ความเป็นธรรมในการคิดค่าไฟฟ้าผันแปร

ความเป็นธรรมในการคิดค่าไฟฟ้าผันแปร

• 1.
  1 จัดทาโดย มยุรี ประเทืองสุข รหัส 5302010219 27 ตุลาคม 2554 เรื่อง การคิดค่ าไฟฟาผันแปร (ค่ า Ft) ของการไฟฟาแท้ จริ งโปร่ งใสและเป็ นธรรมจริ งหรื อ ้ ้ บทนา ไฟฟาเป็ นสิงหนึงที่มีความจาเป็ น ต่อ มนุษย์ในยุคปั จจุบน จนถือได้ ว่าเป็ นปั จจัยพื ้นฐานในการดารงชีวิตของ ้ ่ ่ ั มนุษย์ทั ้งในเมืองและชนบท มีความเกี่ยวข้ องกับชีวิตความเป็ นอยู่ ของมนุษย์ ทั ้งธุรกิจรายเล็กหรือราย ใหญ่ต่างล้ วนแต่มี ปั จจัยมาจากไฟฟาเป็ นส่วนประกอบสาคัญ ไฟฟาจึงมีสวนสาคัญในการพัฒนาประเทศอย่างยิ่ง ดังนั ้นการกาหนด ้ ้ ่ ต้ นทุนค่ากระแสไฟฟ า จึงมีผลกระทบทั ้งในส่วนของผู้ประกอบการและผู้ใช้ ไฟฟา อย่างไรก็ดีเพื่อให้ เห็นภาพโครงสร้ าง ้ ้ ต้ นทุนค่าไฟฟาอย่างชัดเจน ตั ้งแต่ขั ้นตอนการผลิต การส่ง และการจาหน่ายไฟฟาจนถึงผู้ใช้ ไฟฟา ฉะนั ้นหน่วยงานที่ ้ ้ ้ เกี่ยวข้ องทั ้งภาครัฐและเอกชน ควรมีสวนในการให้ ความรู้เรื่องไฟฟาแก่ประชาชนในการใช้ ไฟฟาอย่างถูกต้ อง ่ ้ ้ โครงสร้ างการไฟฟา ้ กิจการการไฟฟาของไทย มีโครงสร้ างกิจการที่มีผ้ ซื ้อเพียงรายเดียว ้ ู หรือที่เรียกว่า enhanced single buyer model ซึงเป็ นโครงสร้ างกิจการไฟฟาที่มี บมจ. กฟผ. (กฟผ.) เป็ นผู้ผลิตรายใหญ่ในกิจการผลิตไฟฟา เป็ นผู้ซื ้อไฟฟาจาก ่ ้ ้ ้ ผู้ผลิตกระแสไฟฟาอิสระ (IPPs) ผู้ผลิตกระแสไฟฟารายเล็ก (SPPs) และผู้ผลิต กระแสไฟฟาราย เล็กมาก (VSPPs) เป็ นผู้ ้ ้ ้ ผูกขาดระบบสายส่งไฟฟา ขณะที่การไฟฟานครหลวง (กฟน.) ้ ้ และการไฟฟาส่วนภูมิภาค (กฟภ.) ้ เป็ นผู้ผกขาดโดย ู ธรรมชาติ ดังนั ้นการกาหนดต้ นทุนค่ากระแสไฟฟาจึงมีผลกระทบต่อผู้ประกอบการและผู้ใช้ ไฟฟา ้ ้ เพื่อ ช่วยเสริมสร้ าง คุณภาพชีวิตและลดต้ นทุนทางเศรษฐกิจ ตลอดจนการเพิ่มศักยภาพในการแข่งขันของประเทศ จึงมี หน่วยงานที่ทาหน้ าที่ กากับดูแล ซึงก็คือ คณะกรรมการกากับกิจการพลังงาน (กกพ.) ตามพระราชบัญญัติการประกอบกิจการพลังงาน ปี พ.ศ. ่ 2550 เพื่อดูแลกากับการทางานตามกรอบนโยบายของรัฐ
• 2.
