งานนำเสนอลิลิตเตลงพ่าย
Download as PPTX, PDF7 likes51,536 views
วิคราะห์ วรรณคดีเรื่อง ลิลิตเตลงพ่าย ผลงานนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 5/1 ปีการศึกษา 2557 วิชาภาษาไทย โรงเรียนอิสลามสันติชน กรุงเทพมหานคร
งานนำเสนอลิลิตเตลงพ่าย
- 5. ด้านเนอื้หา
- 6. รปูแบบคาประพันธ์ แต่งด้วย "ลิลิตสุภาพ" ซึ่งประกอบด้วยร่ายสุภาพ โคลง สองสุภาพ โคลงสามสุภาพ และโคลงสี่สุภาพ แต่งสลับกัน ไป จา นวน ๔๓๙ บท โดยได้แบบอย่างการแต่งมาจากลิลิต ยวนพ่าย
- 7. โครงเรื่อง ▪ สมเด็จพระมหาธรรมราชาได้ทรงสวรรคตจึงมีการผลัดเปลี่ยนแผ่นดิน ซึ่งผูที้่ได้สืบครองราชย์ต่อคือสมเด็จพระนเรศวร ซึ่งอาจมีการรบเพื่อแย่ง ราชบัลลังก์ระหว่างสมเด็จพระนเรศวรกับสมเด็จพระเอกาทศรศถ พระเจ้า หงสาวดีนันทบุเรงจึงได้มีรับสัง่ให้พระมหาอุปราชาผูซึ้่งเป็นโอรสและพระ มหาราชเจ้านครเชียงใหม่ไปเตรียมกองทัพร่วมกัน แต่โหรได้ทา นายว่าพระ มหาอุปราชานนั้จะมีดวงถึงฆาต แต่ด้วยความเกรงในพระบิดาพระองค์จึงไม่ ทรงขัดพระทัย ในระหว่างช่วงนนั้สมเด็จพระนเรศวรได้เตรียมกองทัพในการ ไปทา ศึกกับกัมพูชา แต่เมอื่ทรงทราบว่าพม่าได้ยกทัพมาพระองค์จึงนา กา ลัง ส่วนนไี้ปตงั้ทัพรอรับศึกพม่าแทน
- 8. ▪ ที่ค่ายตา บลตระพังตรุจังหวัดสุพรรณบุรี ช้างทรงทงั้ของสมเด็จพระ นเรศวรและสมเด็จพระเอกาทศรถนนั้ตกมัน จึงหลงเขา้ไปอยู่ตรงใจกลางของทัพ ขา้ศึกทา ให้แม่ทัพต่างๆเสด็จตามไม่ทัน สมเด็จพระนเรศวรจึงไดก้ล่าวท้าให้พระ มหาอุปราชออกมาทา ยุทธหัตถีกัน ท้ายที่สุดสมเด็จพระนเศวรทรงมีชัยเหนือพระ มหาอุปราชา เช่นเดียวกับที่สมเด็จพระเอกาทศรถมีชัยเหนือมังจาชโร หลังจากที่ กองทัพพม่าแตกพ่ายไป สมเด็จพระนเรศวรไดมี้พระบัญชาให้สร้างสถูปเจดีย์ขนึ้ ที่นี่แล้วยกทัพกลับกรงุศรีอยุธยา
- 9. แก่นของเรื่อง ▪ เพื่อเฉลิมพระเกียรติสมเด็จพระนเรศวรมหาราชที่ ทรงกระทา ยุทธหัตถีชนะพระมหาอุปราชา ดังคา ประพันธ์ "เฉลิมพระเกียรติผ่านเผ้า เจ้าจักรพรรดิแผ่นสยาม"
- 10. ตัวละคร ▪ สมเด็จพระนเรศวรมหาราช ทรงเป็นพระมหากษัตริย์ที่ทรงพระปรีชาสามารถมากที่สุดคือ ความ รอบคอบ ไม่ประมาท เป็นคนร้จูักการวางแผน มีวาทศิลป์ในการพูด ดัง่ โคลงสี่สุภาพตอนหนงึ่กล่าวว่า พระพึงพิเคราะห์ผู้ ภักดี ท่านนา คือพระยาจักรีกาจแกล้ว พระตรัสแด่มนตรี มอบมิ่ง เมืองเฮย กจูักไกลกรงุแก้ว เกลือกชา้คลาคืน
- 11. พระมหาอปุราชา (มังสามเกียด หรือมังกะยอชวา) ▪ เป็นคน ที่ความกตัญญู ความจงรัก ภักดี ต่อชาติบ้านเมือง ทรงมี ความห่วงใย อาทร ถึงพระราชบิดาในระหว่างที่ทรงออกรบ ดัง่ โคลงสี่สุภาพที่กล่าวไว้ว่า ณรงค์นเรศด้าว ดัสกร ใครจักอาจออกรอน รบสู้ เสียดายแผ่นดินมอญ พลันมอด ม้วยแฮ เหตบู่มีมือผู้อื่นตา้นทานเข็ญ
