Цогтсайхан - БАРУУН БҮСИЙН ЭДИЙН ЗАСГИЙН МАКРО ТҮВШНИЙ ШИНЖИЛГЭЭ

ХААИС-Эдийн Засаг Бизнесийн сургууль

БАРУУН БҮСИЙН ЭДИЙН ЗАСГИЙН МАКРО ТҮВШНИЙ ШИНЖИЛГЭЭ
Бүсчилсэн хөгжлийн үзэл баримтлалын эрхэм зорилго нь газар, түүний
баялаг, газар тариалан, мал аж ахуйн гаралтай түүхий эдийн нөөц, чадавхийг
байгаль орчны даацад зохицуулан оновчтой ашиглах үндсэн дээр хүн ам,
үйлдвэрлэлийн өнөөгийн зохисгүй бөөгнөрлийг задалж, хот хөдөөгийн хөгжлийн
ялгаа, аймаг, бүс нутаг хоорондын тэгш бус, тэнцвэргүй байдлыг багасгаж,
хөгжлийн түвшинг ойртуулах, үндэсний эдийн засаг-нийгмийн дэвшлийг түргэтгэх,
эдийн засгийн дотоод, гадаад таатай орчныг бүрдүүлэхэд оршино. Бүсчлэн
хөгжихийн мөн чанар нь аймаг, сум, суурин газруудын хооронд аж ахуйн холбоо
үүсч, нэг амьд организм хэлбэрээр бие биенийгээ дэмжин хөгжихийг хэлнэ.
Одоогийн байдлаар Баруун бүс нь эдийн засаг-нийгмийн хөгжлийн
түвшнээрээ бусад бүсээс ихээхэн хоцрогдож байна. Үүнээс шалтгаалж Баруун
бүсээс Төврүү тэмүүлсэн нүүдэл хамгийн их байгаа юм.
Сүүлийн үед дэлхийн хөгжилтэй орнуудын эдийн засагчид макро эдийн
засгийн шинжилгээ, төлөвлөлтөд симуляцын загварчлалын (CGE-computable
general equilibrium-загвар) аргыг өргөн хэрэглэх боллоо. CGE загварыг ашиглан
АНУ-ын хэсэг эрдэмтэд Калифорн муж Улсын хөгжлийн төлөвлөгөөг (2003 онд),
ОХУ-ын СЯ-ны дэргэдэх “Прогноз” төвийн эрдэмтэд улсынхаа эдийн засагнийгмийн хөгжлийг 12 тойргоор (округ) задалж боловсруулсан нь (2006 онд) сайн үр
дүн өгсөн байна. Баруун бүсийн хөгжлийн төлөвлөлтөд энэ загварыг ашиглаж буй
бидний оролдлого нь анх удаа болно.
Засаг захиргааны хошууны хэлбэрт шилжихтэй холбогдож үйлдвэрлэлийн
төвлөрөлд өөрчлөлт орж, хошуудын эдийн засгийн хөгжлийн түвшинг ойртуулах
шаардлагатай тул CGE загварт нэмэлт хувьсагч, нөхцлүүд орно.
БҮС БА САЛБАР ХООРОНДЫН
УЯЛДААНЫ СИМУЛЯЦЫН CGE ЗАГВАР
CGE загварын ерөнхий бүтэц, математик тэмдэглэгээ
СИМУЛЯЦЫН
ЗАГВАРТ ОРОХ
ТЭГШИТГЭЛИЙН
ТӨРӨЛ

УЛСЫН ДҮНГЭЭР ТООЦОХ
ТЭГШИТГЭЛ

БАРУУН БҮС БА ХОШУУГ САЛГАЖ
ТООЦОХ ТЭГШИТГЭЛ

Yt = Yt , w + Yt , 4 = CN t ,w + CN t , 4 + I t , w + I t , w + Gt + NEXPt

Yt −t оны улсын дүнгээрх ДНБ, тэрбум төг
Yt , w −t оны баруун бүсийн нийт орлого, тэрбум төг
Дотоодын нийт
бүтээгдэхүүний
үндсэн тэгшитгэл

