Abstract image of a woman sitting on books and studying on a laptop

TG_ARALING PANLIPUNAN 4_Q2.pdf

G
GracePerezDeGuzman

Ang yunit II ay nakatuon sa lipunan, kultura, at ekonomiya ng Pilipinas, sa pamamagitan ng pagtalakay ng mga gawaing pangkabuhayan sa iba’t ibang lokasyon at ang kaugnayan ng kapaligiran sa uri ng hanapbuhay. Tatalakayin din ang mga produkto at kalakal, mga isyung pangkapaligiran, at ang kahalagahan ng matalinong pangangasiwa ng likas na yaman, kasama ang pagkakakilanlang kultural ng bansa. Ang layunin ay hikayatin ang mga mag-aaral na masuri ang mga gawaing pangkabuhayan at ang kanilang kontribusyon sa pag-unlad ng bansa.

1 of 58
Download to read offline
51 Yunit II Lipunan, Kultura, at Ekonomiya ng Aking Bansa Tatalakayin ang paglalarawan ng mga gawaing pangkabuhayan sa iba’t ibang lokasyon ng bansa bilang pambungad na aralin ng yunit. Ipababatid sa mga bata ang kaugnayan ng kapaligiran sa uri ng hanapbuhay, ipahahambing ang mga produkto at kalakal na matatagpuan sa iba’t ibang lokasyon ng bansa, at pabibigyang-katuwiran ang pag-aangkop na ginagawa ng mga tao sa kapaligiran upang matugunan ang kanilang pangangailangan. Tatalakayin din ang iba’t ibang kapakinabangang pang-ekonomiko ng mga likas na yaman ng bansa. Ipasusuri din ang kahalagahan ng matalinong pagpapasiya sa pangangasiwa ng mga likas na yaman. Kaakibat nito ang pagtatalakay ng ilang mga isyung pangkapaligiran; pagpapaliwanag sa matalino at di-matalinong mga paraan ng pangangasiwa ng mga likas na yaman; at pagtatalakay sa matalinong pangangasiwa ng likas na yaman sa pag-unlad ng bansa. Idagdag pa rito ang pagtalakay sa mga pananagutan ng bawat kasapi sa pangangasiwa ng likas na yaman sa pag-unlad ng bansa. Sa dakong huli ay pagbibigayin ang mga bata ng mungkahing paraan sa wastong pangangasiwa ng likas na yaman. Ipauunawa rin sa mga bata ang kaugnayan ng pagtangkilik sa sariling produkto sa pag-unlad at pagsulong ng bansa. Ang mga hamon at oportunidad sa mga gawaing pangkabuhayan sa bansa ay tatalakayin din. Sa dakong huli ay hihimukin ang mga bata na makilahok sa mga gawaing lumilinang sa pangangalaga, at magsusulong ng likas kayang pag-unlad ng mga likas na yaman ng bansa. Ang ikalawang bahagi ng Yunit II ay tatalakay sa pagkakakilanlang kultural ng bansa. Sisimulan ito sa paglalarawan ng pagkakakilanlang kultural ng Pilipinas. Mailalarawan itong mabuti sa pamamagitan ng pagtukoy ng mga ilang halimbawa ng kulturang Pilipino sa iba’t ibang rehiyon ng bansa; pagtalakay sa kontribusyon ng iba’t ibang pangkat sa kulturang Pilipino; at pagtukoy sa iba’t ibang pamanang pook bilang bahagi ng pagkakakilanlang kulturang Pilipino. Magkakaroon din ng pagsusuri sa papel na ginagampanan ng kultura sa pagbuo ng pagkakakilanlang Pilipino. Ipakikita rin ang kaugnayan ng heograpiya, kultura, at pangkabuhayang gawain sa pagbuo ng pagkakakilanlang Pilipino. Tatalakayin din ang kahulugan ng pambansang awit at watawat bilang mga sagisag ng bansa. Sa pagtatapos ng yunit ay hihimukin ang mga bata na makabuo ng plano na magpapakilala at magpapakita ng pagmamalaki sa kultura ng mga rehiyon sa malikhaing paraan. Pagsusulatin din ang mga bata ng sanaysay na tatalakay sa pagpapahalaga at pagmamalaki ng kulturang Pilipino. Sa pangkabuuan, mithiin ng yunit na ito na masuri ng mga mag-aaral ang iba’t ibang gawaing pangkabuhayan batay sa heograpiya at mga oportunidad at hamong kaakibat nito tungo sa likas kayang pag-unlad.
52 Inaasahan din na maipamamalas ng mga mag-aaral ang pag-unawa sa pagkakakilanlang Pilipino batay sa pagpapahalaga sa pagkakaiba-iba ng mga pamayanang kultural. Kaakibat ng mga mithiing ito ang mga kasanayang inaasahan sa bawat mag-aaral. Inaasahang maipakikita ng mga bata ang pagpapahalaga sa iba’t ibang hanapbuhay at gawaing pangkabuhayan na nakatutulong sa pagkakakilanlang Pilipino at likas kayang pag-unlad ng bansa. Gayundin ang pagmamalaki sa pagkakakilanlang kultural ng Pilipino batay sa pag-unawa, pagpapahalaga. at pagsusulong ng pangkat kultural, pangkat etnolingguwistiko, at iba pang pangkat panlipunan na bunga ng migrasyon at inter-marriage. ARALIN 1 Pag-uugnay ng Kapaligiran at Uri ng Hanapbuhay Takdang Panahon: 1 araw Layunin Nailalarawan ang mga gawaing pangkabuhayan sa iba’t ibang lokasyon ng bansa 1. Natutukoy ang mga uri ng hanapbuhay sa kapaligiran 2. Naiuugnay ang kapaligiran sa uri ng hanapbuhay rito Paksang Aralin Paksa : Pag-uugnay ng Kapaligiran at Uri ng Hanapbuhay Kagamitan : graphic organizer, mga babasahin, mga larawan ng iba’t ibang uri ng hanapbuhay Sanggunian: Learner’s Material, pp. 116–119 CG AP4LKE – IIa-1 Palu-ay, Alvenia P. (2006). Makabayan: Kasaysayang Pilipino, Batayang Aklat sa Ikalimang Baitang, LG & LM, p. 43 Wikipediang Tagalog, ang malayang ensiklopedya Integrasyon: Pagpapahalaga sa kapaligiran at kaugnayan nito sa uri ng hanapbuhay Pamamaraan A. Panimula 1. Ganyakin ang mga mag-aaral sa isang paglalakbay gamit ang kanilang imahinasyon o imaginary field trip. Sabihin ito habang nagpapatugtog ng musikang instrumental. (Gumawa ang guro ng sariling script kung paano gagawin ang imaginary field trip.) 2. Maghanda ng larawan ng mga uri ng hanapbuhay upang maipakita pagkatapos ng gawain. 3. Itanong: a. Ano ang napansin ninyo sa larawan? b. Ano-anong uri ng hanapbuhay ang nakikita ninyo sa larawan? c. May kaugnayan kaya ang kapaligiran sa uri ng hanapbuhay ng isang rehiyon? Paano mo ito nasabi?
53 4. Isulat ang mga sagot ng mga bata sa pisara. 5. Iugnay ang mga ito sa araling tatalakayin. B. Paglinang 1. Ilahad ang aralin gamit ang mga susing tanong sa Alamin Mo sa LM, pahina 116. 2. Magkaroon ng brainstorming ayon sa mga tanong na ukol sa paksa. Saan kayo nakatira? Anong hanapbuhay mayroon sa inyong lugar? Maykinalamanbaanghanapbuhaysainyonglugarsakinaroroonan o lokasyon nito? 3. Tanggapin ang lahat ng mga kasagutan ng mga bata. 4. Ipabasa ang nilalaman ng babasahin sa LM, p. 117. 5. Talakayin ang aralin at bigyang-diin ang angkop na sagot ng mga bata. a. Ano ang kapaligiran? b. Bakit mahalaga ang kapaligiran sa uri ng hanapbuhay ng mga tao? c. May pagkakaugnay ba ang kapaligiran sa uri ng hanapbuhay ng isang tao? Ipaliwanag. 6. Ipaliwanag ang panuto sa pagsasagawa ng bawat gawain. 7. Ipagawa ang sumusunod: Gawain A Bumuo ng apat na pangkat. Ipaliwanag ang pamamaraan sa Gawain A sa LM, p. 118. Bigyan ng sapat na panahon ang bawat pangkat upang maisagawa nang maayos ang mga gawain. Ipakita sa klase ang natapos na gawain. Gawain B Ipagawa ang Gawain B sa LM, p. 118. Ipaliwanag sa mga bata na ang sagot nila rito ay batay sa ginawa nila sa Gawain A. Ipasulat ang kasagutan sa sagutang papel. Gawain C Ipaliwanag ang panuto sa Gawain C sa LM, p. 118. Ipagawa ito sa mga bata. Bigyan sila ng sapat na oras sa pagsasagawa ng gawain. Ipasulat ang kanilang sagot sa notbuk. 8. Talakayin isa-isa ang bawat gawain. 9. Bigyang-diin ang kaisipan sa Tandaan Mo sa LM, p. 119. Pagtataya Pasagutan ang Natutuhan Ko sa LM, p. 119.
54 Takdang Gawain Magsaliksik ng iba’t ibang uri ng hanapbuhay na naaangkop sa iba’t ibang lokasyon ng bansa. Isulat ito sa notbuk sa Araling Panlipunan. Susi sa Pagwawasto Gawain A Pagsusuri sa poster: Iba-iba ang sagot. Pamantayan Batayang Puntos A. Nilalaman 1. Kumpletong kaalaman ang nailahad ng pangkat sa kanilang gawain/output. 5 2. May mga ilang detalye na hindi maayos na naipaliwanag o nailahad ng pangkat. 3 3. Halos walang naipaliwanag o nagawang output ang pangkat. 1 B. Kagamitang Biswal 1. Angkop ang mga kagamitang biswal na ginamit ayon sa hini- hingi ng gawain. Kumpleto itong naglalarawan o naglalaman ng mga kaalaman na dapat mailahad sa klase. 5 2. May kaunting kakulangan sa mga kagamitang biswal at hindi kumpletong naglalarawan o naglalahad ng tumpak na katu- gunan o kaalaman na dapat makita ng klase. 3 3. Walang handang biswal 1 C. Pakikiisa ng bawat Miyembro sa Gawain 1. Lahat ay nakiisa sa pangkatang gawain at naglahad ng kanilang kaalaman at kasanayan na kakailanganin sa gawaing iniatang. 5 2. May dalawa o higit pang miyembro ang hindi nakiisa sa gawain. 3 3. Walang pakikiisa ang bawat miyembro ng pangkat. 1 Kabuuang Puntos 15 Gawain B Iba-iba ang sagot. Gawain C 1. pagsasaka 2. pangingisda 3. pagtatanim 4. pagtatanim 5. pangingisda
55 Natutuhan Ko 1. pagtatanim 2. pagdadaing 3. pagsasaka 4. pag-aalaga ng hayop 5. pangingisda ARALIN 2 Mga Produkto at Kalakal sa Iba’t Ibang Lokasyon ng Bansa Layunin 1. Natutukoy ang mga produkto at kalakal na matatagpuan sa iba’t ibang lokasyon ng bansa 2. Naihahambing ang mga produkto at kalakal na matatagpuan sa iba’t ibang lokasyon ng bansa tulad ng pangingisda, paghahabi, pagdadaing, at pagsasaka 3. Nabibigyang-katuwiran ang pag-aangkop na ginagawa ng mga tao sa kapaligiran upang matugunan ang kanilang pangangailangan Paksang Aralin Paksa : Mga Produkto at Kalakal sa Iba’t Ibang Lokasyon ng Bansa Kagamitan : mga larawan ng iba’t ibang uri ng hanapbuhay, mga larawan ng iba’t ibang produkto at kalakal Sanggunian : Learner’s Material, pp. 120–126 CG AP4LKE – IIa-1 Agbon, Zenaida C. (2002). Pilipino, sa Isip, sa Salita, sa Gawa 3. Diwa Scholastic Press Inc. pp. 56-66. Integrasyon : Pagmamalaki sa mga produkto at kalakal ng bansa at mga gawaing sining Pamamaraan A. Panimula 1. Ganyakin ang mga bata sa pamamagitan ng pagpapakita ng mga larawan ng mga produkto at kalakal. 2. Iproseso ang gawain sa pamamagitan ng pagtanong ng mga sumusunod: a. Ano-anong produkto at kalakal ang nakikita ninyo sa larawan? b. Saang lugar matatagpuan o makikita ang mga produkto at kalakal na inyong binanggit? c. May pagkakaiba ba ang mga produkto at kalakal na makikita sa bawat lugar? Paano ninyo nasabi? Ipaliwanag.
56 B. Paglinang 1. Pangkatin ang mga mag-aaral sa lima at bigyan ng flashcard na may nakasulat na uri ng hanapbuhay. Pangkat I – Pangingisda Pangkat 2 – Pagmimina Pangkat 3 – Pagsasaka Pangkat 4 – Pag-aalaga ng hayop Pangkat 5 – Paghahabi 2. Bigyan ang bawat pangkat ng manila paper at panulat. Ipasulat sa bawat pangkat ang alam nilang mga produkto at kalakal na naaayon sa hanapbuhay na nakatakda para sa kanila. 3. Ipaulat ang mga gawa ng bawat pangkat. Sabihin sa mga mag-aaral na unawaing mabuti kung ang kanilang mga sagot ay tumutugma sa aralin na kanilang gagawin. 4. Ilahad ang aralin gamit ang susing tanong sa Alamin Mo sa LM, pahina 120. 5. Ipabasa at talakayin sa mga mag-aaral ang babasahin sa Alamin Mo sa LM, pp 121–124 at ipasagot ang sumusunod na mga tanong. a. Ano-anong produkto at kalakal ang makukuha sa pangingisda? pagsasaka? pagmimina? paghahabi? pag-aalaga ng hayop? b. Ano ang pagkakatulad at pagkakaiba ng mga produkto at kalakal na matatagpuan sa iba’t ibang lokasyon sa bansa? c. Paano iniaangkop ng mga tao ang kanilang gawain sa lugar na kanilang kinalalagyan? d. Bakit mahalaga ang lokasyon ng bansa sa mga pangunahing produkto at kalakal nito? 6. Ipagawa ang Gawain A sa LM p. 125 sa notbuk. Ipaliwanag nang mabuti ang panuto upang maunawaan ng mga bata. Bigyan ng sapat naa oras sa pagsasagawa ng gawain. 7. Hatiin ang mag-aaral sa limang pangkat para sa Gawain B sa LM, p. 125. Bigyan ng manila paper at pentel pen ang bawat pangkat. Ibigay ang sumusunod na panuto sa bawat gawaing isasagawa ng mga mag- aaral. a. Gamit ang Venn diagram, pumili ng dalawang lokasyon ng bansa. b. Itala ang mga produkto at kalakal na makukuha rito. c. Ihambing ang pagkakaiba at pagkakatulad ng mga produkto at kalakal. 8. Iuulat ng bawat pangkat ang pagkakaiba at pagkakatulad ng mga produkto at kalakal na matatagpuan sa dalawang lokasyon. 9. Ipagawa ang Gawain C sa p. 125 ng LM gamit ang dating mga pangkat at ang Venn Diagram sa Gawain B. Ipaliwanag nang mabuti ang panuto. Gabayan ang mga bata sa pagsasagawa ng gawain. 10. Talakayin isa-isa ang mga gawaing isinagawa ng mga mag-aaral. Bigyang-pansin ang mahahalagang impormasyong dapat matutunan ng mga bata. 11. Bigyang diin ang kaisipan sa Tandaan Mo, p. 125 ng LM.
57 Pagtataya Ipasagot ang gawain sa Natutuhan Ko sa LM, p. 126. Susi sa Pagwawasto Natutuhan Ko I. 1. C 2. F 3. A 4. B 5. E II. Iba-iba ang maaaring sagot. Lokasyon Produkto at Kalakal Misamis Oriental Pinya, langis ng niyog, niyog, palay, abaka Bukidnon Palay, mais, tubo, kape, rubber, pinya, mga gulay Cebu Mina ng copper; produkto mula sa kahoy; mga pagkain gaya ng litson, danggit, otap, at sitsaron; mga gawang kamay; gitara Camarines Norte Mina ng ginto, niyog, prosesong pagkain, mga gulay ARALIN 3 Mga Pakinabang na Pang-ekonomiko ng mga Likas na Yaman Takdang Panahon: 3 araw Layunin Naipaliliwanag ang iba’t ibang pakinabang na pang-ekonomiko ng mga likas na yaman ng bansa Paksang Aralin Paksa : Mga Pakinabang na Pang-ekonomiko ng mga Likas na Yaman Kagamitan : crossword puzzle, graphic organizer, at tsart Sanggunian : Learner’s Material, pp. 127–131 CG AP4LKE – IIb – 2 Pamamaraan A. Panimula 1. Pasagutan ang crossword puzzle na nasa LM, p. 128. 2. Maaaring palakihin ang puzzle at ipaskil sa pisara. 3. Itala ang mga kasagutan ng mga bata at iugnay sa aralin.
58 B. Paglinang 1. Ilahad ang aralin sa pamamagitan ng mga susing tanong sa Alamin Mo sa LM p. 127. 2. Tumawag ng mga bata at ipasagot ng mga tanong. 3. Itala sa pisara ang mga kasagutan ng mga bata upang gawing batayan sa paglinang ng aralin. 4. Ipabasa ang babasahin sa LM, pp. 128–129. 5. Pasagutan at talakayin sa mga mag-aaral ang mga katanungan sa LM pp. 129–130. 6. Bigyang-diin sa talakayan ang pagpapaliwanag sa mga pakinabang na pang-ekonomiko ng mga pinagkukunang-yaman. 7. Ipagawa ang mga gawain sa Gawin Mo sa LM p. 130. Gawain A (Indibiduwal na Gawain) Ipaliwanag ang gagawin sa Gawain A. Sabihin sa mga mag-aaal na maaari silang sumangguni sa LM, pp. 128–129. Gawain B (Pangkatang Gawain) Hatiin ang klase sa dalawang pangkat para sa pagdedebate. Ilahad ang paksang pagtatalunan at ang paraan ng pagbibigay ng opinyon at panig tungkol sa paksa. Bigyan ng sapat na panahon upang makapaghanda at makapagbuo ng pangangatuwiran ang bawat panig. Wakasan ang pagtatalo sa pamamagitan ng pagwawasto sa ilang ideya na salungat sa paksa. Gawain C (Indibiduwal na Gawain) Ipaliwanag sa mga bata kung ano ang poster. Bigyang-diin kung ano ang dapat na maipahayag at maipakita sa poster na gagawin. Bigyan sila ng sapat na panahon upang matapos ang gawain. Ipakita sa klase ang nagawang poster para sa kanilang pagpa- paliwanag tungkol sa nilalaman ng kanilang ginawa. 8. Bigyang-diin at pansin ang mahalagang kaisipan sa Tandaan Mo sa LM, p. 131. Pagtataya Basahin at pasagutan sa papel ang Natutuhan Ko sa LM, p. 131.
59 Takdang Aralin 1. Magsagawa ng pananaliksik sa inyong lugar tungkol sa likas na yaman na nagdudulot ng kapakinabangan at di-kapakinabangan sa ekonomiya ng bansa. 2. Magtanong sa mga taong nakakatatanda at may kaalaman tungkol dito. 3. Isulat sa 1/2 manila paper. 4. Iulat sa buong klase ang nasaliksik. Susi sa Pagwawasto Alamin Mo Pababa 1. palay 3. marmol 4. durian 5. langis Pahalang 2. marmol 6. niyog 7. isda 8. troso ARALIN 4 Mga Isyung Pangkapaligiran ng Bansa Takdang Panahon: 2 araw Layunin 1. Natatalakay ang ilang isyung pangkapaligiran sa bansa 2. Napahahalagahan ang pagpapanatili ng malinis na kapaligiran sa bansa Paksang Aralin Paksa : Mga Isyung Pangkapaligiran sa Bansa Kagamitan : larawan o video ng mga isyung pangkapaligiran ng bansa Sanggunian : Learner’s Material, pp. 132–135 CG AP4LKE – IIb-d-3 http://tl.answers.com/Q/Ano_ang_mabuti_at_masamang_ epekto_ng_industriyalisasyon_sa_kalikasan http://tl.answers.com/Q/Ano_ang_dahilan_ng_pagkaubos_ng_ puno_sa_kagubatan Integrasyon : Sining, pagpapahalaga sa pagpapanatili ng malinis na kapaligiran
60 Pamamaraan A. Panimula 1. Pagbalik-aralan ang tungkol sa mga likas na yaman ng bansa. 2. Ipagawa ang panimulang gawain ukol sa mga isyung pangkapaligiran ng bansa. Panuto: Pagtapatin ang mga larawan sa hanay A at isyung tinutukoy nito sa hanay B. A B 1. a. Pagkakaingin 2. b. Industriyalisasyon 3. c. Reforestation 4. d. Illegal logging 3. Iwasto ang sinagutang gawain ng mga bata.
61 B. Paglinang 1. Ipakita ang mga larawan o video na nagpapakita ng mga isyung pangkapaligiran sa kasalukuyan at itanong ang mga tanong sa Alamin Mo sa LM, pp. 132–133. 2. Isulat/Itala sa pisara ang mga kasagutan ng mga bata. 3. Iwasto at ulitin sa mga bata ang kahalagahan ng pagpapanatili ng malinis na kapaligiran. 4. Ipagawa ang Gawain A. Tingnan sa LM, p. 134. 5. Iwasto ang mga kasagutang ibinigay ng mga bata. 6. Pangkatin sa apat ang mga bata. 7. Ipagawa ang Gawain B sa LM, p. 135. Patnubayan ang mga bata habang ginagawa ang takdang gawain. 8. Ipagawa ang Gawain C sa LM, p. 135. Bigyan sila ng sapat na oras sa pagsasagawa ng gawain. 9. Gumamit ng rubric sa pagsasadula na nauukol sa mga isyung pangka- paligiran na gagawin ng bawat pangkat. 10. Bigyang pansin at diin ang mga kaisipan sa Tandaan Mo sa LM, pahina 135. Pagtataya Ipasagot ang gawain sa Natutuhan Ko sa LM, p. 135. Takdang Aralin Gumupit ng mga larawan o newsclips mula sa pahayagan tungkol sa mga isyung pangkapaligiran sa kasalukuyan na maaaring nangyayari din sa inyong lugar. Ipaskil ito sa bulletin board. Susi sa Pagwawasto Panimula 1. C 2. E 3. A 4. B Gawain A 1. Pagtatapon ng dumi at langis sa mga katubigan 2. Kaingin 3. Walang habas na pagpuputol ng mga puno 4. Labis na pagbuga ng usok ng mga sasakyan at industriya 5. Kawalan ng mga punong sisipsip sa tubig-ulan Gawain B Tingnan ang sagot ng mga pangkat. Itama kung kinakailangan.
62 Gawain C Pamantayan sa Pagbibigay ng Puntos sa Pangkatang Gawain C Pamantayan Pinakamahusay 4-5 Mahusay-husay 2-3 Mahusay 0-1 Pagbibigay ng Diyalogo Malinaw, angkop ang lakas o hina ng boses. Hindi gaanong malinaw at angkop ang boses. Malabo at hindi maintindihan ang pagbibigay ng dayalogo. Malikhain at Epektibong Galaw o Pagkilos Malinaw at may paglalapat ang kilos- galaw, ekspresyon ng mukha, diyalogo, atbp. Hindi gaanong malinaw at lapat ang pagkilos-galaw. Walang pagkilos. Kawastuhan ng Diwang nais Ipahayag o Pinapagawa Malinaw ang mensaheng nais iparating. Hindi gaanong malinaw ang mensahe. Malabo ang mensahe. Malikhaing Pagbubuo at Paggamit ng mga Materyales Epektibo ang mga materyales, nakadagdag sa ikahuhusay ng pagtatanghal. Hindi gaanong epektibo. Walang bisa ang materyales. Nilalaman Malawak ang kaalamang ibinahagi. Hindi gaanong malawak ang kaalamang ibinahagi. Walang bagong kaalamang ibinahagi. ARALIN 5 Matalino at Di-Matalinong Paraan ng Pangangasiwa ng mga Likas na Yaman Takdang Panahon: 3 araw Layunin 1. Naipapaliwanag ang matalino at di-matalinong mga paraan ng pangangasiwa ng mga likas na yaman ng bansa 2. Napakikita ang wastong saloobin sa wastong paraan ng pangangasiwa ng mga likas na yaman ng bansa Paksang-Aralin Paksa : Matalino at Di-Matalinong Paraan ng Pangangasiwa ng mga Likas na Yaman Kagamitan : speech balloons, diyorama, tape recorder, awiting Ilog Pasig
63 Sanggunian : Learner’s Material, pp. 136–139 CG AP4LKE – IIb-d-3 Integrasyon : Sining, Pagpapahalaga sa pangangalaga sa mga likas na yaman Pamamaraan A. Panimula 1. Pagbalik-aralan ang tungkol sa mga isyung pangkapaligiran ng bansa. 2. Iparinig at ipaawit ang isang awitin na nauukol sa matalino at di- matalinong pamamaraan ng pangangasiwa ng mga likas na yaman ng bansa. (Iparinig at ipaawit ang awiting Ilog Pasig.) 3. Itanong ang nilalaman at mensahe ng awitin. Iugnay ito sa aralin. B. Panimula 1. Sagutin ang mga tanong sa Alamin Mo sa LM, p. 136. 2. Isulat sa pisara ang mga kasagutan ng mga bata. 3. Iwasto at ulitin sa mga bata ang kahalagahan ng matalino at di- matalinong pamamaraan ng pangangasiwa ng mga likas na yaman ng bansa. 4. Ipagawa ang Gawain A. Tingnan sa LM, p. 138. 5. Iwasto ang mga kasagutan dito. 6. Pangkatin sa apat (4) na grupo ang mga bata. 7. Ipagawa ang Gawain B sa LM, p. 138. Bigyan ng sapat na oras ang bawat pangkat sa paggawa. 8. Gumamit ng rubric para sa pangkatang gawain. 9. Ipagawa ang Gawain C sa LM, p. 139. Gabayan ang bawat grupo sa pagsasagawa ng gawain. Bigyan sila ng sapat na panahon para sa gawain. 10. Gumamit ng rubric sa pagbuo at pagtasa ng dayoramang ginawa ng mga bata. 11. Bigyang-pansin ang mga kaisipan sa Tandaan Mo sa LM, p. 139. Pagtataya Ipasagot ang gawain sa Natutuhan Ko sa LM, p. 139. Takdang Aralin Gumawa ng isang bagay na maaaring i-recycle mula sa mga lumang kagamitan sa tahanan. Gawing malikhain ang gagawing proyekto. Susi sa Pagwawasto Gawain A 1. 3 2. 7 3. 3 4. 3 5. 3
64 Pamantayan sa Paggawa ng Diyorama Batayan 5 Mahusay na Mahusay 4 Mahusay 3 Medyo Mahusay 2 Di-gaanong Mahusay 1 Hindi Mahusay Pagka- malikhain 50% Sariling gawa na may kakaibang estilo at angkop sa paksang tinalakay (2.5) Sariling gawa na may kakaibang estilo ngunit di-gaanong angkop sa paksang tinalakay (2.0) Sariling gawa na may kaun- ting kakaibang estilo ngunit di-gaanong angkop sa paksang tinalakay (1.5) Sariling gawa ngunit walang masyadong kakaibang estilo at di angkop sa paksang tinalakay (1.0) Sariling gawa ngunit walang kakaibang estilo at di-angkop sa paksang tinalakay (0.5) Kaayusan 30% Maayos ang pagkakaguhit at pagkakalagay ng mga min- yaturang likas na yaman (miniature) (1.5) Malinis ang pagkakaguhit ngunit di- maayos ang pagkakalagay ng minyatura ng likas na yaman (1.2) Maayos ang pagkakaguhit ngunit di- malinis ang pagkakalagay ng minyatura ng likas na yaman (0.9) Nakagawa ng proyekto ngunit di kakikitaan ng pinag- planuhang gawain (0.6) Walang kaayusan ang ginawa makasulit lamang/ walang ginawa (0.3) Kaugnayan sa Leksyon 10% Nakikita sa ginawang diyorama, ang 9-10 minyatura o larawan na may kaugnayan sa araling natutunan (0.5) Nakikita sa ginawang diyorama ang 7-8 miniyatura o larawan na may kaugnayan sa araling natutunan (0.4) Nakikita sa ginawang diyorama ang 5-6 minyatura o larawan na may kaugnayan sa araling natutunan (0.3) Nakikita sa ginawang diyorama ang 3-4 minyatura o larawan na may kaugnayan sa araling natutunan (0.2) Nakikita sa ginawang diyorama ang 1-2 minyatura o larawan na may kaugnayan sa araling natutunan (0.1) Kabuuang ganda ng diyorama 10% Nakikita ang kahusayan sa paggawa ng diyorama, makulay at may disenyong angkop sa album (0.5) Nakikita ang kahusayan sa paggawa ng diyorama, makulay ngunit di-gaa- nong angkop ang disenyong ginamit (0.4) Nakikita ang kahusayan sa paggawa ng diyorama, di-gaanong makulay at angkop ang disenyong ginamit (0.3) Nakikita ang kasimplehan ng paggawa ng diyorama, di-gaanong makulay at kulang ang disenyo (0.2) Hindi pinag- planuhan ang pagka- kagawang diyorama, di-gaanong makulay at walang disenyo (0.1) TOTAL/Kabuuang Puntos: _______