- 12. ตัวละครอื่นๆ ▪ ฝั่งไทย : สมเด็จพระเอกาทศรถ สมเด็จพระมหาธรรมราชา (พระบิดา) สมเด็จพระมหาจักรพรรดิ(พระอัยกา/ปู่) เจ้าพระยาไชยานุภาพ / ก้าน กล้วย (ชา้งทรงสมเด็จพระนเรศวรมหาราช) สมเด็จพระวันรัต และอื่นๆ ▪ ฝั่งพม่า : นันทบุเรง (พระเจ้าหงสาวดี เป็นพระบิดาของพระมหาอุปราชา) พลายพัทธกอ (ชา้งทรงของพระมหาอุปราชา) พลายพัชเนียร (ชา้งของมาง จาชโร) พระยาจิตตอง (วิศวกรประจา กองทัพ คนสร้างสะพานไม้ไผ่ขา้ม แม่นา้ลา กระเพิน)
- 13. ฉาก ▪ ในกรงุหงสาวดีและกรงุศรีอยุธยา การรบและสงคราม
- 15. ด้านวรรณศิลป์
- 16. การใช้คา ▪ การใชค้า ที่เหมาะแก่เนอื้เรื่องและฐานะของบุคคล กวีเลือกใช้ คา ที่แสดงฐานะของบุคคล ดังนี้ เบื้องนนั้นฤนาถผู้ สยามินทร์ เบี่ยงพระมาลาผิน ห่อนพ้อง ศัสตราวุธอรินทร์ ฤาถูก องค์เอย เพราะพระหัตถ์หากป้อง ปัดด้วยขอทรง
- 17. ▪ การใช้คา ซา้เพื่อเนน้ความหมาย จงจา คา พ่อไซร้ สัง่สอน จงประสิทธิ์สมพร พ่อให้ จงเรืองพระฤทธิ์รอน อริราช จงพ่อลุลาภได้ เผด็จด้าวแดนสยาม
- 18. ▪ ใช้คา พ้องเสียงเพื่อให้เกิดเสียงไพเราะและความหมาย กินใจ - สลัดไดใดสลัดนอ้ง แหนงนอน ไพรฤา - สละสละสมร เสมอชอื่ ไม้นา นึกระกา นามไม้ แม่นแม้นทรวงเรียม - สายหยุดหยุดกลิ่นฟุ้ง ยามสาย
- 19. การหลากคา ▪ พระทรงแสงดาบแก้ว กับกร โจมประจัญฟันฟอน เฟื่องนา้ ต่างฤทธิ์ต่างรบรอน ราญชีพ กันแฮ สระท้านทุกถิ่นท่าถา้ ท่งท้องชลธี
- 20. โวหารภาพพจน์ ▪ อุปมา : เปรียบการสรู้บระหว่างสมเด็จพระนเรศวรกับพระมหาอุป ราชาว่ายิ่งใหญ่และงดงามเหมือนกับการสรู้บระหว่างพระอินทร์กับ ท้าวจิตราสูร ระหว่างพระรามกับทศกัณฑ์ งามสองสุริยราชลา้ เลอพิศ นาพ่อ พ่างพัชรินทรไพจิตร ศึกกสร้าง ฤารามเริ่มรณฤทธิ์ รบราพณ์ แลฤา ทุกเทศทุกทิศอ้าง อื่นไท้ไป่เทียม
- 21. ▪ จักเจ็บอุระระทด ทุกข์ใหญ่ หลวงนา ถนัดดัง่พาหาเหี้ยน หั่นกลิ้งไกลองค์ ▪ พระพลันเห็นเหตไุซร้ เสียวดวง แดเอย ถนัดดัง่ภผูาหลวง ตกตอ้ง
- 22. ▪ อุปลักษณ์ : เปรียบชา้งทรงของพระสมเด็จนเรศวรมหาราช เป็นชา้งสมิทธิมาตงค์ ซึ่งเป็นชา้งของพระอินทร์ และเปรียบ ชา้งทรงของพระมหาอุปราชาเป็นชา้งคิริเมขล์ ซึ่งเป็นชา้ง ของพญาวสวัตดีมาร หัสดินปิ่นธเรศไท้ โททรง คือสมิทธิมาตงค์ หนงึ่อ้าง หนงึ่คือคิริเมขล์มง- คลอาสน์ มารเอย เศียรส่ายหงายงาคว้าง ไขว่แคว้งแทงโถม
