SEHLOPHA SA
KGOŠI SHAI
MAINA
1. KGAUGELO DLAMINI
2. MIRANDA MASHEGOANE
3. MOSIMA SHARLOTTE RABOSHAKGA
4. KOENA HAPPINESS MONYEBODI
5. MAHLODI SADIKGE
TAFOLA YA DITENG
HLOGO LETLAKALA
Boitsebiso bja Sehlopha 1
Tafola ya diteng 2
Tshekatsheko ya moanegwa go thweng Lerato 3-6
Teori ya go sekaseka moanegwa(Naratholotsi) 7
Tebanyo le Bokgontshi 8-9
Boganetsi le Bothusi 10-11
Bothusegi 12
Thumo 13
Histori ya Kgosi Shai 14
Sereto sa Kgosi Shai 15-16
Methopothuso 17
Mojalefa(1995) o bolela gore baanegwa ba teori ya diteng ke
batho ba sengwalwa, le ge ele dilo goba diphoofolo. Ge re
hlološa seo baanegwa e lego sona re kare ke baraloki ka
gare ga kanegelo, go phala ge re kare ke batho ka gare ga
kanegelo, ka gore ge go bolelwa ka baraloki go bolelwa le ka
dilo e sego batho fela.
TSHEKATSHEKO YA MOANEGWA GO THWEGO KE
LERATO.
Leina le Lerato le bolela ka lerato. Le
bontsha gore ke motho yo a nago
lerato, kwelobohloko le khutšo.
LEINA LA GAGWE
❖ Lerato o bohlale
Lerato o be a goga gabotse dithutong tsa gagwe. O be a iponagatša
pelepele ga dithaka tša gagwe ka dinako tšohle ge melekwana e
ngwalwa. Ke ka fao a ilego a fetišetšwa pele go mphato wa boraro.
❖ Lerato o rata tatagwe
Lerato o be a sa thabele taba ya mmagwe ya go swara tatagwe bjalo
ka lekgoba ka ge a be a rata tatagwe. O lekile go kgala mmagwe eupša
gwa swana le go nosetsa letlapa ka meetse.
❖ Lerato ke sethakaga
Ka morago ga go lala go ketekwa Katlego ya lerato, Lerato o tsogile a
swere leswielo ka mosela gomme a boabowela lebala ka pele ga ntlo,
malebana le mokgotha, bothakga bja gagwe bo be bo feta tekanyo.
MONGWADI O RENG KA YENA
Mešomo ya gagwe ke ye mebotse
Mohumagatšana Montjane o rile go bona Lerato a kukumare maemo a
pele ka dihlora tšeo di nonnego a leba kantorong ya hlogo ya sekolo,
morema Makwela go boledišana le yena ka mešomo ye mebotse ya
mosetsana yo.
BAANEGWA BA BANGWE BA RENG KAYENA
● Bjalo ka basekaseki ba go swana le bo Strachan, Groenewald,
Mojalefa(D.D le M.J) Margaff,Mohlala ,Thobakgale,
Maila,Lekganyane,Magapa le ba bangwe ba go latela tsela ya
nyakisiso ya narathalotši ,ye elego gore ke lenaneo leo le šomiswago
go laola tebanyo ya baanegwa.
Lenaneo la Naratholotši
➢ Tebanyo
➢ Bokgontšhi
➢ Boganetši
➢ Bothušegi
➢ Bothusi
TEORI YA GO SEKASEKA BAANEGWA- NARATHOLOTŠI
Mongangiswa ke lerato yo a nyakago gore batswadi ba gagwe le
ba ga Tsweletši ba tsebane.Lerato o be a nyaka go dira se,
gobane yena le Tsweletši ba be bale kgauswi le go šegofatšwa ka
lesea.Lerato le Tsweletši ba nyaka gore ngwana wa bona, a golele
ka lapeng la goba le lethabo ,mo a tlo kgonago go tseba
batswadi ba mmage le tatagwe.
Mongagiši ke Senkgopole ,gobane gase a botša Julia le Lerato
gore o nale lapa le lengwe ,leo a le šilego kua Sehlakole mo a
bego a dula gona pele , a ka tla Gauteng.Letšatši la gore
batswadi ba Lerato le Tsweletši ba tsebane , le ile la fihla gomme
ke mo Lerato le Tsweletši ba ilego ba tseba gore ke bana ba
monna o tee.Taba ye e ile ya hlola manyami le lehu,mo Tsweletši
a ilego a sepela gomme gwase tsebjwe gore o feletše kae.
