Keuzes bij ict-beleid
'ICT voor onderwijs en kwaliteit' Onderwijsgroep Buitengewoon
Frans Schouwenburg – Kennisnet – @allfrans
Netwerk Kleine Besturen Zuidwest Nederland 2 november 2017
Frans Schouwenburg – Kennisnet – @allfrans
Kernboodschap Kennisnet
Inhoud
• Wat komt er aan, wat moet ik doen?
• Wat mag ik verwachten van teams?
• Waarin investeer ik?
1. De vraag van directeur en bestuurder
• Programma Slimmer Leren met ICT
• Visievorming en beleid – ict-puzzel
• Uitwerking op teamniveau - kwadrantgesprek
• Infra - Devicekeuzehulp
• Deskundigheid – ‘Handreiking ICT-Bekwaamheid’
2. Welke producten kunnen daarbij helpen?
Aanleiding
• alle schoolbesturen hebben een implementatie-
en investeringsplan Onderwijs en ICT
• 90% van de scholen gebruikt in 2020 dagelijks
digitaal leermateriaal in het primaire proces
• Daartoe hebben leraren voldoende ICT-
vaardigheden en zetten deze in de lespraktijk in
• Programma ‘Slimmer leren met ict’:
• PO-Raad en Kennisnet 2015 t/m 2017
Bestuursakkoord 2014:
5
Uitgelicht
Leergang veranderkunde, organisatiekunde en ICT
Aan de slag met vertalen van eigen visie naar beleid en
naar implementatie
uw eigen casus uitwerken
Begeleid door experts, zoals Marco de Witte,
veranderkundige
Mix van wetenschappelijke inzichten en praktische
toepassingen
Kosteloos meedoen - ook collega’s zijn welkom
Vier bijeenkomsten op inspirerende, centraal gelegen
locaties in Nederland. Dinsdag 12 december 2017
Dinsdag 23 januari 2018
Donderdag 22 maart 2018
Donderdag 31 mei 2018
Meer weten? Anouk Folstar: a.folstar@poraad.nl
HULPMIDDELEN BIJ KEUZES
Bestuurder/
Schoolleider
Ict-er/beleids-
medewerker
team
Visie
ICT-puzzel
Vier in Balansmonitor
Kwadrantgesprek
Kwadrantgesprek
Weten wat
werktkaarten
Deskundigheid
Handreiking ict-
bekwaamheid
Handboek Digitale
geletterdheid
Kennisrotonde
Toepassingen – leermiddelen
Programma van Eisen
2.0
Digitale
leermiddelen
vragenkaartjes
Etalage innovatieve
leermiddelen
Digitale leermiddelen
vragenkaartjes
Infrastructuur – devices
Device-
keuzehulp
Device-
keuzehulp
Infrastructuur – IBP Aanpak IBP Aanpak IBP Aanpak IBP
Infrastructuur – Connectiviteit
Inkoopcoöperatie
Eisen aan een
toekomstvaste
infrastructuur
Eisen aan een
toekomstvaste
infrastructuur
Eisen aan een
toekomstvaste
infrastructuur
Infrastructuur - Wifi
Handreiking
netwerk en wifi
0
20
40
60
80
100
% leraren
Gebruik ict-toepassingen bij meer dan de helft van de lessen
0
20
40
60
80
100
Huidig gebruik van ict-toepassingen bij meer dan de helft van de lessen in
po, vo en mbo met ambities van schoolleiders en bestuurders voor de
komende twee jaar.
leraren
schoolleiders
bestuurders
Ict-puzzel
Doel
In één uur zicht op de bouwstenen van het onderwijs
en ict-proces
In nog eens een uur uitwerken tot een gedeelde visie
op onderwijs en ict
Weten welke activiteiten nodig zijn om deze visie in de
praktijk te brengen
Idealiter doen minimaal de bestuurder, één of meerdere schoolleiders en
een (bovenschoolse) ict-coördinator mee
Online https://ict-
puzzel.kennisnet.nl/1628983739
f.schouwenburg@kennisnet.nl j.kappert@kennisnet.nl
Opzet voor een teamgesprek: In één dagdeel van visie naar ict-uitwerking
Kwadrantgesprek PO
Is dit personaliseren?
