VSW2009 Is de overheid nog in staat te besturen marc hooghe (ku leuven)
Download as PPT, PDF0 likes250 views
VSW2009 Is de overheid nog in staat te besturen marc hooghe (ku leuven)
- 1. Is de overheid nog in staat te (be)sturen? Marc Hooghe (KU Leuven) Vlaamse Sociale Week, Blankenberge, 14.X.2009
- 2. De overheid bestuurt Graadmeter: % BNP dat door overheid gecontroleerd wordt. België: 48,7 % BNP (Eurostat, 2007) Evolutie doorheen de tijd: Invloed van de overheid op het leven van de burgers neemt nog toe (en zal verder toenemen) 40 42 44 46 48 50 52 2001 2003 2005
- 3. De overheid verplaatst zich Niet minder overheid, maar ‘verplaatsing van de politiek’ (Luc Huyse) - Impact Europese Unie, G8, … - België: specifiek geval, toenemende invloed van gewesten en gemeenschappen - Trend tot multilevel government - Proces van schaalvergroting is niet neutraal: rijkere lobbygroepen succes- voller in Europese en multilevel context dan in context van natie-staat - Grotere complexiteit geeft een voordeel aan actoren met meer hulpmiddelen
- 4. Algemeen model Burgers Politiek systeem (systemen?) - Preferenties - Eisen - Vertrouwen
- 5. Algemeen model Burgers Politiek systeem (systemen?) 1. Partijen 2. Middenveld 3. Media 4. Niets: directe democratie
- 6. Tussenschakels: 1. Partijen 0 20,000 40,000 60,000 80,000 100,000 120,000 140,000 160,000 1980 1981 1982 1983 1984 1985 1986 1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 CVP/CD&V SP/SP.A PVV/VLD VU Agalev/Groen! Vlaams Blok/Belang N-VA Spirit/Vl.Pro LDD Quintelier/Hooghe 2009
- 7. 1. Partijen a) Minder leden: ‘partij als beweging’ verdwijnt (vooral bij jongeren)
- 8. Weing vertrouwen in partijen Bron: PartiRep Verkiezingsstudie 2009, Mariën/Hooghe 3 3.5 4 4.5 5 5.5 6 6.5 V laams e reg ering V laams Parlement Fed eraal p arlement Fed erale reg ering Partijen Po litici
- 9. 1. Partijen a) Minder leden: ‘partij als beweging’ verdwijnt (vooral bij jongeren) b) Professionalisering: tot en met ‘spin doctors’ en communicatie-adviseurs c) ‘Rechtstreekse’ voorzittersverkiezingen als instrument van centralisering d) Proces van de-ideologisering
- 10. 3. Media a) media-concentratie (verder bevorderd door ICT-toepassingen) b) Algemeen proces van ontlezing Kranten in Vlaanderen, 2001-2008 naar opleidingsniveau, Vissers/Hooghe 2009
- 11. 3. Media Radionieuws voor hooggeschoolden? Radionieuws in Vlaanderen, 2001-2008, Vissers/Hooghe 2009
- 12. 3. Media Televisienieuws voor laaggeschoolden? Televisienieuws in Vlaanderen, 2001-2008, Vissers/Hooghe 2009
- 13. 3. Media Zakken de media weg in moeras van commercialisering? Bad news drives out the good news Case study: week van 5 oktober 2009 UNDP studie over migratie: géén media- aandacht JMDD “studie” over migratie: zes tv- interviews
- 14. 4. Directe democratie a) Nadeel: participatie-paradox, hoe intensiever de participatie, hoe ongelijker de deelname. Participatie voor de happy few? b) Mogelijkheid tot compromisvorming beperkter c) ‘Een referendum verlies je altijd’: tegenstem gemakkelijker mobiliseerbaar dan pro-stem d) Informatieprobleem: waar haalt burger informatie vandaan? (cfr. evolutie massamedia) )e ideaal van deliberatieve democratie: besluitvorming na deliberatie
- 15. 4. Directe democratie f) Moeilijk om te buigen tot collectieve actie en algemeen belang (cfr. werk van Elinor Ostrom, Nobelprijs Economie 2009)
- 16. 4. Directe democratie g) Specifiek Belgisch probleem: te veel verkiezingen - informatie-overload bij de burger - permanente campagne-modus bij partijen
- 17. 2. Middenveld Participatie Vlaanderen, 1998-2006: Quintelier & Hooghe
- 18. 2. Middenveld a) Ledenbestand en legitimiteit blijven stabiel (wel zekere vergrijzing) b) Belgische ‘succesformule’ uniek in wereld c) Nadeel: nog steeds verzuiling/exclusieve banden? (aantasting vertrouwen door lage vetrouwensniveaus in partijen) d) Nadeel: afwezigheid in media-debat
- 19. Recapitulatie Burgers Politiek systeem (systemen?) 1. Partijen 2. Middenveld 3. Media 4. Niets: directe democratie Commercieel model: populistische verleiding?
- 20. Recapitulatie Burgers Politiek systeem (systemen?) 1. Partijen 2. Middenveld 3. Media 4. Niets: directe democratie Balans directe democratie/populisme? Beperkt vermogen belangenaggregatie/ compromisvorming
- 21. Recapitulatie Burgers Politiek systeem (systemen?) 1. Partijen 2. Middenveld 3. Media 4. Niets: directe democratie Mengvorm: problematisch
- 22. Uitdagingen a) Verplaatsing politiek: invloed Europees niveau. Druk naar professionalisering en democratisch deficiet b) Netwerkvorming: mogelijk vanuit verzuilde erfenis? Netwerkorganisatie impliceert afwezigheid bevoorrechte banden c) Compromisvorming: verzoenbaar met directe democratie en/of populisme? Compromisvorming mogelijk op basis van legitimiteit
- 24. Kwetsbaarheid 1) Participatieniveaus in Vlaanderen hoog en stabiel meeste andere Westerse landen 2) ‘Christelijke zuil’ (ruime betekenis van het woord) houdt goed stand meeste andere Westerse landen 3) Sociale bewegingen/arbeidersbeweging/ syndicalisatiegraad houdt goed stand meeste andere Westerse landen