  2 จัดทาโดย มยุรี ประเทืองสุข รหัส 5302010219 27 ตุลาคม 2554 ความเป็ นมาของโครงสร้ างอัตราค่ าไฟฟา ้ ก่อนปี 2535 ใบเสร็จค่าไฟฟาจะแสดงเฉพาะราคาค่าไฟฟา ที่ต้องชาระเพียงรายการเดียว ไม่มีการแจกแจง ้ ้ รายละเอียดว่ามีภาษี รวมอยู่ด้วย ต่อมารัฐบาลประกาศใช้ ระบบภาษี มลค่าเพิ่ม และบังคับให้ แยกค่าสินค้ าและค่าภาษี ู ออกจากกัน เช่น ค่าไฟฟารวมที่เรียกเก็บ 300 บาท แบ่งเป็ นค่าไฟฟา 280.37 บาท ภาษี มลค่าเพิ่ม (คิดอัตรา ร้ อยละ 7) ้ ้ ู อีก 19.63 บาท รวมต้ องชาระเงิน คือ 300 บาทเท่าเดิม จนกระทังปี 2535 รัฐบาลได้ ประกาศราคาเชื ้อเพลิงลอยตัวตามราคาตลาดโลก ส่งผลกระทบต่อค่าไฟฟา เพราะ ่ ้ การผลิตไฟฟา ต้ องใช้ เชื ้อเพลิงทั ้งน ้ามัน และก๊ าซธรรมชาติเป็ นส่วนใหญ่ แต่เนื่องจากการประกาศค่าไฟฟาใหม่ทกเดือน ้ ้ ุ เป็ นเรื่องยุ่งยาก และไม่สะดวกทั ้งต่อผู้ใช้ ไฟฟาและการไฟฟา จึงได้ มีการแยกต้ นทุนเชื ้อเพลิง ส่วนที่เปลียนแปลงไปจาก ้ ้ ่ การกาหนดค่าไฟฟานี ้ออกมา และเรียกส่วนนี ้ว่า ต้ นทุนผันแปร หรือ ค่ า Ft (Ft : Fuel Adjustment Cost ปั จจุบน ้ ั เปลียนเป็ น Energy Adjustment Cost) และมีการรวมต้ นทุนผันแปรตัวอื่นๆ เช่น ผลกระทบจากอัตราแลกเปลียน อัตรา ่ ่ เงินเฟอ ฯลฯ เข้ าไปด้ วย ตั ้งแต่นั ้นมา ค่า Ft ก็ปรากฏให้ เห็น และมีการแปรผันไปตามต้ นทุนที่เปลียนแปลงไป ตังแต่ ้ ่ ้ ปลายปี พ.ศ.2535 ค่ าไฟฟาจึงมี 3 ส่ วน ได้ แก่ ค่ าไฟฟาฐาน (คงที่ ) + ค่ าไฟฟาผันแปร (ค่ าFt) + ภาษีมูลค่ าเพิ่ม ้ ้ ้ ต่อมา วันที่ 3 ตุลาคม 2543 คณะรัฐมนตรี มีมติประกาศใช้ โครงสร้ างอัตราค่าไฟฟาใหม่ ้ มีวตถุประสงค์ ั กาหนดให้ ค่าไฟฟาสะท้ อนต้ นทุนที่แท้ จริง ส่งเสริมให้ มีการใช้ ไฟฟาอย่างมีประสิทธิภาพ และเพื่อให้ เกิดความโปร่งใส ผู้ใช้ ้ ้ ไฟฟาสามารถตรวจสอบได้ ซึงจะเป็ นการให้ ความเป็ นธรรมกับผู้ใช้ ไฟฟา ในโครงสร้ างอัตราค่าไฟฟาใหม่ จึงกาหนดให้ ้ ่ ้ ้ แยกต้ นทุน ในแต่ละกิจกรรมไฟฟาให้ เห็นอย่างชัดเจน ได้ แก่ กิจการผลิต กิจการระบบส่ง ้ กิจการระบบจาหน่าย และ กิจการค้ าปลีก มีการแจกแจงค่าไฟฟาของแต่ละส่วนในใบเสร็จค่าไฟฟา ซึงเป็ นเพียงการดึงรายการมาให้ เห็นอย่างชัดเจน ้ ้ ่ โปร่งใส และสะท้ อนถึงต้ นทุนที่แท้ จริงเท่านั ้น “คณะรัฐมนตรีในการประชุมเมื่อวันที่ 9 กันยายน 2546 ได้มีมติเห็นชอบตามมติ กพช. เมื่อวันที่ 1 กันยายน 2546 ให้ ยกเลิกมติคณะรั ฐมนตรี เมื่อวันที่ 25 กรกฎาคม 2543 และ 3 ตุลาคม 2543 เรื่ องการปรั บโครงสร้ าง กิจการไฟฟาและการจัดตั้งตลาดกลางซื้อขายไฟฟา โดยเห็นชอบในหลักการให้ การไฟฟาฝ่ ายผลิตแห่ งประเทศ ้ ้ ้ ไทย (กฟผ.) แปลงสภาพเป็ นบริ ษัททั้งองค์ กร โดยใช้ พระราชบัญญัติทุนรั ฐวิสาหกิจ พ.