Doel:
• Positiebepaling onderwijs-aanpak op teamniveau
• Inschatting consequenties van positionering
• Komen tot gedragen uitspraken over onderwijs,
leermiddelen, vaardigheden en infrastructuur
• Verzamelen ingrediënten schoolplan en ict-plan
(ook bovenschools)
Uitgangspunt is Vier in Balans
Het kwadrant - schoolniveau
Visie op maatwerk (Het Kompas)
Handreiking ict-bekwaamheid leraren
Handreiking ict-bekwaamheid
• Antwoord op vele vragen van bestuurders en schoolleiders
• Zoveel mogelijk beredeneerd vanuit docent
• Actualisering van het Kader ICT-bekwaamheid uit 2012
Waartoe ict-bekwaam?
• Doel van een school: kwalificeren, socialiseren en persoonsvorming
• Leerlingen moeten functioneren in een sterk veranderende
maatschappij, vol technologie
• De school streeft naar het behalen van optimale onderwijsresultaten
• Een professionele leraar is de sleutelpersoon in deze ambities
• Een goed functionerende schoolorganisatie maakt dit mogelijk
1. Digitaal geletterdheid zijn is cruciaal voor iedere burger
2. Met ict kunnen kinderen meer, sneller en leuker leren
3. Bij ondeskundig gebruik kunnen ict-hulpmiddelen nadelig werken voor
leerlingen.
4. Kennis over het leerproces en gebruik van leermiddelen is de
succesfactor bij gebruik van ict
5. Een school kan niet zonder ict in de bedrijfsvoering
6. Professionaliteit stijgt flink wanneer leraren samen de lespraktijk
onderzoeken en in netwerken buiten de eigen school actief zijn
Onderbouwing vanuit onderzoek
Waarom belangrijk:
• Kunnen meedoen als burger in deze tijd.
• Om leerlingen te kunnen opleiden voor
werk
• Om als leraar het leren te kunnen
verbeteren met nieuwe leermiddelen en
hulpmiddelen
Om iedere leerling gelijke kansen in de
maatschappij te geven, is het essentieel dat
het schoolbestuur het belang van digitale
geletterdheid onderschrijft voor ALLE
leraren.
Handboek Digitale
geletterdheid
• Voor PO en VO
• Publicatie op 24 november
Waarom belangrijk:
Leersituatie
Een leraar die in staat is de juiste
inschatting te maken van een
leersituatie en daarbij een variatie aan
passende didactiek en ict-middelen
weet te kiezen, maakt mogelijk dat:
• Leerlingen tot betere leerprestaties
komen;
• De motivatie van de leerlingen
omhoog gaat;
• Leerlingen sneller leerstof kunnen
leren;
• Leerlingen beter zicht op het eigen
leerproces hebben en dus
zelfstandiger kunnen leren.
Zeer context-afhankelijk
Waarom belangrijk:
• Om ouders beter te informeren over de
ontwikkelingen van hun kind;
• Om gegevens over leerprocessen op te
kunnen slaan voor nieuwe
onderwijsinterventies en voor
vervolgopleidingen;
• Om te voldoen aan wetgeving rond
privacy en veiligheid
• Alle leraren moeten veilig en
verantwoord leren werken met de
verschillende registratie- en
communicatiesystemen, rekening
houdend met privacywetgeving
Waarom belangrijk:
• Professionele teams die samen
leren doen dat efficiënter en
beter.
• De bestuurder is
verantwoordelijk voor de
kwaliteit van onderwijs en dus
voor het gekwalificeerd zijn van
leraren voor gebruik ict-
middelen.
• De leraar is de succesfactor, maar
ook de faalfactor van het gebruik
van ict.
De ontwikkeling van deze
bekwaamheden centraal aansturen:
• Wet- en regelgeving is belangrijk bij
privacy en veiligheid.
• Centrale afspraken over de manier
waarop er met ouders en leerlingen
via digitale media wordt
gecommuniceerd
• Digitale geletterdheid is van groot
belang, dus is het belangrijk dat alle
leraren op school
basisvaardigheden bezitten.
• collectieve aanpak met trainingen
en afspraken.