- 23. ▪ นามนัย : การใชคุ้ณสมบัติหรือส่วนประกอบสา คัญของสิ่ง นนั้กล่าวแทนสิ่งนนั้ทงั้หมด เช่น ตอนที่พระเจ้ากรงุหงสาวดี ตรัสถึงกรงุศรีอยุธยาว่า สมเด็จพระนเรศวรมหาราชกับ สมเด็จพระเอกาทศรถอาจจะชิงบัลลังก์กัน “..ว่านครรามินทร์ ผลัดแผ่นดินเปลี่ยนราช เยียววิวาทชิงฉัตร" (ฉัตร ในที่นี้แทน ราชบัลลังก์)
- 24. รสวรรณคดีไทย ▪ เสาวรจนี : ชมความงามตัวละคร งามสองสุริยราชลา้ เลอพิศ นาพ่อ พ่างพัชรินทรไพจิตร ศึกกสร้าง ฤารามเริ่มรณฤทธิ์ รบราพณ์ แลฤา ทุกเทศทุกทิศอ้าง อื่นไท้ไป่เทียม
- 25. ▪ พิโรธวาทัง คือ บทโกรธ …แม้นเจ้าคร้ามเคราะห์กาจ จงอย่ายาตรยุทธนา เอาพัส ตราสตรี สวมอินทรีย์สร่างเคราะห์…
- 26. ▪ สัลลาปังคพิสัย คือ รสแห่งความเศร้าโศก - จา ใจจรจากสร้อย อยู่แม่อย่าละห้อย ชา้คืนสม แม่แล - สระเทินสระทกแท้ ไทถวิล อยู่เชย ฤาใคร่คลายใจจินต์ จืดสร้อย คา นึงนฤบดินทร์ บิตเุรศ พระแฮ
- 27. รสวรรณคดี(สันสกฤต) ▪ รทุรรส/เราทรรส (รสแห่งความโกรธเคือง) …แม้นเจ้าคร้ามเคราะห์กาจ จงอย่ายาตรยุทธนา เอาพัสตราสตรี สวมอินทรีย์สร่างเคราะห์…
- 28. ▪ วีรรส (รสแห่งความกล้าหาญ) พระพี่พระผู้ผ่าน ภพอุต- ดมเอย ไป่ชอบเชษฐ์ยืนหยุด ร่มไม้ เชิญราชร่วมคชยุทธิ์เผยยอเกียรติไว้แฮ สืบกว่าสองเราไสร้สุดสิ้นฤๅมี ดา เนินพจน์พากย์พร้อง พรรณนา องค์อัครอุปราชา ท่านแจ้ง กอบเกิดขัตติยมา- นะนึก หาญเฮย ขับคชเขา้ยุทธ์แย้ง ด่วนด้วยโดยถวิล
- 29. ▪ ภยานกรส (รสแห่งความกลัว) พระพลันเห็นเหตไุซร้ เสียวดวง แดเอย ถนัดดัง่ภผูาหลวง ตกตอ้ง กระหม่าหระเหม่นทรวง สัน่ซีด พักตร์นา หนักฤทัยท่านร้อง เรียกให้โหรทาย
- 30. บทสะเทือนอารมณ์ ▪ อุรารานร้าวแยก ยลสยบ เอนพระองค์ลงทบ ท่าวดิ้น เหนือคอคชซอนซบ สังเวช วายชิวาตม์สุดสิ้น สฟู้้าเสวยสวรรค์
- 31. ด้านสังคม
- 32. ▪ ความเชื่อเรื่องความฝัน (เทพสังหรณ์) "ทันใดดิลกเจ้า จอมถวัลย์ สร่างผทมถวิลฝัน ห่อนรู้ พระหาพระโหรพลัน พลางบอกฝันนา เร็วเร่งทายโดยกระทู้ที่ถ้อยตแูถลง "
- 33. ▪ ความเชื่อเรื่องโชคลางและการมีเคราะห์ "เกิดเป็นหมอกมืดห้อง เวหา หนเฮย ลมชอื่เวรัมภา พัดคลมุ้ หวนหอบหักฉัตรา คชขาด ลงแฮ แลธุลีกลัดกลมุ้เกลื่อนเพี้ยงจักรผัน" ลมชื่อเวรัมภา : ลมที่เกิดจากรรม
- 34. ▪ ความเชื่อเรอื่งสวรรค์และเทวดา "ภูวไนยผายโอษฐ์อื้น โชยงการ แก่เทพทุกถิ่นสถาน ฉชนั้ โสฬสพรหมพิมาน กมลาสน์ แลนา เชิญช่วยชุมโสตชนั้ สดับถ้อยตแูถลง"
- 35. ด้านการนาไปประยกุต์ใช้ - ความรอบคอบไม่ประมาท - การเป็นคนร้จูักการวางแผน - การเป็นคนร้จูักความกตัญญูกตเวที - การเป็นคนช่างสังเกตและมีไหวพริบ - ความซื่อสัตย์ - การมีวาทศิลป์ในการพูด