65 ARALIN 6 Kaugnayan ng Matalinong Pangangasiwa ng mga Likas na Yaman sa Pag-unlad ng Bansa Takdang Panahon: 2 araw Layunin 1. Naiuugnay ang matalinong pangangasiwa ng likas na yaman sa pag-unlad ng bansa 2. Naipapaliwanag ang kahalagahan ng matalinong pangangasiwa ng mga likas na yaman Paksang Aralin Paksa : Kaugnayan ng Matalinong Pangangasiwa ng mga Likas na Yaman sa Pag-unlad ng Bansa Kagamitan : larawan na nagpapakita ng matalinong pangangasiwa ng likas na yaman, tsart, at graphic organizer Sanggunian : Learner’s Material, pp. 140–144 CG AP4LKE – IIb-d-3 Pamamaraan A. Panimula 1. Magpakita ng larawan na nagpapakita ng matalinong pangangasiwa ng likas na yaman ng bansa. 2. Itanong: a. Ano ang ipinahihiwatig ng larawan? b. Ano ang kaugnayan ng pangangasiwa sa likas na yaman sa pag- unlad ng bansa? 3. Itala o isulat sa pisara ang mga kasagutan ng mga bata upang maging batayan sa paglulunsad ng bagong aralin. B. Paglinang 1. Ilahad ang aralin sa pamamagitan ng susing tanong sa Alamin Mo sa LM, p. 140. Itanong: Paano nakatutulong ang matalinong pangangasiwa ng likas na yaman sa pag-unlad ng bansa? 2. Magpalitan ng opinyon o ideya tungkol sa paksa. 3. Itala ang mga kasagutan ng mga bata upang gawing batayan sa paglinang ng aralin. 4. Ituon ang pansin sa mga larawan na nasa LM, p. 141. 5. Pasagutan at talakayin sa mga mag-aaral ang mga katanungang nakahanda sa LM, p. 141. 6. Ipabasa nang tahimik ang talata o babasahin at pasagutan at talakayin ang mga katanungan sa huli. 7. Ipagawa ang mga gawain sa Gawin Mo sa LM, p. 142.
66 Gawain A (Pangkatang Gawain) Hatiin sa apat na pangkat ang klase. Ipaliwanag sa mga bata ang gagawin ng bawat pangkat. Ipakita sa klase ang nagawa nilang output. Gawain B Sa parehong mga pangkat, ipaliwanag sa mga mag-aaral ang ibig sabihin ng islogan. Ipagawa ang islogan sa isang sangkapat (1/4) na illustration board. Paalalahanan na maaari nilang lagyan ng disenyo ang islogan subalit mas bibigyang diin ay ang islogang ginawa. Gawain C (Indibiduwal na Gawain) Pasagutan ang gawain sa isang sagutang papel. Sumangguni sa LM, p. 143 para sa gagawin. 8. Pag-usapan at bigyang-diin ang mahalagang kaisipan sa Tandaan Mo sa LM p. 144. Pagtataya Pasagutan sa sagutang papel ang nasa Natutuhan Ko sa LM, p. 144. Susi sa Pagwawasto Natutunan Ko 1. 3 2. 7 3. 3 4. 3 5. 3 6. 7 7. 3 8. 3 9. 3 10. 3 ARALIN 7 Pananagutan sa Pangangasiwa at Pangangalaga ng Pinagkukunang-Yaman ng Bansa Takdang Panahon: 3 araw Layunin 1. Natutukoy ang kahulugan ng pananagutan 2. Naisa-isa ang mga pananagutan ng bawat kasapi sa pangangasiwa at pangangalaga ng mga pinagkukunang-yaman ng bansa 3. Nahihinuha na ang bawat kasapi ay may mahalagang bahaging ginagam- panan para sa higit na ikauunlad ng bansa
67 Paksang Aralin Paksa : Pananagutan sa Pangangasiwa at Pangangalaga ng Pinagku- kunang-Yaman ng Bansa Kagamitan : kartolina, panulat, at pangkulay Sanggunian : Yunit 2, Aralin 7, LM pp. 145–152 K to 12 – AP4LKE-IIb-d-3 Aklat Cruz, Maritz B., Julia T. Gorobat, Norma C. Avelino (2007). Yaman ng Pilipinas. Makati City: EdCrisch International, Inc. pahina 54, 62-74. Divina, Richelda O. et. al. (2009). Pamana ng Lahing Malaya. Pilipinas: Hope Publishing House. pahina 172, 177 -181. Macapagal, Ray Ann G, et. al. (2013). Araling Panlipunan HEKASI, Pilipinas: Ugat ng Lahing Pilipino sa Dulo ng Panahon 4. Tarlac City: Wizard Publishing House, Inc. pahina 312-313 Internet Mga Batas Ukol sa Pangangalaga ng Kalikasan (2010, July 10) Retrieved July 16, 2014 from http://fil.wikipilipinas.org/index.php?title=Mga_Batas_Ukol_sa_ Pangangalaga_ng_Kalikasan Mga proyekto ng pamahalaan na nangangalaga ng mga likas na yaman (n.d.). Retrieved July 16, 2014 from http:// www.maybenow.com/mga-proyekto-ng-pamahalaan-na- nangangalaga-ng-mga-likas-na-yaman-q23978128 Modyul 4: Mga Layunin at Tungkulin ng Isang Nagdadalaga at Nagbibinata (2012, July 24). Retrieved July 16, 2014 from http://www.zeke7766.blogspot.com/2012/07/modyul-4-mga- layunin-at-tungkulin-ng.html Porta, Julie Anne (2013, October 8). Aralin Panlipunan I: Mga Pinagkukunang-yaman ng Pilipinas. Retrieved July 16, 2014 from http://www.slideshare.net/jarl143/araling-panlipunana- i-mga-pinagkukunang-yaman-ng-pilipinas Santiago, Mary Ann (2013, September 2). Likha ng Panginoon, Dapat Pahalagahan. Online Balita. http://www.balita.net. ph/2013/09/02/likha-ng-panginoon-dapat-pahalagahan/ Pamamaraan A. Panimula 1. Maglaro ng isang sikat na laro sa telebisyon, ang “Pinoy Henyo.” 2. Ang guro ay tatawag ng dalawang mag-aaral na uupo sa harapan. 3. Lalagyan ng guro ng papel na may nakasulat na salita, ang noo ng isa sa dalawang bata. 4. Ang batang may papel sa noo ang nakatalagang manghuhula ng salita na nakalagay sa kaniyang noo.
68 5. Ang isa pang bata ang tutulong sa isa pa na mahulaan ang salita gamit ang pagsagot sa mga tanong nito. 6. Tanging ang mga salitang oo, hindi, at puwede lamang ang maaaring isagot sa mga tanong ng batang manghuhula. 7. Bibigyan ng guro ng dalawang minuto ang mga batang naglalaro para mahulaan ang salita. Subalit kapag nahulaan na ang tumpak na salita kahit wala pang dalawang minuto, idedeklara na ng guro na sila ay panalo at isusulat sa pisara ang eksaktong minuto at segundo ng kanilang pangkakahula. 8. Mga salitang gagamitin ng guro para sa palaro: pamahalaan, paaralan, simbahan, pribadong samahan, pamilya, at mamamayan. 9. Itanong sa klase: Ano ang pamahalaan? paaralan? simbahan? pribadong samahan? pamilya? mamamayan? 10. Isulat sa pisara ang mga sagot ng bata sa mga katanungan ng guro. 11. Sabihin sa mga bata: Sa araw na ito ay ating pag-aaralan ang paksang ito: Ang Pananagutan ng Bawat Kasapi sa Pangangasiwa at Pangangalaga ng Pinagkukunang-yaman ng Bansa. 12. Himukin ang buong klase na bumuo ng suliranin mula sa paksa. Suliraning mabubuo: Ano-ano ang pananagutan ng bawat kasapi sa pangangasiwa at pangangalaga ng pinagkukunang-yaman ng bansa? B. Paglinang 1. Ipabasa ang bahaging Alamin Mo sa LM, p. 145. 2. Tumawag ng mga mag-aaral upang sagutin ang mga tanong. Tanungin ang mga mag-aaral hinggil sa kanilang binasa. 3. Pagtuunang-pansin ang mga sagot ng mga bata upang magamit sa pagtalakay ng aralin. 4. Gawin ang bahaging Gawin Mo. Gawain A Ang Gawain A LM, p. 149 ay isang gawaing paupo. Gamit ang bubble map, ibigay ang mga kasingkahulugan ng salitang pananagutan. Gamit ang caterpillar map, sasagutin ng mga bata ang mga tanong sa LM, p. 150. Gawain B Pangklaseng Gawain, LM, p. 150. Ang lahat ng bata ay patatayuin sa gitna o harap ng silid-aralan. Laruin ang Lost at Sea scenario. Magtalaga ng batang gaganap na pamahalaan, paaralan, simbahan, pribadong samahan, pamilya, at mamamayan. Ikuwento ang Lost in the Sea sa mga bata. Hayaan ang mga batang pumili ng bangkang sasamahan.
69 Kapag nakapili na sila ng bangka, tanungin ang mga bata na sumama sa iba’t ibang bangka. Gawain C Hatiin ang klase sa anim na pangkat. Ipagawa ang Gawain C LM p. 151. Ipabuo ang imahe ng isang pyramid sa mga bata gamit ang iba’t ibang kasapi na may pananagutan sa pangangasiwa at pangangalaga ng pinagkukunang-yaman ng bansa. Tiyakin na ang bawat pangkat ay may kulang na isang tatsulok. Itanong: Bakit hindi mabuo ang pyramid? 5. Bigyang-diin ang mga kaisipan sa Tandaan Mo sa LM, p. 151. Pagtataya Pasagutan ang Natutuhan Ko sa LM, p. 152. Susi sa Pagwawasto Gawain A 1. kasingkahulugan: tungkulin, obligasyon, responsibilidad kahulugan: dapat gawin ng isang tao para sa sarili, kapuwa, lipunan, o bansa 2. Maraming posibleng sagot Gawain B Sariling opinyon ng mga bata. Hayaang magkaroon ng debate sa loob ng klase. Alamin ang opinyon ng mga bata kung anong kasapi ang may pinakamalaking pananagutan. Gawain C Hindi nabuo ang pyramid, kulang ito. May nawawalang pyramid sa aming grupo. 1. Lahat ay dapat gumawa ng kaniyang tungkulin. 2. Para sa ikauunlad ng bansa Bigyang-diin ang kaisipan na ang lahat ay may pananagutan na dapat gampanan para sa ating mga pinagkukunang-yaman. Mahalaga na magampanan ng lahat ang kanilang pananagutan. Ang pangangasiwa at pangangalaga sa ating yaman ay higit na maisasakatuparan kung ang lahat ay makikiisa at gagampanan ang kaniyang pananagutan. Natutuhan Ko I. 1. puso 2. araw 3. mukhang nakangiti 4. kidlat 5. bituin
70 II. Maraming posibleng sagot. (Isulat ito sa manila paper.) Likha ng Panginoon, dapat Pahalagahan Posted by Online Balita on Setyembre 2, 2013 ni Mary Ann Santiago Umapela si Manila Archbishop Luis Antonio Cardinal Tagle sa mga Pinoy na gampanan ang kanilang tungkulin bilang tagapangasiwa ng kalikasan. Ayon kay Tagle, maiiwasan lamang natin ang matinding hagupit ng kalamidad kung ang lahat ay magiging mabuting tagapamahala ng kalikasan. Kasabay nito, hinimok ni Tagle ang mamamayan na maging bahagi ng katekesis at pagkilos sa iba’t ibang parokya, mga paaralan, mga non-governmental organization at iba’t ibang grupo para sa pangangasiwa sa kalikasan na nilikha ng Panginoon. Umapela rin ang Cardinal sa lahat na magbigay-puri sa Diyos na lumikha ng lahat. “Nananawagan po tayo sa ating mga Kapanalig, lalo na dito sa Archdiocese of Manila, inilunsad po natin sa araw na ito ang panahon ng paglikha o season of creation. Sana po sa mga programa ng Katekesis at pagkilos para po sa pangangasiwa ng kalikasan at likha ng Panginoon sa ating mga parokya, paaralan at iba’t ibang grupo ay makiisa po tayo at ito po rin ay panawagan para sa lahat ng Kapanalig saan mang bahagi ng Pilipinas ng ating bansa tayo po ay magbigay puri sa Diyos na lumikha ng lahat at gampanan ang ating papel bilang tagapangasiwa na mapagkatiwalaan niya,” sinabi ni Tagle sa panayam ng Radio Veritas. Nauna rito, pinangunahan ni Tagle ang isang misa sa San Fernando de Dilao Parish Church sa Paco, Manila kasabay ng paglulunsad ng Archdiocese of Manila ng “season of creation.” Sa kanyang homiliya, hinikayat ng Cardinal ang bawat parokya at komunidad sa Archdiocese of Manila na makiisa at makibahagi sa layuning mapangalagaan ang kapaligiran at kalikasan. Umaapela rin ang Cardinal sa mga magulang na ituro sa kanilang mga anak ang kahalagahan ng pagiging malinis ng paligid at pagpapahalaga sa kalikasan. Sanggunian: http://www.balita.net.ph/2013/09/02/ likha-ng-panginoon-dapat-pahalagahan/ Pangwakas na Gawain Pangkatin ang mga bata sa apat na pangkat. Bigyan ang bawat pangkat ng ¼ na kartolina, panulat, at pangkulay. Pagawain ang bawat pangkat ng poster gamit ang temang: “Ang Kalikasan ay ating kayamanan Pangangalaga nito ay ating pananagutan.” Ipaskil ang gawa ng mga pangkat sa isang bahagi ng silid-aralan.
71 Rubric sa Paggawa ng Poster Pamantayan Mahusay (3) Katamtamang Husay (2) Nangangailangan pa ng Dagdag na Pagsasanay sa Paggawa ng Poster (1) Kawastuhan ng mensahe (x2) Wasto ang detalye ng mensahe ng nagawang poster. May mga mali sa mga detalye ng mensahe ng nagawang poster Mali ang mensahe ng nagawang poster Kabuuan ng mensahe (x2) Kompleto ang detalye ng mensahe ng nagawang poster. May ilang kulang sa detalye ng nagawang poster Maraming kulang sa detalye ng nagawang poster Kasiningan ng Pagkakagawa (x2) Masining na masining ang pagkakagawa ng poster. Ordinaryo ang pagkakagawa Magulo at hindi masining ang pagkakagawa Kalinisan ng pagkakagawa (1) Malinis na malinis ang pagkakagawa ng poster. Medyo malinis ang pagkakagawa ng poster. Marumi ang pagkakagawa ng poster. Kabuuang Puntos ARALIN 8 Mga Mungkahing Paraan ng Wastong Pangangasiwa ng Likas na Yaman ng Bansa Takdang Panahon: 2 araw Layunin 1. Nakapagbibigay ng mga mungkahing paraan ng wastong pangangasiwa ng mga likas yaman ng bansa 2. Natutukoy ang mga posibleng bunga ng wasto at hindi wastong pangangasiwa ng likas na yaman ng bansa 3. Naipakikita ang pagmamalaki at pagpapahalaga sa mga wastong panga- ngasiwa ng mga likas na yaman sa pamamagitan ng pagsulat ng pangako sa sarili Paksang Aralin Paksa : Mga Mungkahing Paraan ng Wastong Pangangasiwa ng Likas na Yaman ng Bansa Kagamitan : awit at manila paper Sanggunian : Yunit 2, Aralin 8, LM, pp. 153–158 K to 12 – AP4LKE-IIb-d-3 Aklat : Hiyas ng Lahi 2 (2013). Sampaloc, Manila: St. Augustine Publication, Inc.
72 Internet : Mga Likas na Yaman sa Pilipinas (n.d.) Retrieved July 16, 2014 from http://homeworks-edsci.blogspot.com/2011/10/ likas-na-yaman-sa pilipinas-mga-uri.html Pamamaraan A. Panimula 1. Ipaawit ang awitin: “Ang mga Likas Yaman ay Gawa ng Diyos.” Awit: Ang mga bundok na matataas Ay yamang lupa ‘ Wag nating patagin Ulitin ‘Wag ka nang malungkot O, Wow Philippines. Palitan ang mga salitang bundok na matataas, yamang lupa at patagin ng mga sumusunod: ilog na umaagos/yamang tubig/dumihan puno na mayayabong/yamang gubat/putulin haribon na lumilipad/yamang hayop-gubat/panain magsasaka na masisipag/yamang tao/maliitin likas na yaman/gawa ng Diyos/sirain 2. Itanong: a. Anong mga likas na yaman ang nabanggit sa awit? b. Ano-anong uri ito ng mga likas na yaman? c. Ano-ano ang hindi natin dapat gawin sa mga likas na yaman na nabanggit sa awit? d. Ano-ano ang maaaring mangyari kapag hindi natin sinunod ang mga sinasabi sa awit? 3. Isulat sa pisara ang mga sagot ng bata gamit ang talahanayan. Mga Likas Yaman Halimbawa: bundok Uri ng Likas na Yaman yamang lupa Hindi Dapat Gawin huwag patagin Maaaring Mangyari magkakaroon ng matinding pagbaha dahil wala nang bundok na sasangga sa mga bagyo 4. Sabihin sa mga bata na pag-aaralan nila ngayon ang tungkol sa mga paraan ng wastong pangangasiwa ng mga likas na yaman ng bansa. 5. Hikayatin ang mga mag-aaral na bumuo ng suliranin mula sa paksa. Suliraning mabubuo: Ano-ano ang mungkahing paraan ng wastong pangangasiwa ng likas na yaman ng bansa?
73 B. Paglinang 1. Ipabasa ang bahaging Alamin Mo LM sa p. 153. 2. Tumawag ng ilang mag-aaral upang sagutin ang mga tanong sa ibaba ng pahina. Tanggapin lahat ng sagot ng mga bata. 3. Bigyang-pansin ang mga sagot ng mga bata sa mga tanong upang magamit sa pagtalakay sa aralin. 4. Ipagawa ang mga gawain. Gawain A Hatiin ang klase sa apat na pangkat. Magtalaga ng bata na magiging lider ng pangkat. Magbigay ng pamantayan sa paggawa ng pangkatang gawain upang higit na maging maganda ang produktong malilikha ng grupo. Ipakita ang video ng “Awit para sa Kalikasan.” Talakayin ang mensahe ng awit gamit ang Tsart na A-N-NA. Alam Na Nais Malaman Nalaman Ipasagot sa klase ang kahon ng Alam Na at Nais Malaman. Isusulat ng mga bata sa manila paper ang sagot sa Gawain A LM sa p. 156. Ipasagot sa bawat pangkat ang bahaging Nalaman. Ipasulat ang kanilang sagot sa manila paper. Itanong: Mula sa video ng “Awit para sa Kalikasan,” ano ang inyong nalaman na mga kasalukuyang pangyayari sa ating kalikasan o mga likas na yaman? Bigyan ang mga bata ng sapat na oras upang magawa ang kanilang output. Sabihan ang kanilang lider na maghanda para sa gagawing pag-uulat ng kanilang output. Tawagin ang lider ng bawat pangkat at ipaulat ang likha ng pangkat. Itanong sa klase: Ano-ano ang inyong mungkahing paraan ng wastongpangangasiwangmgalikasnayamanngbansa?(Maraming posibleng sagot.) Isulat ang sagot ng mga bata sa pisara. Gawain B Gamit ang parehong pangkat, gawin ang Gawain B sa LM, pahina 156. Ipaliwanag sa mga bata ang kanilang pangkatang gawain gamit ang Fish Bone map. Ipapaskil ang gawa ng bawat pangkat sa isang bahagi ng silid- aralan. Bawat pangkat ay bibigyan ng guro ng sapat na oras para tingnan at basahin ang mga output ng ibang pangkat.
74 Sa ibaba ng likhang output ng ibang pangkat, susulat ang pangkat na tumitingin dito kung sila ay sumasang-ayon o hindi sumasang- ayon sa gawang Fish Bone map ng pangkat. Gawain C Gamit ang parehong pangkat, ipagawa sa mga bata ang Gawain C sa LM, p. 157. Ipakopya ang graphic organizer at ipasulat sa mga bata ang kanilang gawang pangako sa sarili. Tumawag ng tig-tatlong bata sa bawat pangkat at ipabasa sa harap ng klase ang kanilang gawang pangako. 5. Bigyang-diin ang mga kaisipan sa Tandaan Mo, p. 157 ng LM. Pagtataya Pasagutan ang Natutuhan Ko sa LM, pp. 157–158. Susi sa Pagwawasto Gawain A, B, at C Maaaring iba-iba ang sagot. (Tingnan kung akma ang mga sagot sa aralin.) Natutuhan Ko I. 1. Wasto 2. Wasto 3. Hindi wasto 4. Wasto 5. Hindi wasto II. Maraming posibleng sagot Pangwakas na Gawain Pangkatin ang mga bata sa apat na pangkat. Gamit ang role playing, ipakita ang sumusunod: Pangkat 1: Mga mungkahing paraan ng wastong pangangasiwa ng mga likas na yaman ng bansa Pangkat 2: Mga posibleng bunga ng wastong pangangasiwa ng mga likas na yaman ng bansa Pangkat 3: Mga di wastong paraan ng pangangasiwa ng mga likas na yaman ng bansa Pangkat 4: Mga posibleng bunga ng hindi wastong pangangasiwa ng mga likas na yaman ng bansa
75 Rubric sa Role Playing Pamantayan Magaling (3) Katamtamang Galing (2) Nangangailangan ng Ibayong pagsasanay (1) Pagbigkas ng diyalogo (x2) Malinaw at angkop ang mga diyalogong ipinakita Hindi gaanong malinaw at angkop ang mga diyalogong ipinakita Hindi malinaw at hindi rin angkop ang mga diyalogong ipinakita Kilos ng katawan at ekspresyon (x2) Angkop at mahusay ang mga kilos ng katawan at ekspresyon ng mukha sa eksenang ipinakikita Hindi gaanong angkop at mahusay ang mga kilos ng katawan at ekspresyon ng mukha sa eksenang ipinakikita Hindi angkop at hindi mahusay ang mga kilos ng katawan at ekspresyon ng mukha sa eksenang ipinakikita Pagpapahayag ng mensahe at impormasyon (x3) Maayos na naipahayag ang mensahe at tumpak ang impormasyong pinakita sa mga tagapanood Hindi gaanong maayos na naipahayag ang mensahe at tumpak ang impormasyong pinakita sa mga tagapanood Hindi maayos na naipahayag ang mensahe at tumpak ang impormasyong pinakita sa mga tagapanood Nagpapakita ng angkop na katauhan ng papel na ginagampanan (x3) Lubos na naipakita ang angkop na katauhan ng papel na ginagampanan Hindi gaanong naipakita ang angkop na katauhan ng papel na ginagampanan Hindi naipakita ang angkop na katauhan ng papel na ginagampanan Kabuuang Puntos ARALIN 9 Pagtangkilik sa Sariling Produkto para sa Pag-unlad at Pagsulong ng Bansa Takdang Panahon: 3 araw Layunin 1. Natutukoy ang kahalagahan ng pagtangkilik sa sariling produkto 2. Naiuugnay ang kahalagahan ng pagtangkilik sa sariling produkto sa pag- unlad at pagsulong ng bansa 3. Naipakikita ang pagiging makabayan sa pamamagitan ng pagpili ng produktong gawang Pinoy Paksang Aralin Paksa : Pagtangkilik sa Sariling Produkto para sa Pag-unlad at Pagsulong ng Bansa Kagamitan : awit, basket o bayong, bilao, alampay, mga larawan ng iba’t ibang produkto, manila paper, at panulat
76 Sanggunian : Yunit 2, Aralin 9, LM, pp. 159–163 K to 12 – AP4LKE-IIb-d-4 Internet AkoayPinoy.RetrievedJuly16,2014fromhttp://akoaymakabayan. weebly.com/ (2014) Pagtangkilik sa Sariling Produkto. Answers Corporation Retrieved July 16, 2014 from http://tl.answers.com/Q/Pagtang- kilik_sa_sariling_produkto Irawa, Ruth (2012, February 9). Nasyonalismo Pagtangkilik ng Produktong Pilipino. Retrieved July 16, 2014 from http:// group1nasyonalismo.blogspot.com/2012/02/pagtangkilik-ng- produktong-pilipino.html Pamamaraan A. Panimula Iparinig ang awit ni Regine Velasquez-Alcasid na “Tara na, Biyahe Tayo.” 1. Itanong sa mga bata ang sumusunod: Ano-anong lalawigan sa Pilipinas ang nabanggit sa awitin? Ano-ano ang matatagpuan sa mga lugar na binanggit? Sumasang-ayon ka ba sa mensahe ng awitin na kayganda ng Pilipinas? Bakit? Nahikayat ka ba ng awitin na bumiyahe at libutin ang Pilipinas? Kung ikaw ay bibigyan ng pagkakataon na makabiyahe, saang lalawigan sa Pilipinas ang iyong unang pupuntahan? Bakit iyon ang naisip mong unang puntahan? 2. Tanggapin lahat ng mga sagot ng mga bata. Isulat sa pisara ang kanilang tugon sa panlimang katanungan. 3. Sabihin na ang paksang tatalakayin ngayon ay tungkol sa kahalagahan ng pagtangkilik sa sariling produkto sa pag-unlad at pagsulong ng bansa. 4. Hikayatin ang mga mag-aaral na bumuo ng suliranin mula sa paksa. Mga suliraning maaaring mabuo: Ano ang kahalagahan ng pagtangkilik sa sariling produkto sa pag- unlad at pagsulong ng bansa? Paano nakatutulong sa pag-unlad at pagsulong ng bansa ang pagtangkilik sa sariling produkto? B. Paglinang 1. Pabuksan ang aklat sa bahaging Alamin Mo sa LM, p. 159. 2. Ipasagot sa mga mag-aaral ang mga tanong sa bahaging Alamin Mo. Tanggapin ang lahat ng kasagutan ng mga bata. 3. Talakayin ang aralin gamit ang mga sagot ng mga bata sa mga tanong. 4. Ipagawa ang mga gawain sa bahaging Gawin Mo sa LM, pp. 160–162. Gawain A Hatiin ang klase sa tatlong pangkat. Patnubayan ang mga bata sa pagbubuo ng mga pamantayan na dapat sundin sa paggawa ng pangkatang gawain.
77 Laruin ang Mother Goes to Market, isang uri ng relay game. Ang bawat pangkat ay pipila nang maayos at bibigyan ng guro ng tig-isang basket o bayong, bilao at alampay. Ang miyembro ng bawat pangkat na nasa unahan ay magsusuot ng alampay at bibitbitin ang basket o bayong papunta sa harapan kung saan nakadikit sa pisara ang iba’t ibang produkto, maaaring imported o gawang Pinoy. Kukuha ang mga mag-aaral na may hawak ng basket ng isang produktong ibig nilang bilhin at babalik na sa kanilang mga kagrupo upang ilagay sa kanilang bilao ang produktong binili at ipapasa ang basket at alampay sa kasunod sa pila. Gagawin din ng kasunod na kasapi ang ginawa ng naunang kamiyembro hanggang ang lahat ng kasapi ng pangkat ay makapamili na ng kanilang produkto. Ihihiwalay ng bawat pangkat ang kanilang napamili sa dalawa: Produktong Imported at Produktong Pinoy. Ang grupong may pinakamaraming napamili na produktong Pinoy ang panalo. Gawain B Gamit ang parehong pangkat, ipagawa ang Gawain B sa LM, pahina 161. Bigyan ang bawat pangkat ng manila paper na may guhit na Butterfly Map at panulat. Ipasulat sa Butterfly Map ang mga sagot ng mga bata sa gawain. Talakayin ang kanilang gagawin gamit ang halimbawa. Pangkat 1: mga lalawigan sa Luzon at mga produkto nito Pangkat 2: mga lalawigan sa Visayas at mga produkto nito Pangkat 3: mga lalawigan sa Mindanao at mga produkto nito Bigyan ang mga bata ng sapat na panahon para sagutin ang katanungan. Ipaulat at ipapaskil ang kanilang mga gawa. Gawain C Gamiting muli ang parehong pangkat. Ipaliwanag ang Gawain C sa LM, p. 161. Ipakita sa klase ang kanilang gagawin at ipagawa ang Gawain C. Tiyakin ang mga sumusunod: Batid ng mga bata ang mga pamantayan sa paggawa nang maayos at may sapat silang oras upang gawin ang kanilang gawain. Ipadikit sa pisara ang kanilang output. Hanapin ang magkakatulad na mga sagot at gamitin ito sa talakayan. 5. Bigyang-diin ang mga kaisipan sa Tandaan Mo, p. 162 ng LM.
