Θεραπευτική αντιμετώπιση 
της 
Παιδικής και Εφηβικής 
Σκολίωσης 
ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΣΑΠΚΑΣ 
ΑΝΑΠΛ. ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΟΡΘΟΠΑΙΔΙΚΗΣ 
ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΑΘΗΝΩΝ
ΣΣΚΚΟΟΛΛΙΙΩΩΣΣΗΗ
 ΣΣκκοολλίίωωσσηη οορρίίζζεεττααιι ηη 
ππααρρααμμόόρρφφωωσσηη ττηηςς 
ΣΣπποοννδδυυλλιικκήήςς 
ΣΣττήήλληηςς μμεε ττηηνν 
ύύππααρρξξηη ππλλααγγίίωωνν 
κκυυρρττωωμμάάττωωνν κκααττάά 
ττοο μμεεττωωππιιααίίοο 
εεππίίππεεδδοο
ΑΑιιττιιοολλοογγίίαα ΣΣκκοολλίίωωσσηηςς 
 ΙΙδδιιοοππααθθήήςς 
 ΝΝεευυρροομμυυϊϊκκήή 
 ΝΝεευυρροοππααθθηηττιικκήή 
 ΜΜυυοοππααθθηηττιικκήή 
 ΣΣυυγγγγεεννήήςς 
 ΝΝεευυρροοϊϊννωωμμάάττωωσσηη 
 ΤΤρρααυυμμααττιικκήή 
 ΝΝεεοοππλλαασσμμααττιικκέέςς εεξξεερργγαασσίίεεςς 
 ΑΑννωωμμααλλίίεεςς ττηηςς οοσσφφυυοοϊϊεερρήήςς ππεερριιοοχχήήςς 
((ΣΣπποοννδδυυλλόόλλυυσσηη ΣΣπποοννδδυυλλοολλίίσσθθηησσηη)) 
 ΛΛεειιττοουυρργγιικκήή 
 ΚΚ..ΛΛ..ΠΠ..
ΙΙδδιιοοππααθθήήςς ΣΣκκοολλίίωωσσηη
ΙΔΙΟΠΑΘΗΣ ΣΚΟΛΙΩΣΗ 
Σύγχρονες απόψεις πάνω στην 
αιτιοπαθολογία της ιδιοπαθούς 
σκολίωσης 
1. Δομικά στοιχεία της σπονδυλικής στήλης 
• Παρασπονδυλικοί μύες 
• Σύνδεσμοι και τένοντες 
• Σπόνδυλοι 
2. Ενδοκρινικό σύστημα 
3. Ισορροπία θέσης 
4. Γενετικοί παράγοντες 
5. Νευρολογικές ανωμαλίες εγκεφάλου – Κ.Ν.Σ. 
6. Κ.Λ.Π.
 ΓΓεεννεεττιικκοοίί ππααρράάγγοοννττεεςς 
((ppoollyyggeenniicc iinnhheerriittaannccee ppaatttteerrnn))
Κύφωση 
Σκολίωση 
Αδέλφια
ΣΣκκοολλίίωωσσηη 
σσυυννεεππεείίαα 
ιισσττιικκώώνν 
δδιιααττααρρααχχώώνν 
((MMaarrffaann ssyynnddrroommee)) 
DDeeffeeccttiinngg ggeennee 
ccooddiinngg ffoorr ffiibbrriilliinn 
• Fiibbrruuss ddyyssppllaacciiaa 
((bboonnee ccoollllaaggeenn aabbnnoorrmmaalliittyy)) 
• MMuussccllee ddiissoorrddeerrss 
((DDuucchheennee mmuusscclleeaarr ddiissttrroopphhyy)) 
• SSoofftt ttiissssuuee ccoollllaaggeenn ddiissoorrddeerr 
((MMaarrffaann ssyynnddrroommee))
ΝΝεευυρροο--ιιννωωμμάάττωωσσηη
ΕΕννδδοομμυυεελλιικκόόςς όόγγκκοοςς 
((ΝΝεευυρροο--ιιννωωμμάάττωωσσηη)) 
ΑΑσσττάάθθεειιαα μμεεττάά 
ππεεττααλλεεκκττοομμήή 
ΣΣκκοολλιιωωττιικκήή 
ππααρρααμμόόρρφφωωσσηη
Νευρολογικές ανωμαλίες εγκεφάλου – Κ.Ν.Σ. 