MAGATO A GO SEKASEKA NARATHOLOTŠI:
TEBANYO
● Bokgontši bo lemogwa ka ge mongangišwa a eba le phišagalelo ya
go dira seo a nyakago go se dira. Phišagalelo e ka tšwelela ka
mokgwa wa senaganwa. Lerato o be a nyaka gore lapa la gabo le la
ga bo Tšweletši ba kopane gomme ba ts ebane, ka ge yena le
Tšweletši ba be ba ratana ebile ba tlo amogela lesea nako esa
fedišego pelo. O be a nyaka le gore ngwana yo batlo šegofatšwago
ka yena a tle a gole ka lapeng la goba le batswadi ba babedi.
Phišagalelo ye e hlohleleditšwe ke lerato leo Tšweletši le Lerato ba
bego ba phedišanago ka lona mehla le mehla.
BOKGONTšHI
Legato le le lemogwa ka ditiro tšeo mogangišwa a lebanago le tšona
tšeo di mo thibelago go phethagatša morero wa gagwe. Ditiro tša gona
di ka tšwelela ka mokgwa wa senaganwa, moanegwa yo mongwe goba
selo se sengwe. Lerato o be a itemogela boganetši ka mokgwa wa
moanegwa go thwego ke Senkgopole. Senkgopole o ile a itšeela Bophelo
bja gagwe ka ge a be a sa tsebe gore a dire eng ge malapa a gagwe a
mabedi a le pele ga gagwe. Mmago Tšweletši le yena bja mo amoga
mmeleng, ke ge Tšweletši a sa tsebe gore a dire eng, yaba sale a tsena
leswiswi. Lerato o rile go belega le yena aya le monga ka la gore o nyaka
Tšweletši yaba sale a sepela, gomme ke ge lesea la bona le šala le Julia,
go sena le yo tee wa batswadi ba lona.
BOGANETšI
Go ya ka Mojalefa (1997:4) ge go bolelwa ka bothuši , o re ke se
sengwe le se sengwe seo se thušago mongagwišwa
maikemišetšong a gagwe. (Groenewald,1993:20) o tlaleletša
seo se bolwelago ka gore bothuši e ka ba senaganwa goba dilo
tsa go bonwa..
❑ Taba ya gore Lerato a ihwetše a le mmeleng ka ngwana wa
Tsweletši e ile ya mothuša go tšwetša pele nepo ya gagwe .
❑ Morago ga gore Lerato a tsebe gore o mmeleng ,o ile a ithwala
gore a boyele gae go yo tsebiša batswadi ba gagwe ka taba ye
❑ Go fihleng ga Lerato gae,mmage oile a mo laela gore Mohlanka
yo a mo robilego leoto,atle le batswadi ba gagwe gore ba kgone
go boledišana ka tšwetšopele ya taba ye.
❑ Lerato o ile a iša molaetša wa mmagwe go Tsweletši ,ka
mahlatsi Tsweletši o be a itokisheditše go tseya maikarabelo.
BOTHUŠI
● Bothušegi bo hlaloša ge molwantšhwa a atlegile goba asa
atlega kgahlanong le ditiro tša molwantšhi .Sefoka (2007:22)
● Lerato ga se a atlega morerong wa gawe wa gore ngwana yo
amo rwelego a gole a tseba batswadi ba batswadi ba gagwe
ka moka ,gobane batswadi ba Lerato le ba Tsweletšsi ba rile
ge ba hlakana,sephira sa utuloga sa gore Tsweletši le Lerato
ke bana ba tate o tee.
● Letšatšing lona leo Senkgopole o ile a ipolaya ,Mmapelo yena
a bolaya ke bolwetši bja pelo.
Bothušegi
THUMO
Mongwadi o atlegile go
tšweletša katlhaahlo ya
moanegwa yo go thwego
ke lerato
● Batho ba ga Shai ke maTebele.Ka morago ga gore Kgoši Mzilikazi wa
setshaba sa MaTebele fenywe ke Kgoši Moshoeshoe,ba bangwe ba
bona ba ile ba tloga setshabeng sa maNdebele ba leba kua Tubatse
ka ngwaga wa 1840.Ke ka fao ba ipitsago’Batubatse ba mohlako o
mogolo’.Setshaba sa Kgosi Shai se be se sa kwane le melao ya
Bapedi, seo se ile sa felletsa se dirile gore ba sepele Tubatse.Ka gore
ba be ba sena lefelo le ba ka rego ke la bona ba ile ba ipitsa gaShai
ya mabu.Setshaba sa ga Shai se ile sa dula mafelong a mantsi go
swana le GaMampa le Makhutšwe .Ka ngwaga wa 1850 setshaba sa
Kgosi Shai se ile sa khudugela kua Phalaborwa kgauswi le noka ya
Lepelle,ka ge ba be ba tlisa ke Kgosi Meele ka la gore ba na le pheku
ya pula ebile e le ba bina tlou go swana le bona.Kgosi Meele ke
tatago Makikele Malatji Kgosi ye kotsi kudu kua Phalaborwa.Ka
ngwaga wa 1850 go fihla lehono le Phalaborwa e buswa ke Kgosi
Shai,Kgosi Malatji le Kgosi Mmola ka ge e le ba bina tlou ka
moka.Bontshi ba batho ba Ga-Shai ba belegwe Phalaborwa.