Yt , 4 −t оны бусад 4 бүсийн нийт орлого, тэрбум төг
CN t , w −t оны баруун бүсийн нийт хэрэглээ, тэрбум төг
CN t , 4 −t оны бусад 4 бүсийн нийт хэрэглээ, тэрбум төг
I t , w −t оны баруун бүсийн хөрөнгө оруулалт, тэрбум төг
I t , 4 −t оны бусад 4 бүсийн хөрөнгө оруулалт, тэрбум төг

Gt − t оны төвлөрсөн төсвийн зарцуулалт, тэрбум төг
NEXP − t оны улсын дүнгээрх цэвэр экспорт, тэрбум төг
t
Нийгмийн нийлмэл
хэрэглээний
тэгшитгэл
(баруун бүс ба
бусад бүсүүдийг

CN t , 4 = c1 + c2Yt , 4 − c3 Pt index − c4 RS t , 4 CN t ,w = c1 + c2Yt ,w − c3 Pt index − c4 RS t ,w
,4
,w
Pt index − t оны улсын дүнгээрх
,4

Pt index − t оны баруун бүсийн
,w

хэрэглээний үнийн индекс
RS t , 4 −t оны хадгаламжийн жилийн

хэрэглээний үнийн индекс
RS t , w −t оны хадгаламжийн жилийн
1


салгаж тооцно)

хүүгийн улсын дундаж, %
c1 , c2 , c3 , c4 −тэгшитгэлийн тоон
коэффициентүүд

хүүгийн баруун бүсийн дундаж, %
c1 , c2 , c3 , c4 −тэгшитгэлийн тоон
коэффициентүүд
αt ,w ⋅RLt , w ⋅t

αt , 4 ⋅RLt , 4 ⋅t

I t , 4 = I 0, 4 ⋅ e
Хөрөнгө
оруулалтын
тэгшитгэлүүдДОМАРЫН
ТЭГШИТГЭЛ
(баруун бүс ба
бусад бүсүүдийг
салгаж тооцно)

Улсын төсвийн
зарцуулалтын
тэгшитгэл
Улсын дүнгээрх
цэвэр экспортын
тэгшитгэл
Хэрэглээний үнийн
индексийн
өөрчлөлтийн
тэгшитгэл
Хадгаламжийн
дундаж хүүгийн
тэгшитгэл
Капиталын
өгөөжийн
тэгшитгэл
Боловсрол,
шинжлэх ухаанд
зарцуулах
хөрөнгийн тогтмол,
улсын дүнгээр
Техник,
технологийн
шинэчилэлд
зарцуулах
хөрөнгийн тогтмол,
улсын дүнгээр
Суурин газрын
тохижилтод
зарцуулах
хөрөнгийн тогтмол
Байгаль орчныг
хамгаалах арга
хэмжээнд
зарцуулах
хөрөнгийн тогтмол
Мөнгөний
нийлүүлэлтийн
тэгшитгэл
Зорилгын функц
(улсын дүнгээр ба

I t , w = I 0, w ⋅ e

I t , 4 −t онд бусад 4 бүсэд оруулах
хөрөнгө, тэрбум төг
I 0 , 4 − судалж байгаа динамикийн
эхний онд бусад 4 бүсэд оруулах
α , 4 −t оны бусад 4 бүсийн
t
капиталын өгөөж, төг
RLt , 4 −t оны зээлийн жилийн
хүүгийн бусад 4 бүсийн дундаж, %

I t , w −t онд баруун бүсэд оруулах
I 0 , w − судалж байгаа динамикийн
эхний онд баруун бүсэд оруулах
α , w −t оны баруун бүсийн
t
капиталын өгөөж, төг
RLt , w −t оны зээлийн жилийн
хүүгийн баруун бүсийн дундаж, %

Gt = c + @ trend − төвлөрсөн төсвийн өөрчлөлтийн хандлага
NEXPt = c + @ trend − цэвэр экспортын өөрчлөлтийн хандлага
P = c8 + @ trend
t

хэрэглээний үнийн индексийн өөрчөлтийн хандлага

Rt = c9 + @ trend хадгаламжийн дундаж хүүгийн өөрчлөлтийн хандлага

αt = c10 + @ trend капиталын өгөөжийн өөрчлөлтийн хандлага
KNOWLEDGEt = c11 ⋅ Yt
хөрөнгийн
хэмжээг
нэмэгдүүлнэ