ศ. 2542 ต่ อมา คณะรั ฐมนตรี ในการประชุมเมื่อวันที่ 9 ธันวาคม 2546 ได้ เห็นชอบรู ปแบบโครงสร้ างกิจการไฟฟาในลักษณะ ้ Enhanced Single Buyer (ESB) และมอบหมายให้ กระทรวงพลังงานทาการศึกษาเพิ่มเติมในเรื่ องอัตราค่ าไฟฟา ้ สานักงานนโยบายและแผนพลังงาน (สนพ.) ได้ ดาเนินการตามมติคณะรั ฐมนตรี ดังกล่ าว โดยจัดจ้ างบริ ษัท ที่ปรึ กษา PricewaterhouseCoopers (PwC) ทาการศึกษาเรื่ องการปรั บปรุ งโครงสร้ างอัตราค่ าไฟฟา เพื่อศึกษา ้ โครงสร้ างต้ นทุนในกิจการไฟฟา ตลอดจนนาเสนอโครงสร้ างอัตราค่ าไฟฟาใหม่ ท้งในระดับขายส่ งและขายปลีก ้ ้ ั ที่สอดคล้ องกับโครงสร้ างกิจการไฟฟา ้ ESB ทั้งนี้ ในการศึกษาดังกล่ าวกระทรวงพลังงานได้ แต่ งตั้ง คณะอนุกรรมการกากับการศึกษาการปรั บปรุ งโครงสร้ างอัตราค่ าไฟฟา ้ ซึ่งมีรองปลัดกระทรวงพลังงาน (นายณอคุณ สิทธิพงษ์ ) เป็ นประธาน คณะอนุกรรมการประกอบด้ วย ผู้แทนส่ วนราชการที่เกี่ยวข้ อง การไฟฟา ้ ทั้ง 3 แห่ ง ผู้แทนผู้บริ โภค เป็ นผู้พิจารณาจัดทาข้ อเสนอการปรั บปรุ งโครงสร้ างอัตราค่ าไฟฟา้ บริ ษัทที่ปรึ กษา PwC ได้ จดทารายงานการศึกษาฉบับสมบูรณ์ ( ั Final Report) แล้ วเสร็ จและ คณะอนุกรรมการกากับการศึกษาการปรั บปรุ งโครงสร้ างอัตราค่ าไฟฟาได้ เห็นชอบในหลักการรายงาน ้ การศึกษาดังกล่ าวแล้ ว อย่ างไรก็ตาม เนื่องจากประมาณการฐานะการเงินของการไฟฟาที่บริ ษัทที่ปรึ กษา PwC ้ พิจารณาเป็ นข้ อมูลที่ผ่านมาแล้ วระยะหนึ่ง ซึ่งอาจไม่ ตรงกับสถานการณ์ ทางการเงินของการไฟฟาในปั จจุบัน้ ประกอบกับความต้ องการใช้ ไฟฟาในเขตการไฟฟานครหลวงและการไฟฟาส่ วนภูมิภาคได้ เปลี ้ ้ ้ ่ยนแปลงไป
• 3.
  3 จัดทาโดย มยุรี ประเทืองสุข รหัส 5302010219 27 ตุลาคม 2554 กระทรวงพลังงานจึงมอบหมายให้ การไฟฟาทั้ง 3 แห่ ง จัดทาประมาณการความต้ องการใช้ ไฟฟาและฐานะ ้ ้ การเงินของการไฟฟาใหม่ ที่สอดคล้ องกับสถานการณ์ ในปั จจุบัน ้ คณะรั ฐมนตรี ในการประชุมเมื่อวันที่ 30 สิงหาคม 2548 ได้ เห็นชอบตามมติ กพช. เมื่อวันที่ 25 สิงหาคม 2548 ดังนี้ - เห็นชอบแผนระดมทุนของบริ ษัท กฟผ. จากัด (มหาชน) ตามข้ อเสนอของคณะกรรมการระดมทุนจาก ภาคเอกชนในการแปลงสภาพ บมจ. กฟผ. เห็นชอบการเพิ่มทุนจดทะเบียนของ บมจ. กฟผ. จาก 60,000 ล้ าน บาท เป็ น 80,000 ล้ านบาท โดยการจดทะเบียนหุ้นสามัญเพิ่มทุนจานวน 2,000 ล้ านหุ้น มูลค่ าที่ตราไว้ ห้ ุนละ 10 บาท และเห็นชอบแนวทางการจัดสรรหุ้นสามัญเพิ่มทุนให้ แก่ พนักงานของ กฟผ. ประชาชนทั่วไป บริ ษัท หลักทรั พย์ ท่ได้ รับใบอนุญาต โดยมีการกาหนดการระดมทุนในตลาดหลักทรั พย์ ฯ ภายในปี พ.