HISTORI YA KGOSHI SHAI
Age Tlou
Agee Motšhube
Agee Mohlakwe
Yo a boago maakeng mabje matshenya a dula a
tshentše
Mohlophi mahlop ha batho
Re bahlakwe ba Rapukgole
Re batho ba boago diba se botše Tubatse
Re ba Mmathelu, re ba Mmamokgale,
Re ba Mmamolamodi malamola dintwa
Molamodi motšeathoko ga a lamole o a lohlanya
SERETO SA KGOSHI SHAI
Ba re ga bo Shai gago na batho, batho ba gona ke
Mabjana, dihlogo ke maratetswana
Ke batho ba boago Tšhubje, Marakapula le phetole
Ba raka pula go tla maru
Moo ba rego Motšhubje a hloka modukula ga se
Motšhubje, ke letsenela
Sedibeng sa Ramokgadi Mohlaba-thaka
Ba hlaba lefodi go tsoga go foka boloba!!
Ageeee……. Ba-Tubatse wee… Ditlou wee…iiillliuuuuu!!!
TSWETSOPELE…..
● Bal,M.(1980).Narratology:Introduction to the Theory of Literacy terms.Toronto: London.
● Groenwald,P.S.(1993).Thutadingwalwa ya Sesotho sa Leboa 3.Via Afrika:Pretoria.
● Makobe,B.M.T., & Mabye,M.G.(2009).Ra tla ra lokologa,eye!Vivlia Publishers.
● Mojalefa,M.J.(1995)b.Nlhatlhe ya Bobedi (B.A) Sepedi 202.Pretoria:Yunibesithi ya Pretoria.
METHOPOTHUSO

SEHLOPHA SA KGOSHI SHAI TSHEKATSHEKO YA MOANEGWA LERATO

  • 1.
    SEHLOPHA SA KGOŠI SHAI MAINA 1.KGAUGELO DLAMINI 2. MIRANDA MASHEGOANE 3. MOSIMA SHARLOTTE RABOSHAKGA 4. KOENA HAPPINESS MONYEBODI 5. MAHLODI SADIKGE
  • 2.
    TAFOLA YA DITENG HLOGOLETLAKALA Boitsebiso bja Sehlopha 1 Tafola ya diteng 2 Tshekatsheko ya moanegwa go thweng Lerato 3-6 Teori ya go sekaseka moanegwa(Naratholotsi) 7 Tebanyo le Bokgontshi 8-9 Boganetsi le Bothusi 10-11 Bothusegi 12 Thumo 13 Histori ya Kgosi Shai 14 Sereto sa Kgosi Shai 15-16 Methopothuso 17
  • 3.
    Mojalefa(1995) o bolelagore baanegwa ba teori ya diteng ke batho ba sengwalwa, le ge ele dilo goba diphoofolo. Ge re hlološa seo baanegwa e lego sona re kare ke baraloki ka gare ga kanegelo, go phala ge re kare ke batho ka gare ga kanegelo, ka gore ge go bolelwa ka baraloki go bolelwa le ka dilo e sego batho fela. TSHEKATSHEKO YA MOANEGWA GO THWEGO KE LERATO.
  • 4.
    Leina le Leratole bolela ka lerato. Le bontsha gore ke motho yo a nago lerato, kwelobohloko le khutšo. LEINA LA GAGWE
  • 5.
    ❖ Lerato obohlale Lerato o be a goga gabotse dithutong tsa gagwe. O be a iponagatša pelepele ga dithaka tša gagwe ka dinako tšohle ge melekwana e ngwalwa. Ke ka fao a ilego a fetišetšwa pele go mphato wa boraro. ❖ Lerato o rata tatagwe Lerato o be a sa thabele taba ya mmagwe ya go swara tatagwe bjalo ka lekgoba ka ge a be a rata tatagwe. O lekile go kgala mmagwe eupša gwa swana le go nosetsa letlapa ka meetse. ❖ Lerato ke sethakaga Ka morago ga go lala go ketekwa Katlego ya lerato, Lerato o tsogile a swere leswielo ka mosela gomme a boabowela lebala ka pele ga ntlo, malebana le mokgotha, bothakga bja gagwe bo be bo feta tekanyo. MONGWADI O RENG KA YENA
  • 6.