зарцуулах
байнга
өсөн

RENEWATION t = c12 ⋅ Yt

зарцуулах хөрөнгийн хэмжээг байнга өсөн

нэмэгдүүлнэ

URBAN t = c13 ⋅ Yt

зарцуулах хөрөнгийн хэмжээг байнга өсөн нэмэгдүүлж

авна

ENVRMTt = c13 ⋅ Yt

зарцуулах хөрөнгийн хэмжээг байнга өсөн нэмэгдүүлж

авна
M 0 ,t = c15 + c16 ⋅ Yt

M 0,t −зах

зээл

нийлүүлэх M 0
тэрбум төгрөг

дээр
мөнгөний

t

онд

хэмжээ,

min( Z ) = CN t − ∑S t ,h ⋅ Pt , h
h

2


баруун бүсэд
симуляцын алхам
бүрт эрэлт,
нийлүүлэлт
тэнцвэржиж байх
ёстой)

S t , h −t онд h бүтээгдэхүүнийг нийлүүлэх хэмжээ
Pt , h −t онд нийлүүлэх h бүтээгдэхүүний зах зээлийн үнэ

Дээрх загварын схемд Баруун бүсийн хөгжлийн хэтийн төлөвийг гаргахдаа
улсын хөгжлийн хандлагатай нарийн уялдуулах шаардлагатай болох нь харагдаж
байна. Ялангуяа бүсээр тооцох салбаруудын хөрөнгө оруулалтын тэгшитгэл маш
зөв гарсан байх ёстой. Баруун бүс нь эдийн засгийн хөгжлийн түвшин бусад бүсээс
хоцорч байгааг харгалзан салбаруудад оруулах хөрөнгө оруулалтын хэмжээг улсын
дундажаас илүү байх бодлогыг барих, мөн техник, технологийн шинэчлэлд
зарцуулах хөрөнгийн тогтмол, суурин газрын тохижилтод зарцуулах хөрөнгийн
тогтмол, байгаль орчныг хамгаалах арга хэмжээнд зарцуулах хөрөнгийн тогтмолыг
баруун бүсэд улсын дундажаас илүү тавьж өгөх шаардлагатай.
Эдийн засгийн ямар арга хэмжээг яаж төлөвлөхийг авч ярихын өмнө
загварын гол тэгшитгэлүүдийг Eviews программ ашиглан тооцсон жишгийг
тайлбарлая. Төлөвлөлтийн явцад илүү нарийвчлалтай, нөлөөллийг дэлгэрэнгүй
тусгасан тэгшитгэлүүдийг тооцно.
Тэгшитгэлүүдийн тооцоог гаргахын өмнө 2002-2007 оны улсын хэмжээгээрх
ДНБ ба баруун бүсийн дотоодын нийт бүтээгдэхүүний хэмжээг үнийн дефлятор
хэрэглэн 2005 оны зэрэгцүүлэх үнэд шилжүүлнэ.
Тооцоонд ашиглагдах зарим үзүүлэлтүүд

Он

Үнийн
дефлятор

2002
2003
2004
2005
2006
2007

0.617801
0.695503
0.825541
1.000000
1.231192
1.374190

Ам.
долларын
ханш, төг/
$
1110.40
1146.50
1185.20
1205.30
1179.50
1169.97

Зээлийн
дундаж
хүү, %
29.20
26.92
22.76
22.49
18.99
16.00

Хэрэглээний үнийн
индекс
1990=1
112.91
118.22
131.20
143.62
152.19
175.17

Тэгшитгэлийн тооцоонд ашиглах зарим үзүүлэлтүүд,
улсын дүнгээр, 2005 оны зэрэгцүүлэх үнээр, тэрбум төг