ศ. 2548 (ทั้งนี้ ี กฟผ. ได้ จดทะเบียนแปลงสภาพเป็ นบริ ษัท กฟผ. จากัด (มหาชน) แล้ ว เมื่อวันที่ 24 มิถนายน 2548) ุ - เห็นชอบหลักเกณฑ์ การกาหนดโครงสร้ างอัตราค่ าไฟฟา โดยมอบหมายให้ สนพ. ดาเนินการ ( 1) หารื อ ้ กับหน่ วยงานที่เกี่ยวข้ องหาแนวทางที่เหมาะสมในการชดเชยรายได้ ระหว่ างการไฟฟาเสนอ ้ กพช. พิจารณา เห็นชอบก่ อนการนาไปใช้ ในการกาหนดโครงสร้ างอัตราค่ าไฟฟา และ ( 2) จัดทารายละเอียดข้ อเสนอการปรั บ ้ โครงสร้ างอัตราค่ าไฟฟาขายปลีก โครงสร้ างอัตราค่ าไฟฟาขายส่ ง สูตรการปรั บอัตราค่ าไฟฟาโดยอัตโนมัติ การ ้ ้ ้ ชดเชยรายได้ ระหว่ างการไฟฟาฝ่ ายจาหน่ าย ตลอดจนกลไกการปรั บการชดเชยรายได้ ระหว่ างการไฟฟา และ ้ ้ การกากับดูแลประสิทธิภาพการดาเนินงานของการไฟฟา เสนอคณะกรรมการบริ หารนโยบายพลังงานพิจารณา ้ เห็นชอบก่ อนการประกาศใช้ ต่อไป - คณะกรรมการนโยบายพลังงานแห่ งชาติ ในการประชุมครั้ งที่ 4/2548 (ครั้ งที่ 102) เมื่อวันที่ 17 ตุลาคม 2548 ได้ มีมติเห็นชอบเรื่ องการปรั บโครงสร้ างอัตราค่ าไฟฟา โดยมีรายละเอียดการปรั บโครงสร้ างอัตราค่ าไฟฟา ้ ้ ใหม่ การกาหนดโครงสร้ างอัตราค่ าไฟฟาดังกล่ าว มีวัตถุประสงค์ (1) ให้ อัตราค่ าไฟฟาสะท้ อนถึงต้ นทุนทาง ้ ้ เศรษฐศาสตร์ มากที่สด และเพื่อส่ งเสริ มให้ มีการใช้ ไฟฟาอย่ างมีประสิทธิภาพโดยเฉพาะส่ งเสริ มให้ มีการใช้ ุ ้ ไฟฟาน้ อยลงในช่ วงที่มีการใช้ ไฟฟาสูงสุดของระบบไฟฟา (Peak) ซึ่งจะช่ วยลดการลงทุนในการผลิตและการจัด ้ ้ ้ จาหน่ ายไฟฟาได้ ในระยะยาว ( 2) ให้ การไฟฟาทั้ง 3 แห่ ง มีฐานะการเงินที่มั่นคงและสามารถขยายการ ้ ้ ดาเนินงานในอนาคตได้ อย่ างเพียงพอ ( 3) ให้ ความเป็ นธรรมแก่ ผ้ ูใช้ ไฟประเภทต่ างๆ มากขึ้น โดยการลดการ อุดหนุนค่ าไฟฟาจากผู้ใช้ ไฟกลุ่มหนึ่ง โดยผู้ใช้ ไฟฟาอีกกลุ่ม ( cross subsidy) และ (4) ให้ การปรั บอัตราค่ าไฟฟา ้ ้ ้ มีความคล่ องตัว และเป็ นไปโดยอัตโนมัติสอดคล้ องกับราคาเชื้อเพลิงที่เปลี่ยนแปลงไปตามสภาวะตลาดที่มีการ แข่ งขันมากขึ้น ” โครงสร้ างค่าไฟฟาใหม่ เป็ นโครงสร้ างที่ได้ รวมค่า ้ Ft ของเดือนกันยายน 2543 จานวน 64.52 สตางค์/หน่วย ไว้ แล้ ว หลายคนเข้ าใจว่า ค่า Ft ไม่มีแล้ ว แต่ในความเป็ นจริงไม่ใช่เช่นนั ้น การที่นาค่า Ft เดือนกันยายน 2543 รวมไปกับค่า ไฟฟาใหม่ ทาให้ ค่า Ft เหลือ 0 สตางค์ต่อหน่วย ไม่ได้ ยกเลิกหรือหายไปไหน และเมื่อครบ 4 เดือน เมื่อเดือนกุมภาพันธ์ ้ 2544 ค่า Ft ปรับขึ ้นจาก 0 สตางค์ต่อหน่วย เป็ น 24.44 สตางค์ต่อหน่วย และจะใช้ ไปอีก 4 เดือน จนถึงเดือนพฤษภาคม 2544 แล้ วจึงพิจารณาค่า Ft ใหม่ ขณะเดียวกัน ใบแจ้ งหนี ้/ใบเสร็จรับเงิน ตั ้งแต่เดือนตุลาคม 2543 มีค่าบริ การ ปรากฏขึ ้นมาใหม่ ค่าบริการนี ้ ไม่ใช่เงินที่เก็บเพิ่มขึ ้นใหม่ แต่เป็ นค่าใช้ จ่ายที่เดิมรวมอยู่ในอัตราค่าไฟฟา การแยกค่าบริการออกมา ทาให้ สะท้ อนถึง ้ ต้ นทุนที่แท้ จริง ชัดเจนและโปร่งใส คล้ ายๆ กับสมัยที่มีการแยกภาษี มลค่าเพิ่ม ออกจากราคาสินค้ าสมัยก่อน ู อย่างไรก็ตาม ค่าบริการที่ปรากฏในใบแจ้ งหนี ้/ใบเสร็จรับเงินค่าไฟฟาใหม่ เป็ นการสะท้ อนถึงค่าใช้ จ่ายในการ ้ บริการของการไฟฟาฝ่ ายจาหน่าย เช่น ค่าพิมพ์ใบแจ้ งหนี ้/ใบเสร็จรับเงิน ค่าคานวณการใช้ ไฟ ค่าจดมิเตอร์ ค่าจัดส่ง เป็ น ้
• 4.