78 Pagtataya Pasagutan ang Natutuhan Ko sa LM, p. 163. Susi sa Pagwawasto Gawain A, B, at C Iba-iba ang maaaring sagot. Natutuhan Ko I. Laguna – mga palamuti, tsinelas, barong Bicol – pili, kagamitang yari sa abaka gaya ng bag, tsinelas, basket Marikina – bag, sapatos Bukidnon – pinya, saging Pangasinan – bangus, bagoong Sulu – perlas, palamuting yari sa shells II. 1. N 2. N 3. N 4. NK 5. NK Pangwakas na Gawain Hatiin ang klase sa limang pangkat. Bigyan ang bawat pangkat ng manila paper at panulat. Bawat pangkat ay lilikha ng kanilang jingle song tungkol sa pagtangkilik ng sariling produkto at kahalagahan nito sa ating pag-unlad. Rubric sa Jingle Pamantayan Napakahusay Mahusay-husay Hindi Gaanong Mahusay Pagkakaawit Magandang-maganda ang pagkakaawit Maganda ang pagkakaawit Hindi gaanong maganda ang pagkakaawit Dating sa Tagapakinig Malakas ang dating at panghikayat sa mga tagapakinig Medyo malakas ang dating at panghikayat sa mga tagapakinig Mahina ang dating at hindi nakahihikayat sa mga tagapakinig Kaangkupan Angkop ang ginamit na mga salita sa jingle Hindi gaanong angkop ang ginamit na mga salita sa jingle Hindi angkop ang ginamit na mga salita sa jingle Kawastuhan Wasto ang mensaheng nais ipahatid ng jingle Hindi gaanong wasto ang mensaheng nais ipahatid Hindi wasto ang mensaheng nais ipahatid Kabuuang puntos
79 ARALIN 10 Hamon at Oportunidad sa mga Gawaing Pangkabuhayan ng Bansa Takdang Panahon: 3 araw Layunin 1. Natutukoy ang mga hamon ng mga gawaing pangkabuhayan 2. Natutukoy ang mga oportunidad kaugnay ng mga gawaing pangkabuhayan 3. Nakagagawa ng isang mungkahing planong pangkabuhayan Paksang Aralin Paksa : Hamon at Oportunidad sa mga Gawaing Pangkabuhayan ng Bansa Kagamitan : malaking larawan ng bundok, manila paper, at panulat Sanggunian : Yunit 2, Aralin 10, LM, pp. 164–170 K to 12 – AP4LKE-IIa-1 Aklat Cruz, Maritez B. et. al (2007) Yaman ng Pilipinas 6. Makati City: EdCrisch International, Inc. p. 7. Internet Calvan, Dennis and Ephraim Batungbacal (n.d.). Roadmap to Recovery of Philippine Oceans. Retrieved July 16, 2014, from www. greenpeace.org/seasin/ph/PageFiles/616503/Roadmap_ to_Recovery_July_2013.pdf Apelacio, Catherine T. (2014, February 19). Tagalog news: Fishing Industry sa lungsod, palalaguin ng LGU GenSan. Retrieved July 16, 2014, from http://news.pia.gov.ph/index. php?article=1671392783662 Pascual, Anton (2014, February 6). Magsasaka, Tuloy-tuloy ang Pakikibaka. Retrieved July 16, 2014, from veritas846.ph/ magsasaka-tuloy-tuloy-ang-pakikibaka. Plantilla, Lyndon (2013, July 23) . Tagalog news: Pamahalaan, mamumuhunan sa pangingisda. Retrieved July 16, 2014, from http://news.pia.gov.ph/index. php?=article=52137550690#sthash.59NGOLdN.dpuf Roncesvalles, Carina I. (2012, March 15). Mamuhuan sa agrikultura ng bansa. Retrieved July 16, 2014 from http:// hongkongnews.com.hk/mamuhunan-sa-agrikultura-ng- bansa/ Pamamaraan A. Panimula 1. Awitin ang “Magtanim ay Di Biro.” 2. Itanong sa buong klase: a. Bakit hindi biro ang magtanim? b. Sino sa ating mga manggagawang Pinoy ang masipag magtanim?
80 c. Ibig mo rin bang maging magsasaka? d. Kung ang tatay mo ay isang magsasaka, ikararangal mo ba ang kaniyang hanapbuhay? 3. Tanggapin ng guro ang lahat ng mga sagot ng mga bata. 4. Magpakita ng larawan ng iba’t ibang manggagawang Pinoy. 5. Itanong: Saang gawaing pangkabuhayan sila nabibilang? 6. Pabuuin ang klase ng suliranin mula sa paksa. Mga suliraning maaaring mabuo: Ano-ano ang hamon sa mga gawaing pangkabuhayan ng bansa? Ano-ano ang oportunidad sa mga gawaing pangkabuhayan ng bansa? B. Paglinang 1. Ipabasa ang bahaging Alamin Mo sa LM, p. 164. 2. Ipasagot ang mga tanong. Tanggapin ang lahat ng kasagutan. 3. Bigyang-diin ang araling tinatalakay gamit ang mga sagot ng mga bata sa mga tanong. 4. Ipagawa ang bahaging Gawin Mo sa LM, p. 167–169. Gawain A Ipagawa ang Gawain A sa LM, p. 167. Hatiin ang klase sa apat na pangkat. Ibigay ang mga pamantayan na dapat sundin sa paggawa ng pangkatang gawain. Bigyan ng manila paper at panulat ang bawat pangkat. Ipaliwanag sa bawat pangkat ang kanilang gagawin. Ipaisa-isa ang mga hamon at oportunidad sa iba’t ibang gawaing pangkabuhayan sa bansa. Pangkat 1 at 3 – Pagsasaka Pangkat 2 at 4 – Pangingisda Ipagamit ang Venn Diagram sa pagsagot nila sa gawain. Bigyan ang mga bata ng sapat na panahon na matapos ang kanilang pangkatang gawain. Ipaulat ang kanilang output sa klase. Gawain B Gamit ang parehong pangkat, ipalaro ang Search the Area. Ipagawa sa klase ang Gawain B sa LM, p. 168. Itatago ng guro ang inihandang mga istrip ng papel na sinulatan ng iba’t ibang mga hamon at oportunidad ng mga gawaing pang- kabuhayan sa iba’t ibang lugar sa silid- aralan. Mag-uunahan ang bawat pangkat na mahanap ang mga istrip ng papel na ito. Ilalagay nila sa basket ang lahat ng oportunidad at sa basurahan ang lahat ng mahahanap nilang hamon.
81 Ang pangkat na may pinakamaraming nakuhang tamang istrip ng papel na nailagay sa tamang lalagyan ang panalo. Talakayin sa klase ang kaibahan ng hamon sa oportunidad. Gawain C Hatiin ang klase sa dalawang pangkat, mga lalaki laban sa mga babae. Ipakita ang malaking larawan ng bundok. Ilagay ito sa harap ng silid. Sabihin sa mga bata na ang bawat pangkat ay mag-uunahan sa pag-akyat sa tuktok ng bundok sa pamamagitan ng pagsagot sa mga tanong na nakadikit sa larawan ng bundok. Kapag ang tanong ay mga halimbawa ng oportunidad, sasagutin nila kung ito ay oportunidad sa pagsasaka o pangingisda. Kapag ang tanong ay halimbawa ng hamon, sasabihin ng pangkat na sumasagot ang pass o lalagpasan. 5. Bigyang-diin ang mga kaisipan sa LM, p. 169. Pagtataya Pasagutan ang Natutuhan Ko sa LM, pp. 169–170. Susi sa Pagwawasto Gawain A Maaaring iba-iba ang sagot. Gawain B Mga oportunidad: pagkakaroon ng mga modernong kagamitan tulad ng underwater sonars at radars, pagpapatayo ng mga bagong pantalan, makabagong teknolohiya sa pagsasaka, bagong pag-aaaral upang magkaroon ng magandang ani, programang Blue Revolution at Biyayang Dagat Mga hamon: mga sakuna sa dagat, problema sa irigasyon, El Niño phenomenon, pagdami ng mga imported agricultural products, at climate change Gawain C Maaaring iba-iba ang sagot. Pangwakas na Gawain Hatiin ang klase sa apat na pangkat. Bawat pangkat ay gagawa ng isang plano ng kabuhayan o mapagkakakitaan. Ipasunod ang pormat sa ibaba. Planong Pangkabuhayan Pamagat ng Planong Pangkabuhayan: Pokus ng Gawaing Pagkabuhayan: Mga Hamon: Mga Oportunidad: Pamamaraan: Maaaring maging resulta:
82 Rubric sa Paggawa ng Planong Pangkabuhayan Pamantayan Katangi-tangi (3) Katamtaman (2) Kailangan ng Dagdag na Pagsasanay (1) Kalidad at kabuluhan ng mga impormasyon Wasto, may kalidad at kabuluhan ang mga impormasyon na nilagay sa ginawang plano Wasto, may kalidad at kabuluhan ang ilan sa mga impormasyon na nilagay sa ginawang plano Halos lahat ng impormasyon ay mali at walang gaanong kalidad at kabuluhan. Pagkakaugnay- ugnay ng mga impormasyon Malinaw na naipakita ang pagkakaugnay- ugnay ng mga impormasyon Hindi gaanong malinaw na naipakita ang pagkakaugnay- ugnay ng mga impormasyon Hindi malinaw na naipakita ang pagkakaugnay-ugnay ng mga impormasyon Pagkakalahad ng impormasyon Lubhang maayos at malinaw na nalahad ang mga impormasyon ukol sa plano Hindi gaanong maayos at malinaw na nailahad ang mga impormasyon ukol sa plano Hindi maayos at malabo ang pagkakalahad ng mga impormasyon ukol sa plano Kompleto Kompleto ang mga impormasyon na inilagay sa plano May ilang kulang sa mga impormasyon na inilagay sa plano. Maraming kulang sa mga impormasyon na inilagay sa plano Kabuuang Puntos ARALIN 11 Likas Kayang Pag-unlad Layunin 1. Nasasabi ang kahulugan at kahalagahan ng likas kayang pag-unlad o sustainable development 2. Nakalalahok sa mga gawaing lumilinang sa pangangalaga at nagsusulong ng likas kayang pag-unlad ng mga likas yaman ng bansa 3. Naipadarama ang pagmamahal sa kalikasan sa pamamagitan ng paglahok sa mga gawaing may kinalaman sa likas kayang pag-unlad Paksang Aralin Paksa : Likas Kayang Pag-unlad Kagamitan : awit, larawan ng umiiyak na puno, tansan, lumang tela, bote ng 1.5 L na soft drink, straw, binhi o punla, at pambungkal ng lupa
83 Sanggunian : Yunit 2, Aralin 12, LM, pp. 171–176 K to 12 – AP4LKE-IIe-6 Aklat: Divina, Richelda O. et. al. (2009). Pamana Lahing Malaya. Pilipinas: Hope Publishing House. pahina 173, 182 Internet: Philippine Strategy for Sustainable Development (n.d) Retrieved July 16, 2014 from http://www.psdn.org.ph/ agenda21/pssd.htm Cajes A.S. (2013, April 30) Understanding Sustainable Develop- ment Retrieved July 13, 2014 from http://kalamboan.blogspot. com/2013/04/understanding-sustainable-development.html Ang Ekonomiya, Ang Kalikasan at Ang Likas Kayang Kaunlaran by National Statistics Coordination Board. Retrieved July 16, 2014 from http://www.nscb.gov.ph/peenra/Publications/ Pamphlets/Pamphlet%20Filipino%20Version.PDF Pamamaraan A. Panimula 1. Pakinggan ang awiting “Kapaligiran” ng Asin. 2. Itanong sa mga bata: a. Ano ang ibig iparating sa atin ng awitin? b. Sa pagmamasid mo sa ating paligid, masasabi mo bang maka- totohanan ang mensahe ng awitin? c. Ibigay ang iyong opinyon sa mga linya sa awitin na “hindi masama ang pag-unlad kung hindi nakakasira ng kalikasan. 3. Tanggapin lahat ng mga sagot ng mga bata. 4. Magpakita ng larawan ng isang punong umiiyak. 5. Itanong ang mga sumusunod: a. Bakit kaya umiiyak ang puno? b. Sa palagay mo, bakit siya nasasaktan? c. Sino ang dapat sisihin sa ganitong mga pangyayari? d. Ano ba ang ginagawa ng tao sa mga puno? e. Ano-ano ang maling ginagawa ng mga tao sa ating mga likas na yaman? 6. Sabihin na ang paksang tatalakayin ngayon ay tungkol sa likas kayang pag-unlad. 7. Ang klase ay bubuo ng suliranin mula sa paksa. Mga suliraning maaaring mabuo: Ano ang likas kayang pag-unlad at ang kahalagahan ng pagsulong nito para sa mga likas na yaman ng bansa? Paano ka makalalahok sa mga gawaing lumilinang sa pangangalaga at nagsusulong ng likas kayang pag-unlad ng mga likas na yaman ng bansa?
84 B. Paglinang 1. Ipabasa sa mga bata ang bahaging Alamin Mo sa LM, p. 171. 2. Ipasagot ang mga tanong. Tanggapin ang lahat ng kasagutan ng mga bata. 3. Talakayin ang aralin sa p. 172. 4. Bigyang-linaw ang aralin gamit ang mga sagot ng mga bata sa mga tanong. 5. Ipagawa ang bahaging Gawin Mo sa LM, pp. 173–174. Gawain A Gawin ang Gawain A sa LM, p. 173. Gawain B Ipagawa sa klase ang Gawain B sa LM, p. 174. Bigyan ang bawat mag-aaral ng bond paper at ipagaya ang guhit na puno na nasa Gawain B. Sa loob ng puno ay ipasulat ang kanilang Kontrata ng Katapatan sa Kalikasan o KKK. Tumawag ng piling mag-aaral at ipabasa ang kanilang likhang kontrata. Idikit ang mga punong kinalalagyan ng kanilang kontrata sa isang bahagi ng silid-aralan na may guhit na malaking bundok. Itanong: Ano-anong gawain ang iyong lalahukan na lumilinang sa pangangalaga at pagsulong ng likas kayang pag-unlad ng mga likas na yaman ng bansa? Gawain C Hatiin ang klase sa apat na pangkat. Ibigay ang mga pamantayan na dapat sundin sa paggawa ng pangkatang gawain. Ipaliwanag ang Gawain C sa LM, p. 174. Ipakita sa bawat pangkat ang halimbawa ng kanilang magiging output at ipagawa ang Gawain C. Tiyaking may sapat na oras ang mga bata para matapos ang kanilang gawain. I-display ang kanilang gawa sa labas ng klase at ipagbili sa abot- kayang presyo. Ang kikitain ng bawat pangkat ay hahati-hatiin ng bawat kasapi sa kanilang mga sarili. Itanong sa mga bata ang sumusunod: 1. Talaga bang may pera sa basura? 2. Paano nagiging pera ang basura? 3. Dahil iyong napatunayan na may pera sa basura, ano ang iyong gagawin sa mga basurang maaari pang mapaki- nabangan? 6. Bigyang-diin ang mga kaisipan sa Tandaan Mo sa LM, p. 175.
85 Rubric sa Nagawang Recycled na Kagamitan Pamantayan 3 2 1 Kagandahan, kalinisan at katibayan Magandang maganda, matibay na matibay at malinis na malinis ang nagawang recycled na kagamitan Maganda at malinis ang nagawang recycled na kagamitan ngunit hindi matibay Maganda ngunit hindi gaanong malinis at matibay ang nagawang recycled na kagamitan Orihinalidad Orihinal ang disenyo Nilagyan ng kaunting pagbabago mula sa ginayang disenyo May pinaggayahang disenyo Kapakina- bangan Magagamit sa pang-araw araw na pamumuhay Magagamit paminsan- minsan Hindi magagamit kailanman Rubric sa Malikhaing Gawain Pamantayan Mahusay (3) Katamtaman (2) Kailangan ng Ibayong Pagsasanay (1) Pagkamasining Napakamasining ng pagkakagawa Hindi gaanong masining ang pagkakagawa Hindi masining ang pagkakagawa Orihinalidad Orihinal ang disenyo at pagkakagawa Hindi gaanong orihinal ang disenyo at pagkakagawa Hindi orihinal ang disenyo at pagkakagawa Pagkakagawa Napakalinis at makabuluhan ang pagkakagawa Hindi gaanong malinis at makabuluhan ang pagkakagawa Hindi malinis at makabuluhan ang pagkakagawa Materyales at Estilo Angkop na angkop ang materyales at magandang maganda ang estilong ginamit Hindi gaanong angkop ang materyales at hindi rin gaanong maganda ang estilong ginamit Hindi angkop ang materyales at hindi rin maganda ang estilong ginamit Kabuuang Puntos Pagtataya Pasagutan ang Natutuhan Ko sa LM, pp. 175–176. Susi sa Pagwawasto Gawain A, B, at C Maraming posibleng sagot
86 Natutuhan Ko I. Maraming posibleng sagot II. 1. puso 2. puso 3. puso 4. puso 5. puso Pangwakas na Gawain Pagtatanim ng punla sa hardin o gulayan ng paaralan. Ang buong klase ay pupunta sa hardin o gulayan ng paaralan upang magtanim ng mga punla o binhing dala ng mga mag-aaral. ARALIN 12 Kulturang Pilipino Takdang Panahon: 5 araw Layunin 1. Natutukoy ang ilang halimbawa ng kulturang Pilipino sa iba’t ibang rehiyon ng Pilipinas 2. Natatalakay ang kontribusyon ng iba’t ibang pangkat sa kulturang Pilipino Paksang Aralin Paksa : Kulturang Pilipino Kagamitan : mga larawan ng iba’t ibang pangkat etniko, mapa ng Pilipinas, manila paper, at panulat Sanggunian : Yunit 2, Aralin 12, LM, pp. 177–191 K to 12 – AP4LKE-IIf-7 _____. Hiyas ng Lahi 2 (2013). Sampaloc, Manila: St. Augustine Publication, Inc. Capiña, Estelita at Alvenia P. Palu-ay (2000). Pilipinas: Bansang Papaunlad. Quezon City: SD Publishing, Inc. pahina 24-35. Divina, Richelda O. et. al. (2009). Pamana Lahing Malaya 6. Pilipinas: Hope Publishing House. pahina 40-61. Santiago, Rosario M. et. al. (1995). Pilipinas: Perlas ng Silangan Bayan ng Magiting. Manila: Innovative Educational Material, Inc. pahina 106-123. Internet: http://philmuseum.ueuo.com/nm_museum/nmtreasure/ antro_final4.html Mga Pangkat etniko sa Pilipinas (2014, July 8) Retrieved July 16, 2014 from http://tl.wikipedia.org/wiki/Mga_pangkat_etniko_ sa_Pilipinas
87 Pamamaraan A. Panimula 1. Magkaroon ng Walk to a Museum sa loob ng silid-aralan. 2. Ipakikita rito ang mga larawan ng iba’t ibang pangkat etniko sa bansa. 3. Itanong sa mga bata: a. Ano-anong pangkat etniko ang inyong nakita sa Walk to a Museum? b. Ano ang napansin ninyo sa kanilang mga katangiang pisikal at mga kasuotan? 4. Tanggapin lahat ng mga sagot ng mga bata. Sabihin na tatalakayin sa araling ito ang tungkol sa kulturang Pilipino. 5. Ang klase ay bubuo ng suliranin mula sa paksa. Mga suliraning maaaring mabuo: Ano ang kulturang Pilipino? Ano-ano ang bumubuo sa kulturang Pilipino? B. Paglinang 1. Ipabasa sa mga bata ang bahaging Alamin Mo sa LM, p. 177. 2. Ipasagot sa mga mag-aaral ang mga tanong. Tanggapin ang lahat ng kasagutan ng mga bata. 3. Talakayin ang nilalaman ng aralin, pp. 177–187. 4. Ipagawa sa mga bata ang mga gawain sa bahaging Gawin Mo sa LM, pp. 188–189. Gawain A Gawin ang Gawain A sa LM, p. 188. Gamit ang mapa ng Pilipinas, ipatukoy sa mga bata kung saang lalawigan matatagpuan ang iba’t ibang pangkat etniko ng bansa. Gawain B Ipagawa sa klase ang Gawain B sa LM p. 188. Hatiin ang klase sa tatlong pangkat. Bigyan ang bawat pangkat ng manila paper at panulat. Isa-isahin ang mga pamantayan sa paggawa ng pangkatang gawain. Bawat pangkat ay pipili ng tatlong pangkat etniko mula sa tatlong malalaking pulo sa bansa Gamit ang Organizational Chart, tukuyin ang mga kulturang Pilipino sa mga napiling pangkat etniko. Ipakita at ipaulat sa bawat pangkat ang kanilang output. Gawain C Gamit ang parehong pangkat, ipagawa aat ipaliwanag ang Gawain C sa LM, p. 189. Muling pag-usapan ang mga pamantayan sa paggawa nang tahimik at maayos.
88 Tiyakin na ang mga bata ay may sapat na oras para matapos ang gawain. Gamit ang Catch the Falling Stars, tutukuyin ng bawat pangkat ang iba’t ibang kontribusyon sa kulturang Pilipino. Ipaulat at ipa-display ang kanilang gawa sa isang bahagi ng silid- aralan. Itanong sa mga bata: 1. Ano-ano ang kontribusyon ng iba’t ibang pangkat sa ating kultura? 2. Anong pangkat ang may pinakamaraming kontribusyon? 3. Mahalaga ba ang kanilang mga naging kontribusyon sa kulturang Pilipino? 5. Bigyang-diin ang mga kaisipan sa Pagtataya Pasagutan ang Natutuhan Ko sa LM, pp. 190–191. Susi sa Pagwawasto Gawain A, B, at C Maaaring iba-iba ang sagot. Natutuhan Ko I. A. 1. Ifugao 6. Ilonggo 2. Manobo 7. Maranao 3. Bikolano 8. Kapampangan 4. Ilokano 9. Yakan 5. Cebuano 10. Ivatan II. 1. Arabe 4. Espanyol 2. Amerikano 5. Hindu 3. Intsik III. 1. A 6. B 2. A 7. A 3. C 8. C 4. B 9. A 5. C 10. A Pangwakas na Gawain Charade Hatiin ang klase sa apat na pangkat. Bawat pangkat ay bibigyan ng guro ng tatlong listahan ng mga pangkat na nakaimpluwensiya sa ating kultura. Ang klase ay maglalaro ng charade. Hulaan kung sa aling pangkat kabilang ang mga ipakikitang halimbawa. Ang pangkat na may pinakamaraming mahulaang tamang sagot ang siyang tatanghaling panalo sa larong charade.
89 ARALIN 13 Mga Pamanang Pook Layunin Natutukoy ang mga pamanang pook bilang bahagi ng pagkakakilanlan ng kulturang Pilipino Paksang Aralin Paksa : Mga Pamanang Pook Kagamitan : larawan, laptop, manila paper, speakers, at metacards Sanggunian : Modyul, Aralin 13, LM, pp. 192–196 K to 12 – AP4LKE-IIe-f-7 Pamamaraan A. Panimula 1. Magkaroon ng balitaan na may kaugnayan sa paksang tatalakayin. 2. Balik-aral: Ano-anong kultura ng pangkat-etniko ang iyong hinaha- ngaan at bakit? 3. Pagpapakita ng video ng Tubbataha Reef. http://www.youtube.com/watch?v=2apv2zAL1JA Gabay na tanong: Ano ang naramdaman mo nang mapanood mo ang isa sa pinagmamalaking pamanang pook ng ating bansa? B. Paglinang 1. Pagpapakita ng mga larawan ng mga pamanang pook. 2. Pagkakaroon ng malayang talakayan ukol dito. Iugnay sa aralin. 3. Ipagawa ang mga gawain sa Gawin Mo sa LM, pp. 195–196. Gawain A Ipakuha sa mga mag-aaral ang LM at pasagutan ang Gawain A sa pahina 195. Ipasagot sa mga mag-aaral ang Data Retrieval Chart. Gawain B Hatiin ang klase sa apat. Pipili ang mga mag-aaral ng kani-kanilang pinuno at hahayaang pumili ng kanilang gagawin. Pagtatanghal ng bawat pangkat Pagbibigay ng puntos sa bawat pangkat gamit ang rubric. Gawain C Ipakuha sa mga mag-aaral ang kanilang reflection journal at ipasasagot ang tanong na: Sa inyong naging paglalakbay sa mga pamanang pook sa Pilipinas, alin sa mga ito ang lubusang nagpahanga sa inyo at bakit? 4. Bigyang-diin ang mga kaisipan sa Tandaan Mo sa LM, p. 196.
90 Pagtataya Pasagutan ang Natutuhan Ko, p. 196 ng LM. Takdang Gawain Gumupit ng limang larawan ng mga Pilipino na naging tanyag sa kanilang kakayahan. Ilarawan ang kanilang talambuhay. Rubric para sa Paggawa ng Likhang-Sining sa Gawain B Batayan Mahusay na Mahusay (5 puntos) Mahusay (4-3 puntos) Hindi Mahusay (2-1 puntos) Pagkamalikhain 50% Nakagawa ng isang likhang-sining sa pinakamalikhaing paraan Nakagawa ng isang likhang-sining sa malikhaing paraan Hindi naipakita ang pagkamalikhain sa paggawa ng likhang- sining Kalinisan at kaayusan 30% Malinis at maayos ang ginawang likhang- sining Malinis ngunit hindi gaanong maayos ang pagkagawa ng likhang- sining Hindi malinis at walang kaayusan ang ginawang likhang-sining Interpretasyon 20% Naipaliwanag sa pinakamalinaw at pinakamaayos na paraan ang ginawang likhang- sining Naipaliwanag sa maayos na paraan ang ginawang likhang- sining Hindi naipaliwanag nang malinaw at maayos ang ginawang likhang-sining Pangwakas na Gawain Hatiin ang klase sa apat na pangkat. Gumawa ng travel brochure para ipakita ang iba’t ibang pamanang pook sa ating bansa. ARALIN 14 Pagsulong at Pag-unlad ng Kultura Layunin Nakagagawa ng mga mungkahi sa pagsusulong at pagpapaunlad ng kulturang Pilipino Paksang Aralin Paksa : Pagsulong at Pag-unlad ng Kultura Kagamitan : larawan, laptop, manila paper, speakers, at metacards Sanggunian : LM, Aralin 14, pp. 197–203 K to 12 – AP4LKE-IIe-f-7
91 Pamamaraan A. Panimula 1. Magkaroon ng balitaan na may kaugnayan sa paksang tatalakayin. 2. Balik-aral: Paano ka makatutulong para mapangalaagaan ang iba’t ibang pamanang pook ng ating bansa? 3. Pagpapaawit sa mga mag-aaral ng awiting Journey ni Lea Salonga. Gabay na tanong: Ano ang naramdaman mo habang inaawit ang kanta ni Lea Salonga? Nais mo bang maging katulad niya? Bakit? B. Paglinang 1. Pagtalakay sa aralin, LM, pp. 197–203 at pagpapakita ng mga larawan ng mga Pilipinong naging sikat sa iba’t ibang larangan gaya ng mga sumusunod: a. Panitikan b. Pagpinta c. Paglilok o eskultura d. Arkitektura e. Musika f. Sayaw g. Tanghalan at pelikula h. Pagandahan at palakasan i. Agham at teknolohiya Talakayin ang aralin habang ipakikita ang mga larawan. 2. Ipagawa ang mga gawain sa Gawin Mo sa LM, pp. 202–203. Gawain A Ipakuha sa mga mag-aaral ang LM at pasagutan ang Gawain A, pahina 202. Gawain B Pagsulat ng mga mag-aaral ng sanaysay gamit ang gabay na tanong: Paano mo matutularan ang mga natatanging Pilipino na nagpaunlad ng ating kultura? Gamitin ang rubrics sa pagbibigay ng puntos sa gawain. Susing sagot: magkakaiba ang posibleng sagot Gawain C Ipatapos sa mga mag-aaral ang pangungusap Hayaan ang mga mag-aaral na magkaroon ng sapat na panahon makapag-isip. Ipasagot ang di natapos na pangungusap sa metacards na ipapamahagi ng guro. 3. Bigyang-diin ang kaisipan sa Tandaan Mo sa LM, p. 203.