Он

2002
2003
2004
2005
2006
2007

Yt
ДНБ
2008.4
2127.5
2356.8
2524.3
3017.4
3316.5

It

Gt

Нийт
хэрэглээ

Нийт
хөрөнгө
оруулалт

Улсын
төсвийн
зарлага

Цэвэр
экспорт

810.6
716.3
887.2
1136.1
1234.3
1393.0

604.6
860.8
857.9
861.9
814.0
925.8

816.4
806.2
827.9
699.8
887.8
1272.9

-223.2
-255.8
-216.3
-173.5
81.3
-275.2

CN t

NEXTt

M0
Зах зээл
дээрх
бэлэн
мөнгө
134.6
152.8
168.5
191.7
245.1
364.1

3


 Нийт хэрэглээний тэгшитгэл:
index
CN t , 4 = 3275.8 + 0.7356 ⋅Yt , 4 − 8.8506 ⋅ Pt,4 − 441.8404 ⋅ RS t,4

Баруун бүсээс бусад 4 бүсэд орлого 1 тэрбум төгрөгөөр нэмэгдэхэд нийгмийн
нийлмэл хэрэглээ 735.6 сая төгрөгөөр нэмэгдэж байна. Харин хэрэглээний үнийн
индекс 1 пунктээр өсөхөд хэрэглээ 8.85 тэрбум төгрөгөөр буурах нөлөөлөл үзүүлдэг
байна. Түүнчлэн хадгаламжийн дундаж хүү 1 хувиар дээшлэхэд хүмүүсийн мөнгө
хадгалуулах сонирхол дээшилж, хэрэглээ эрс буурах нөлөөлөл үзүүлж байна.
Тэгшитгэлийн детерминацын коэффициент 0.97 гарсан нь хамаарал нэн
хүчтэй ( R = 0.97 =0.98 байгааг харуулж байна. Дарбин-Уотсоны шалгуур 2.42
байгаа нь автокорреляц үгүй болохыг илэрхийлж байна.
Бусад 4 бүсийн нийлмэл хэрэглээний тэгшитгэлийн тооцоо, EViews
Dependent Variable: CN4
Method: Least Squares
Date: 02/03/09 Time: 11:49
Sample: 2002 2007
Included observations: 6
Variable
Coefficient
Y4
0.735575
P4
-8.850639
RS4
-441.8404
C
3275.849
R-squared
0.972479
Adjusted R-squared
0.931198
S.E. of regression
69.55355
Sum squared resid
9675.394
Log likelihood
-30.67038
Durbin-Watson stat
2.425062

Std. Error
t-Statistic
0.356206
2.065026
10.49828 -0.843056
121.0539 -3.649948
916.4021
3.574685
Mean dependent var
S.D. dependent var
Akaike info criterion
Schwarz criterion
F-statistic
Prob(F-statistic)

Prob.
0.1749
0.4880
0.0675
0.0701
1010.315
265.1671
11.55679
11.41797
23.55753
0.040996

CN t , w = 0.59 + 0.5644 ⋅ Yt , w + 0.4405 ⋅ Pt,index + 0.2447 ⋅ RS t, w
w

Баруун бүсэд орлого 1 тэрбум төгрөгөөр нэмэгдэхэд нийгмийн нийлмэл
хэрэглээ 564.5 сая төгрөгөөр нэмэгдэж байгаа нь төвийн ба бусад бүсээс доогуур
байна. Харин хэрэглээний үнийн индекс 1 пунктээр өсөхөд хэрэглээ 0.44 тэрбум
төгрөгөөр өсөх нөлөөлөл үзүүлж байгаа нь үнэ нэмэгдэхэд холын аймгуудын
хэрэглээ илүү мэдрэмжтэй байгааг харуулж байна. Түүнчлэн хадгаламжийн дундаж
хүү 1 хувиар дээшлэхэд холын аймгийн хүмүүсийн мөнгө хадгалуулах сонирхолд
нөлөөлөлхгүй байна. Учир нь орлого бага байгаа нөхцөлд хэрэглээ илүү нэмэгдэж,
хуримтлал бий болох нөхцөл бүрэлдэхгүй байна.
Тэгшитгэлийн детерминацын коэффициент 0.98 гарсан нь хамаарал нэн
хүчтэй ( R = 0.98 =0.99 байгааг харуулж байна. Дарбин-Уотсоны шалгуур 2.28
байгаа нь автокорреляц үгүй болохыг илэрхийлж байна.
Баруун бүсийн нийлмэл хэрэглээний тэгшитгэлийн тооцоо, EViews
Dependent Variable: CNW
Date: 02/03/09 Time: 12:05
Sample: 2002 2007
Variable
Coefficient

Std. Error

t-Statistic

Prob.