  4 จัดทาโดย มยุรี ประเทืองสุข รหัส 5302010219 27 ตุลาคม 2554 ต้ น ซึงค่าใช้ จ่ายเหล่านี ้ ไม่ใช่ค่าใช้ จ่ายที่เพิ่มขึ ้นใหม่ แต่เป็ นค่าใช้ จ่ายที่มีอยู่เดิม ในรูปของค่าไฟฟาต่าสุดของโครงสร้ าง ่ ้ เก่า เพียงแต่ในใบแจ้ งหนี ้/ใบเสร็จรับเงินค่าไฟฟาใหม่ ได้ แยกแสดงออกมา เพื่อให้ เห็นชัดเจนยิ่งขึ ้น เป็ นไปตามมติ ของ ้ คณะกรรมการกากับการศึกษาปรับปรุงโครงสร้ างอัตราค่าไฟฟา ้ ค่าไฟฟาที่เรียกเก็บ และปรากฏในใบแจ้ งหนี ้/ใบเสร็จรับเงินค่าไฟฟาในปั จจุบน ประกอบด้ วย ค่ าไฟฟาฐาน + ค่ าไฟฟา ้ ้ ั ้ ้ ผันแปร (ค่ า Ft) + ค่ าบริ การ + ภาษีมูลค่ าเพิ่ม องค์ ประกอบของค่ าไฟฟา ้ องค์ประกอบของค่าไฟฟามี 2 ส่วน คือค่าไฟฟาฐาน และค่าไฟฟาผันแปร กล่าวคือ ้ ้ ้ ค่าไฟฟาฐาน จะสะท้ อนถึงต้ นทุนของค่าไฟฟา เช่น ค่าลงทุนก่อสร้ างโรงไฟฟา ระบบขนส่ง ระบบจาหน่าย ค่าบารุงรักษา ้ ้ ้ และค่าใช้ จ่ายในการบริหาร ภายใต้ สมมติฐาน ล่วงหน้ า 3 – 5 ปี อาทิ หลักเกณฑ์ทางการเงิน ( financial criteria) ของ การไฟฟาทั ้งสามแห่ง เงินชดเชยรายได้ ระหว่างการไฟฟา เงินนาส่งรัฐและเงินปั นผลของแต่ละการไฟฟา และตัวปรับ ้ ้ ้ ประสิทธิภาพการดาเนินงาน ของแต่ละการไฟฟา โดยทุกรอบปี กกพ. จะติดตามประเมินผลค่าใช้ จ่ายในการลงทุนของ ้ การไฟฟา ในกรณีที่ไม่เป็ นไปตามแผนที่ใช้ กาหนดโครงสร้ างค่าไฟฟาฐาน กกพ.จะนาค่าใช้ จ่ายการลงทุนที่ไม่เป็ นไปตาม ้ ้ แผนพร้ อมค่าปรับร้ อยละ 7.25 ต่อปี มาปรับลดให้ กบผู้ใช้ ไฟฟาต่อไป ั ้ ค่าไฟฟาผันแปร (ค่า Ft ) คือ ค่าไฟฟาผันแปรตามค่าเชื ้อเพลิงในการผลิตกระแสไฟฟาที่เปลียนแปลงเพิ่มขึ ้นหรือลดลง ้ ้ ้ ่ จากค่าเชื ้อเพลิงในค่าไฟฟาฐาน ทั ้งนี ้การประมาณการค่า Ft จะอยู่ภายใต้ การกากับดูแลของ กกพ. เพื่อให้ สงผ่าน ้ ่ ค่าใช้ จ่าย ด้ านเชื ้อเพลิง สาหรับโรงไฟฟา กฟผ. ที่มีการบริหารเชื ้อเพลิงที่มีประสิทธิภาพ โดยพิจารณาจากมาตรฐานค่า ้ สูญเสียในระบบ ( Loss Rate) ตลอดจนมาตรฐานการใช้ ความร้ อน ( Heat Rate) สาหรับค่าไฟฟาจากผู้ผลิตเอกชนทั ้งใน ้ และต่างประเทศ ส่วนผู้ผลิตกระแสไฟฟารายใหญ่ ( Independent Power Producers :IPPs) เป็ นการได้ มาผ่านรูปแบบ ้ การประกวดราคา โดยคัดเลือกจาก รายที่ประมูลต่าที่สดเรียงตามลาดับ ส่วนผู้ผลิตกระแสไฟฟารายเล็ก ( Small Powers ุ ้ Producers : SPPs) และ ผู้ผลิตกระแสไฟฟารายเล็กมาก ( Very Small Producers : VSPPs) เป็ นการรับซื ้อเพื่อเพิ่ม ้ ประสิทธิภาพการใช้ พลังงานในภาพรวมของประเทศ
• 5.