    Mešomo ya gagweke ye mebotse Mohumagatšana Montjane o rile go bona Lerato a kukumare maemo a pele ka dihlora tšeo di nonnego a leba kantorong ya hlogo ya sekolo, morema Makwela go boledišana le yena ka mešomo ye mebotse ya mosetsana yo. BAANEGWA BA BANGWE BA RENG KAYENA
  • 7.
    ● Bjalo kabasekaseki ba go swana le bo Strachan, Groenewald, Mojalefa(D.D le M.J) Margaff,Mohlala ,Thobakgale, Maila,Lekganyane,Magapa le ba bangwe ba go latela tsela ya nyakisiso ya narathalotši ,ye elego gore ke lenaneo leo le šomiswago go laola tebanyo ya baanegwa. Lenaneo la Naratholotši ➢ Tebanyo ➢ Bokgontšhi ➢ Boganetši ➢ Bothušegi ➢ Bothusi TEORI YA GO SEKASEKA BAANEGWA- NARATHOLOTŠI
  • 8.
    Mongangiswa ke leratoyo a nyakago gore batswadi ba gagwe le ba ga Tsweletši ba tsebane.Lerato o be a nyaka go dira se, gobane yena le Tsweletši ba be bale kgauswi le go šegofatšwa ka lesea.Lerato le Tsweletši ba nyaka gore ngwana wa bona, a golele ka lapeng la goba le lethabo ,mo a tlo kgonago go tseba batswadi ba mmage le tatagwe. Mongagiši ke Senkgopole ,gobane gase a botša Julia le Lerato gore o nale lapa le lengwe ,leo a le šilego kua Sehlakole mo a bego a dula gona pele , a ka tla Gauteng.Letšatši la gore batswadi ba Lerato le Tsweletši ba tsebane , le ile la fihla gomme ke mo Lerato le Tsweletši ba ilego ba tseba gore ke bana ba monna o tee.Taba ye e ile ya hlola manyami le lehu,mo Tsweletši a ilego a sepela gomme gwase tsebjwe gore o feletše kae. MAGATO A GO SEKASEKA NARATHOLOTŠI: TEBANYO
  • 9.
    ● Bokgontši bolemogwa ka ge mongangišwa a eba le phišagalelo ya go dira seo a nyakago go se dira. Phišagalelo e ka tšwelela ka mokgwa wa senaganwa. Lerato o be a nyaka gore lapa la gabo le la ga bo Tšweletši ba kopane gomme ba ts ebane, ka ge yena le Tšweletši ba be ba ratana ebile ba tlo amogela lesea nako esa fedišego pelo. O be a nyaka le gore ngwana yo batlo šegofatšwago ka yena a tle a gole ka lapeng la goba le batswadi ba babedi. Phišagalelo ye e hlohleleditšwe ke lerato leo Tšweletši le Lerato ba bego ba phedišanago ka lona mehla le mehla. BOKGONTšHI
  • 10.
    Legato le lelemogwa ka ditiro tšeo mogangišwa a lebanago le tšona tšeo di mo thibelago go phethagatša morero wa gagwe. Ditiro tša gona di ka tšwelela ka mokgwa wa senaganwa, moanegwa yo mongwe goba selo se sengwe. Lerato o be a itemogela boganetši ka mokgwa wa moanegwa go thwego ke Senkgopole. Senkgopole o ile a itšeela Bophelo bja gagwe ka ge a be a sa tsebe gore a dire eng ge malapa a gagwe a mabedi a le pele ga gagwe. Mmago Tšweletši le yena bja mo amoga mmeleng, ke ge Tšweletši a sa tsebe gore a dire eng, yaba sale a tsena leswiswi. Lerato o rile go belega le yena aya le monga ka la gore o nyaka Tšweletši yaba sale a sepela, gomme ke ge lesea la bona le šala le Julia, go sena le yo tee wa batswadi ba lona. BOGANETšI
  • 11.