4


YW
PW
RSW
C
R-squared
Adjusted R-squared
S.E. of regression
Sum squared resid
Log likelihood
Durbin-Watson stat

0.564497
0.440524
0.244651
0.585233
0.980134
0.950334
6.905037
95.35906
-16.81130
2.286099

0.262306
2.152053
0.381651
1.154258
4.100611
0.059662
49.12335
0.011914
Mean dependent var
S.D. dependent var
Schwarz criterion
F-statistic
Prob(F-statistic)

0.1643
0.3677
0.9579
0.9916
159.4207
30.98396
6.937100
6.798273
32.89092
0.029651

 Хөрөнгө оруулалтын тэгшитгэлийг Домарын өсөлтийн онолыг хэрэглэсэн
болно. Домарын өсөлтийн онолоор үйлдвэрлэлийн өсөлт нь хөрөнгө оруулалтаас
шууд шалтгаалах бөгөөд түүнээс гадна одоо ашиглаж байгаа капиталын өгөөжөөс
нэн их хамаарна гэж үздэг. Иймээс хөрөнгө оруулалт нь зээлийн хүү ба капиталын
өгөөжөөс хамаарна.
I t , 4 = 6.9850 ⋅ e

(0.0113 α t,4 - 0.0252⋅RLt , 4 )

Бусад 4 бүсийн хөрөнгө оруулалтын тэгшитгэлийн тооцоо, EViews
Dependent Variable: LOG(I4)
Date: 02/03/09 Time: 12:34
Sample: 2002 2007
Variable
Coefficient
RL4
-0.025222
ALFA
0.011265
C
6.984997
R-squared
0.967277
Adjusted R-squared
0.945461
S.E. of regression
0.037570
Sum squared resid
0.004234
Log likelihood
13.25519
Durbin-Watson stat
1.861834

Std. Error
t-Statistic
0.006853 -3.680699
0.010583
1.064395
0.308965
22.60773
Mean dependent var
S.D. dependent var
Schwarz criterion
F-statistic
Prob(F-statistic)

Prob.
0.0347
0.3652
0.0002
6.456972
0.160873
-3.418395
-3.522516
44.33906
0.005919

Баруун бүсээс бусад 4 бүсэд тухайн жилд капиталын бүтээмж 1 пунктээр
дээшлэхэд хөрөнгө оруулалт 1.1 хувь, зээлийн жилийн хүү 1 хувь буурахад хөрөнгө
оруулалт 2.52 хувь өсдөг байна.
Детерминацын коэффициент 0.96 гарсан нь хамаарал хүчтэй, ДарбинУотсоны шалгуур 1.86 байгаа нь автокорреляц байхгүй болохыг илэрхийлж байна.
I t ,w = 2.5439 ⋅ e

(0.0542 α t, w - 0.0159⋅RLt , w )

Баруун бүсийн хөрөнгө оруулалтын тэгшитгэлийн тооцоо, Eviews
Dependent Variable: LOG(IW)
Date: 02/03/09 Time: 12:48
Sample: 2002 2007
Variable
Coefficient
RLW
0.015867
ALFA
0.054175
C
2.543933
R-squared
0.518836
Adjusted R-squared
0.198061

Std. Error
t-Statistic
Prob.
0.015420
1.028965
0.3792
0.030178
1.795140
0.1705
0.793813
3.204701
0.0492
Mean dependent var
3.743398
S.D. dependent var
0.190301

5


S.E. of regression
Sum squared resid
Log likelihood
Durbin-Watson stat

0.170417
0.087126
4.182860
2.295805

Schwarz criterion
F-statistic
Prob(F-statistic)