92 Pagtataya Pasagutan ang Natutuhan Ko sa LM, p. 203. Takdang Gawain Kapanayamin ang mga lolo at lola. Itanong ang mga katangiang taglay ng isang Pilipino. Isa-isahin at bigyan ng paliwanag. Susi sa Pagwawasto Magkakaiba ang sagot batay sa pananaliksik ng mga mag-aaral. Rubric para sa Takdang Gawain Pamantayan Napakahusay 4 Mahusay 3 Katamtaman 2 Nangangailangan pa ng Kasanayan 1 Nilalaman Napakahusay ng pagkabuo ng talata. Malawak at marami ang impormasyon at elaborasyon. Mahusay ang pagkabuo sa talata. Malinaw at tiyak ang impormasyon at paliwanag. May kahusayan ang pagkaka- buo ng talata. Tiyak ang mga impormasyon at paliwanag. Maligoy ang talata. Nakalilito at hindi tiyak ang mga impormasyon. Pagtalakay Masusi ang pagkatalakay ng mga paksa. May ilang tiyak na pagtalakay sa paksa May pagtatang- kang talakayin ang paksa Hindi natalakay ang paksa Organisasyon May mahusay na organisasyon at pokus sa paksa. May organisasyon Hindi gaanong malinaw ang organisasyon. Malabo ang organisasyon kung mayroon man. Paglalahad Angkop ang mga salita at pangungusap sa paksa at mambabasa. Karamihan sa mga salita at pangungusap ay angkop sa paksa at mambabasa. Hindi gaanong angkop ang mga salita at pangungusap sa paksa at mambabasa. Hindi gumagamit ng tiyak na salitang angkop sa mga pangu- ngusap, paksa at mambabasa. Pangwakas na Gawain Hatiin ang klase sa apat na pangkat. Gumawa ng isang brochure na naglalarawan ng ng iba’t ibang pamanang pook sa bansa. Lakipan ito ng mga larawan ng mga nasabing pook.
93 ARALIN 15 Ang Kultura at Pagbubuo ng Pagkakakilanlang Pilipino Layunin Nasusuri ang bahaging ginagampanan ng kultura sa pagbuo ng pagkaka- kilanlang Pilipino Paksang Aralin Paksa : Ang Kultura at Pagbubuo ng Pagkakakilanlang Pilipino Iba’t Ibang Katangian ng mga Pilipino Tradisyon Kagamitan : larawan, laptop, manila paper, speakers, at metacards Sanggunian : LM, Aralin 15, LM, pp. 204–211 K to 12 – AP4LKE Pamamaraan A. Panimula 1. Pagkakaroon ng balitaan na may kaugnayan sa paksang tatalakayin. 2. Balik-aral: Paano nagsumikap ang mga Pilipino upang mapaunlad at maisulong ang ating kultura? 3. Pagpapakita ng mga larawan ng mga katangian at tradisyon ng mga Pilipino. Anong tradisyon ng Pilipino ang ipinapakita sa larawan? Ano ang nais ipahiwatig ng mga larawan? 4. Ipatukoy sa mga mag-aaral ang mga katangian at mga tradisyon ng mga Pilipino. B. Paglinang 1. Pagpapangkat sa mga mag-aaral sa tatlo. 2. Ipahanap at pabilugan ang mga katangian na makikita sa HANAP- SALITA sa p. 205 ng LM. 3. Tunghayan ang LM sa p. 205. 4. Pagtalakay sa aralin. Talakayin sa mga mag-aaral ang iba’t ibang pagdiriwang sa ating bansa.
94 Pagdiriwang Petsa Lugar ng Pista Paglalarawan Pista ng Sinulog Ikatlong Linggo ng Enero Lungsod ng Cebu Panlalawigang patimpalak tungkol sa kahulugan ng pagdating ng mga mananakop na Kastila para mapalaganap ang Kristiyanismo. Araw ng Cabanatuan Pebrero 3 Cabanatuan Binibigyang diin ng parada ang paglago ng Nueva Ecija at pag-unlad ng Cabanatuan mula noong bago dumating ang mga Espanyol hanggang sa pananakop ng mga Hapon at hanggang sa kasalukuyan. Semana Santa (Mahal na Araw) Marso 24–30 Buong bansa Pagpapakita ng paghihirap at pagkamatay ni Kristo Pista ng Kalilang Abril 10–15 Marawi City Lanao del Sur Pista na nagpapaalaala ng anibersaryo ng charter ng Lungsod ng Marawi; pagpapakita ng mga tradisyonal na awit at sayaw ng Muslim, eksibit ng kulturang Maranao, mga gamit, pagkain at mga gawaing ukol sa relihiyong Muslim. Santa Cruz de Mayo o Santa Cruzan Huling araw ng Mayo Lahat ng bahagi ng bansa Pista na nagtatampok ng magagandang dalaga ng bansa na nakasuot ng magagarang tunika. Pista ng Maskara Oktubre 19 Bacolod City Negros Occidental Pinakamalaking taunang pagdiriwang na nagpapakita ng pagmamahal at kasayahan ng mga katutubong taga-Bacolod. Kasabay sa pagdiriwang ng charter ng lungsod ang mga paligsahan sa isports, palatuntunang kultural, at pagsasayaw sa kalye ng mga nakasuot ng damit at maskara tulad ng sa Mardi-Gras. Pista ng Gran Cordillera Nobyembre 17–25 Lungsod ng Baguio Pagdiriwang sa rehiyon na ginaganap sa Benguet taon-taon na nagtatampok ng pagtitipon- tipon ng mga tribu na nagpapakita ng mga sayaw ng tribo at pagtatanghal ng mga ritwal ng pasasalamat.
95 Pista ng Higanteng parol ng San Fernando Disyembre Paskuhan Village San Fernando, Pampanga Pista ng malahiganteng mga parol na may iba’t ibang kulay. Sumusukat ng mula 10 hanggang 15 piye ang diyametro ng mga parol na ito. Sayaw sa Ubando Mayo 17–19 Obando, Bulacan Tatlong araw na pagdiriwang ng pista ni San Pascual Baylon, Sta. Clara at Nuestra Señora de Salambao. Ang mga mag-asawang walang anak, nagpapasalamat na mga magulang, nagpapasalamat na mga magsasaka at mangingisda ay nagsasayaw sa kalye kasama ng mga babaeng may kasuotang makukulay para ipagdasal ang mga bata at magandang ani. Pista ng mga Pintado Hunyo 29 Tubod, Lanao del Norte Isang kasiyahan sa kalye at paligsahan na nakasentro sa matatandang kaugalian ng pagta-tattoo na nagpapahiwatig ng tapang at istatus sa isang pamayanan Pista ng Sagayan Hulyo 3–5 Basco, Batanes Kakaibang pistang kultural na nagpapakita ng sayaw ng pakikidigma ng mga lalaking katutubo at ang “Kasiduratan” ng mga babaeng Muslim na suot ang kanilang makukulay at kakaibang kasuotan. Sumasali sa pistang ito ang lahat ng mga bayan ng lalawigan. Pista ng Palupalo Agosto 4–5 Malaybalay, Bukidnon Pagtatanghal kultural ng iba’t ibang bayan ng Batanes na nagpapakita ng mga kakayahan ng mga Ivatan. Pista ng Kaamulan Setyembre 5–7 Bukidnon Kakaibang pista ng mga awit, sayaw at sosyo-kultural na gawain na nagsasama at pinag-iisa ang mga tribo ng pamayanan at ang iba pang mga sektor ng lalawigan ng Bukidnon 5. Pagsagot sa mga Gawain A at B. 6. Bigyang-diin ang kaisipan sa Tandaan Mo sa LM, p. 210.
96 Gawain C Hatiin ang klase sa apat na pangkat. Ipasuri ang iba’t ibang katangian at tradisyon ng mga Pilipino. Isa-isahin ang epekto at bunga sa pagbuo ng pagkakakilanlan ng Pilipino. Pagtataya Pasagutan ang Natutuhan Ko sa LM, p. 210. Takdang Gawain Gumawa ng isang liham na nagpapamalas sa paghanga sa mga katangian at tradisyon ng mga Pilipino. Susi sa Pagwawasto Gawain A Gawain B 1. T 1. J 2. M 2. I 3. T 3. H 4. M 4. D 5. T 5. C 6. T 6. B 7. M 7. F 8. M 8. E 9. T 9. G 10. T 10. A Pangwakas na Gawain Hatiin ang klase sa apat na pangkat. Pagtatanghal ng mga mag-aaral ng isang dula-dulaan na nagpapakita ng mga katangian at tradisyon na dapat panatilihin ng mga Pilipino. ARALIN 16 Ugnayan ng Heograpiya, Kultura at Kabuhayan sa Pagkakakilanlang Pilipino Layunin Maipakikita ang kaugnayan ng heograpiya, kultura at pangkabuhayang gawain sa pagbuo ng pagkakakilanlang Pilipino Paksang Aralin Paksa : Ugnayan ng Heograpiya, Kultura at Kabuhayan sa Pagkaka- kilanlang Pilipino Kagamitan : larawan, laptop, projector, at metacards Sanggunian : Learner’s Material, Aralin 17, pp. 211–214 K to 12 – AP4LKE
97 Pamamaraan A. Panimula 1. Pagkakaroon ng balitaan na may kaugnayan sa paksang tatalakayin. 2. Balik-aral: Ano-ano ang mga katangian ng mga Pilipino na naglalarawan at nagpapaiba sa kaniya sa ibang tao sa mundo? 3. Paglalaro ng Pinoy Henyo. Papahulaan sa mga mag-aaral ang mga sumusunod: 4. Ipabasa sa mga mag-aaral ang mga salita at ipapangkat ito ayon sa konsepto. B. Paglinang 1. Pagpapangkat ng mga mag-aaral sa tatlo. 2. Ipasagot: Ano-anong salita ang may kaugnayan sa heograpiya? kultura? kabuhayan? 3. Hayaan ang mga pangkat na isulat ang kanilang mga sagot sa mga bilog a cluster map. Heograpiya Kultura Kabuhayan Gabay na tanong: a. Sa paanong paraan nagkakaugnay ang heograpiya sa kultura? ang heograpiya sa kabuhayan? b. Naging salik ba ang uri ng kabuhayan sa uri ng pamumuhay ng mga Pilipino? Bakit?
98 4. Pagpapagawa sa bahaging Gawin Mo sa LM, p. 213. Gawain A Pagkakaroon ng pangkatang gawain. Pagsasagawa ng talakayan hinggil sa kaugnayan ng heograpiya, kabuhayan at kultura sa kanilang barangay. Pag-uulat ng napag-usapan sa klase. Gawain B Pagkakaroon ng pangkatang gawain. Pagsasagawa ng talakayan hinggil sa napiling pangkat etniko. Pagtatalakayan. Pag-uulat ng napag-usapan sa klase. 4. Bigyang-diin ang mga kaisipan sa Tandaan Mo sa LM, p. 213. Pagtataya Pasagutan ang Natutuhan Ko, p. 214. Takdang Aralin 1. Ano ang kahulugan ng pambansang awit at watawat bilang mga sagisag ng bansa? 2. Sa paanong paraan higit na maipakikita ang pagmamahal at paggalang sa ating watawat at sa pambansang awit? Pangwakas na Gawain tradisyon, paniniwala sa inyong lugar. ARALIN 17 Pambansang Awit at Watawat bilang mga Sagisag ng Bansa Layunin Natatalakay ang kahulugan ng pambansang awit at watawat bilang sagisag ng bansa Paksang Aralin Paksa : Pambansang Awit at Watawat bilang mga Sagisag ng Bansa Kagamitan : larawan, laptop, projector, at metacards Sanggunian : Learner’s Material, Aralin 18, pp. 215–221 K to 12 – AP4LKE
99 Pamamaraan A. Panimula 1. Pagkakaroon ng balitaan na may kaugnayan sa paksang tatalakayin. 2. Balik-aral: Paano nagkaugnay ang heograpiya, kultura, at kabuhayan sa pagkakakilanlang Pilipino? 3. Video analysis. Pagpapakita ng video ng Lupang Hinirang https://www. youtube.com/watch?v=ourtXdYLsjg Gabay na tanong: Ano ang iyong nararamdaman tuwing inaawit ang pambansang awit? May pagmamalaki ba sa iyong puso habang iniaawit ito? B. Paglinang 1. Pagtalakay sa aralin. Pagpapaliwanag sa kahalagahan ng watawat at pambansang awit bilang mga sagisag ng bansa. 2. Pagsagawa ng bahaging Gawin Mo sa LM, p. 219. Gawain A Pagsasagawa ng mga mag-aaral ng Singing Bee. Iaayos ng bawat mag-aaral ang pagkakasunod-sunod ng liriko ng Lupang Hinirang. Gawain B Pagsagot sa Gawain B, LM, p. 220. Gawain C Pagkakaroon ng dula-dulaan. Gamitin ang rubric para sa dula-dulaan. Katangi-tangi 4 Mahusay 3 Katamtaman 2 Kailangan pa ng dagdag na pagsasanay 1 Napakahusay ng pagbigkas ng dayalog nang may angkop na lakas ng boses Mahusay ang pagbigkas ng dayalog nang may angkop na lakas ng boses Hindi gaanong mahusay ang pagbigkas ng dayalog nang may angkop na lakas ng boses Mahina ang pagbigkas ng dayalog nang may angkop na lakas ng boses Ang kilos ng katawan at ekspresyon sa mukha ay lubos na nakatulong sa pagpapahayag ng damdamin ng dayalog Ang kilos ng katawan at ekspresyon sa mukha ay nakatulong sa pagpapahayag ng damdamin ng dayalog Ang kilos ng katawan at ekspresyon sa mukha ay hindi gaanong makatulong sa pagpapahayag ng damdamin ng dayalog Ang kilos ng katawan at ekspresyon sa mukha ay hindi nakatulong sa pagpapahayag ng damdamin ng dayalog
100 Gumamit ng maraming materyales para sa ikagaganda ng dula-dulaan Gumamit ng sapat na materyales para sa ikagaganda ng dula- dulaan Gumamit ng kaunting materyales para sa ikagaganda ng dula- dulaan Hindi gumamit ng materyales para sa ikagaganda ng dula- dulaan. Lubhang malinaw na naipahayag ang mensahe ng dula- dulaan Malinaw na naipahayag ang mensahe ng dula- dulaan Hindi gaanong malinaw na naipahayag ang mensahe ng dula- dulaan Hindi malinaw na naipahayag ang mensahe ng dula- dulaan Lubos na wasto ang mga datos at impormasyong ipinarating ng dula May ilang mali sa datos at impormasyong ipinarating ng dula Maraming mali ang mga datos at impormasyong ipinarating ng dula Maling lahat ang mga datos at impormasyong ipinarating ng dula. 3. Bigyang-diin ang kaisipan sa Tandaan Mo sa LM p. 221. Pagtataya Pasagutan ang Natutuhan Ko, p. 221. Takdang Aralin 1. Ano-ano ang kultura ng bawat rehiyon sa Pilipinas? 2. Magbigay ng mga katangian ng mga kultura na ipinagmamalaki sa bawat rehiyon. Susi sa Pagwawasto Gawain A 1. Bayang magiliw Perlas ng silangan Alab ng puso Sa dibdib mo’y buhay 2. Lupang hinirang Duyan ka ng magiting Sa manlulupig Di ka pasisiil 3. Ang kislap ng watawat moy Tagumpay na nagniningning May dilag ang tula At awit sa paglayang minamahal 4. Ang bituin at araw niya Kailan pa ma’y di magdidilim Lupa ng araw ng luwalhatit pagsinta Buhay ay langit sa piling mo
101 5. Sa manlulupig Di ka pasisiil Sa dagat at bundok Sa simoy at sa langit mong bughaw Gawain B Analohiya 1. kagitingan 2. lusong 3. Luzon, Visayas at Mindanao 4. Emilio Aguinaldo 5. 3 6. watawat 7. balkonahe ni Hen. Emilio Aguinaldo 8. Julian Felipe 9. masaya 10. kaliwanagan ng isipan Pangwakas na Gawain Hatiin ang klase sa tatlong pangkat. Gumawa ng video ng mga pamamaraan sa pagpapakita ng pagmamalaki at paggalang sa watawat at sa pambansang awit. ARALIN 18 Pagpapahalaga at Pagmamalaki sa Kulturang Pilipino Layunin 1. Nakabubuo ng plano na nagpapakilala at nagpapakita ng pagmamalaki sa kultura ng mga rehiyon sa malikhaing paraan 2. Nakasusulat ng sanaysay na tumatalakay sa pagpapahalaga at pagmamalaki sa kulturang Pilipino Paksang Aralin Paksa : Pagpapahalaga at Pagmamalaki sa Kulturang Pilipino Kagamitan : larawan, laptop, projector, at metacards Sanggunian : Learner’s Material, Aralin 19, pp. 222–226 K to 12 – AP4LKE Pamamaraan A. Panimula 1. Pagkakaroon ng balitaan na may kaugnayan sa paksang tatalakayin. 2. Balik-aral: Ano ang kahulugan ng pambansang awit at watawat bilang sagisag ng ating bansa?
102 3. Ipakita ang mga larawan ng iba’t ibang kultura ng bawat rehiyon at ipatukoy sa mga mag-aaral kung saang rehiyon ito kabilang. B. Paglinang 1. Talakayin ang aralin, pp. 222–226. 2. Ipasagot ang mga Gawain A at B. Gawain A Ipasagot sa mga mag-aaral ang inihandang Data Retrieval Chart. Pagtukoy ng mga mag-aaral sa kultura ng bawat rehiyon. Gawain B Hatiin ang klase sa apat na pangkat at ibibigay ang kanilang task card. Gawain C Indibiduwal na Gawain. Pagsulat ng sanaysay tungkol sa pagpapakita ng pagmamalaki at pagpapahalaga sa ating kultura. Gamitin ang rubric. 3. Bigyang-diin ang kaisipan sa Tandaan Mo sa LM p. 225. Pagtataya Pasagutan ang Natutuhan Ko, p. 226. Takdang Aralin Gumawa ng scrap book ng mga larawan ng natatanging kultura na iyong kinabibilangan. Pangwakas na Gawain Pagsasagawa ng mga mag-aaral ng poster tungkol sa paraan ng pagpapakita ng pagmamalaki sa kultura ng rehiyong iyong kinabibilangan.
103 Lagumang Pagsusulit IKALAWANG YUNIT I. KAALAMAN (15%) Basahin at unawaing mabuti ang mga katanungan. Piliin ang titik ng wastong sagot. Isulat ito sa sagutang papel. 1. Ang magkakaibigang Ramcis, Ronell, Susan, Wilma, at Walter ay nakatira malapit sa malawak na taniman ng palay. Anong uri ng hanapbuhay ang naaangkop sa kanilang lugar? A. Pangingisda C. Pagmimina B. Pagsasaka D. Pangangaso 2. Ito ay mga lugar na kilala at angkop sa pagtatanim ng mga gulay, prutas, at mga bulaklak. A. Tagaytay at Baguio C. Paracale at Davao B. Batangas at Mindoro D. Quezon at Batanes 3. Ang mga taga-Marikina ay kilala sa pagiging mahusay sa mga gawaing pangnegosyo. Anong uri ng mga produkto ang kanilang nililikha o ginagawa? A. Damit at pantalon C. Alak at de lata B. Alahas at palamuti D. Bag at sapatos 4. Anong produkto o kalakal ang matatagpuan o makukuha sa mga lugar na malapit sa baybaying-dagat? A. palay, abaka, at mais B. hipon, mani at saging C. perlas, isda, at alimasag D. manok, baboy, at kalabaw 5. Ang hagdan-hagdang palayan ay isang pamanang pook. Ito ay matatagpuan sa Hilagang Luzon. Mahigit 200 taon itong ginawa ng mga Ifugao. Sa paanong paraan nila ito inukit? A. Kamay C. Siko B. Paa D. Kahoy 6. Tinagurian siyang National Artist sa larangan ng Arkitektura. Ang mga kahanga-hangang nagawa niya na lubos na nagpamalas ng kaniyang galing at talino ay ang Cultural Center of the Philippines, Philippine Plaza, Catholic Chapel sa Unibersidad ng Pilipinas, at ang palasyo ng Sultan ng Brunei Darussalam. A. Leandro Locsin C. Rene Corcuera B. Pedro Paterno D. Gregorio Santiago
104 II. PROSESO/KASANAYAN (25%) Sagutin at gawin ang mga sumusunod: (10 puntos) 7–8. Ipabuo sa mga mag-aaral ang graphic organizer upang maipakita ang matalino at di-matalinong paraan ng pangangasiwa ng likas na yaman. Pangangalaga sa Likas na Yaman Matalinong Paraan ng Pangangasiwa Di-Matalinong Paraan ng Pangangasiwa 1. 2. 3. 4. 5. 1. 2. 3. 4. 5. 9–10. Ano ang pagkakaiba ng dalawang larawan? Sa aling mga materyal kaya nagmula ang mga produkto sa ikalawang larawan?
105 11–12. Magpapakita ng limang larawan. Kulayan ang larawan kung nagpapakita ito ng tama o wastong pangangasiwa ng likas na yaman na nakatutulong sa pag-unlad ng bansa. 13–14. Magpagawa ng isang time line. Mag-isip ng tatlong mahahalagang pangyayari na iyong naranasan mula pagkabata hanggang sa kasalukuyan na may kinalaman sa pag-unlad ng bansa. Iguhit ito nang sunod-sunod ayon sa pangyayari sa loob ng mga kahon. 15–16. Sa pamamagitan ng cluster map, iguhit sa loob ng mga bilog ang mga gawain o hanapbuhay ng iyong pamilya na naaangkop sa uri ng kapaligiran na mayroon dito na ipinagpapatuloy o ginagawa pa hanggang sa ngayon. III. PAG-UNAWA (30%) 17. Ang iyong kapatid ay mahilig magtapon ng mga bagay na alam mong maaari pang gamiting muli. Ano ang gagawin mo para maiwasto ang ginagawa ng kapatid mo? A. Isusumbong ko siya sa aming mga magulang. B. Sasabihin ko sa guro niya na turuan ang kapatid ko tungkol sa 3Rs.
106 C. Kukunin ko ang mga itinatapon niya na puwede ko pang mapa- kinabangan. D. Tuturuan ko siya kung paano muling mapakinabangan ang mga bagay na akala niya ay basura na. 18. Bakit dapat nating tangkilikin ang sariling produkto? A. Dahil sa ganitong paraan ay makatutulong ka sa pag-unlad ng sarili mong bansa B. Dahil mas matibay ang gawang Pinoy kumpara sa gawang imported C. Dahil mas mura ang mga produkto rito sa Pilipinas D. Lahat ng nabanggit 19. Nais ng aking ina na bumili ng perlas para sa aming magkakapatid. Kanino sa mga sumusunod kong tiyahin kami lalapit para magpabili ng perlas? A. Sa aking Tiya Maria na taga-Bicol B. Sa aking Tiya Lucia na taga-Davao C. Sa aking Tiya Arsenia na taga-Sulu D. Sa aking Tiya Soledad na taga-Cagayan 20. Kabilang sa mga hamon sa mga gawaing pangkabuhayan sa Pilipinas tulad ng pangingisda at pagsasaka ang pagbabago ng klima at iba pang likas na mga pangyayari tulad ng kalamidad at El Niño phenomenon. Ano ang ibig ipakahulugan nito? A. Malaki ang epekto ng kalikasan sa mga gawaing pangkabuhayan ng bansa. B. Maraming hamon at oportunidad na hinahaharap ang iba’t ibang mga gawaing pangkabuhayan sa bansa. C. Sa kabila ng mga hamon, dapat puro oportunidad lamang ang isipin ng mga magsasaka at mangingisda. D. Dapat manatiling matatag ang mga magsasaka at mangingisda dahil marami pang ibang hamon na darating sa kanila. 21. Bilang isang guro, paano ka makatutulong sa pagpapatupad ng likas kayang pag-unlad o sustainable development? A. Pagbabawas sa pagpalaki ng mga rural na lugar B. Pagpapaigting ng edukasyong pangkalikasan C. Pagkakaroon ng Property Rights Reform D. Pag-aayos ng mga nasirang ecosystem 22. Si VM ay nagmamadali sa kanyang pagpasok sapagkat mahuhuli na siya sa klase sa Araling Panlipunan. Sa kaniyang pagpasok sa gate ng paaralan, naabutan niyang inaawit ang Lupang Hinirang. Kung ikaw si VM, ano ang iyong gagawin? A. Lalabas ng paaralan at uuwi na lang B. Magpapatuloy sa pagtakbo para makahabol sa klase C. Maglalakad nang tuloy-tuloy at magkunwaring walang narinig D. Titigil, ilalagay ang kanang kamay sa dibdib, at aawitin nang may damdamin ang pambansang awit
107 23. Ang kultura ay bahagi na ng ating pang-araw-araw na pamumuhay. Bilang isang mamamayang Pilipino, sa paanong paraan mo maipagmamalaki ang kulturang Pilipino? A. Panonood ng mga cultural dance B. Pagbili ng mga produkto ng iba’t ibang bansa C. Panonood ng mga pelikulang Pilipino at banyaga D. Pamamasyal sa ibang bansa kaysa mga pamanang pook o lalawigan ng bansa 24. Handang damayan ng mga Pilipino ang kababayang nawalan ng mahal sa buhay. Ano ang ipinapakita nito? A. Ang Pilipino ay tiwali at hindi mapagkakatiwalaan. B. Ang Pilipino ay maawain at matulungin. C. Ang Pilipino ay malupit. D. Ang Pilipino ay tamad. 25. Si RJ ay pangulo ng Supreme Pupil Government. Nais niyang makatulong upang patuloy na mapanatiling malinis ang kapaligiran at makaipon ng pondo sa pagpapaganda ng kanilang paaralan. Ano kaya ang maaari niyang gawin sa mga plastik na bote na kaniyang makikita at mapupulot? A. Ibabaon sa ilalim ng lupa para hindi ito nakakalat. B. Pupulutin at ibubukod sa mga napulot na mga basura at ibebenta sa junk shop. C. Ire-recycle ang mga napulot na bote at ibebenta ang mga nagawang produkto mula rito. D. Pupulutin at gagamiting lalagyan ng tubig na ipandidilig sa gulayan sa paaralan. 26. Paano ka higit na maging mabuting tao? A. Hindi ako sasama sa kahit anong kultural na grupo. B. Pag-aaralan na matutunan ang kultura ng ibang mga grupo. C. Sasama sa pinakamagaling na grupong kultural sa sariling bayan. D. Hindi ko pakikialaman ang paniniwala, kaugalian, at pagpapa- halaga ng ibang tao. 27. Ano ang mabuting gawin ng mga taong magkakaiba ang kultura sa isang komunidad? A. Makipaglaban sa isa’t isa upang magkaroon ng iisang nangu- ngunang kultura lamang. B. Magtulungan sa pagpapaunlad ng kanilang komunidad. C. Mag-iwasan para maging mapayapa ang komunidad. D. Ipagwalang-bahala na lamang ito. 28. Ano ang palagay mo sa iyong kultura? A. Pinakamababang kultura sa lahat B. Mas magaling sa kultura ng ibang tao C. Pinakamagaling na kultura sa buong mundo D. Iba sa kultura ng ibang grupo, ngunit ayos lamang ito
108 IV. PERFORMANS/PRODUKTO (30%) 29–34. Gawin ang mga sumusunod. Gumamit ng rubric sa pagtaya ng natapos na gawain. A. Gumuhit ng nararapat na anyo ng ating kapaligiran. B. Iguhit ang epekto ng hindi magandang pangangalaga sa ating kapaligiran. C. Gumawa ng poster na makahihikayat o makaaakit sa wastong pangangalaga ng kapaligiran. D. Iguhit o ilarawan ang uri ng kapaligirang dapat nating panatilihin ngayon hanggang sa hinaharap. E. Kumpletuhin/tapusin ang sumusunod na pangungusap: 1) Ako ay tumutulong sa pangangalaga ng ating mga pinagku- kunang-yaman sa pamamagitan ng ______________________ _____________________________. 2) Mapangangalagaan ko ang aking kapaligiran kung ________ _____________________________. 35–40. Sumulat ng sanaysay na nagpapahayag ng pagmamalaki sa mga Pilipinong nagbigay ng karangalan sa ating bansa. Gumamit ng rubric sa pagtaya ng natapos na gawain.