Σκολίωση ννεευυρροοππααθθηηττιικκήή 
((ααννωωττέέρροουυ κκιιννηηττιικκοούύ ννεευυρρώώνναα)) 
AArrnnoolldd –– CChhiiaarrii ssyynnddrroommee && ΣΣυυρριιγγγγοομμυυεελλίίαα
ΣΣυυγγγγεεννήήςς ΣΣκκοολλίίωωσσηη 
((ααννωωμμααλλίίεεςς σσχχηημμααττιισσμμοούύ –– δδιιααχχωωρριισσμμοούύ 
ττωωνν σσπποοννδδύύλλωωνν))
ΑΑννωωμμααλλίίαα σσχχηημμααττιισσμμοούύ ΑΑννωωμμααλλίίαα δδιιααχχωωρριισσμμοούύ -- σσχχηημμααττιισσμμοούύ
Ανωμαλίες σσττηηνν ααννάάππττυυξξηη ττωωνν 
σσπποοννδδύύλλωωνν 
((θθωωρραακκιικκήή λλόόρρδδωωσσηη –– υυπποοκκύύφφωωσσηη))
Σκολίωση – νεοπλασματική εεξξεερργγαασσίίαα 
((00σσττεεοοιιδδέέςς οοσσττέέωωμμαα))
ΚΛΙΝΙΚΗ ΕΙΚΟΝΑ
ΥΒΟΣ 
Adam’s test 
(δοκιμασία κάμψης)
ΑΚΤΙΝΟΛΟΓΙΚΟΣ 
ΕΛΕΓΧΟΣ
MMRRII
Οι συνηθέστεροι τύποι σκολιωτικής 
παραμόρφωσης 
A B C D
RRiigghhtt tthhoorraacciicc 
aappiiccaall vveerrtteebbrraa 88tthh oorr 99tthh
TThhoorraaccoolluummbbaarr ccuurrvvee 
AAppiiccaall vveerrtteebbrraa 1122tthh tthhoorraacciicc oorr 11sstt lluummbbaarr
LLuummbbaarr ccuurrvvee 
aappiiccaall vveerrtteebbrraa 22nndd lluummbbaarr
DDoouubbllee ccuurrvvee 
aappiiccaall vveerrtteebbrraa 88tthh tthhoorraacciicc aanndd 22nndd lluummbbaarr
ΣΚΟΛΙΩΣΗ 
ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ
Treatment of curves Treatment of torsion 
2D 3D
ΝΝηηππιιαακκήή –– ππααιιδδιικκήή 
σσκκοολλίίωωσσηη 
ααυυττοοθθεερρααππεευυόόμμεεννηη 
Διαφορά πλευροσπονδυλικής γγωωννίίααςς 
((σσηημμεείίοο MMEECCHHTTAA)) 
>> 2200oo <<
ΝΝηηππιιαακκήή ιιδδιιοοππααθθήήςς 
σσκκοολλίίωωσσηη εεππιιδδεειιννοούύμμεεννηη
ΕΕφφηηββιικκήή ιιδδιιοοππααθθήήςς 
σσκκοολλίίωωσσηη 
ααυυττοοθθεερρααππεευυόόμμεεννηη 
1. Συχνότερες δεξιές θωρακικές 
2. Κορίτσια > αγόρια 
3. Συχνότητα 2% – 9 % 
(Cobb > 10o)
Προγνωστικοί παράγοντες εεξξέέλλιιξξηηςς ττηηςς 
ιιδδιιοοππααθθοούύςς ππααιιδδιικκήήςς –– εεφφηηββιικκήήςς 
σσκκοολλίίωωσσηηςς
ΠΠααρράάγγοοννττεεςς πποουυ 
εεππηηρρεεάάζζοουυνν ττηηνν εεξξέέλλιιξξηη 
 ΜΜεεγγααλλύύττεερρηη ττάάσσηη εεππιιδδεείίννωωσσηηςς 
εεμμφφααννίίζζοουυνν:: 
 ΔΔιιππλλέέςς κκααμμππύύλλεεςς 
 ΑΑσσθθεεννεείίςς σσεε ννεεααρρόόττεερρηη ηηλλιικκίίαα κκααττάά ττηη 
δδιιάάγγννωωσσηη 
 ΤΤαα κκοορρίίττσσιιαα ππρριινν ττηηνν εεμμμμηηννααρρχχήή 
 ΟΟ μμιικκρρόόττεερροοςς ββααθθμμόόςς RRiisssseerr 
 ΤΤαα κκοορρίίττσσιιαα >> ααγγόόρριιαα 
1100 :: 11
ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΚΗ 
ΗΛΙΚΙΑ 
?