-0.394287
-0.498407
1.617443
0.333764

Баруун бүсэд тухайн жилд капиталын бүтээмж 1 пунктээр дээшлэхэд хөрөнгө
оруулалт 5.4 хувь, зээлийн жилийн хүү 1 хувь буурахад хөрөнгө оруулалт 1.6 хувь
өсдөг байна. Детерминацын коэффициент 0.51 ( R = 0.51 =0.72 гарсан нь
хамаарал хүчтэй, Дарбин-Уотсоны шалгуур 2.29 байгаа нь автокорреляц байхгүй
болохыг илэрхийлж байна.
• Төвлөрсөн төсвийн тэгшитгэл:
Gt = 802.0 + 61.01 ⋅ t

Улсын дүнгээрх төсвийн тэгшитгэлийн тооцоо, Eviews
Dependent Variable: G
Date: 02/03/09 Time: 13:05
Sample: 2002 2007
Variable
Coefficient
C
801.9817
@TREND
61.01583
R-squared
0.431452
Adjusted R-squared
0.289315
S.E. of regression
146.5038
Sum squared resid
85853.40
Log likelihood
-37.21954
Durbin-Watson stat
1.438444

Std. Error
t-Statistic
106.0316
7.563608
35.02110
1.742259
Mean dependent var
S.D. dependent var
Schwarz criterion
F-statistic
Prob(F-statistic)

Prob.
0.0016
0.1564
954.5213
173.7842
13.07318
13.00377
3.035468
0.156424

Төсвийн зарцуулалтын прогнозыг энгийн шугаман тэгшитгэлээр бодох нь
тохиромжтой байдаг. Учир нь жил бүр төсвийн хэлэлцүүлэг УИХ-аар орж,
хууьчлагдаж байдаг тул энэ хувьсагч эндоген шинжтэй байдаг.
Манай Улсын төвлөрсөн төсөв жил бүр 61.0 тэрбум төгрөгөөр нэмэгдэж
иржээ. Детерминацын коэффициент 0.43 гарсан нь ( R = 0.43 =0.68) хамаарал
сайн, Дарбин- Уотсоны шалгуур 1.43 автокорреляц байхгүй байгааг илэрхийлж
байна.
• Цэвэр экспортын тэгшитгэл:
Gt = 802.0 + 61.01 ⋅ t

Улсын дүнгээрх төсвийн тэгшитгэлийн тооцоо, Eviews
Dependent Variable: G
Date: 02/03/09 Time: 13:05
Sample: 2002 2007
Variable
Coefficient
C
801.9817
@TREND
61.01583
R-squared
0.431452
Adjusted R-squared
0.289315
S.E. of regression
146.5038
Sum squared resid
85853.40
Log likelihood
-37.21954

Std. Error
t-Statistic
106.0316
7.563608
35.02110
1.742259
Mean dependent var
S.D. dependent var
Schwarz criterion
F-statistic

Prob.
0.0016
0.1564
954.5213
173.7842
13.07318
13.00377
3.035468

6


Durbin-Watson stat

1.438444

Prob(F-statistic)

0.156424

Төсвийн зарцуулалтын прогнозыг энгийн шугаман тэгшитгэлээр бодох нь
тохиромжтой байдаг. Учир нь жил бүр төсвийн хэлэлцүүлэг УИХ-аар орж,
хууьчлагдаж байдаг тул энэ хувьсагч эндоген шинжтэй байдаг.
Манай Улсын төвлөрсөн төсөв жил бүр 61.0 тэрбум төгрөгөөр нэмэгдэж
иржээ. Детерминацын коэффициент 0.43 гарсан нь ( R = 0.43 =0.68) хамаарал
сайн, Дарбин- Уотсоны шалгуур 1.43 автокорреляц байхгүй байгааг илэрхийлж
байна.
savings
, Pt index , αt
Загварыг бодож, прогноз гаргахын өмнө экзогенийн Rt
хувьсагчуудын 2008-2010 он хүртэлх хандлагыг гаргах шаардлагатай. Хандлагын
тэгшитгэл гаргахад олон арга хэрэглэдэг бөгөөд EViews программд юуны өмнө
авторегрессийн хамаарал, түүний алдааны үнэлэмж дээр тулгуурласан ARMA,
ARIMA аргуудыг өргөн хэрэглэдэг. Хандлагын тэгшитгэлийн тооцоог нэг ба олон
шатат хамгийн бага квадратын аргыг ашигладаг бөгөөд тэгшитгэл дотор
авторегрессийн 1-р эрэмбийн шалгуур ar(1), 2-р эрэмбийн шалгуур ar(2) гэх мэтээр
4-р эрэмбэ хүртэл шалгуур тооцож оруулж болно.
Ийнхүү хандлагыг тооцоход:
 Цэвэр экспорт- NEXT = -233.8505015 + 22.69937048*(@TREND)
savings
= 29.7893e - 0.1161828177⋅t
 Хадгаламжийн дундаж хүү- R t