More Related Content

DOCX
Fs 1 episode 3
jordan132587
 
DOCX
Lesson plan ekonomiks pananalapi
JAYBALINO1
 
PPTX
Es p 9 Modyul 15 Lokal at Global na Demand
Edna Azarcon
 
PDF
Patakarang piskal-lesson-plan-pelegrino-c.
rheanara1
 
PPTX
Epp he aralin 6
EDITHA HONRADEZ
 
PDF
Banghay aralin sa araling panlipunan 10
Crystal Mae Salazar
 
DOCX
An observation guide for the learners
Althea Azul
 
PPTX
Ang mga katangian ng likas na batas moral
MartinGeraldine
 
Fs 1 episode 3
jordan132587
 
Lesson plan ekonomiks pananalapi
JAYBALINO1
 
Es p 9 Modyul 15 Lokal at Global na Demand
Edna Azarcon
 
Patakarang piskal-lesson-plan-pelegrino-c.
rheanara1
 
Epp he aralin 6
EDITHA HONRADEZ
 
Banghay aralin sa araling panlipunan 10
Crystal Mae Salazar
 
An observation guide for the learners
Althea Azul
 
Ang mga katangian ng likas na batas moral
MartinGeraldine
 

What's hot(20)

PPTX
Grade 9_Catch-Up Friday_ Peace Education.pptx
RosinnieRebote
 
DOCX
FS 1 Episode 2
Yuna Lesca
 
PDF
Banghay Aralin sa Araling Panlipunan 10 (Literature Circle)
Crystal Mae Salazar
 
PPTX
Modyul8 pakikilahokatbolunterismo
Mycz Doña
 
DOCX
Fs 1 episode 3 classroom management and learning
Noel Parohinog
 
DOCX
Field Study 1, Episode 2 "The Learners' Characteristics and Needs"
Ruschelle Cossid
 
DOCX
FS 2- Episode 5.docx
AizaPasadoTullabang
 
DOCX
Field Study 2 Episode 2 Lesson Objectives As My Guiding Star
Ruschelle Cossid
 
DOCX
Banghay aralin sa arpan 6 pananakop ng mga hapones
cyril gomez
 
DOCX
Fs 1 episode 2 learner's characteristics and needs
Noel Parohinog
 
DOCX
Rubriks
sherie ann villas
 
PDF
Banghay aralin sa araling panlipunan 9
Crystal Mae Salazar
 
DOCX
Mga tungkulin ng mamamayang pilipino
Lea Mae Ann Violeta
 
PDF
Araling Panlipun 6 K-12 Teacher's Guide Q1
Rigino Macunay Jr.
 
PPTX
AP10-Q3-WEEK 1-2.pptx
MaryJoyTolentino8
 
PPTX
My practice teaching portfolio
Orly Abellanosa
 
PPTX
Implikasyon ng kapaligirang pisikal at yamang likas ng mga rehiyon sa asya
Maybel Din
 
DOCX
Field Study 1, Episode 4 "Individual Differences And Learner’s Interaction"
Ruschelle Cossid
 
DOCX
ESP Multiple Intelligence (MI) Survey
Lemuel Estrada
 
DOCX
MATATAG LESSON PLAN IN ARALING PANLIPUNAN 7
Just Passing By
 
Grade 9_Catch-Up Friday_ Peace Education.pptx
RosinnieRebote
 
FS 1 Episode 2
Yuna Lesca
 
Banghay Aralin sa Araling Panlipunan 10 (Literature Circle)
Crystal Mae Salazar
 
Modyul8 pakikilahokatbolunterismo
Mycz Doña
 
Fs 1 episode 3 classroom management and learning
Noel Parohinog
 
Field Study 1, Episode 2 "The Learners' Characteristics and Needs"
Ruschelle Cossid
 
FS 2- Episode 5.docx
AizaPasadoTullabang
 
Field Study 2 Episode 2 Lesson Objectives As My Guiding Star
Ruschelle Cossid
 
Banghay aralin sa arpan 6 pananakop ng mga hapones
cyril gomez
 
Fs 1 episode 2 learner's characteristics and needs
Noel Parohinog
 
Rubriks
sherie ann villas
 
Banghay aralin sa araling panlipunan 9
Crystal Mae Salazar
 
Mga tungkulin ng mamamayang pilipino
Lea Mae Ann Violeta
 
Araling Panlipun 6 K-12 Teacher's Guide Q1
Rigino Macunay Jr.
 
AP10-Q3-WEEK 1-2.pptx
MaryJoyTolentino8
 
My practice teaching portfolio
Orly Abellanosa
 
Implikasyon ng kapaligirang pisikal at yamang likas ng mga rehiyon sa asya
Maybel Din
 
Field Study 1, Episode 4 "Individual Differences And Learner’s Interaction"
Ruschelle Cossid
 
ESP Multiple Intelligence (MI) Survey
Lemuel Estrada
 
MATATAG LESSON PLAN IN ARALING PANLIPUNAN 7
Just Passing By
 

Similar to TG_ARALING PANLIPUNAN 4_Q2.pdf(20)

DOCX
Dll in esp and ap yunit ii week 1
EDITHA HONRADEZ
 
DOCX
Dll in esp and ap yunit ii week 3.
EDITHA HONRADEZ
 
DOCX
DLL_ARALING PANLIPUNAN 4_Q2_W1.docx
emman pataray
 
PDF
DLL_ AP 9 Q2.pdfGBVBGFBGFVBGFGFGFBHGNJUY
NicoleAubreyAmoguis
 
PDF
Ap 4 lm q2
EDITHA HONRADEZ
 
PDF
Ap 4 lm q2
EDITHA HONRADEZ
 
DOCX
DLL GRADE 2 ARALPAN QUARTER 2 WEEK 3 DOCS
AprilCaber1
 
DOCX
Dll araling panlipunan 4 q2_w4
FLAMINGO23
 
DOCX
Masusing_Banghay_Aralin_sa_Araling_Panli.docx
YuriHarrisPamaran1
 
PDF
Makabayan elementary
Yhari Lovesu
 
PDF
BEC PELC 2010 in Sibika at Kultura at Hekasi
Sheena Mae Balagot
 
PDF
Bec pelc+2010+-+sk-hks
titserchriz Gaid
 
PDF
Bec pelc 2010 hekasi
Yhari Lovesu
 
PDF
ocuments of grade 5 mahogany with brigada eskwela accomplishment and dll for ...
NerieBilluanMosendeG
 
DOCX
Araling Panlipunan4.docx
RoquesaManglicmot1
 
PDF
Q1_LE_Araling Panlipunan 9_Lesson 2_Week 2.pdf
kristine grace nilo
 
PDF
lp-for-araling-panlipunan-nakagagawa-ng-mga-mungkahi-sa-pagsusulong-at-pagpap...
rominamaningas
 
PPTX
The Social Studies Curriculum material.pptx
GlennaTacan1
 
DOCX
PKLP-JULY 07-2025 Baldago.docxlessonplan
Alfredo Jr Arceo
 
DOCX
DLL-quarter 1 week 8DLL-quarter 1 week 8
RihamMacarambon1
 
Dll in esp and ap yunit ii week 1
EDITHA HONRADEZ
 
Dll in esp and ap yunit ii week 3.
EDITHA HONRADEZ
 
DLL_ARALING PANLIPUNAN 4_Q2_W1.docx
emman pataray
 
DLL_ AP 9 Q2.pdfGBVBGFBGFVBGFGFGFBHGNJUY
NicoleAubreyAmoguis
 
Ap 4 lm q2
EDITHA HONRADEZ
 
Ap 4 lm q2
EDITHA HONRADEZ
 
DLL GRADE 2 ARALPAN QUARTER 2 WEEK 3 DOCS
AprilCaber1
 
Dll araling panlipunan 4 q2_w4
FLAMINGO23
 
Masusing_Banghay_Aralin_sa_Araling_Panli.docx
YuriHarrisPamaran1
 
Makabayan elementary
Yhari Lovesu
 
BEC PELC 2010 in Sibika at Kultura at Hekasi
Sheena Mae Balagot
 
Bec pelc+2010+-+sk-hks
titserchriz Gaid
 
Bec pelc 2010 hekasi
Yhari Lovesu
 
ocuments of grade 5 mahogany with brigada eskwela accomplishment and dll for ...
NerieBilluanMosendeG
 
Araling Panlipunan4.docx
RoquesaManglicmot1
 
Q1_LE_Araling Panlipunan 9_Lesson 2_Week 2.pdf
kristine grace nilo
 
lp-for-araling-panlipunan-nakagagawa-ng-mga-mungkahi-sa-pagsusulong-at-pagpap...
rominamaningas
 
The Social Studies Curriculum material.pptx
GlennaTacan1
 
PKLP-JULY 07-2025 Baldago.docxlessonplan
Alfredo Jr Arceo
 
DLL-quarter 1 week 8DLL-quarter 1 week 8
RihamMacarambon1
 

Recently uploaded(20)

PDF
Copy Q2_LE_Filipino 8_Lesson 2_Week 2.pdf
michellekaybagares05
 
PPTX
FILIPINO 3 Pangngalan, Payak at Tambalang Panungusap
MaryGraceMariquita
 
PPTX
sinaunang kabihasnan Part one-two .pptx
azalp1
 
PDF
FILIPINO10 Quarter2_Lesson 2 Module 2.pdf
SHAENEBENICEPORCINCU
 
PDF
Copy Q2_LE_Filipino 8_Lesson 3_Week 3.pdf
michellekaybagares05
 
PPTX
Good Manners and Right Conduct Grade 3.pptx
HazelAnnNiala
 
PPT
G9 AP Q2 Week 1-2 Salik sa Demand.pptG9 AP Q2 Week 1-2 Salik sa Demand.ppt
GemmaVillanuev
 
PPTX
2 Mga Sitwasyong Pangwika sa Pilipinas.pptx
NelsonLacay
 
PPTX
Uri ng Pamahalaan sa Panahong ng Amerikano-GR.6-AP.WK1-Q2.pptx
citadellebautista2
 
PPTX
AP8 Q2 Week 1-4 Kontra-Repormasyon.pptx
RayvenBoiserAbaiAbai
 
PDF
Quarter2_LE_FILIPINO 5_ARALIN 5_WEEK 5.pdf
MaryGraceRataCarmelo
 
PPTX
Copy of EPP5 Q2 8 naisasagawa ang pag-aalaga at pangangasiwa ng poultry anima...
MARIAREYLENMONDALO
 
PPTX
EPP5 Q2 3 naipaliliwanag ang mga piling batas, lokal na ordinansa.pptx
RichardTIcban
 
PPTX
aralin 1 kaugnay na paksa 1: Alamat_Filipino 7 ,Matatag
triciamaeodtohan24
 
DOCX
DLL_Q1-WEEK1 MA'AM SANDRAbhftyftyftyftyf.docx
sandraleetrillado
 
PPTX
Araling Panliounan 8 Quarter 2-Week1.pptx
EjjaBuaquen
 
PDF
Copy Q2_LE_Filipino 8_Lesson 1_Week 1.pdf
michellekaybagares05
 
PPTX
PPT WEEK 2 - KUWENTONG BAYAN (PABULA AT KUWENTONG POSONG) (
VergelMariano1
 
PPTX
Aralin 1 TALUMPATI (URIO AT KUMPAS NA GINAGAMIT SA TALUMPATI) - Linggo 1.pptx
ShainaMarieGarcia
 
PDF
DULA MODULE 2 FILIPINO 7 IKALAWANG MARKAHAN
VergelMariano1
 
Copy Q2_LE_Filipino 8_Lesson 2_Week 2.pdf
michellekaybagares05
 
FILIPINO 3 Pangngalan, Payak at Tambalang Panungusap
MaryGraceMariquita
 
sinaunang kabihasnan Part one-two .pptx
azalp1
 
FILIPINO10 Quarter2_Lesson 2 Module 2.pdf
SHAENEBENICEPORCINCU
 
Copy Q2_LE_Filipino 8_Lesson 3_Week 3.pdf
michellekaybagares05
 
Good Manners and Right Conduct Grade 3.pptx
HazelAnnNiala
 
G9 AP Q2 Week 1-2 Salik sa Demand.pptG9 AP Q2 Week 1-2 Salik sa Demand.ppt
GemmaVillanuev
 
2 Mga Sitwasyong Pangwika sa Pilipinas.pptx
NelsonLacay
 
Uri ng Pamahalaan sa Panahong ng Amerikano-GR.6-AP.WK1-Q2.pptx
citadellebautista2
 
AP8 Q2 Week 1-4 Kontra-Repormasyon.pptx
RayvenBoiserAbaiAbai
 
Quarter2_LE_FILIPINO 5_ARALIN 5_WEEK 5.pdf
MaryGraceRataCarmelo
 
Copy of EPP5 Q2 8 naisasagawa ang pag-aalaga at pangangasiwa ng poultry anima...
MARIAREYLENMONDALO
 
EPP5 Q2 3 naipaliliwanag ang mga piling batas, lokal na ordinansa.pptx
RichardTIcban
 
aralin 1 kaugnay na paksa 1: Alamat_Filipino 7 ,Matatag
triciamaeodtohan24
 
DLL_Q1-WEEK1 MA'AM SANDRAbhftyftyftyftyf.docx
sandraleetrillado
 
Araling Panliounan 8 Quarter 2-Week1.pptx
EjjaBuaquen
 
Copy Q2_LE_Filipino 8_Lesson 1_Week 1.pdf
michellekaybagares05
 
PPT WEEK 2 - KUWENTONG BAYAN (PABULA AT KUWENTONG POSONG) (
VergelMariano1
 
Aralin 1 TALUMPATI (URIO AT KUMPAS NA GINAGAMIT SA TALUMPATI) - Linggo 1.pptx
ShainaMarieGarcia
 