  5 จัดทาโดย มยุรี ประเทืองสุข รหัส 5302010219 27 ตุลาคม 2554 หลักเกณฑ์ ทางการเงินในการกาหนดอัตราค่ าไฟฟาปี 2543 ้ หลักเกณฑ์ที่มีความสาคัญเป็ นอย่างยิ่งในการกาหนดอัตราค่า ไฟฟาของประเทศไทยคือ หลักเกณฑ์ทางการเงิน ้ ในปั จจุบนองค์กรกากับดูแลใช้ อตราส่วนผลตอบแทนจากเงินลงทุน ( Return on Invested Capital : ROIC) เป็ นหลัก และ ั ั ผลประกอบการของการไฟฟาทั ้ง 3 แห่ง เงินชดเชยรายได้ ระหว่างการไฟฟา เงินนาส่งรัฐและเงินปั นผลของแต่ละการไฟฟา ้ ้ ้ และตัวปรับประสิทธิภาพการดาเนินงาน ของแต่ละการไฟฟาหรือที่เรียกว่าค่า X ทั ้งนี ้เพื่อเป็ นหลักประกันว่าการไฟฟา ทั ้ง 3 ้ ้ แห่ง จะมีรายรับเพียงพอแก่การดาเนินงานและการลงทุนและมีฐานะการเงินที่มนคง โดยกาหนดให้ อตราส่วนการลงทุน ั่ ั จากเงินรายได้ (SFR) ไม่น้อยกว่าร้ อยละ 25 อัตราส่วนรายได้ สทธิต่อการชาระหนี ้ ( DSCR) ไม่น้อยกว่า 1.3 เท่า สาหรับ ุ กฟผ. และไม่น้อยกว่า 1.5 เท่า สาหรับการไฟฟาฝ่ ายจาหน่าย และอัตราส่วนหนี ้สินต่อส่วนทุน ( Debt/Equity Ratio) ไม่ ้ เกิน 1.5 เท่า รายละเอียดดังนี ้ หลักเกณฑ์ ทางการเงินในการกาหนดอัตราค่ าไฟฟา้ กฟผ. กฟน. กฟภ. อัตราส่วนการลงทุนจากเงินรายได้ (%) > 25 > 25 > 25 (Self-Financing Ratio: SFR) อัตราส่วนรายได้ สทธิต่อการชาระหนี ้ (เท่า) ุ > 1.3 > 1.5 > 1.5 (Debt Service Coverage Ratio: DSCR) อัตราส่วนหนี ้สินต่อส่วนทุน (เท่า) < 1.5 < 1.5 < 1.5 (Debt/Equity Ratio) ความเห็นและข้ อเสนอแนะ เนื่องจากหลักเกณฑ์ ในการคิดค่าไฟฟาของประเทศไทย คือ หลักเกณฑ์ทางการเงิน โดยกาหนดอัตราค่าไฟฟา ้ ้ ให้ สงเพื่อสร้ างรายได้ ให้ เพียงพอต่อค่าใช้ จ่ายในการดาเนินงานและการลงทุน และเพื่อสร้ างผลกาไรให้ แก่การไฟฟาทั ้ง 3 ู ้ แห่ง ตามที่กาหนดไว้ ข้างต้ น ไม่ได้ สะท้ อนถึงต้ นทุนทางการเงินที่แท้ จริง จะทาให้ ผ้ ูผลิตได้ รับผลตอบแทนที่สงกว่าต้ นทุน ู ทางการเงินของตนเอง ส่งผลให้ ค่าไฟฟาฐานที่คานวณจาก ROIC สูงกว่าค่าไฟฟาฐานที่คานวณจากต้ นทุนทางการเงินที่ ้ ้ แท้ จริง (Weighted average cost of capital : WACC) อีกทั ้งยังเป็ นการผลักภาระให้ แก่ผ้ บริโภค ที่จะต้ องแบกรับภาระค่า ู ไฟฟาที่แพงขึ ้น ้ อีกทั ้งการคิดคานวณยังครอบคลุมไปถึงเงินนาส่งรัฐ และเงินปั นผล ซึงตามหลักของบัญชี เงินส่วนนี ้จะคิด ่ หลังจากสามารถดาเนินงานอย่างมีประสิทธิภาพ สามารถลดต้ นทุน และสร้ างผลกาไรเพียงพอที่จะแบ่งผลกาไร ปั นส่วนไป ยังรัฐ หรือในรูปของเงินปั นผล ซึงแสดงให้ เห็นว่าแท้ ที่จริงแล้ ว เงินนาส่งรัฐและเงินปั นผลนี ้ ไม่ได้ มาจากการการบริหารงาน ่ ที่มีประสิทธิภาพ หรือความสามารถในการบริหารงานของการไฟฟาเอง แต่กลับเป็ นเงิน ที่ผ้ บริโภคจ่ายค่าไฟฟาแพงขึ ้น ้ ู ้ และเป็ นผู้จ่ายเงินนาส่งรัฐและเงินปั นผลโดยตรงแก่ภาครัฐ จึงเสมือนขาดความชอบธรรม และเป็ นการเอาเปรียบผู้บริโภค ปั จจัยที่มีผลกระทบต่อการเคลือนไหวของค่า Ft คือ สถานการณ์ราคาน ้ามันในตลาดโลกและระดับอัตรา ่ แลกเปลียน ซึงจะมีผลต่อราคาเชื ้อเพลิงหลักที่นามาผลิตไฟฟา ได้ แก่ น ้ามันเตา ก๊ าซธรรมชาติ โดยเฉพาะอย่างยิ่งใน ่ ่ ้ กลางปี 2554 นี ้ จะมีการนาเข้ าก๊ าซธรรมชาติเหลว ( LNG) 1 ล้ านตันเพื่อนามาใช้ ภายในประเทศ หมายความว่าระดับ ราคาของก๊ าซธรรมชาติที่นามาคิดค่า Ft ก็จะปรับสูงขึ ้นจากการนาเข้ า ซึงจะส่งผลให้ ค่าไฟฟาปรับเพิ่มตามไปด้ วย ใน ่ ้
• 6.
  6 จัดทาโดย มยุรี ประเทืองสุข รหัส 5302010219 27 ตุลาคม 2554 ส่วนค่า Ft ซึงสะท้ อนค่าเชื ้อเพลิงและค่าซื ้อไฟฟาให้ แก่ผ้ ผลิต กระแสไฟฟา การปั นส่วนต้ นทุนไม่ควรปั นส่วนมายังลูกค้ า ่ ้ ู ้ หรือผู้บริโภคทั ้งหมด ควรปั นส่วนต้ นทุนไปยังฝ่ ายต่างๆ ในการดาเนินงาน เพื่อเป็ นการลดภาระแก่ผ้ บริโภค ซึงจะสังเกตได้ ู ่ จากผลประกอบการของการไฟฟามีผลกาไรต่อเนื่องมาโดยตลอด เนื่องมากจากผลักภาระต้ นทุนค่าเชื ้อเพลิงและค่าซื ้อ ้ ไฟฟาทั ้งหมดมายังผู้บริโภค ซึงแสดงถึงความไม่เป็ นธรรมในการบริหารงาน ้ ่ ในอนาคต การสร้ างโรงไฟฟาใหม่ การรับซื ้อไฟฟาจากประเทศเพื่อนบ้ านและประเด็นของโรงไฟฟานิวเคลียร์ ้ ้ ้ ภายในปี 2563 กฟผ. มีแผนการสร้ างโรงไฟฟาใหม่ที่มีกาลังการผลิตรวม 5,382 เมกะวัตต์และการรับซื ้อไฟฟาจากประเทศ ้ ้ เพื่อนบ้ านรวม 5,668.6 เมกะวัตต์ เพื่อตอบสนองความต้ องการพลังงานไฟฟาที่เพิ่มสูงขึ ้นของประเทศตามแผน ้ PDP 2010 ซึงจะส่งผลต่อต้ นทุนค่าไฟฟาเนื่องจากต้ นทุนการผลิตไฟฟาจะปรับเพิ่มสูงขึ ้นจากการลงทุนโรงไฟฟาใหม่และจาก ่ ้ ้ ้ การรับซื ้อไฟฟาจากลาวและพม่า นอกเหนือจากนั ้น การชะลอการสร้ างโรงไฟฟานิวเคลียร์ 1,000 เมกะวัตต์ ก็คงจะส่งผล ้ ้ ให้ กฟผ.