Aanbeveling voor beleid
12 april 2016
• Meestal op eigen houtje en in eigen tijd
• Los van het beleid van school
• Zonder actuele aanleiding geen effecten
• Niet op HR-beleid afgestemd
• Leren van collega’s, als in een professionele
leergemeenschap gebeurt te weinig
Aanbeveling voor beleid
• Benut voordelen van een lerende
organisatie. Een belangrijk
onderdeel is het in teamverband
reflecteren op ict-inzet in
leersituaties.
Sturing vindt vooral plaats door:
• meer tijd en ruimte beschikbaar te
maken;
• meer met elkaar te praten over de
kaders en de doelen die gehaald
moeten worden.
Leraren krijgen tijd en middelen om nieuwe
onderwijsmethoden te testen en bewijzen te verzamelen
over hoe goed ze werken.
Leraren krijgen tijd en middelen om samen te werken aan
de ontwikkeling van het leerplan en aan het evalueren
van het werk van leerlingen.
We wijzen een schoolmedewerker (of twee) aan die zich
prettig voelt bij technologie en curriculumkennis heeft om
als just-in-time hulpmiddel voor leerkrachten te dienen.
We verstrekken middelen en ondersteuning aan teams
om hen te helpen de meest geschikte digitale of niet-
gedigitaliseerde leerstof te kiezen.
haalbaar hoe prioritering
haalbaar
haalbaar
haalbaar
hoe
hoe
hoe
prioritering
prioritering
prioritering
Al onze leraren moeten digitaal geletterd zijn
Al onze leraren kunnen veilig en verantwoord
communiceren met leerlingen, ouders en elkaar
haalbaar
haalbaar
hoe
hoe
prioritering
prioritering
Informatiebeveiliging en privacy
(IBP)
• Schoolbestuur (bevoegd gezag) is verantwoordelijk om IBP te regelen
• Wat moet je regelen?
• 1. Privacy:
• garandeer de privacy van leerlingen, hun ouders én medewerkers
• 2. Informatiebeveiliging:
• onderwijs moet altijd door kunnen gaan
• Waar moet je rekening mee houden (kaders):
Wetgeving: Wet bescherming persoonsgegevens, AVG, onderwijswetgeving
• Beveiligingsnorm: ISO 27001 en 27002 (internationale norm voor beveiliging)
41
Waarom moet je privacy regelen?
• Het recht op privacy is een fundamenteel
mensenrecht en grondrecht, net zoals het recht op
leven, het verbod op discriminatie, recht op een
eerlijke proces of verbod van slavernij.
• ‘het staat in de wet’, dus het moet (2018: AVG)
• compliance: accountants gaan er op controleren
• imago: datalekken, schade, risico’s
• financieel: hoge boetes, ook voor scholen!
• En… VERTROUWEN van ouders/leerlingen en
medewerkers!
42
1. organiseren
2. realiseren
3. communiceren
25 mei 2018:
invoering AVG
Hoe regel je IBP? Eenvoudig met de Aanpak IBP!
https://kn.nu/IBPonderwijs
Aanpak IBP en
webinar: zo
bescherm je je
school tegen hacks,
lekken en uitval
Leermiddelenmarkt
Vernieuwde vraagsturing
sectorraden (PvE 2.0)
onderwijskundige
doelen à maatwerk,
flexibilisering
publieke
waarden à marktwerking
privacy/beveiliging,
betrouwbaarheid
Programma van Eisen 2.0 (concept)
• Noodzakelijke – en ook door marktpartijen gewenste –
vraagarticulatie
• Marktpartijen erkennen PvE als instrument die de vraag
van het onderwijs naar randvoorwaarden voor de
leermiddelenketen aangeeft
• Met name gericht op het borgen van publieke waarden:
keuzevrijheid en marktwerking,
• PvE is impliciet ook een oproep aan het onderwijs zelf.
Ook scholen zullen het nodige moeten
• doen: privacy regelen, goede en betrouwbare infra,
curriculumbewustzijn en vaardigheden docenten, … Dus: zorgen
voor vier-in-balans. Veel scholen hebben nog maar eerste
stappen op het benutten van ict in het onderwijs gezet.