DULA MODULE 2 FILIPINO 7 IKALAWANG MARKAHAN
VergelMariano1
 

TG_ARALING PANLIPUNAN 4_Q2.pdf

  • 1.
    51 Yunit II Lipunan, Kultura,at Ekonomiya ng Aking Bansa Tatalakayin ang paglalarawan ng mga gawaing pangkabuhayan sa iba’t ibang lokasyon ng bansa bilang pambungad na aralin ng yunit. Ipababatid sa mga bata ang kaugnayan ng kapaligiran sa uri ng hanapbuhay, ipahahambing ang mga produkto at kalakal na matatagpuan sa iba’t ibang lokasyon ng bansa, at pabibigyang-katuwiran ang pag-aangkop na ginagawa ng mga tao sa kapaligiran upang matugunan ang kanilang pangangailangan. Tatalakayin din ang iba’t ibang kapakinabangang pang-ekonomiko ng mga likas na yaman ng bansa. Ipasusuri din ang kahalagahan ng matalinong pagpapasiya sa pangangasiwa ng mga likas na yaman. Kaakibat nito ang pagtatalakay ng ilang mga isyung pangkapaligiran; pagpapaliwanag sa matalino at di-matalinong mga paraan ng pangangasiwa ng mga likas na yaman; at pagtatalakay sa matalinong pangangasiwa ng likas na yaman sa pag-unlad ng bansa. Idagdag pa rito ang pagtalakay sa mga pananagutan ng bawat kasapi sa pangangasiwa ng likas na yaman sa pag-unlad ng bansa. Sa dakong huli ay pagbibigayin ang mga bata ng mungkahing paraan sa wastong pangangasiwa ng likas na yaman. Ipauunawa rin sa mga bata ang kaugnayan ng pagtangkilik sa sariling produkto sa pag-unlad at pagsulong ng bansa. Ang mga hamon at oportunidad sa mga gawaing pangkabuhayan sa bansa ay tatalakayin din. Sa dakong huli ay hihimukin ang mga bata na makilahok sa mga gawaing lumilinang sa pangangalaga, at magsusulong ng likas kayang pag-unlad ng mga likas na yaman ng bansa. Ang ikalawang bahagi ng Yunit II ay tatalakay sa pagkakakilanlang kultural ng bansa. Sisimulan ito sa paglalarawan ng pagkakakilanlang kultural ng Pilipinas. Mailalarawan itong mabuti sa pamamagitan ng pagtukoy ng mga ilang halimbawa ng kulturang Pilipino sa iba’t ibang rehiyon ng bansa; pagtalakay sa kontribusyon ng iba’t ibang pangkat sa kulturang Pilipino; at pagtukoy sa iba’t ibang pamanang pook bilang bahagi ng pagkakakilanlang kulturang Pilipino. Magkakaroon din ng pagsusuri sa papel na ginagampanan ng kultura sa pagbuo ng pagkakakilanlang Pilipino. Ipakikita rin ang kaugnayan ng heograpiya, kultura, at pangkabuhayang gawain sa pagbuo ng pagkakakilanlang Pilipino. Tatalakayin din ang kahulugan ng pambansang awit at watawat bilang mga sagisag ng bansa. Sa pagtatapos ng yunit ay hihimukin ang mga bata na makabuo ng plano na magpapakilala at magpapakita ng pagmamalaki sa kultura ng mga rehiyon sa malikhaing paraan. Pagsusulatin din ang mga bata ng sanaysay na tatalakay sa pagpapahalaga at pagmamalaki ng kulturang Pilipino. Sa pangkabuuan, mithiin ng yunit na ito na masuri ng mga mag-aaral ang iba’t ibang gawaing pangkabuhayan batay sa heograpiya at mga oportunidad at hamong kaakibat nito tungo sa likas kayang pag-unlad.
  • 2.
    52 Inaasahan din namaipamamalas ng mga mag-aaral ang pag-unawa sa pagkakakilanlang Pilipino batay sa pagpapahalaga sa pagkakaiba-iba ng mga pamayanang kultural. Kaakibat ng mga mithiing ito ang mga kasanayang inaasahan sa bawat mag-aaral. Inaasahang maipakikita ng mga bata ang pagpapahalaga sa iba’t ibang hanapbuhay at gawaing pangkabuhayan na nakatutulong sa pagkakakilanlang Pilipino at likas kayang pag-unlad ng bansa. Gayundin ang pagmamalaki sa pagkakakilanlang kultural ng Pilipino batay sa pag-unawa, pagpapahalaga. at pagsusulong ng pangkat kultural, pangkat etnolingguwistiko, at iba pang pangkat panlipunan na bunga ng migrasyon at inter-marriage. ARALIN 1 Pag-uugnay ng Kapaligiran at Uri ng Hanapbuhay Takdang Panahon: 1 araw Layunin Nailalarawan ang mga gawaing pangkabuhayan sa iba’t ibang lokasyon ng bansa 1. Natutukoy ang mga uri ng hanapbuhay sa kapaligiran 2. Naiuugnay ang kapaligiran sa uri ng hanapbuhay rito Paksang Aralin Paksa : Pag-uugnay ng Kapaligiran at Uri ng Hanapbuhay Kagamitan : graphic organizer, mga babasahin, mga larawan ng iba’t ibang uri ng hanapbuhay Sanggunian: Learner’s Material, pp. 116–119 CG AP4LKE – IIa-1 Palu-ay, Alvenia P. (2006). Makabayan: Kasaysayang Pilipino, Batayang Aklat sa Ikalimang Baitang, LG & LM, p. 43 Wikipediang Tagalog, ang malayang ensiklopedya Integrasyon: Pagpapahalaga sa kapaligiran at kaugnayan nito sa uri ng hanapbuhay Pamamaraan A. Panimula 1. Ganyakin ang mga mag-aaral sa isang paglalakbay gamit ang kanilang imahinasyon o imaginary field trip. Sabihin ito habang nagpapatugtog ng musikang instrumental. (Gumawa ang guro ng sariling script kung paano gagawin ang imaginary field trip.) 2. Maghanda ng larawan ng mga uri ng hanapbuhay upang maipakita pagkatapos ng gawain. 3. Itanong: a. Ano ang napansin ninyo sa larawan? b. Ano-anong uri ng hanapbuhay ang nakikita ninyo sa larawan? c. May kaugnayan kaya ang kapaligiran sa uri ng hanapbuhay ng isang rehiyon? Paano mo ito nasabi?
  • 3.
    53 4. Isulat angmga sagot ng mga bata sa pisara. 5. Iugnay ang mga ito sa araling tatalakayin. B. Paglinang 1. Ilahad ang aralin gamit ang mga susing tanong sa Alamin Mo sa LM, pahina 116. 2. Magkaroon ng brainstorming ayon sa mga tanong na ukol sa paksa. Saan kayo nakatira? Anong hanapbuhay mayroon sa inyong lugar? Maykinalamanbaanghanapbuhaysainyonglugarsakinaroroonan o lokasyon nito? 3. Tanggapin ang lahat ng mga kasagutan ng mga bata. 4. Ipabasa ang nilalaman ng babasahin sa LM, p. 117. 5. Talakayin ang aralin at bigyang-diin ang angkop na sagot ng mga bata. a. Ano ang kapaligiran? b. Bakit mahalaga ang kapaligiran sa uri ng hanapbuhay ng mga tao? c. May pagkakaugnay ba ang kapaligiran sa uri ng hanapbuhay ng isang tao? Ipaliwanag. 6. Ipaliwanag ang panuto sa pagsasagawa ng bawat gawain. 7. Ipagawa ang sumusunod: Gawain A Bumuo ng apat na pangkat. Ipaliwanag ang pamamaraan sa Gawain A sa LM, p. 118. Bigyan ng sapat na panahon ang bawat pangkat upang maisagawa nang maayos ang mga gawain. Ipakita sa klase ang natapos na gawain. Gawain B Ipagawa ang Gawain B sa LM, p. 118. Ipaliwanag sa mga bata na ang sagot nila rito ay batay sa ginawa nila sa Gawain A. Ipasulat ang kasagutan sa sagutang papel. Gawain C Ipaliwanag ang panuto sa Gawain C sa LM, p. 118. Ipagawa ito sa mga bata. Bigyan sila ng sapat na oras sa pagsasagawa ng gawain. Ipasulat ang kanilang sagot sa notbuk. 8. Talakayin isa-isa ang bawat gawain. 9. Bigyang-diin ang kaisipan sa Tandaan Mo sa LM, p. 119. Pagtataya Pasagutan ang Natutuhan Ko sa LM, p. 119.
  • 4.
    54 Takdang Gawain Magsaliksik ngiba’t ibang uri ng hanapbuhay na naaangkop sa iba’t ibang lokasyon ng bansa. Isulat ito sa notbuk sa Araling Panlipunan. Susi sa Pagwawasto Gawain A Pagsusuri sa poster: Iba-iba ang sagot. Pamantayan Batayang Puntos A. Nilalaman 1. Kumpletong kaalaman ang nailahad ng pangkat sa kanilang gawain/output. 5 2. May mga ilang detalye na hindi maayos na naipaliwanag o nailahad ng pangkat. 3 3. Halos walang naipaliwanag o nagawang output ang pangkat. 1 B. Kagamitang Biswal 1. Angkop ang mga kagamitang biswal na ginamit ayon sa hini- hingi ng gawain. Kumpleto itong naglalarawan o naglalaman ng mga kaalaman na dapat mailahad sa klase. 5 2. May kaunting kakulangan sa mga kagamitang biswal at hindi kumpletong naglalarawan o naglalahad ng tumpak na katu- gunan o kaalaman na dapat makita ng klase. 3 3. Walang handang biswal 1 C. Pakikiisa ng bawat Miyembro sa Gawain 1. Lahat ay nakiisa sa pangkatang gawain at naglahad ng kanilang kaalaman at kasanayan na kakailanganin sa gawaing iniatang. 5 2. May dalawa o higit pang miyembro ang hindi nakiisa sa gawain. 3 3. Walang pakikiisa ang bawat miyembro ng pangkat. 1 Kabuuang Puntos 15 Gawain B Iba-iba ang sagot. Gawain C 1. pagsasaka 2. pangingisda 3. pagtatanim 4. pagtatanim 5. pangingisda
  • 5.
    55 Natutuhan Ko 1. pagtatanim 2.pagdadaing 3. pagsasaka 4. pag-aalaga ng hayop 5. pangingisda ARALIN 2 Mga Produkto at Kalakal sa Iba’t Ibang Lokasyon ng Bansa Layunin 1. Natutukoy ang mga produkto at kalakal na matatagpuan sa iba’t ibang lokasyon ng bansa 2. Naihahambing ang mga produkto at kalakal na matatagpuan sa iba’t ibang lokasyon ng bansa tulad ng pangingisda, paghahabi, pagdadaing, at pagsasaka 3. Nabibigyang-katuwiran ang pag-aangkop na ginagawa ng mga tao sa kapaligiran upang matugunan ang kanilang pangangailangan Paksang Aralin Paksa : Mga Produkto at Kalakal sa Iba’t Ibang Lokasyon ng Bansa Kagamitan : mga larawan ng iba’t ibang uri ng hanapbuhay, mga larawan ng iba’t ibang produkto at kalakal Sanggunian : Learner’s Material, pp. 120–126 CG AP4LKE – IIa-1 Agbon, Zenaida C. (2002). Pilipino, sa Isip, sa Salita, sa Gawa 3. Diwa Scholastic Press Inc. pp. 56-66. Integrasyon : Pagmamalaki sa mga produkto at kalakal ng bansa at mga gawaing sining Pamamaraan A. Panimula 1. Ganyakin ang mga bata sa pamamagitan ng pagpapakita ng mga larawan ng mga produkto at kalakal. 2. Iproseso ang gawain sa pamamagitan ng pagtanong ng mga sumusunod: a. Ano-anong produkto at kalakal ang nakikita ninyo sa larawan? b. Saang lugar matatagpuan o makikita ang mga produkto at kalakal na inyong binanggit? c. May pagkakaiba ba ang mga produkto at kalakal na makikita sa bawat lugar? Paano ninyo nasabi? Ipaliwanag.
  • 6.
    56 B. Paglinang 1. Pangkatinang mga mag-aaral sa lima at bigyan ng flashcard na may nakasulat na uri ng hanapbuhay. Pangkat I – Pangingisda Pangkat 2 – Pagmimina Pangkat 3 – Pagsasaka Pangkat 4 – Pag-aalaga ng hayop Pangkat 5 – Paghahabi 2. Bigyan ang bawat pangkat ng manila paper at panulat. Ipasulat sa bawat pangkat ang alam nilang mga produkto at kalakal na naaayon sa hanapbuhay na nakatakda para sa kanila. 3. Ipaulat ang mga gawa ng bawat pangkat. Sabihin sa mga mag-aaral na unawaing mabuti kung ang kanilang mga sagot ay tumutugma sa aralin na kanilang gagawin. 4. Ilahad ang aralin gamit ang susing tanong sa Alamin Mo sa LM, pahina 120. 5. Ipabasa at talakayin sa mga mag-aaral ang babasahin sa Alamin Mo sa LM, pp 121–124 at ipasagot ang sumusunod na mga tanong. a. Ano-anong produkto at kalakal ang makukuha sa pangingisda? pagsasaka? pagmimina? paghahabi? pag-aalaga ng hayop? b. Ano ang pagkakatulad at pagkakaiba ng mga produkto at kalakal na matatagpuan sa iba’t ibang lokasyon sa bansa? c. Paano iniaangkop ng mga tao ang kanilang gawain sa lugar na kanilang kinalalagyan? d. Bakit mahalaga ang lokasyon ng bansa sa mga pangunahing produkto at kalakal nito? 6. Ipagawa ang Gawain A sa LM p. 125 sa notbuk. Ipaliwanag nang mabuti ang panuto upang maunawaan ng mga bata. Bigyan ng sapat naa oras sa pagsasagawa ng gawain. 7. Hatiin ang mag-aaral sa limang pangkat para sa Gawain B sa LM, p. 125. Bigyan ng manila paper at pentel pen ang bawat pangkat. Ibigay ang sumusunod na panuto sa bawat gawaing isasagawa ng mga mag- aaral. a. Gamit ang Venn diagram, pumili ng dalawang lokasyon ng bansa. b. Itala ang mga produkto at kalakal na makukuha rito. c. Ihambing ang pagkakaiba at pagkakatulad ng mga produkto at kalakal. 8. Iuulat ng bawat pangkat ang pagkakaiba at pagkakatulad ng mga produkto at kalakal na matatagpuan sa dalawang lokasyon. 9. Ipagawa ang Gawain C sa p. 125 ng LM gamit ang dating mga pangkat at ang Venn Diagram sa Gawain B. Ipaliwanag nang mabuti ang panuto. Gabayan ang mga bata sa pagsasagawa ng gawain. 10. Talakayin isa-isa ang mga gawaing isinagawa ng mga mag-aaral. Bigyang-pansin ang mahahalagang impormasyong dapat matutunan ng mga bata. 11. Bigyang diin ang kaisipan sa Tandaan Mo, p. 125 ng LM.
  • 7.
    57 Pagtataya Ipasagot ang gawainsa Natutuhan Ko sa LM, p. 126. Susi sa Pagwawasto Natutuhan Ko I. 1. C 2. F 3. A 4. B 5. E II. Iba-iba ang maaaring sagot. Lokasyon Produkto at Kalakal Misamis Oriental Pinya, langis ng niyog, niyog, palay, abaka Bukidnon Palay, mais, tubo, kape, rubber, pinya, mga gulay Cebu Mina ng copper; produkto mula sa kahoy; mga pagkain gaya ng litson, danggit, otap, at sitsaron; mga gawang kamay; gitara Camarines Norte Mina ng ginto, niyog, prosesong pagkain, mga gulay ARALIN 3 Mga Pakinabang na Pang-ekonomiko ng mga Likas na Yaman Takdang Panahon: 3 araw Layunin Naipaliliwanag ang iba’t ibang pakinabang na pang-ekonomiko ng mga likas na yaman ng bansa Paksang Aralin Paksa : Mga Pakinabang na Pang-ekonomiko ng mga Likas na Yaman Kagamitan : crossword puzzle, graphic organizer, at tsart Sanggunian : Learner’s Material, pp. 127–131 CG AP4LKE – IIb – 2 Pamamaraan A. Panimula 1. Pasagutan ang crossword puzzle na nasa LM, p. 128. 2. Maaaring palakihin ang puzzle at ipaskil sa pisara. 3. Itala ang mga kasagutan ng mga bata at iugnay sa aralin.
  • 8.
    58 B. Paglinang 1. Ilahadang aralin sa pamamagitan ng mga susing tanong sa Alamin Mo sa LM p. 127. 2. Tumawag ng mga bata at ipasagot ng mga tanong. 3. Itala sa pisara ang mga kasagutan ng mga bata upang gawing batayan sa paglinang ng aralin. 4. Ipabasa ang babasahin sa LM, pp. 128–129. 5. Pasagutan at talakayin sa mga mag-aaral ang mga katanungan sa LM pp. 129–130. 6. Bigyang-diin sa talakayan ang pagpapaliwanag sa mga pakinabang na pang-ekonomiko ng mga pinagkukunang-yaman. 7. Ipagawa ang mga gawain sa Gawin Mo sa LM p. 130. Gawain A (Indibiduwal na Gawain) Ipaliwanag ang gagawin sa Gawain A. Sabihin sa mga mag-aaal na maaari silang sumangguni sa LM, pp. 128–129. Gawain B (Pangkatang Gawain) Hatiin ang klase sa dalawang pangkat para sa pagdedebate. Ilahad ang paksang pagtatalunan at ang paraan ng pagbibigay ng opinyon at panig tungkol sa paksa. Bigyan ng sapat na panahon upang makapaghanda at makapagbuo ng pangangatuwiran ang bawat panig. Wakasan ang pagtatalo sa pamamagitan ng pagwawasto sa ilang ideya na salungat sa paksa. Gawain C (Indibiduwal na Gawain) Ipaliwanag sa mga bata kung ano ang poster. Bigyang-diin kung ano ang dapat na maipahayag at maipakita sa poster na gagawin. Bigyan sila ng sapat na panahon upang matapos ang gawain. Ipakita sa klase ang nagawang poster para sa kanilang pagpa- paliwanag tungkol sa nilalaman ng kanilang ginawa. 8. Bigyang-diin at pansin ang mahalagang kaisipan sa Tandaan Mo sa LM, p. 131. Pagtataya Basahin at pasagutan sa papel ang Natutuhan Ko sa LM, p. 131.
  • 9.
    59 Takdang Aralin 1. Magsagawang pananaliksik sa inyong lugar tungkol sa likas na yaman na nagdudulot ng kapakinabangan at di-kapakinabangan sa ekonomiya ng bansa. 2. Magtanong sa mga taong nakakatatanda at may kaalaman tungkol dito. 3. Isulat sa 1/2 manila paper. 4. Iulat sa buong klase ang nasaliksik. Susi sa Pagwawasto Alamin Mo Pababa 1. palay 3. marmol 4. durian 5. langis Pahalang 2. marmol 6. niyog 7. isda 8. troso ARALIN 4 Mga Isyung Pangkapaligiran ng Bansa Takdang Panahon: 2 araw Layunin 1. Natatalakay ang ilang isyung pangkapaligiran sa bansa 2. Napahahalagahan ang pagpapanatili ng malinis na kapaligiran sa bansa Paksang Aralin Paksa : Mga Isyung Pangkapaligiran sa Bansa Kagamitan : larawan o video ng mga isyung pangkapaligiran ng bansa Sanggunian : Learner’s Material, pp. 132–135 CG AP4LKE – IIb-d-3 http://tl.answers.com/Q/Ano_ang_mabuti_at_masamang_ epekto_ng_industriyalisasyon_sa_kalikasan http://tl.answers.com/Q/Ano_ang_dahilan_ng_pagkaubos_ng_ puno_sa_kagubatan Integrasyon : Sining, pagpapahalaga sa pagpapanatili ng malinis na kapaligiran
  • 10.
    60 Pamamaraan A. Panimula 1. Pagbalik-aralanang tungkol sa mga likas na yaman ng bansa. 2. Ipagawa ang panimulang gawain ukol sa mga isyung pangkapaligiran ng bansa. Panuto: Pagtapatin ang mga larawan sa hanay A at isyung tinutukoy nito sa hanay B. A B 1. a. Pagkakaingin 2. b. Industriyalisasyon 3. c. Reforestation 4. d. Illegal logging 3. Iwasto ang sinagutang gawain ng mga bata.
  • 11.
    61 B. Paglinang 1. Ipakitaang mga larawan o video na nagpapakita ng mga isyung pangkapaligiran sa kasalukuyan at itanong ang mga tanong sa Alamin Mo sa LM, pp. 132–133. 2. Isulat/Itala sa pisara ang mga kasagutan ng mga bata. 3. Iwasto at ulitin sa mga bata ang kahalagahan ng pagpapanatili ng malinis na kapaligiran. 4. Ipagawa ang Gawain A. Tingnan sa LM, p. 134. 5. Iwasto ang mga kasagutang ibinigay ng mga bata. 6. Pangkatin sa apat ang mga bata. 7. Ipagawa ang Gawain B sa LM, p. 135. Patnubayan ang mga bata habang ginagawa ang takdang gawain. 8. Ipagawa ang Gawain C sa LM, p. 135. Bigyan sila ng sapat na oras sa pagsasagawa ng gawain. 9. Gumamit ng rubric sa pagsasadula na nauukol sa mga isyung pangka- paligiran na gagawin ng bawat pangkat. 10. Bigyang pansin at diin ang mga kaisipan sa Tandaan Mo sa LM, pahina 135. Pagtataya Ipasagot ang gawain sa Natutuhan Ko sa LM, p. 135. Takdang Aralin Gumupit ng mga larawan o newsclips mula sa pahayagan tungkol sa mga isyung pangkapaligiran sa kasalukuyan na maaaring nangyayari din sa inyong lugar. Ipaskil ito sa bulletin board. Susi sa Pagwawasto Panimula 1. C 2. E 3. A 4. B Gawain A 1. Pagtatapon ng dumi at langis sa mga katubigan 2. Kaingin 3. Walang habas na pagpuputol ng mga puno 4. Labis na pagbuga ng usok ng mga sasakyan at industriya 5. Kawalan ng mga punong sisipsip sa tubig-ulan Gawain B Tingnan ang sagot ng mga pangkat. Itama kung kinakailangan.
  • 12.
    62 Gawain C Pamantayan saPagbibigay ng Puntos sa Pangkatang Gawain C Pamantayan Pinakamahusay 4-5 Mahusay-husay 2-3 Mahusay 0-1 Pagbibigay ng Diyalogo Malinaw, angkop ang lakas o hina ng boses. Hindi gaanong malinaw at angkop ang boses. Malabo at hindi maintindihan ang pagbibigay ng dayalogo. Malikhain at Epektibong Galaw o Pagkilos Malinaw at may paglalapat ang kilos- galaw, ekspresyon ng mukha, diyalogo, atbp. Hindi gaanong malinaw at lapat ang pagkilos-galaw. Walang pagkilos. Kawastuhan ng Diwang nais Ipahayag o Pinapagawa Malinaw ang mensaheng nais iparating. Hindi gaanong malinaw ang mensahe. Malabo ang mensahe. Malikhaing Pagbubuo at Paggamit ng mga Materyales Epektibo ang mga materyales, nakadagdag sa ikahuhusay ng pagtatanghal. Hindi gaanong epektibo. Walang bisa ang materyales. Nilalaman Malawak ang kaalamang ibinahagi. Hindi gaanong malawak ang kaalamang ibinahagi. Walang bagong kaalamang ibinahagi. ARALIN 5 Matalino at Di-Matalinong Paraan ng Pangangasiwa ng mga Likas na Yaman Takdang Panahon: 3 araw Layunin 1. Naipapaliwanag ang matalino at di-matalinong mga paraan ng pangangasiwa ng mga likas na yaman ng bansa 2. Napakikita ang wastong saloobin sa wastong paraan ng pangangasiwa ng mga likas na yaman ng bansa Paksang-Aralin Paksa : Matalino at Di-Matalinong Paraan ng Pangangasiwa ng mga Likas na Yaman Kagamitan : speech balloons, diyorama, tape recorder, awiting Ilog Pasig
  • 13.
    63 Sanggunian : Learner’sMaterial, pp. 136–139 CG AP4LKE – IIb-d-3 Integrasyon : Sining, Pagpapahalaga sa pangangalaga sa mga likas na yaman Pamamaraan A. Panimula 1. Pagbalik-aralan ang tungkol sa mga isyung pangkapaligiran ng bansa. 2. Iparinig at ipaawit ang isang awitin na nauukol sa matalino at di- matalinong pamamaraan ng pangangasiwa ng mga likas na yaman ng bansa. (Iparinig at ipaawit ang awiting Ilog Pasig.) 3. Itanong ang nilalaman at mensahe ng awitin. Iugnay ito sa aralin. B. Panimula 1. Sagutin ang mga tanong sa Alamin Mo sa LM, p. 136. 2. Isulat sa pisara ang mga kasagutan ng mga bata. 3. Iwasto at ulitin sa mga bata ang kahalagahan ng matalino at di- matalinong pamamaraan ng pangangasiwa ng mga likas na yaman ng bansa. 4. Ipagawa ang Gawain A. Tingnan sa LM, p. 138. 5. Iwasto ang mga kasagutan dito. 6. Pangkatin sa apat (4) na grupo ang mga bata. 7. Ipagawa ang Gawain B sa LM, p. 138. Bigyan ng sapat na oras ang bawat pangkat sa paggawa. 8. Gumamit ng rubric para sa pangkatang gawain. 9. Ipagawa ang Gawain C sa LM, p. 139. Gabayan ang bawat grupo sa pagsasagawa ng gawain. Bigyan sila ng sapat na panahon para sa gawain. 10. Gumamit ng rubric sa pagbuo at pagtasa ng dayoramang ginawa ng mga bata. 11. Bigyang-pansin ang mga kaisipan sa Tandaan Mo sa LM, p. 139. Pagtataya Ipasagot ang gawain sa Natutuhan Ko sa LM, p. 139. Takdang Aralin Gumawa ng isang bagay na maaaring i-recycle mula sa mga lumang kagamitan sa tahanan. Gawing malikhain ang gagawing proyekto. Susi sa Pagwawasto Gawain A 1. 3 2. 7 3. 3 4. 3 5. 3
  • 14.