ΣΣηημμεείίοο RRiisssseerr
Κύρτωμα 
Μέγεθος 
κυρτώματος
(Σημείο Risser ) 
Επιδείνωση 
/ 
Ηλικία 
Επιδείνωση 
/ 
Βιολογική 
ωριμότητα
Κύρτωμα / ηλικία 
Risser / ηλικία
ΣΚΟΛΙΩΣΗ 
ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ 
4 – 6 ΜΗΝΕΣ 
> 5ο ΔΙΑΦΟΡΑ
ΑΑννεεππααρρκκήήςς 
ππααρραακκοολλοούύθθηησσηη κκααιι 
έέγγκκααιιρροοςς ααννττιιμμεεττώώππιισσηη
ΣΚΟΛΙΩΣΗ 
ΑΣΚΗΣΗ
SCOLIOSIS AND ITS CONSERVATIVE 
TREATMENT POSSIBILITIES. 
Συχνότητα 0,3% – 13,3% 
Κηδεμόνες α) Ένδειξη σε κυρτώματα 25° – 45° 
β) Ταχέως επιδεινούμενα κυρτώματα 
μικρότερα των 25° 
Άσκηση Η αποτελεσματικότητα των ασκήσεων 
σε άτομα με ιδιοπαθή σκολίωση δεν 
έχει αποδειχθεί 
Ebenbichler G. et al, 1994 
Universitat Klinik für Physikahische 
Medizin und Rehabilitation, Wien
ΚΗΔΕΜΟΝΕΣ 
ΙΙδδιιοοππααθθήήςς 
εεφφηηββιικκήή 
σσκκοολλίίωωσσηη 
<< 400οο 
Milwaukee 
Boston 
Stagnara 
Chennau 
Michel 
Lyonese 
κ.λ.π.
Ενδείξεις σσυυννττηηρρηηττιικκήήςς 
ααννττιιμμεεττώώππιισσηηςς μμεε κκηηδδεεμμόόνναα 
 ΕΕππιιδδεείίννωωσσηη ττοουυ κκυυρρττώώμμααττοοςς 
2255οο  3300οο 
RRiisssseerr 11 -- 22 -- 33 
 ΜΜέέγγιισσττοο μμέέγγεεθθοοςς κκυυρρττώώμμααττοοςς 
<< 455οο
EEllaassttiicc ssttrraapp bbrraaccee
ΣΚΟΛΙΩΣΗ 
ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ 
ΘΕΡΑΠΕΙΑ
ΕΕννδδεείίξξεειιςς χχεειιρροουυρργγιικκήήςς θθεερρααππεείίααςς 
 ΜΜέέγγεεθθοοςς κκυυρρττώώμμααττοοςς 
 ΠΠααρρααμμόόρρφφωωσσηη ττοουυ 
σσώώμμααττοοςς 
 ΠΠααρράάγγοοννττεεςς εεππιιδδεείίννωωσσηηςς 
ττοουυ κκυυρρττώώμμααττοοςς 
 ΣΣκκεελλεεττιικκήή ωωρριιμμόόττηητταα 
 ΤΤύύπποοςς κκυυρρττώώμμααττοοςς
Ενδείξεις χειρουργικής θθεερρααππεείίααςς 
AA.. ΘΘωωρραακκιικκάά κκυυρρττώώμμαατταα 
>> 400οο –– 5500οο 
ΣΣεε σσκκεελλεεττιικκάά ααννώώρριιμμαα άάττοομμαα 
BB.. ΚΚυυρρττώώμμαατταα 
>> 5500οο 
ΣΣεε σσκκεελλεεττιικκάά ώώρριιμμαα άάττοομμαα
Δυναμικές αακκττιιννοογγρρααφφίίεεςς
CCTT SSccaann
MMRR--II
ΔΔιιεεγγχχεειιρρηηττιικκόόςς 
ννεευυρροοφφυυσσιιοολλοογγιικκόόςς έέλλεεγγχχοοςς
ΠΠρρόόσσθθιιεεςς εεππεεμμββάάσσεειιςς
ΠΠρρόόσσθθιιαα εεππέέμμββαασσηη 
μμιικκρρόόςς ααρριιθθμμόόςς 
σσπποοννδδυυλλοοδδεεμμέέννωωνν 
εεππιιππέέδδωωνν
 Πρόσθια εεππέέμμββαασσηη γγιιαα ααφφααίίρρεεσσηη ττωωνν 
μμεεσσοοσσπποοννδδυυλλίίωωνν δδίίσσκκωωνν -- 
σσυυννδδέέσσμμωωνν κκααιι σσπποοννδδυυλλοοδδεεσσίίαα γγιιαα 
ααπποοφφυυγγήή ττηηςς CCrraannkksshhaafftt 
ππααρρααμμόόρρφφωωσσηηςς 
σσεε ααννώώρριιμμοουυςς σσκκεελλεεττιικκάά αασσθθεεννεείίςς 
– RRiisssseerr 00 –– 11 
– ΜΜηη σσύύγγκκλλιισσηη ττοουυ ττρριιαακκττιιννωωττοούύ χχόόννδδρροουυ 
ττηηςς κκοοττύύλληηςς
 ΣΣυυννδδυυαασσμμόόςς ππρρόόσσθθιιααςς κκααιι 
οοππίίσσθθιιααςς εεππέέμμββαασσηηςς σσεε 
άάττοομμαα μμεε ιιδδιιοοππααθθήή 
σσκκοολλίίωωσσηη:: 
– ΜΜεεγγάάλλαα κκυυρρττώώμμαατταα >> 775οο 
– ΔΔύύσσκκααμμππτταα ((δδιιόόρρθθωωσσηη σσεε 
κκάάμμψψηη << 500οο )) 
– ΚΚίίννδδυυννοοςς μμεεττεεγγχχεειιρρηηττιικκήήςς 
ππααρρααμμόόρρφφωωσσηηςς 
((CCrraannkksshhaafftt))
ΟΟππίίσσθθιιεεςς 
εεππεεμμββάάσσεειιςς
ΟΟππίίσσθθιιαα δδιιόόρρθθωωσσηη 
 ΕΕ.. ΒΒααρρ.. 