• Ambitie dat scholen dit gebruiken als basis voor hun vraag
aan leveranciers.
48
@allfrans
f.schouwenburg@kennisnet.nl

Keuzes bij ict-beleid

  • 1.
    Keuzes bij ict-beleid 'ICTvoor onderwijs en kwaliteit' Onderwijsgroep Buitengewoon Frans Schouwenburg – Kennisnet – @allfrans Netwerk Kleine Besturen Zuidwest Nederland 2 november 2017 Frans Schouwenburg – Kennisnet – @allfrans
  • 2.
  • 3.
    Inhoud • Wat komter aan, wat moet ik doen? • Wat mag ik verwachten van teams? • Waarin investeer ik? 1. De vraag van directeur en bestuurder • Programma Slimmer Leren met ICT • Visievorming en beleid – ict-puzzel • Uitwerking op teamniveau - kwadrantgesprek • Infra - Devicekeuzehulp • Deskundigheid – ‘Handreiking ICT-Bekwaamheid’ 2. Welke producten kunnen daarbij helpen?
  • 4.
    Aanleiding • alle schoolbesturenhebben een implementatie- en investeringsplan Onderwijs en ICT • 90% van de scholen gebruikt in 2020 dagelijks digitaal leermateriaal in het primaire proces • Daartoe hebben leraren voldoende ICT- vaardigheden en zetten deze in de lespraktijk in • Programma ‘Slimmer leren met ict’: • PO-Raad en Kennisnet 2015 t/m 2017 Bestuursakkoord 2014:
  • 5.
  • 6.
    Uitgelicht Leergang veranderkunde, organisatiekundeen ICT Aan de slag met vertalen van eigen visie naar beleid en naar implementatie uw eigen casus uitwerken Begeleid door experts, zoals Marco de Witte, veranderkundige Mix van wetenschappelijke inzichten en praktische toepassingen Kosteloos meedoen - ook collega’s zijn welkom Vier bijeenkomsten op inspirerende, centraal gelegen locaties in Nederland. Dinsdag 12 december 2017 Dinsdag 23 januari 2018 Donderdag 22 maart 2018 Donderdag 31 mei 2018 Meer weten? Anouk Folstar: [email protected]
  • 8.
    HULPMIDDELEN BIJ KEUZES Bestuurder/ Schoolleider Ict-er/beleids- medewerker team Visie ICT-puzzel Vierin Balansmonitor Kwadrantgesprek Kwadrantgesprek Weten wat werktkaarten Deskundigheid Handreiking ict- bekwaamheid Handboek Digitale geletterdheid Kennisrotonde Toepassingen – leermiddelen Programma van Eisen 2.0 Digitale leermiddelen vragenkaartjes Etalage innovatieve leermiddelen Digitale leermiddelen vragenkaartjes Infrastructuur – devices Device- keuzehulp Device- keuzehulp Infrastructuur – IBP Aanpak IBP Aanpak IBP Aanpak IBP Infrastructuur – Connectiviteit Inkoopcoöperatie Eisen aan een toekomstvaste infrastructuur Eisen aan een toekomstvaste infrastructuur Eisen aan een toekomstvaste infrastructuur Infrastructuur - Wifi Handreiking netwerk en wifi
  • 10.
    0 20 40 60 80 100 % leraren Gebruik ict-toepassingenbij meer dan de helft van de lessen
  • 11.
    0 20 40 60 80 100 Huidig gebruik vanict-toepassingen bij meer dan de helft van de lessen in po, vo en mbo met ambities van schoolleiders en bestuurders voor de komende twee jaar. leraren schoolleiders bestuurders
  • 12.
  • 13.
    Doel In één uurzicht op de bouwstenen van het onderwijs en ict-proces In nog eens een uur uitwerken tot een gedeelde visie op onderwijs en ict Weten welke activiteiten nodig zijn om deze visie in de praktijk te brengen Idealiter doen minimaal de bestuurder, één of meerdere schoolleiders en een (bovenschoolse) ict-coördinator mee
  • 14.
  • 15.
    [email protected] [email protected] Opzet vooreen teamgesprek: In één dagdeel van visie naar ict-uitwerking Kwadrantgesprek PO
  • 16.