    64 Pamantayan sa Paggawang Diyorama Batayan 5 Mahusay na Mahusay 4 Mahusay 3 Medyo Mahusay 2 Di-gaanong Mahusay 1 Hindi Mahusay Pagka- malikhain 50% Sariling gawa na may kakaibang estilo at angkop sa paksang tinalakay (2.5) Sariling gawa na may kakaibang estilo ngunit di-gaanong angkop sa paksang tinalakay (2.0) Sariling gawa na may kaun- ting kakaibang estilo ngunit di-gaanong angkop sa paksang tinalakay (1.5) Sariling gawa ngunit walang masyadong kakaibang estilo at di angkop sa paksang tinalakay (1.0) Sariling gawa ngunit walang kakaibang estilo at di-angkop sa paksang tinalakay (0.5) Kaayusan 30% Maayos ang pagkakaguhit at pagkakalagay ng mga min- yaturang likas na yaman (miniature) (1.5) Malinis ang pagkakaguhit ngunit di- maayos ang pagkakalagay ng minyatura ng likas na yaman (1.2) Maayos ang pagkakaguhit ngunit di- malinis ang pagkakalagay ng minyatura ng likas na yaman (0.9) Nakagawa ng proyekto ngunit di kakikitaan ng pinag- planuhang gawain (0.6) Walang kaayusan ang ginawa makasulit lamang/ walang ginawa (0.3) Kaugnayan sa Leksyon 10% Nakikita sa ginawang diyorama, ang 9-10 minyatura o larawan na may kaugnayan sa araling natutunan (0.5) Nakikita sa ginawang diyorama ang 7-8 miniyatura o larawan na may kaugnayan sa araling natutunan (0.4) Nakikita sa ginawang diyorama ang 5-6 minyatura o larawan na may kaugnayan sa araling natutunan (0.3) Nakikita sa ginawang diyorama ang 3-4 minyatura o larawan na may kaugnayan sa araling natutunan (0.2) Nakikita sa ginawang diyorama ang 1-2 minyatura o larawan na may kaugnayan sa araling natutunan (0.1) Kabuuang ganda ng diyorama 10% Nakikita ang kahusayan sa paggawa ng diyorama, makulay at may disenyong angkop sa album (0.5) Nakikita ang kahusayan sa paggawa ng diyorama, makulay ngunit di-gaa- nong angkop ang disenyong ginamit (0.4) Nakikita ang kahusayan sa paggawa ng diyorama, di-gaanong makulay at angkop ang disenyong ginamit (0.3) Nakikita ang kasimplehan ng paggawa ng diyorama, di-gaanong makulay at kulang ang disenyo (0.2) Hindi pinag- planuhan ang pagka- kagawang diyorama, di-gaanong makulay at walang disenyo (0.1) TOTAL/Kabuuang Puntos: _______
  • 15.
    65 ARALIN 6 Kaugnayanng Matalinong Pangangasiwa ng mga Likas na Yaman sa Pag-unlad ng Bansa Takdang Panahon: 2 araw Layunin 1. Naiuugnay ang matalinong pangangasiwa ng likas na yaman sa pag-unlad ng bansa 2. Naipapaliwanag ang kahalagahan ng matalinong pangangasiwa ng mga likas na yaman Paksang Aralin Paksa : Kaugnayan ng Matalinong Pangangasiwa ng mga Likas na Yaman sa Pag-unlad ng Bansa Kagamitan : larawan na nagpapakita ng matalinong pangangasiwa ng likas na yaman, tsart, at graphic organizer Sanggunian : Learner’s Material, pp. 140–144 CG AP4LKE – IIb-d-3 Pamamaraan A. Panimula 1. Magpakita ng larawan na nagpapakita ng matalinong pangangasiwa ng likas na yaman ng bansa. 2. Itanong: a. Ano ang ipinahihiwatig ng larawan? b. Ano ang kaugnayan ng pangangasiwa sa likas na yaman sa pag- unlad ng bansa? 3. Itala o isulat sa pisara ang mga kasagutan ng mga bata upang maging batayan sa paglulunsad ng bagong aralin. B. Paglinang 1. Ilahad ang aralin sa pamamagitan ng susing tanong sa Alamin Mo sa LM, p. 140. Itanong: Paano nakatutulong ang matalinong pangangasiwa ng likas na yaman sa pag-unlad ng bansa? 2. Magpalitan ng opinyon o ideya tungkol sa paksa. 3. Itala ang mga kasagutan ng mga bata upang gawing batayan sa paglinang ng aralin. 4. Ituon ang pansin sa mga larawan na nasa LM, p. 141. 5. Pasagutan at talakayin sa mga mag-aaral ang mga katanungang nakahanda sa LM, p. 141. 6. Ipabasa nang tahimik ang talata o babasahin at pasagutan at talakayin ang mga katanungan sa huli. 7. Ipagawa ang mga gawain sa Gawin Mo sa LM, p. 142.
  • 16.
    66 Gawain A (PangkatangGawain) Hatiin sa apat na pangkat ang klase. Ipaliwanag sa mga bata ang gagawin ng bawat pangkat. Ipakita sa klase ang nagawa nilang output. Gawain B Sa parehong mga pangkat, ipaliwanag sa mga mag-aaral ang ibig sabihin ng islogan. Ipagawa ang islogan sa isang sangkapat (1/4) na illustration board. Paalalahanan na maaari nilang lagyan ng disenyo ang islogan subalit mas bibigyang diin ay ang islogang ginawa. Gawain C (Indibiduwal na Gawain) Pasagutan ang gawain sa isang sagutang papel. Sumangguni sa LM, p. 143 para sa gagawin. 8. Pag-usapan at bigyang-diin ang mahalagang kaisipan sa Tandaan Mo sa LM p. 144. Pagtataya Pasagutan sa sagutang papel ang nasa Natutuhan Ko sa LM, p. 144. Susi sa Pagwawasto Natutunan Ko 1. 3 2. 7 3. 3 4. 3 5. 3 6. 7 7. 3 8. 3 9. 3 10. 3 ARALIN 7 Pananagutan sa Pangangasiwa at Pangangalaga ng Pinagkukunang-Yaman ng Bansa Takdang Panahon: 3 araw Layunin 1. Natutukoy ang kahulugan ng pananagutan 2. Naisa-isa ang mga pananagutan ng bawat kasapi sa pangangasiwa at pangangalaga ng mga pinagkukunang-yaman ng bansa 3. Nahihinuha na ang bawat kasapi ay may mahalagang bahaging ginagam- panan para sa higit na ikauunlad ng bansa
  • 17.
    67 Paksang Aralin Paksa :Pananagutan sa Pangangasiwa at Pangangalaga ng Pinagku- kunang-Yaman ng Bansa Kagamitan : kartolina, panulat, at pangkulay Sanggunian : Yunit 2, Aralin 7, LM pp. 145–152 K to 12 – AP4LKE-IIb-d-3 Aklat Cruz, Maritz B., Julia T. Gorobat, Norma C. Avelino (2007). Yaman ng Pilipinas. Makati City: EdCrisch International, Inc. pahina 54, 62-74. Divina, Richelda O. et. al. (2009). Pamana ng Lahing Malaya. Pilipinas: Hope Publishing House. pahina 172, 177 -181. Macapagal, Ray Ann G, et. al. (2013). Araling Panlipunan HEKASI, Pilipinas: Ugat ng Lahing Pilipino sa Dulo ng Panahon 4. Tarlac City: Wizard Publishing House, Inc. pahina 312-313 Internet Mga Batas Ukol sa Pangangalaga ng Kalikasan (2010, July 10) Retrieved July 16, 2014 from http://fil.wikipilipinas.org/index.php?title=Mga_Batas_Ukol_sa_ Pangangalaga_ng_Kalikasan Mga proyekto ng pamahalaan na nangangalaga ng mga likas na yaman (n.d.). Retrieved July 16, 2014 from http:// www.maybenow.com/mga-proyekto-ng-pamahalaan-na- nangangalaga-ng-mga-likas-na-yaman-q23978128 Modyul 4: Mga Layunin at Tungkulin ng Isang Nagdadalaga at Nagbibinata (2012, July 24). Retrieved July 16, 2014 from http://www.zeke7766.blogspot.com/2012/07/modyul-4-mga- layunin-at-tungkulin-ng.html Porta, Julie Anne (2013, October 8). Aralin Panlipunan I: Mga Pinagkukunang-yaman ng Pilipinas. Retrieved July 16, 2014 from http://www.slideshare.net/jarl143/araling-panlipunana- i-mga-pinagkukunang-yaman-ng-pilipinas Santiago, Mary Ann (2013, September 2). Likha ng Panginoon, Dapat Pahalagahan. Online Balita. http://www.balita.net. ph/2013/09/02/likha-ng-panginoon-dapat-pahalagahan/ Pamamaraan A. Panimula 1. Maglaro ng isang sikat na laro sa telebisyon, ang “Pinoy Henyo.” 2. Ang guro ay tatawag ng dalawang mag-aaral na uupo sa harapan. 3. Lalagyan ng guro ng papel na may nakasulat na salita, ang noo ng isa sa dalawang bata. 4. Ang batang may papel sa noo ang nakatalagang manghuhula ng salita na nakalagay sa kaniyang noo.
  • 18.
    68 5. Ang isapang bata ang tutulong sa isa pa na mahulaan ang salita gamit ang pagsagot sa mga tanong nito. 6. Tanging ang mga salitang oo, hindi, at puwede lamang ang maaaring isagot sa mga tanong ng batang manghuhula. 7. Bibigyan ng guro ng dalawang minuto ang mga batang naglalaro para mahulaan ang salita. Subalit kapag nahulaan na ang tumpak na salita kahit wala pang dalawang minuto, idedeklara na ng guro na sila ay panalo at isusulat sa pisara ang eksaktong minuto at segundo ng kanilang pangkakahula. 8. Mga salitang gagamitin ng guro para sa palaro: pamahalaan, paaralan, simbahan, pribadong samahan, pamilya, at mamamayan. 9. Itanong sa klase: Ano ang pamahalaan? paaralan? simbahan? pribadong samahan? pamilya? mamamayan? 10. Isulat sa pisara ang mga sagot ng bata sa mga katanungan ng guro. 11. Sabihin sa mga bata: Sa araw na ito ay ating pag-aaralan ang paksang ito: Ang Pananagutan ng Bawat Kasapi sa Pangangasiwa at Pangangalaga ng Pinagkukunang-yaman ng Bansa. 12. Himukin ang buong klase na bumuo ng suliranin mula sa paksa. Suliraning mabubuo: Ano-ano ang pananagutan ng bawat kasapi sa pangangasiwa at pangangalaga ng pinagkukunang-yaman ng bansa? B. Paglinang 1. Ipabasa ang bahaging Alamin Mo sa LM, p. 145. 2. Tumawag ng mga mag-aaral upang sagutin ang mga tanong. Tanungin ang mga mag-aaral hinggil sa kanilang binasa. 3. Pagtuunang-pansin ang mga sagot ng mga bata upang magamit sa pagtalakay ng aralin. 4. Gawin ang bahaging Gawin Mo. Gawain A Ang Gawain A LM, p. 149 ay isang gawaing paupo. Gamit ang bubble map, ibigay ang mga kasingkahulugan ng salitang pananagutan. Gamit ang caterpillar map, sasagutin ng mga bata ang mga tanong sa LM, p. 150. Gawain B Pangklaseng Gawain, LM, p. 150. Ang lahat ng bata ay patatayuin sa gitna o harap ng silid-aralan. Laruin ang Lost at Sea scenario. Magtalaga ng batang gaganap na pamahalaan, paaralan, simbahan, pribadong samahan, pamilya, at mamamayan. Ikuwento ang Lost in the Sea sa mga bata. Hayaan ang mga batang pumili ng bangkang sasamahan.
  • 19.
    69 Kapag nakapili nasila ng bangka, tanungin ang mga bata na sumama sa iba’t ibang bangka. Gawain C Hatiin ang klase sa anim na pangkat. Ipagawa ang Gawain C LM p. 151. Ipabuo ang imahe ng isang pyramid sa mga bata gamit ang iba’t ibang kasapi na may pananagutan sa pangangasiwa at pangangalaga ng pinagkukunang-yaman ng bansa. Tiyakin na ang bawat pangkat ay may kulang na isang tatsulok. Itanong: Bakit hindi mabuo ang pyramid? 5. Bigyang-diin ang mga kaisipan sa Tandaan Mo sa LM, p. 151. Pagtataya Pasagutan ang Natutuhan Ko sa LM, p. 152. Susi sa Pagwawasto Gawain A 1. kasingkahulugan: tungkulin, obligasyon, responsibilidad kahulugan: dapat gawin ng isang tao para sa sarili, kapuwa, lipunan, o bansa 2. Maraming posibleng sagot Gawain B Sariling opinyon ng mga bata. Hayaang magkaroon ng debate sa loob ng klase. Alamin ang opinyon ng mga bata kung anong kasapi ang may pinakamalaking pananagutan. Gawain C Hindi nabuo ang pyramid, kulang ito. May nawawalang pyramid sa aming grupo. 1. Lahat ay dapat gumawa ng kaniyang tungkulin. 2. Para sa ikauunlad ng bansa Bigyang-diin ang kaisipan na ang lahat ay may pananagutan na dapat gampanan para sa ating mga pinagkukunang-yaman. Mahalaga na magampanan ng lahat ang kanilang pananagutan. Ang pangangasiwa at pangangalaga sa ating yaman ay higit na maisasakatuparan kung ang lahat ay makikiisa at gagampanan ang kaniyang pananagutan. Natutuhan Ko I. 1. puso 2. araw 3. mukhang nakangiti 4. kidlat 5. bituin
  • 20.
    70 II. Maraming posiblengsagot. (Isulat ito sa manila paper.) Likha ng Panginoon, dapat Pahalagahan Posted by Online Balita on Setyembre 2, 2013 ni Mary Ann Santiago Umapela si Manila Archbishop Luis Antonio Cardinal Tagle sa mga Pinoy na gampanan ang kanilang tungkulin bilang tagapangasiwa ng kalikasan. Ayon kay Tagle, maiiwasan lamang natin ang matinding hagupit ng kalamidad kung ang lahat ay magiging mabuting tagapamahala ng kalikasan. Kasabay nito, hinimok ni Tagle ang mamamayan na maging bahagi ng katekesis at pagkilos sa iba’t ibang parokya, mga paaralan, mga non-governmental organization at iba’t ibang grupo para sa pangangasiwa sa kalikasan na nilikha ng Panginoon. Umapela rin ang Cardinal sa lahat na magbigay-puri sa Diyos na lumikha ng lahat. “Nananawagan po tayo sa ating mga Kapanalig, lalo na dito sa Archdiocese of Manila, inilunsad po natin sa araw na ito ang panahon ng paglikha o season of creation. Sana po sa mga programa ng Katekesis at pagkilos para po sa pangangasiwa ng kalikasan at likha ng Panginoon sa ating mga parokya, paaralan at iba’t ibang grupo ay makiisa po tayo at ito po rin ay panawagan para sa lahat ng Kapanalig saan mang bahagi ng Pilipinas ng ating bansa tayo po ay magbigay puri sa Diyos na lumikha ng lahat at gampanan ang ating papel bilang tagapangasiwa na mapagkatiwalaan niya,” sinabi ni Tagle sa panayam ng Radio Veritas. Nauna rito, pinangunahan ni Tagle ang isang misa sa San Fernando de Dilao Parish Church sa Paco, Manila kasabay ng paglulunsad ng Archdiocese of Manila ng “season of creation.” Sa kanyang homiliya, hinikayat ng Cardinal ang bawat parokya at komunidad sa Archdiocese of Manila na makiisa at makibahagi sa layuning mapangalagaan ang kapaligiran at kalikasan. Umaapela rin ang Cardinal sa mga magulang na ituro sa kanilang mga anak ang kahalagahan ng pagiging malinis ng paligid at pagpapahalaga sa kalikasan. Sanggunian: http://www.balita.net.ph/2013/09/02/ likha-ng-panginoon-dapat-pahalagahan/ Pangwakas na Gawain Pangkatin ang mga bata sa apat na pangkat. Bigyan ang bawat pangkat ng ¼ na kartolina, panulat, at pangkulay. Pagawain ang bawat pangkat ng poster gamit ang temang: “Ang Kalikasan ay ating kayamanan Pangangalaga nito ay ating pananagutan.” Ipaskil ang gawa ng mga pangkat sa isang bahagi ng silid-aralan.
  • 21.
    71 Rubric sa Paggawang Poster Pamantayan Mahusay (3) Katamtamang Husay (2) Nangangailangan pa ng Dagdag na Pagsasanay sa Paggawa ng Poster (1) Kawastuhan ng mensahe (x2) Wasto ang detalye ng mensahe ng nagawang poster. May mga mali sa mga detalye ng mensahe ng nagawang poster Mali ang mensahe ng nagawang poster Kabuuan ng mensahe (x2) Kompleto ang detalye ng mensahe ng nagawang poster. May ilang kulang sa detalye ng nagawang poster Maraming kulang sa detalye ng nagawang poster Kasiningan ng Pagkakagawa (x2) Masining na masining ang pagkakagawa ng poster. Ordinaryo ang pagkakagawa Magulo at hindi masining ang pagkakagawa Kalinisan ng pagkakagawa (1) Malinis na malinis ang pagkakagawa ng poster. Medyo malinis ang pagkakagawa ng poster. Marumi ang pagkakagawa ng poster. Kabuuang Puntos ARALIN 8 Mga Mungkahing Paraan ng Wastong Pangangasiwa ng Likas na Yaman ng Bansa Takdang Panahon: 2 araw Layunin 1. Nakapagbibigay ng mga mungkahing paraan ng wastong pangangasiwa ng mga likas yaman ng bansa 2. Natutukoy ang mga posibleng bunga ng wasto at hindi wastong pangangasiwa ng likas na yaman ng bansa 3. Naipakikita ang pagmamalaki at pagpapahalaga sa mga wastong panga- ngasiwa ng mga likas na yaman sa pamamagitan ng pagsulat ng pangako sa sarili Paksang Aralin Paksa : Mga Mungkahing Paraan ng Wastong Pangangasiwa ng Likas na Yaman ng Bansa Kagamitan : awit at manila paper Sanggunian : Yunit 2, Aralin 8, LM, pp. 153–158 K to 12 – AP4LKE-IIb-d-3 Aklat : Hiyas ng Lahi 2 (2013). Sampaloc, Manila: St. Augustine Publication, Inc.
  • 22.
    72 Internet : MgaLikas na Yaman sa Pilipinas (n.d.) Retrieved July 16, 2014 from http://homeworks-edsci.blogspot.com/2011/10/ likas-na-yaman-sa pilipinas-mga-uri.html Pamamaraan A. Panimula 1. Ipaawit ang awitin: “Ang mga Likas Yaman ay Gawa ng Diyos.” Awit: Ang mga bundok na matataas Ay yamang lupa ‘ Wag nating patagin Ulitin ‘Wag ka nang malungkot O, Wow Philippines. Palitan ang mga salitang bundok na matataas, yamang lupa at patagin ng mga sumusunod: ilog na umaagos/yamang tubig/dumihan puno na mayayabong/yamang gubat/putulin haribon na lumilipad/yamang hayop-gubat/panain magsasaka na masisipag/yamang tao/maliitin likas na yaman/gawa ng Diyos/sirain 2. Itanong: a. Anong mga likas na yaman ang nabanggit sa awit? b. Ano-anong uri ito ng mga likas na yaman? c. Ano-ano ang hindi natin dapat gawin sa mga likas na yaman na nabanggit sa awit? d. Ano-ano ang maaaring mangyari kapag hindi natin sinunod ang mga sinasabi sa awit? 3. Isulat sa pisara ang mga sagot ng bata gamit ang talahanayan. Mga Likas Yaman Halimbawa: bundok Uri ng Likas na Yaman yamang lupa Hindi Dapat Gawin huwag patagin Maaaring Mangyari magkakaroon ng matinding pagbaha dahil wala nang bundok na sasangga sa mga bagyo 4. Sabihin sa mga bata na pag-aaralan nila ngayon ang tungkol sa mga paraan ng wastong pangangasiwa ng mga likas na yaman ng bansa. 5. Hikayatin ang mga mag-aaral na bumuo ng suliranin mula sa paksa. Suliraning mabubuo: Ano-ano ang mungkahing paraan ng wastong pangangasiwa ng likas na yaman ng bansa?
  • 23.
    73 B. Paglinang 1. Ipabasaang bahaging Alamin Mo LM sa p. 153. 2. Tumawag ng ilang mag-aaral upang sagutin ang mga tanong sa ibaba ng pahina. Tanggapin lahat ng sagot ng mga bata. 3. Bigyang-pansin ang mga sagot ng mga bata sa mga tanong upang magamit sa pagtalakay sa aralin. 4. Ipagawa ang mga gawain. Gawain A Hatiin ang klase sa apat na pangkat. Magtalaga ng bata na magiging lider ng pangkat. Magbigay ng pamantayan sa paggawa ng pangkatang gawain upang higit na maging maganda ang produktong malilikha ng grupo. Ipakita ang video ng “Awit para sa Kalikasan.” Talakayin ang mensahe ng awit gamit ang Tsart na A-N-NA. Alam Na Nais Malaman Nalaman Ipasagot sa klase ang kahon ng Alam Na at Nais Malaman. Isusulat ng mga bata sa manila paper ang sagot sa Gawain A LM sa p. 156. Ipasagot sa bawat pangkat ang bahaging Nalaman. Ipasulat ang kanilang sagot sa manila paper. Itanong: Mula sa video ng “Awit para sa Kalikasan,” ano ang inyong nalaman na mga kasalukuyang pangyayari sa ating kalikasan o mga likas na yaman? Bigyan ang mga bata ng sapat na oras upang magawa ang kanilang output. Sabihan ang kanilang lider na maghanda para sa gagawing pag-uulat ng kanilang output. Tawagin ang lider ng bawat pangkat at ipaulat ang likha ng pangkat. Itanong sa klase: Ano-ano ang inyong mungkahing paraan ng wastongpangangasiwangmgalikasnayamanngbansa?(Maraming posibleng sagot.) Isulat ang sagot ng mga bata sa pisara. Gawain B Gamit ang parehong pangkat, gawin ang Gawain B sa LM, pahina 156. Ipaliwanag sa mga bata ang kanilang pangkatang gawain gamit ang Fish Bone map. Ipapaskil ang gawa ng bawat pangkat sa isang bahagi ng silid- aralan. Bawat pangkat ay bibigyan ng guro ng sapat na oras para tingnan at basahin ang mga output ng ibang pangkat.
  • 24.
    74 Sa ibaba nglikhang output ng ibang pangkat, susulat ang pangkat na tumitingin dito kung sila ay sumasang-ayon o hindi sumasang- ayon sa gawang Fish Bone map ng pangkat. Gawain C Gamit ang parehong pangkat, ipagawa sa mga bata ang Gawain C sa LM, p. 157. Ipakopya ang graphic organizer at ipasulat sa mga bata ang kanilang gawang pangako sa sarili. Tumawag ng tig-tatlong bata sa bawat pangkat at ipabasa sa harap ng klase ang kanilang gawang pangako. 5. Bigyang-diin ang mga kaisipan sa Tandaan Mo, p. 157 ng LM. Pagtataya Pasagutan ang Natutuhan Ko sa LM, pp. 157–158. Susi sa Pagwawasto Gawain A, B, at C Maaaring iba-iba ang sagot. (Tingnan kung akma ang mga sagot sa aralin.) Natutuhan Ko I. 1. Wasto 2. Wasto 3. Hindi wasto 4. Wasto 5. Hindi wasto II. Maraming posibleng sagot Pangwakas na Gawain Pangkatin ang mga bata sa apat na pangkat. Gamit ang role playing, ipakita ang sumusunod: Pangkat 1: Mga mungkahing paraan ng wastong pangangasiwa ng mga likas na yaman ng bansa Pangkat 2: Mga posibleng bunga ng wastong pangangasiwa ng mga likas na yaman ng bansa Pangkat 3: Mga di wastong paraan ng pangangasiwa ng mga likas na yaman ng bansa Pangkat 4: Mga posibleng bunga ng hindi wastong pangangasiwa ng mga likas na yaman ng bansa
  • 25.
    75 Rubric sa RolePlaying Pamantayan Magaling (3) Katamtamang Galing (2) Nangangailangan ng Ibayong pagsasanay (1) Pagbigkas ng diyalogo (x2) Malinaw at angkop ang mga diyalogong ipinakita Hindi gaanong malinaw at angkop ang mga diyalogong ipinakita Hindi malinaw at hindi rin angkop ang mga diyalogong ipinakita Kilos ng katawan at ekspresyon (x2) Angkop at mahusay ang mga kilos ng katawan at ekspresyon ng mukha sa eksenang ipinakikita Hindi gaanong angkop at mahusay ang mga kilos ng katawan at ekspresyon ng mukha sa eksenang ipinakikita Hindi angkop at hindi mahusay ang mga kilos ng katawan at ekspresyon ng mukha sa eksenang ipinakikita Pagpapahayag ng mensahe at impormasyon (x3) Maayos na naipahayag ang mensahe at tumpak ang impormasyong pinakita sa mga tagapanood Hindi gaanong maayos na naipahayag ang mensahe at tumpak ang impormasyong pinakita sa mga tagapanood Hindi maayos na naipahayag ang mensahe at tumpak ang impormasyong pinakita sa mga tagapanood Nagpapakita ng angkop na katauhan ng papel na ginagampanan (x3) Lubos na naipakita ang angkop na katauhan ng papel na ginagampanan Hindi gaanong naipakita ang angkop na katauhan ng papel na ginagampanan Hindi naipakita ang angkop na katauhan ng papel na ginagampanan Kabuuang Puntos ARALIN 9 Pagtangkilik sa Sariling Produkto para sa Pag-unlad at Pagsulong ng Bansa Takdang Panahon: 3 araw Layunin 1. Natutukoy ang kahalagahan ng pagtangkilik sa sariling produkto 2. Naiuugnay ang kahalagahan ng pagtangkilik sa sariling produkto sa pag- unlad at pagsulong ng bansa 3. Naipakikita ang pagiging makabayan sa pamamagitan ng pagpili ng produktong gawang Pinoy Paksang Aralin Paksa : Pagtangkilik sa Sariling Produkto para sa Pag-unlad at Pagsulong ng Bansa Kagamitan : awit, basket o bayong, bilao, alampay, mga larawan ng iba’t ibang produkto, manila paper, at panulat