ต้ องจัดสรรแหล่งพลังงานอื่นมาชดเชย ซึงอาจทาให้ ต้นทุนค่าไฟฟาปรับสูงขึ ้นไปอีกได้ อีกทั ้งนโยบายการกาหนด ่ ้ ส่วนเพิ่มราคารับซื ้อไฟฟาสาหรับผู้ผลิต กระแส ไฟฟาเอกชนรายเล็กและรายเล็กมาก (SPPs และ VSPPs) เพื่อเป็ น ้ ้ แรงจูงใจให้ แก่ผ้ ผลิตไฟฟาจากพลังงานทดแทนภายใต้ แผนพลังงานทดแทน 15 ปี การกาหนดส่วนเพิ่มจากการอุดหนุนค่า ู ้ ไฟฟาในลักษณะนี ้ เป็ นการเพิ่มต้ นทุนต่อการรับซื ้อไฟฟาของ กฟผ.และจะส่งผลให้ ค่าไฟฟาปรับเพิ่มขึ ้น ้ ้ ้ ข้ อเสนอแนะ ภายใต้ สถานการณ์ด้านพลังงาน ในปั จจุบนซึงประเทศมีความต้ องการการใช้ พลังงานใน ั ่ ระดับสูง ในขณะที่ระดับราคาของแหล่งเชื ้อเพลิงปรับสูงขึ ้นไปเรื่อยๆ ในส่วนของ ภาครัฐ ควรมี การกากับดูแลค่า Ft โดยควรคานึงถึงผลประโยชน์ของผู้ประกอบการและผู้บริโภค อย่างเท่าเทียมกัน ทาการตรวจสอบการคานวณราคาค่าบริการเพื่อให้ เกิดความโปร่งใส เป็ นธรรม โดยต้ องประกาศ เผยแพร่อตราค่าบริการให้ ผ้ ใช้ ไฟฟาได้ รับทราบ ตลอดจนกากับดูแลการประกอบกิจการพลังงานของประเทศ เพื่อให้ ั ู ้ เป็ นไปตามวัตถุประสงค์และกรอบนโยบายของรัฐ ทั ้งนี ้เพื่อให้ การประกอบกิจการพลังงานของประเทศเป็ นไปอย่างมี ประสิทธิภาพ เกิดความมันคงและเชื่อถือได้ ของระบบไฟฟา สามารถตอบสนองต่อความต้ องการไฟฟาภายในประเทศ ่ ้ ้ และต่อการพัฒนาประเทศอย่างยังยืน อีกทั ้ง ควรปรับปรุงนโยบายที่เกี่ยวข้ องกับค่าไฟฟาสองส่วน ส่วนแรก คือการ ่ ้ ปรับเปลียนวิธีคิดค่าไฟฟาในส่วนของค่าไฟฟาฐานและค่า Ft เพื่อสะท้ อนต้ นทุนและสถานการณ์ปัจจุบนในการผลิตไฟฟา ่ ้ ้ ั ้ อย่างถูกต้ องเหมาะสมยิ่งขึ ้น ในส่วนของภาคธุรกิจและอุตสาหกรรม ควรติดตามและมีสวนร่วมในการกาหนดหลักเกณฑ์ (ประชาพิจารณ์)ใน ่ การกาหนดค่าไฟฟาเพื่อความโปร่งใส สามารถตรวจสอบได้ นอกจากนี ้ควรส่งเสริมหรือจูงใจการใช้ ไฟฟาอย่าง ประหยัด ้ ้ และเพิ่มประสิทธิภาพในการใช้ ไฟฟาให้ มากที่สด ไม่ว่าจะเป็ นการเลือกช่วงเวลาในการผลิตเพื่อหลีกเลียงค่าไฟฟาแพง ้ ุ ่ ้ ในช่วงที่มีความต้ องการไฟฟาสูง (On Peak) หรือการเปลียนอุปกรณ์ไฟฟาในหน่วยงานเป็ นอุปกรณ์ประหยัดพลังงาน เพื่อ ้ ่ ้ ช่วยลดต้ นทุนค่าไฟฟา และยัง สามารถช่วยลดภาระของประเทศในการที่จะต้ องจัดหาแหล่งพลังงานเพิ่มเติมมาใช้ ผลิต ้ ไฟฟาได้ อีกด้ วย ้ ........................................................................................................