  • 17.
    Doel: • Positiebepaling onderwijs-aanpakop teamniveau • Inschatting consequenties van positionering • Komen tot gedragen uitspraken over onderwijs, leermiddelen, vaardigheden en infrastructuur • Verzamelen ingrediënten schoolplan en ict-plan (ook bovenschools)
  • 18.
  • 19.
    Het kwadrant -schoolniveau
  • 20.
    Visie op maatwerk(Het Kompas)
  • 22.
  • 24.
    Handreiking ict-bekwaamheid • Antwoordop vele vragen van bestuurders en schoolleiders • Zoveel mogelijk beredeneerd vanuit docent • Actualisering van het Kader ICT-bekwaamheid uit 2012
  • 25.
    Waartoe ict-bekwaam? • Doelvan een school: kwalificeren, socialiseren en persoonsvorming • Leerlingen moeten functioneren in een sterk veranderende maatschappij, vol technologie • De school streeft naar het behalen van optimale onderwijsresultaten • Een professionele leraar is de sleutelpersoon in deze ambities • Een goed functionerende schoolorganisatie maakt dit mogelijk
  • 26.
    1. Digitaal geletterdheidzijn is cruciaal voor iedere burger 2. Met ict kunnen kinderen meer, sneller en leuker leren 3. Bij ondeskundig gebruik kunnen ict-hulpmiddelen nadelig werken voor leerlingen. 4. Kennis over het leerproces en gebruik van leermiddelen is de succesfactor bij gebruik van ict 5. Een school kan niet zonder ict in de bedrijfsvoering 6. Professionaliteit stijgt flink wanneer leraren samen de lespraktijk onderzoeken en in netwerken buiten de eigen school actief zijn Onderbouwing vanuit onderzoek
  • 29.
    Waarom belangrijk: • Kunnenmeedoen als burger in deze tijd. • Om leerlingen te kunnen opleiden voor werk • Om als leraar het leren te kunnen verbeteren met nieuwe leermiddelen en hulpmiddelen Om iedere leerling gelijke kansen in de maatschappij te geven, is het essentieel dat het schoolbestuur het belang van digitale geletterdheid onderschrijft voor ALLE leraren.
  • 30.
    Handboek Digitale geletterdheid • VoorPO en VO • Publicatie op 24 november
  • 31.
    Waarom belangrijk: Leersituatie Een leraardie in staat is de juiste inschatting te maken van een leersituatie en daarbij een variatie aan passende didactiek en ict-middelen weet te kiezen, maakt mogelijk dat: • Leerlingen tot betere leerprestaties komen; • De motivatie van de leerlingen omhoog gaat; • Leerlingen sneller leerstof kunnen leren; • Leerlingen beter zicht op het eigen leerproces hebben en dus zelfstandiger kunnen leren. Zeer context-afhankelijk
  • 32.
    Waarom belangrijk: • Omouders beter te informeren over de ontwikkelingen van hun kind; • Om gegevens over leerprocessen op te kunnen slaan voor nieuwe onderwijsinterventies en voor vervolgopleidingen; • Om te voldoen aan wetgeving rond privacy en veiligheid • Alle leraren moeten veilig en verantwoord leren werken met de verschillende registratie- en communicatiesystemen, rekening houdend met privacywetgeving
  • 33.
    Waarom belangrijk: • Professioneleteams die samen leren doen dat efficiënter en beter. • De bestuurder is verantwoordelijk voor de kwaliteit van onderwijs en dus voor het gekwalificeerd zijn van leraren voor gebruik ict- middelen. • De leraar is de succesfactor, maar ook de faalfactor van het gebruik van ict.
  • 36.
    De ontwikkeling vandeze bekwaamheden centraal aansturen: • Wet- en regelgeving is belangrijk bij privacy en veiligheid. • Centrale afspraken over de manier waarop er met ouders en leerlingen via digitale media wordt gecommuniceerd • Digitale geletterdheid is van groot belang, dus is het belangrijk dat alle leraren op school basisvaardigheden bezitten. • collectieve aanpak met trainingen en afspraken. Aanbeveling voor beleid
  • 37.