index
=108.4854207 +12.16036289 ⋅ t
 Хэрэглээний үнийн индекс- Pt

 Капиталын бүтээмж- αt = 8.63154 ⋅ e
гарав.
Загвар бодсон урьдчилсан дүнМонгол Улсын дотоодын нийт бүтээгдэхүүний
өөрчлөлтийн хандлага, 2005 оны үнээр, тэрбум төгрөг
0.1333084063⋅t

CN t
Он

2008
2009
2010

It

Нийт
хэрэглээ

Нийт
хөрөнгө
оруулалт

1540.2
1710.2
1886.9

968.6
1006.4
1042.4

Gt
Улсын
төсвий
н
зарлага
1575.1
1671.0
1767.0

NEXTt

Yt

Цэвэр
экспорт

ДНБний дүн

-97.7
-75.0
-52.3

3986.2
4312.6
4644.1

Монгол Улсын дотоодын нийт бүтээгдэхүүний өөрчлөлтийн хандлага,
2005 оны үнээр, тэрбум төгрөг

7


5000.0
4500.0
4000.0
3500.0
3000.0
2500.0
2000.0
1500.0
1000.0
500.0
0.0
2002

2003

2004

2005

2006

CN

I

2007

2008

2009

2010

G

Дээрхийн нэгэн адилаар Баруун бүсийн дүнгээр тооцоо хийж, харьцуулахад
дараах байдалтай байна. Тооцооны урьдчилсан дүнгээс харахад Баруун бүсийн
эдийн засгийн хөгжлийн хоцрогдол байсаар л байна. 2007 онтой харьцуулахад 2010
онд улсын хэмжээгээр ДНБ 40.0 хувиар өсөхөөр тооцоо гарч байхад Баруун бүсийн
дүнгээр дөнгөж 24.0 хувиар өсөхөөр байгаа нь хангалтгүй юм.
Загвар бодсон үр дүн- Монгол Улсын ба Баруун бүсийн
дотоодын нийт бүтээгдэхүүний өөрчлөлтийн хандлага,
2005 оны зэрэгцүүлэх үнээр

Он

2007
2008
2009
2010

УЛСЫН ДҮН
2007
онтой
харьДНБ
цуулсан
өсөлтийн
хувь
3316.5
100.0
3986.2
120.2
4312.6
130.0
4644.1
140.0

БАРУУН БҮС
2007
онтой
харьДНБ
цуулсан
өсөлтийн
хувь
233.5
100.0
261.3
111.9
269.5
115.4
289.6
124.0

Улсын
дүнд
эзлэх
хувь
7.04
6.56
6.25
6.24

Иймээс улсын дундажаас илүү хурдацтай хөгжих хувилбарыг симуляцын
загвараар тодорхойлж, түүнд тохирсон эдийн засаг-нийгмийг хөгжүүлэх төлөвлөгөө
салбар тус бүрээр дэлгэрэнгүй боловсруулах шаардлагатай нь нотлогдож байна.
Эдгээрээс гадна энэхүү шинжилгээг нийт 5 бүсээр задалж хийж болно.

8

Цогтсайхан - БАРУУН БҮСИЙН ЭДИЙН ЗАСГИЙН МАКРО ТҮВШНИЙ ШИНЖИЛГЭЭ

More Related Content

What's hot (20)

Viewers also liked (16)

Similar to Цогтсайхан - БАРУУН БҮСИЙН ЭДИЙН ЗАСГИЙН МАКРО ТҮВШНИЙ ШИНЖИЛГЭЭ (20)

More from batnasanb (20)

Цогтсайхан - БАРУУН БҮСИЙН ЭДИЙН ЗАСГИЙН МАКРО ТҮВШНИЙ ШИНЖИЛГЭЭ