Downloaded 139 times
More Related Content
Sistem organa za izlučivanje
- 1. SISTEM ORGANA ZA IZLUČIVANJE/ EKSKRECIJU
- 2. - U čovjekovotijelo stalno se unose razne tvari koje su potrebne za njegovu izgradnju ili služe kao izvor energije. - Prilikom promjene tih tvari,u tijelu nastaju i štetni proizvodi,koji se moraju što prije izdvojiti iz organizma. - U našem tijelu postoji više puteva za izdvajanje štetnih tvari: -preko pluća -preko kože -preko bubrega
- 3. Najveća količina štetnihtvari izdvaja se preko bubrega. Prestanak rada bubrega doveo bi do smrtonosnog trovanja krvi. Zbog toga je veoma važno da su bubrezi zdravi. Da bismo doprinijeli zdravlju bubrega, moramo poznavati njihovu građu i funkciju.
- 4. Bubrezi prečišćavaju krv Bubrezi spadaju u unutrašnje organe.Dugi su oko 10 cm, a široki 5 cm.Ako se bubreg uzdužno presiječe, vide se dva sloja, spoljašnji, tamniji i tanji, zrnatog izgleda, to je bubrežna kora, i unutrašnji, svjetliji i deblji – bubrežna srž.Bubrežna srž se prema unutrašnjosti bubrega izbočuje u 10 do 12 bubrežnih piramida koje ulaze u središnju šupljinu bubrega, u bubrežnu zdjelicu.
- 6. U bubrežnoj kori se nalazi veliki broj kugličastih bubrežnih tjelašaca.Svako tjelašce sastoji se od čahurice u koju ulazi tanka arterija koja se u njoj grana u splet paralelnih kapilara. Kroz tanke zidove kapilara prelazi iz krvi u tjelašce dio vode sa rastvorenim tvarima, među kojima se nalaze štetni sastojci koje treba iz tijela odstraniti, ali tu su također i neke korisne supstance. Ta tečnost naziva se primarna
- 8. - Mokraćni mehur – postoji kod kičmenjaka kod kojih se mokraća izlučuje u tečnom stanju, kod krokodila i ptica ne postoji (mokraća kod njih je gusta kaša koja se izliva direktno u kloaku)
- 9. Iz svakogtjelašca izlazi bubrežni kanalić kojim se odvodi primarna mokraća.Bubrežni kanalić ne ide pravo prema sredini bubrega, nego pravi više zavoja, obavijen je spletom kapilara koji imajju značajnu ulogu u nastajanju mokraće. Prilikom prolaska primarne mokraće kroz kanalić, dio vode i sav šećer ponovo se vraćaju u krv.Preostala tekućina sa štetnim tvarima čini mokraću ili urin.
- 10. Mnogo ovakvih kanalića spaja se u veće, koji se izlivaju u bubrežnu zdjelicu.Iz zdjelice se mokraća preko mokraćovoda stalno odvodi u mokraćnu bešiku ili mjehur.Mokraćni mjehur je građen od glatkih mišića, pa može da se steže i rasteže. Od mjehura polazi izvodna cijev kojom se mokraća izbacuje napolje.Pražnjenje se vrši pod kontrolom naše volje.U toku jednog dana izluči se 1-1,5 l mokraće.
- 14. Sastav mokraće otkrivabolest Mokraća zdravog čovjeka, osim vode, sadržu mokraćnu kiselinu, mokraćevinu (karbamid), mirisne i bojene tvari, mineralne soli. Ako urin sadrži eritrocite, glukozu, leukocite, bjelančevine ili veći broj bakterija, znači da se u organizmu dešavaju neki procesi koji nisu normalni. Zbog toga se danas često obavlja pregled mokraće.Već po izgledu mokraće može se prosuditi o zdravstvenom stanju.Mokraća zdravog čovjeka je svijetla i bistra.Ako je mokraća zamućena, treba se obratiti ljekaru, da bi se utvrdilo jesu li bubrezi zdravi.
- 15. Njega i bolestiorgana za izlučivanje Svako opterećenje bubrega suvišnim količinama tečnosti je štetno.Na bubrege naročito štetno djeluje alkohol i nikotin.Pretjerano uzimanje alkohola dovodi do promjena u bubrežnom tkivu.Oštećeni bubrezi nisu u stanju da normalno vrše svoju funkciju. Prestankom rada bubrega u krvi se nakupljaju štetne tvari, što uzrokuje smrt organizma.Štetna su i pretjerano začinjena jela.Oštećenje bubrega često nastaje kao posljedica taloženja bubrežnog kamena koji može biti
- 16. Sitnijikamenčići moguda začepe mokraćovod, što dovodi do poremećaja rada bubrega i do njihovog oštećenja. Bubrežni kamen koji se zadrži u bubregu “raste”, vrši pritisak na bubrežno tkivo i oštećuje ga. Prilikom pojave bubrežnog kamena česti su napadi sa jakim bolovima.Liječenje se vrši pod kontrolom ljekara.
- 18. Nefritis je zapaljenje bubrega.Može nastati kao posljedica infektivnih bolesti ili usljed trovanja otrovnim tvarima.Bolesnik osjeća bolove u predjelu bubrega, ima povišen krvni tlak, mokraća mu je zamućena. Ukoliko se primijete ovi simptomi, treba odmah tražiti ljekarsku pomoć.Razvitak oboljenja može oštetiti bubreg u tolikoj mjeri da prestane vršiti svoju funkciju. Danas se krv takvih bolesnika prečišćava pomoću vještačkog bubrega (hemodijaliza).Bolesni bubrezi se presađivanjem mogu zamijeniti zdravim.
- 19. Ekskretorne vakuole Nekijednoćelijski organizmi nemaju posbne organe za izlučivanje nego tu funkciju obavljaju organele koje se nazivaju EKSKRETORNIM VAKUOLAMA.
- 20. Protozoa –kontraktilne vakuole (uloga, građa i funkcija) Spongia – amebocite u mezogleji, paragastralna duplja, oskulum Coelenterata – hidrolimfa
- 21. PROTONEFRIDIJE Najjednostavnije organeza izlučivanje kod višećelijskih životinja imaju pljosnate gliste. To su protonefridije ili jednostavne cjevčice (čiji se jedan kraj otvara prema vani, a drugi je vezan prema unutrašnjim dijelovima tijela) iz kojih se ekskrecija vrši u spoljašnju sredinu.
- 22. Amfioksus (protonefridijeu parovima raspoređene okolo ždrijela, a izlijevaju se u škržnu duplju)
- 24. METANEFRIDIJE Kod prstenastihglista skoro na svakom segmentu tijela nalazi se pojedan par ekskretornih organa – metanefridija.
- 26. MALPIGIJEVI SUDOVI Kopnenizglavkari imaju poseban sistem organa za izlučivanje to su Malpigijevi sudovi. Izlučivanja iz ovih cjevčica se izlijevaju u crijevo i zajedno sa izmetom vani u spoljašnju sredinu. Zglavkari koji žive u vodi imaju izmjenjene metanefridije, u obliku tzv. “viličnih žlijezda”. Organizmi koji imaju malpigijeve sudove kao organe za izlučivanje su: stonoge, pauci, insekti,...