  • 38.
    • Meestal opeigen houtje en in eigen tijd • Los van het beleid van school • Zonder actuele aanleiding geen effecten • Niet op HR-beleid afgestemd • Leren van collega’s, als in een professionele leergemeenschap gebeurt te weinig
  • 39.
    Aanbeveling voor beleid •Benut voordelen van een lerende organisatie. Een belangrijk onderdeel is het in teamverband reflecteren op ict-inzet in leersituaties. Sturing vindt vooral plaats door: • meer tijd en ruimte beschikbaar te maken; • meer met elkaar te praten over de kaders en de doelen die gehaald moeten worden.
  • 40.
    Leraren krijgen tijden middelen om nieuwe onderwijsmethoden te testen en bewijzen te verzamelen over hoe goed ze werken. Leraren krijgen tijd en middelen om samen te werken aan de ontwikkeling van het leerplan en aan het evalueren van het werk van leerlingen. We wijzen een schoolmedewerker (of twee) aan die zich prettig voelt bij technologie en curriculumkennis heeft om als just-in-time hulpmiddel voor leerkrachten te dienen. We verstrekken middelen en ondersteuning aan teams om hen te helpen de meest geschikte digitale of niet- gedigitaliseerde leerstof te kiezen. haalbaar hoe prioritering haalbaar haalbaar haalbaar hoe hoe hoe prioritering prioritering prioritering Al onze leraren moeten digitaal geletterd zijn Al onze leraren kunnen veilig en verantwoord communiceren met leerlingen, ouders en elkaar haalbaar haalbaar hoe hoe prioritering prioritering
  • 41.
    Informatiebeveiliging en privacy (IBP) •Schoolbestuur (bevoegd gezag) is verantwoordelijk om IBP te regelen • Wat moet je regelen? • 1. Privacy: • garandeer de privacy van leerlingen, hun ouders én medewerkers • 2. Informatiebeveiliging: • onderwijs moet altijd door kunnen gaan • Waar moet je rekening mee houden (kaders): Wetgeving: Wet bescherming persoonsgegevens, AVG, onderwijswetgeving • Beveiligingsnorm: ISO 27001 en 27002 (internationale norm voor beveiliging) 41
  • 42.
    Waarom moet jeprivacy regelen? • Het recht op privacy is een fundamenteel mensenrecht en grondrecht, net zoals het recht op leven, het verbod op discriminatie, recht op een eerlijke proces of verbod van slavernij. • ‘het staat in de wet’, dus het moet (2018: AVG) • compliance: accountants gaan er op controleren • imago: datalekken, schade, risico’s • financieel: hoge boetes, ook voor scholen! • En… VERTROUWEN van ouders/leerlingen en medewerkers! 42
  • 43.
    1. organiseren 2. realiseren 3.communiceren 25 mei 2018: invoering AVG Hoe regel je IBP? Eenvoudig met de Aanpak IBP! https://kn.nu/IBPonderwijs
  • 44.
    Aanpak IBP en webinar:zo bescherm je je school tegen hacks, lekken en uitval
  • 46.
    Leermiddelenmarkt Vernieuwde vraagsturing sectorraden (PvE2.0) onderwijskundige doelen à maatwerk, flexibilisering publieke waarden à marktwerking privacy/beveiliging, betrouwbaarheid
  • 47.
    Programma van Eisen2.0 (concept) • Noodzakelijke – en ook door marktpartijen gewenste – vraagarticulatie • Marktpartijen erkennen PvE als instrument die de vraag van het onderwijs naar randvoorwaarden voor de leermiddelenketen aangeeft • Met name gericht op het borgen van publieke waarden: keuzevrijheid en marktwerking, • PvE is impliciet ook een oproep aan het onderwijs zelf. Ook scholen zullen het nodige moeten • doen: privacy regelen, goede en betrouwbare infra, curriculumbewustzijn en vaardigheden docenten, … Dus: zorgen voor vier-in-balans. Veel scholen hebben nog maar eerste stappen op het benutten van ict in het onderwijs gezet. • Ambitie dat scholen dit gebruiken als basis voor hun vraag aan leveranciers.
  • 48.
  • 53.