ΘΘ –– 1133++00 
ΘΘ1100 –– ΟΟ33 ((ΔΔ)) 445οο 
Μεγαλύτερος αριθμός σπονδυλοδεμένων επιπέδων 
 KKiinngg IIVV
 ΒΒ.. PPRR.. 
FF –– 1166 
TT66 -- TT1111 ((RR)) 7700οο 
TT1122 -- LL44 ((LL)) 522οο 
KKiinngg IIII 
Posterior procedures 
Advantage : Orthopaedic surgeons are familiar with the posterior spinal procedures. 
Disadvantage : Greater number of included vetrebra
Double Spinal Deformity: a) Idiopathic adolescent 
scoliosis 
b) Spondylolysis - spondylolisthesis
Post operative correction
ΠΠλλεευυρροοππλλαασσττιικκήή 
Προεγχειρητική Μετεγχειρητική
Πλευροπλαστική
ΣΣυυμμππεερράάσσμμαατταα 
 ΚΚααλλύύττεερρηη γγννώώσσηη 
ααιιττιιοολλοογγιικκώώνν ππααρρααγγόόννττωωνν 
 ΠΠλληηρρέέσσττεερρηη αακκττιιννοολλοογγιικκήή 
δδιιεερρεεύύννηησσηη 
 ΟΟρρθθοοππααιιδδιικκοοίί 
θθεερρμμοοππλλαασσττιικκοοίί κκηηδδεεμμόόννεεςς 
 ΔΔιιεεγγχχεειιρρηηττιικκήή 
ννεευυρροοφφυυσσιιοολλοογγιικκήή 
ππααρραακκοολλοούύθθηησσηη 
 ΠΠλληηρρέέσσττεερροοςς ττεεχχννοολλοογγιικκόόςς 
εεξξοοππλλιισσμμόόςς γγιιαα δδιιόόρρθθωωσσηη 
ττωωνν ππααρρααμμοορρφφώώσσεεωωνν
ΣΣυυμμππεερράάσσμμαατταα 
 ΝΝέέεεςς χχεειιρροουυρργγιικκέέςς ττεεχχννιικκέέςς –– 
ππρροοσσππεελλάάσσεειιςς 
 ΚΚααλλύύττεερρηη γγννώώσσηη ττοουυ ττύύπποουυ 
ττωωνν κκυυρρττωωμμάάττωωνν πποουυ 
εεππιιττρρέέππεειι ττοονν ππεερριιοορριισσμμόό ττωωνν 
σσπποοννδδυυλλοοδδεεμμέέννωωνν εεππιιππέέδδωωνν 
 ΟΟσσττιικκάά μμοοσσχχεεύύμμαατταα κκααιι 
ββιιοολλοογγιικκοοίί ππααρράάγγοοννττεεςς πποουυ 
ππρροοάάγγοουυνν ττηηνν σσπποοννδδυυλλοοδδεεσσίίαα 
 ΕΕιιδδιικκεευυμμέέννηη χχεειιρροουυρργγιικκήή 
οομμάάδδαα 
 ΕΕυυααιισσθθηηττοοπποοίίηησσηη ττοουυ 
κκοοιιννωωννιικκοούύ σσυυννόόλλοουυ
Θεραπευτική αντιμετώπιση της Παιδικής και Εφηβικής Σκολίωσης

Θεραπευτική αντιμετώπιση της Παιδικής και Εφηβικής Σκολίωσης