    Go ya kaMojalefa (1997:4) ge go bolelwa ka bothuši , o re ke se sengwe le se sengwe seo se thušago mongagwišwa maikemišetšong a gagwe. (Groenewald,1993:20) o tlaleletša seo se bolwelago ka gore bothuši e ka ba senaganwa goba dilo tsa go bonwa.. ❑ Taba ya gore Lerato a ihwetše a le mmeleng ka ngwana wa Tsweletši e ile ya mothuša go tšwetša pele nepo ya gagwe . ❑ Morago ga gore Lerato a tsebe gore o mmeleng ,o ile a ithwala gore a boyele gae go yo tsebiša batswadi ba gagwe ka taba ye ❑ Go fihleng ga Lerato gae,mmage oile a mo laela gore Mohlanka yo a mo robilego leoto,atle le batswadi ba gagwe gore ba kgone go boledišana ka tšwetšopele ya taba ye. ❑ Lerato o ile a iša molaetša wa mmagwe go Tsweletši ,ka mahlatsi Tsweletši o be a itokisheditše go tseya maikarabelo. BOTHUŠI
  • 12.
    ● Bothušegi bohlaloša ge molwantšhwa a atlegile goba asa atlega kgahlanong le ditiro tša molwantšhi .Sefoka (2007:22) ● Lerato ga se a atlega morerong wa gawe wa gore ngwana yo amo rwelego a gole a tseba batswadi ba batswadi ba gagwe ka moka ,gobane batswadi ba Lerato le ba Tsweletšsi ba rile ge ba hlakana,sephira sa utuloga sa gore Tsweletši le Lerato ke bana ba tate o tee. ● Letšatšing lona leo Senkgopole o ile a ipolaya ,Mmapelo yena a bolaya ke bolwetši bja pelo. Bothušegi
  • 13.
    THUMO Mongwadi o atlegilego tšweletša katlhaahlo ya moanegwa yo go thwego ke lerato
  • 14.
    ● Batho baga Shai ke maTebele.Ka morago ga gore Kgoši Mzilikazi wa setshaba sa MaTebele fenywe ke Kgoši Moshoeshoe,ba bangwe ba bona ba ile ba tloga setshabeng sa maNdebele ba leba kua Tubatse ka ngwaga wa 1840.Ke ka fao ba ipitsago’Batubatse ba mohlako o mogolo’.Setshaba sa Kgosi Shai se be se sa kwane le melao ya Bapedi, seo se ile sa felletsa se dirile gore ba sepele Tubatse.Ka gore ba be ba sena lefelo le ba ka rego ke la bona ba ile ba ipitsa gaShai ya mabu.Setshaba sa ga Shai se ile sa dula mafelong a mantsi go swana le GaMampa le Makhutšwe .Ka ngwaga wa 1850 setshaba sa Kgosi Shai se ile sa khudugela kua Phalaborwa kgauswi le noka ya Lepelle,ka ge ba be ba tlisa ke Kgosi Meele ka la gore ba na le pheku ya pula ebile e le ba bina tlou go swana le bona.Kgosi Meele ke tatago Makikele Malatji Kgosi ye kotsi kudu kua Phalaborwa.Ka ngwaga wa 1850 go fihla lehono le Phalaborwa e buswa ke Kgosi Shai,Kgosi Malatji le Kgosi Mmola ka ge e le ba bina tlou ka moka.Bontshi ba batho ba Ga-Shai ba belegwe Phalaborwa. HISTORI YA KGOSHI SHAI
  • 15.
    Age Tlou Agee Motšhube AgeeMohlakwe Yo a boago maakeng mabje matshenya a dula a tshentše Mohlophi mahlop ha batho Re bahlakwe ba Rapukgole Re batho ba boago diba se botše Tubatse Re ba Mmathelu, re ba Mmamokgale, Re ba Mmamolamodi malamola dintwa Molamodi motšeathoko ga a lamole o a lohlanya SERETO SA KGOSHI SHAI
  • 16.
    Ba re gabo Shai gago na batho, batho ba gona ke Mabjana, dihlogo ke maratetswana Ke batho ba boago Tšhubje, Marakapula le phetole Ba raka pula go tla maru Moo ba rego Motšhubje a hloka modukula ga se Motšhubje, ke letsenela Sedibeng sa Ramokgadi Mohlaba-thaka Ba hlaba lefodi go tsoga go foka boloba!! Ageeee……. Ba-Tubatse wee… Ditlou wee…iiillliuuuuu!!! TSWETSOPELE…..
  • 17.
    ● Bal,M.(1980).Narratology:Introduction tothe Theory of Literacy terms.Toronto: London. ● Groenwald,P.S.(1993).Thutadingwalwa ya Sesotho sa Leboa 3.Via Afrika:Pretoria. ● Makobe,B.M.T., & Mabye,M.G.(2009).Ra tla ra lokologa,eye!Vivlia Publishers. ● Mojalefa,M.J.(1995)b.Nlhatlhe ya Bobedi (B.A) Sepedi 202.Pretoria:Yunibesithi ya Pretoria. METHOPOTHUSO