    B u øi V a ê n L . , N a m , 4 5 t u o å i, X u a á t
  • 98.
    N g uy e ã n V a ê n L . , N a m , 6 7 t u o å i, X u a á t h u ye á t th a ù i d ö ô n g ( P ) /
  • 99.
    N g uy e ã n T h ò Q . , N ö õ , 4 9 t u o å i, X u a á t h u ye á t n h a â n b e ø o ( T)
  • 100.
    N g uy e ã n H o a ø n g H . , N a m , 2 2 t u o å i, X u a á t h u ye á t tr a ù n ( P )
  • 102.
    Thể tích xuấthuyết (A x B x C)/2 A và B là 2 đường thẳng góc trên lát cắt có số lượng xuất huyết lớn nhất C là tổng số lát cắt có xuất huyết x bề dày của lát cắt Ex: 4cm x 5.5 cm by (8 x 5mm slices)/2 – 4 x 5.5 x 4/2 = 45cc
  • 103.
    Xua á t hu ye á t n a õ o g ia i ñ o a ïn b a ù n c aáp
  • 104.
    Ñ o aø n t h ò S . , N ö õ , 8 0 t u o å i, X u a á t h u ye á t k h o a n g d ö ô ù i n h e ä n
  • 105.
    M a ùutuï tro ng na õ o Glioblastoma
  • 106.
    Ñ o aø n t h ò S . , N ö õ , 8 0 t u o å i, X u a á t h u ye á t k h o a n g d ö ô ù i n h e ä n
  • 107.
    Thoaùt vò naõodöôùi lieàm
  • 108.
  • 109.
    Thoaùt vò naõoxuyeân leàu treân
  • 110.
    Có xuất huyếthay không ?
  • 111.
    Có xuất huyếthay không ? Xuất huyết màng não Máu tụ ngoài màng Máu tụ dưới màng cứng cứng
  • 112.
    Phân biệt xuấthuyết và vôi hóa Vôi hóa đối xứng, không có hiện tượng phù não và không có hiệu ứng choán chỗ Xuất huyết không đối xứng, có phù não chung quanh và có hiệu ứng choán chổ Ðo mức độ cản quang Vôi hóa > 120 Hu Xuất huyết = 40-90 Hu
  • 113.
    Xuất huyết hayvôi hóa ?
  • 114.
  • 115.
    XUAÁT HUYEÁT KHOANGDÖÔÙI NHEÄN (Subarachnoid hemorrhage)
  • 116.
    XUAÁT HUYEÁT KHOANGDÖÔÙI NHEÄN EDH
  • 118.
  • 119.
    Di caên Kphoåi
  • 120.
    K E ÁT LUAÄN •* CT Scan sọ não rất có giá trị trong chẩn đoán, điều trị và theo dõi các bệnh lý nội sọ * Để Ñoïc phim CT soï naõo cần: - Naém vững giaûi phaãu - Phaùt hieän baát thöôøng - Moâ taû hình aûnh -Chaån ñoaùn beänh lyù (döïa theâm thoâng tin laâm saøng vaø caän laâm saøng khaùc)
  • 121.
    X IN CH A Â N T H A Ø N H
  • 125.
    Thí dụ vềcửa sổ In head CT, 3 windows are commonly used BRAIN window BONE window SUBDURAL window W:80 L:40 W:2500 L:480 W:350 L:90
  • 126.
    Hounsfield Unit (HU) Differentsubstances have different relative densities and thus, different Hounsfield units – Air: -1000 HU – Fat: -50 HU – Water: 0 HU – Soft tissue: +40 HU – Blood: +40-80 HU – Stones: +100 to +400 HU – Bone: +1000 HU Therefore, if you’re not sure what you’re looking at, measure its Hounsfield Unit!
  • 127.
    Mật độ củamáu theo thời gian trong tụ máu dưới màng cứng Hypodense Hyperdense Isodense blood blood blood Acute Sub-acute Chronic (<3 days) (3-14 days) (>14 days)
  • 128.
    6. xoang(Sinuses) Mở cửasổ xương Xác định(click on the names to see their location) – Superior Saggital Sinus – Frontal Sinus – Ethmoid Sinus – Sphenoid Sinus – Maxillary Sinus
  • 129.
    Xoang Đánh giá bất cứ xoang nào: fluid in sinuses (notice the air/fluid level) sinusitis normal
  • 130.
    CT đầu khôngcản quang Chẩn đoán hình ảnh phổ biến trong cấp cứu – Thực hiện nhanh, kết quả vài phút – Không cần tĩnh mạch – Thuận lợi 24 giờ/ngày – Không chống chỉ định – Rất nhạy đánh giá một số bệnh đặc biệt
  • 131.
    CT đầu khôngcản quang Lợi ích: – tiêu chuẩn vàng xuất huyết cấp – rất tốt dẫn chứng hiệu ứng khối (mass effect) và thoá vị – thấy được thiếu máu cấp, u, nhiễm trùng khu trú – thấy được vỡ họp sọ
  • 132.
    CT đầu khôngcản quang Bất lợi – rất ít thấy bệnh lý hố sau, đặc biệt thiếu máu – rất khó chẩn đoán khối choáng chổ trong hộp sọ không có hiệu ứng khối rỏ ràng – độ nhạy không đủ để loại trừ xuất huyết dưới nhện – Sẽ bỏ sót các bệnh lý chậm trể như tụ máu dưới màng cứng.
  • 133.
    Đọc CT đầu Tìmkiếm, đánh giá đầy đủ Xem nhanh Tìm các chi tiết – Máu ngoài trục ■ Mật độ mạch máu(vessel (Extra-axial blood) density) – Hiệu ứng khối ■ Cửa sổ xương – Thiếu máu ■ Xoang(sinuses, mastoids) – Não thất ■ So sánh hình ảnh cũ
  • 134.
  • 135.
    HIEÄU ÖÙNG CHOAÙN CHOÅ T oån thöông gaây ñaåy , eùp caáu truùc bình thöôøng noäi soï  H ieäu öùng choaùn choå
  • 136.
    PHAÙT HIEÄN HIEÄUÖÙNG CHOAÙN CHOÅ -C aáu truùc naõo (chaát traéng, xaùm..) -Ñ öôøng giöõa -N aõo thaát, beå naõo, raõnh naõo -M aïch maùu
  • 137.
    Thoaùt vò naõodöôùi lieàm
  • 139.
  • 140.
    THOAÙT VÒ NAÕO Thoaùt vò naõo laø söï ñeø ñaåy toå chöùc naõo töø khoang naøy sang khoang khaùc trong noäi soï
  • 141.
    Caáu truùc lieàm- leàunaõo vaø khoang noäi soï
  • 142.
    THOAÙT VÒ NAÕO -Thoaùtvò döôùi lieàm (Subfalcial H.) -Thoaùt vò xuyeân leàu (Transtentorial H.) +Treân xuoáng döôùi +Döôùi leân treân -Thoaùt vò haïnh nhaân tieåu naõo (Tonsilar H.)
  • 143.
  • 144.
    Thoaùt vò naõoxuyeân leàu treân
  • 145.
    NAÕO UÙNG THUÛY -Daõnheä thoáng naõo thaát -Giaûm ñaäm ñoä chaát traéng quanh naõo thaát -Daõn treân choå taéc Vò trí taéc nghẽn