  • 26.
    76 Sanggunian : Yunit2, Aralin 9, LM, pp. 159–163 K to 12 – AP4LKE-IIb-d-4 Internet AkoayPinoy.RetrievedJuly16,2014fromhttp://akoaymakabayan. weebly.com/ (2014) Pagtangkilik sa Sariling Produkto. Answers Corporation Retrieved July 16, 2014 from http://tl.answers.com/Q/Pagtang- kilik_sa_sariling_produkto Irawa, Ruth (2012, February 9). Nasyonalismo Pagtangkilik ng Produktong Pilipino. Retrieved July 16, 2014 from http:// group1nasyonalismo.blogspot.com/2012/02/pagtangkilik-ng- produktong-pilipino.html Pamamaraan A. Panimula Iparinig ang awit ni Regine Velasquez-Alcasid na “Tara na, Biyahe Tayo.” 1. Itanong sa mga bata ang sumusunod: Ano-anong lalawigan sa Pilipinas ang nabanggit sa awitin? Ano-ano ang matatagpuan sa mga lugar na binanggit? Sumasang-ayon ka ba sa mensahe ng awitin na kayganda ng Pilipinas? Bakit? Nahikayat ka ba ng awitin na bumiyahe at libutin ang Pilipinas? Kung ikaw ay bibigyan ng pagkakataon na makabiyahe, saang lalawigan sa Pilipinas ang iyong unang pupuntahan? Bakit iyon ang naisip mong unang puntahan? 2. Tanggapin lahat ng mga sagot ng mga bata. Isulat sa pisara ang kanilang tugon sa panlimang katanungan. 3. Sabihin na ang paksang tatalakayin ngayon ay tungkol sa kahalagahan ng pagtangkilik sa sariling produkto sa pag-unlad at pagsulong ng bansa. 4. Hikayatin ang mga mag-aaral na bumuo ng suliranin mula sa paksa. Mga suliraning maaaring mabuo: Ano ang kahalagahan ng pagtangkilik sa sariling produkto sa pag- unlad at pagsulong ng bansa? Paano nakatutulong sa pag-unlad at pagsulong ng bansa ang pagtangkilik sa sariling produkto? B. Paglinang 1. Pabuksan ang aklat sa bahaging Alamin Mo sa LM, p. 159. 2. Ipasagot sa mga mag-aaral ang mga tanong sa bahaging Alamin Mo. Tanggapin ang lahat ng kasagutan ng mga bata. 3. Talakayin ang aralin gamit ang mga sagot ng mga bata sa mga tanong. 4. Ipagawa ang mga gawain sa bahaging Gawin Mo sa LM, pp. 160–162. Gawain A Hatiin ang klase sa tatlong pangkat. Patnubayan ang mga bata sa pagbubuo ng mga pamantayan na dapat sundin sa paggawa ng pangkatang gawain.
  • 27.
    77 Laruin ang MotherGoes to Market, isang uri ng relay game. Ang bawat pangkat ay pipila nang maayos at bibigyan ng guro ng tig-isang basket o bayong, bilao at alampay. Ang miyembro ng bawat pangkat na nasa unahan ay magsusuot ng alampay at bibitbitin ang basket o bayong papunta sa harapan kung saan nakadikit sa pisara ang iba’t ibang produkto, maaaring imported o gawang Pinoy. Kukuha ang mga mag-aaral na may hawak ng basket ng isang produktong ibig nilang bilhin at babalik na sa kanilang mga kagrupo upang ilagay sa kanilang bilao ang produktong binili at ipapasa ang basket at alampay sa kasunod sa pila. Gagawin din ng kasunod na kasapi ang ginawa ng naunang kamiyembro hanggang ang lahat ng kasapi ng pangkat ay makapamili na ng kanilang produkto. Ihihiwalay ng bawat pangkat ang kanilang napamili sa dalawa: Produktong Imported at Produktong Pinoy. Ang grupong may pinakamaraming napamili na produktong Pinoy ang panalo. Gawain B Gamit ang parehong pangkat, ipagawa ang Gawain B sa LM, pahina 161. Bigyan ang bawat pangkat ng manila paper na may guhit na Butterfly Map at panulat. Ipasulat sa Butterfly Map ang mga sagot ng mga bata sa gawain. Talakayin ang kanilang gagawin gamit ang halimbawa. Pangkat 1: mga lalawigan sa Luzon at mga produkto nito Pangkat 2: mga lalawigan sa Visayas at mga produkto nito Pangkat 3: mga lalawigan sa Mindanao at mga produkto nito Bigyan ang mga bata ng sapat na panahon para sagutin ang katanungan. Ipaulat at ipapaskil ang kanilang mga gawa. Gawain C Gamiting muli ang parehong pangkat. Ipaliwanag ang Gawain C sa LM, p. 161. Ipakita sa klase ang kanilang gagawin at ipagawa ang Gawain C. Tiyakin ang mga sumusunod: Batid ng mga bata ang mga pamantayan sa paggawa nang maayos at may sapat silang oras upang gawin ang kanilang gawain. Ipadikit sa pisara ang kanilang output. Hanapin ang magkakatulad na mga sagot at gamitin ito sa talakayan. 5. Bigyang-diin ang mga kaisipan sa Tandaan Mo, p. 162 ng LM.
  • 28.
    78 Pagtataya Pasagutan ang NatutuhanKo sa LM, p. 163. Susi sa Pagwawasto Gawain A, B, at C Iba-iba ang maaaring sagot. Natutuhan Ko I. Laguna – mga palamuti, tsinelas, barong Bicol – pili, kagamitang yari sa abaka gaya ng bag, tsinelas, basket Marikina – bag, sapatos Bukidnon – pinya, saging Pangasinan – bangus, bagoong Sulu – perlas, palamuting yari sa shells II. 1. N 2. N 3. N 4. NK 5. NK Pangwakas na Gawain Hatiin ang klase sa limang pangkat. Bigyan ang bawat pangkat ng manila paper at panulat. Bawat pangkat ay lilikha ng kanilang jingle song tungkol sa pagtangkilik ng sariling produkto at kahalagahan nito sa ating pag-unlad. Rubric sa Jingle Pamantayan Napakahusay Mahusay-husay Hindi Gaanong Mahusay Pagkakaawit Magandang-maganda ang pagkakaawit Maganda ang pagkakaawit Hindi gaanong maganda ang pagkakaawit Dating sa Tagapakinig Malakas ang dating at panghikayat sa mga tagapakinig Medyo malakas ang dating at panghikayat sa mga tagapakinig Mahina ang dating at hindi nakahihikayat sa mga tagapakinig Kaangkupan Angkop ang ginamit na mga salita sa jingle Hindi gaanong angkop ang ginamit na mga salita sa jingle Hindi angkop ang ginamit na mga salita sa jingle Kawastuhan Wasto ang mensaheng nais ipahatid ng jingle Hindi gaanong wasto ang mensaheng nais ipahatid Hindi wasto ang mensaheng nais ipahatid Kabuuang puntos
  • 29.
    79 ARALIN 10 Hamonat Oportunidad sa mga Gawaing Pangkabuhayan ng Bansa Takdang Panahon: 3 araw Layunin 1. Natutukoy ang mga hamon ng mga gawaing pangkabuhayan 2. Natutukoy ang mga oportunidad kaugnay ng mga gawaing pangkabuhayan 3. Nakagagawa ng isang mungkahing planong pangkabuhayan Paksang Aralin Paksa : Hamon at Oportunidad sa mga Gawaing Pangkabuhayan ng Bansa Kagamitan : malaking larawan ng bundok, manila paper, at panulat Sanggunian : Yunit 2, Aralin 10, LM, pp. 164–170 K to 12 – AP4LKE-IIa-1 Aklat Cruz, Maritez B. et. al (2007) Yaman ng Pilipinas 6. Makati City: EdCrisch International, Inc. p. 7. Internet Calvan, Dennis and Ephraim Batungbacal (n.d.). Roadmap to Recovery of Philippine Oceans. Retrieved July 16, 2014, from www. greenpeace.org/seasin/ph/PageFiles/616503/Roadmap_ to_Recovery_July_2013.pdf Apelacio, Catherine T. (2014, February 19). Tagalog news: Fishing Industry sa lungsod, palalaguin ng LGU GenSan. Retrieved July 16, 2014, from http://news.pia.gov.ph/index. php?article=1671392783662 Pascual, Anton (2014, February 6). Magsasaka, Tuloy-tuloy ang Pakikibaka. Retrieved July 16, 2014, from veritas846.ph/ magsasaka-tuloy-tuloy-ang-pakikibaka. Plantilla, Lyndon (2013, July 23) . Tagalog news: Pamahalaan, mamumuhunan sa pangingisda. Retrieved July 16, 2014, from http://news.pia.gov.ph/index. php?=article=52137550690#sthash.59NGOLdN.dpuf Roncesvalles, Carina I. (2012, March 15). Mamuhuan sa agrikultura ng bansa. Retrieved July 16, 2014 from http:// hongkongnews.com.hk/mamuhunan-sa-agrikultura-ng- bansa/ Pamamaraan A. Panimula 1. Awitin ang “Magtanim ay Di Biro.” 2. Itanong sa buong klase: a. Bakit hindi biro ang magtanim? b. Sino sa ating mga manggagawang Pinoy ang masipag magtanim?
  • 30.
    80 c. Ibig morin bang maging magsasaka? d. Kung ang tatay mo ay isang magsasaka, ikararangal mo ba ang kaniyang hanapbuhay? 3. Tanggapin ng guro ang lahat ng mga sagot ng mga bata. 4. Magpakita ng larawan ng iba’t ibang manggagawang Pinoy. 5. Itanong: Saang gawaing pangkabuhayan sila nabibilang? 6. Pabuuin ang klase ng suliranin mula sa paksa. Mga suliraning maaaring mabuo: Ano-ano ang hamon sa mga gawaing pangkabuhayan ng bansa? Ano-ano ang oportunidad sa mga gawaing pangkabuhayan ng bansa? B. Paglinang 1. Ipabasa ang bahaging Alamin Mo sa LM, p. 164. 2. Ipasagot ang mga tanong. Tanggapin ang lahat ng kasagutan. 3. Bigyang-diin ang araling tinatalakay gamit ang mga sagot ng mga bata sa mga tanong. 4. Ipagawa ang bahaging Gawin Mo sa LM, p. 167–169. Gawain A Ipagawa ang Gawain A sa LM, p. 167. Hatiin ang klase sa apat na pangkat. Ibigay ang mga pamantayan na dapat sundin sa paggawa ng pangkatang gawain. Bigyan ng manila paper at panulat ang bawat pangkat. Ipaliwanag sa bawat pangkat ang kanilang gagawin. Ipaisa-isa ang mga hamon at oportunidad sa iba’t ibang gawaing pangkabuhayan sa bansa. Pangkat 1 at 3 – Pagsasaka Pangkat 2 at 4 – Pangingisda Ipagamit ang Venn Diagram sa pagsagot nila sa gawain. Bigyan ang mga bata ng sapat na panahon na matapos ang kanilang pangkatang gawain. Ipaulat ang kanilang output sa klase. Gawain B Gamit ang parehong pangkat, ipalaro ang Search the Area. Ipagawa sa klase ang Gawain B sa LM, p. 168. Itatago ng guro ang inihandang mga istrip ng papel na sinulatan ng iba’t ibang mga hamon at oportunidad ng mga gawaing pang- kabuhayan sa iba’t ibang lugar sa silid- aralan. Mag-uunahan ang bawat pangkat na mahanap ang mga istrip ng papel na ito. Ilalagay nila sa basket ang lahat ng oportunidad at sa basurahan ang lahat ng mahahanap nilang hamon.
  • 31.
    81 Ang pangkat namay pinakamaraming nakuhang tamang istrip ng papel na nailagay sa tamang lalagyan ang panalo. Talakayin sa klase ang kaibahan ng hamon sa oportunidad. Gawain C Hatiin ang klase sa dalawang pangkat, mga lalaki laban sa mga babae. Ipakita ang malaking larawan ng bundok. Ilagay ito sa harap ng silid. Sabihin sa mga bata na ang bawat pangkat ay mag-uunahan sa pag-akyat sa tuktok ng bundok sa pamamagitan ng pagsagot sa mga tanong na nakadikit sa larawan ng bundok. Kapag ang tanong ay mga halimbawa ng oportunidad, sasagutin nila kung ito ay oportunidad sa pagsasaka o pangingisda. Kapag ang tanong ay halimbawa ng hamon, sasabihin ng pangkat na sumasagot ang pass o lalagpasan. 5. Bigyang-diin ang mga kaisipan sa LM, p. 169. Pagtataya Pasagutan ang Natutuhan Ko sa LM, pp. 169–170. Susi sa Pagwawasto Gawain A Maaaring iba-iba ang sagot. Gawain B Mga oportunidad: pagkakaroon ng mga modernong kagamitan tulad ng underwater sonars at radars, pagpapatayo ng mga bagong pantalan, makabagong teknolohiya sa pagsasaka, bagong pag-aaaral upang magkaroon ng magandang ani, programang Blue Revolution at Biyayang Dagat Mga hamon: mga sakuna sa dagat, problema sa irigasyon, El Niño phenomenon, pagdami ng mga imported agricultural products, at climate change Gawain C Maaaring iba-iba ang sagot. Pangwakas na Gawain Hatiin ang klase sa apat na pangkat. Bawat pangkat ay gagawa ng isang plano ng kabuhayan o mapagkakakitaan. Ipasunod ang pormat sa ibaba. Planong Pangkabuhayan Pamagat ng Planong Pangkabuhayan: Pokus ng Gawaing Pagkabuhayan: Mga Hamon: Mga Oportunidad: Pamamaraan: Maaaring maging resulta:
  • 32.
    82 Rubric sa Paggawang Planong Pangkabuhayan Pamantayan Katangi-tangi (3) Katamtaman (2) Kailangan ng Dagdag na Pagsasanay (1) Kalidad at kabuluhan ng mga impormasyon Wasto, may kalidad at kabuluhan ang mga impormasyon na nilagay sa ginawang plano Wasto, may kalidad at kabuluhan ang ilan sa mga impormasyon na nilagay sa ginawang plano Halos lahat ng impormasyon ay mali at walang gaanong kalidad at kabuluhan. Pagkakaugnay- ugnay ng mga impormasyon Malinaw na naipakita ang pagkakaugnay- ugnay ng mga impormasyon Hindi gaanong malinaw na naipakita ang pagkakaugnay- ugnay ng mga impormasyon Hindi malinaw na naipakita ang pagkakaugnay-ugnay ng mga impormasyon Pagkakalahad ng impormasyon Lubhang maayos at malinaw na nalahad ang mga impormasyon ukol sa plano Hindi gaanong maayos at malinaw na nailahad ang mga impormasyon ukol sa plano Hindi maayos at malabo ang pagkakalahad ng mga impormasyon ukol sa plano Kompleto Kompleto ang mga impormasyon na inilagay sa plano May ilang kulang sa mga impormasyon na inilagay sa plano. Maraming kulang sa mga impormasyon na inilagay sa plano Kabuuang Puntos ARALIN 11 Likas Kayang Pag-unlad Layunin 1. Nasasabi ang kahulugan at kahalagahan ng likas kayang pag-unlad o sustainable development 2. Nakalalahok sa mga gawaing lumilinang sa pangangalaga at nagsusulong ng likas kayang pag-unlad ng mga likas yaman ng bansa 3. Naipadarama ang pagmamahal sa kalikasan sa pamamagitan ng paglahok sa mga gawaing may kinalaman sa likas kayang pag-unlad Paksang Aralin Paksa : Likas Kayang Pag-unlad Kagamitan : awit, larawan ng umiiyak na puno, tansan, lumang tela, bote ng 1.5 L na soft drink, straw, binhi o punla, at pambungkal ng lupa
  • 33.
    83 Sanggunian : Yunit2, Aralin 12, LM, pp. 171–176 K to 12 – AP4LKE-IIe-6 Aklat: Divina, Richelda O. et. al. (2009). Pamana Lahing Malaya. Pilipinas: Hope Publishing House. pahina 173, 182 Internet: Philippine Strategy for Sustainable Development (n.d) Retrieved July 16, 2014 from http://www.psdn.org.ph/ agenda21/pssd.htm Cajes A.S. (2013, April 30) Understanding Sustainable Develop- ment Retrieved July 13, 2014 from http://kalamboan.blogspot. com/2013/04/understanding-sustainable-development.html Ang Ekonomiya, Ang Kalikasan at Ang Likas Kayang Kaunlaran by National Statistics Coordination Board. Retrieved July 16, 2014 from http://www.nscb.gov.ph/peenra/Publications/ Pamphlets/Pamphlet%20Filipino%20Version.PDF Pamamaraan A. Panimula 1. Pakinggan ang awiting “Kapaligiran” ng Asin. 2. Itanong sa mga bata: a. Ano ang ibig iparating sa atin ng awitin? b. Sa pagmamasid mo sa ating paligid, masasabi mo bang maka- totohanan ang mensahe ng awitin? c. Ibigay ang iyong opinyon sa mga linya sa awitin na “hindi masama ang pag-unlad kung hindi nakakasira ng kalikasan. 3. Tanggapin lahat ng mga sagot ng mga bata. 4. Magpakita ng larawan ng isang punong umiiyak. 5. Itanong ang mga sumusunod: a. Bakit kaya umiiyak ang puno? b. Sa palagay mo, bakit siya nasasaktan? c. Sino ang dapat sisihin sa ganitong mga pangyayari? d. Ano ba ang ginagawa ng tao sa mga puno? e. Ano-ano ang maling ginagawa ng mga tao sa ating mga likas na yaman? 6. Sabihin na ang paksang tatalakayin ngayon ay tungkol sa likas kayang pag-unlad. 7. Ang klase ay bubuo ng suliranin mula sa paksa. Mga suliraning maaaring mabuo: Ano ang likas kayang pag-unlad at ang kahalagahan ng pagsulong nito para sa mga likas na yaman ng bansa? Paano ka makalalahok sa mga gawaing lumilinang sa pangangalaga at nagsusulong ng likas kayang pag-unlad ng mga likas na yaman ng bansa?
  • 34.
    84 B. Paglinang 1. Ipabasasa mga bata ang bahaging Alamin Mo sa LM, p. 171. 2. Ipasagot ang mga tanong. Tanggapin ang lahat ng kasagutan ng mga bata. 3. Talakayin ang aralin sa p. 172. 4. Bigyang-linaw ang aralin gamit ang mga sagot ng mga bata sa mga tanong. 5. Ipagawa ang bahaging Gawin Mo sa LM, pp. 173–174. Gawain A Gawin ang Gawain A sa LM, p. 173. Gawain B Ipagawa sa klase ang Gawain B sa LM, p. 174. Bigyan ang bawat mag-aaral ng bond paper at ipagaya ang guhit na puno na nasa Gawain B. Sa loob ng puno ay ipasulat ang kanilang Kontrata ng Katapatan sa Kalikasan o KKK. Tumawag ng piling mag-aaral at ipabasa ang kanilang likhang kontrata. Idikit ang mga punong kinalalagyan ng kanilang kontrata sa isang bahagi ng silid-aralan na may guhit na malaking bundok. Itanong: Ano-anong gawain ang iyong lalahukan na lumilinang sa pangangalaga at pagsulong ng likas kayang pag-unlad ng mga likas na yaman ng bansa? Gawain C Hatiin ang klase sa apat na pangkat. Ibigay ang mga pamantayan na dapat sundin sa paggawa ng pangkatang gawain. Ipaliwanag ang Gawain C sa LM, p. 174. Ipakita sa bawat pangkat ang halimbawa ng kanilang magiging output at ipagawa ang Gawain C. Tiyaking may sapat na oras ang mga bata para matapos ang kanilang gawain. I-display ang kanilang gawa sa labas ng klase at ipagbili sa abot- kayang presyo. Ang kikitain ng bawat pangkat ay hahati-hatiin ng bawat kasapi sa kanilang mga sarili. Itanong sa mga bata ang sumusunod: 1. Talaga bang may pera sa basura? 2. Paano nagiging pera ang basura? 3. Dahil iyong napatunayan na may pera sa basura, ano ang iyong gagawin sa mga basurang maaari pang mapaki- nabangan? 6. Bigyang-diin ang mga kaisipan sa Tandaan Mo sa LM, p. 175.
  • 35.
    85 Rubric sa NagawangRecycled na Kagamitan Pamantayan 3 2 1 Kagandahan, kalinisan at katibayan Magandang maganda, matibay na matibay at malinis na malinis ang nagawang recycled na kagamitan Maganda at malinis ang nagawang recycled na kagamitan ngunit hindi matibay Maganda ngunit hindi gaanong malinis at matibay ang nagawang recycled na kagamitan Orihinalidad Orihinal ang disenyo Nilagyan ng kaunting pagbabago mula sa ginayang disenyo May pinaggayahang disenyo Kapakina- bangan Magagamit sa pang-araw araw na pamumuhay Magagamit paminsan- minsan Hindi magagamit kailanman Rubric sa Malikhaing Gawain Pamantayan Mahusay (3) Katamtaman (2) Kailangan ng Ibayong Pagsasanay (1) Pagkamasining Napakamasining ng pagkakagawa Hindi gaanong masining ang pagkakagawa Hindi masining ang pagkakagawa Orihinalidad Orihinal ang disenyo at pagkakagawa Hindi gaanong orihinal ang disenyo at pagkakagawa Hindi orihinal ang disenyo at pagkakagawa Pagkakagawa Napakalinis at makabuluhan ang pagkakagawa Hindi gaanong malinis at makabuluhan ang pagkakagawa Hindi malinis at makabuluhan ang pagkakagawa Materyales at Estilo Angkop na angkop ang materyales at magandang maganda ang estilong ginamit Hindi gaanong angkop ang materyales at hindi rin gaanong maganda ang estilong ginamit Hindi angkop ang materyales at hindi rin maganda ang estilong ginamit Kabuuang Puntos Pagtataya Pasagutan ang Natutuhan Ko sa LM, pp. 175–176. Susi sa Pagwawasto Gawain A, B, at C Maraming posibleng sagot
  • 36.
    86 Natutuhan Ko I. Maramingposibleng sagot II. 1. puso 2. puso 3. puso 4. puso 5. puso Pangwakas na Gawain Pagtatanim ng punla sa hardin o gulayan ng paaralan. Ang buong klase ay pupunta sa hardin o gulayan ng paaralan upang magtanim ng mga punla o binhing dala ng mga mag-aaral. ARALIN 12 Kulturang Pilipino Takdang Panahon: 5 araw Layunin 1. Natutukoy ang ilang halimbawa ng kulturang Pilipino sa iba’t ibang rehiyon ng Pilipinas 2. Natatalakay ang kontribusyon ng iba’t ibang pangkat sa kulturang Pilipino Paksang Aralin Paksa : Kulturang Pilipino Kagamitan : mga larawan ng iba’t ibang pangkat etniko, mapa ng Pilipinas, manila paper, at panulat Sanggunian : Yunit 2, Aralin 12, LM, pp. 177–191 K to 12 – AP4LKE-IIf-7 _____. Hiyas ng Lahi 2 (2013). Sampaloc, Manila: St. Augustine Publication, Inc. Capiña, Estelita at Alvenia P. Palu-ay (2000). Pilipinas: Bansang Papaunlad. Quezon City: SD Publishing, Inc. pahina 24-35. Divina, Richelda O. et. al. (2009). Pamana Lahing Malaya 6. Pilipinas: Hope Publishing House. pahina 40-61. Santiago, Rosario M. et. al. (1995). Pilipinas: Perlas ng Silangan Bayan ng Magiting. Manila: Innovative Educational Material, Inc. pahina 106-123. Internet: http://philmuseum.ueuo.com/nm_museum/nmtreasure/ antro_final4.html Mga Pangkat etniko sa Pilipinas (2014, July 8) Retrieved July 16, 2014 from http://tl.wikipedia.org/wiki/Mga_pangkat_etniko_ sa_Pilipinas
  • 37.
    87 Pamamaraan A. Panimula 1. Magkaroonng Walk to a Museum sa loob ng silid-aralan. 2. Ipakikita rito ang mga larawan ng iba’t ibang pangkat etniko sa bansa. 3. Itanong sa mga bata: a. Ano-anong pangkat etniko ang inyong nakita sa Walk to a Museum? b. Ano ang napansin ninyo sa kanilang mga katangiang pisikal at mga kasuotan? 4. Tanggapin lahat ng mga sagot ng mga bata. Sabihin na tatalakayin sa araling ito ang tungkol sa kulturang Pilipino. 5. Ang klase ay bubuo ng suliranin mula sa paksa. Mga suliraning maaaring mabuo: Ano ang kulturang Pilipino? Ano-ano ang bumubuo sa kulturang Pilipino? B. Paglinang 1. Ipabasa sa mga bata ang bahaging Alamin Mo sa LM, p. 177. 2. Ipasagot sa mga mag-aaral ang mga tanong. Tanggapin ang lahat ng kasagutan ng mga bata. 3. Talakayin ang nilalaman ng aralin, pp. 177–187. 4. Ipagawa sa mga bata ang mga gawain sa bahaging Gawin Mo sa LM, pp. 188–189. Gawain A Gawin ang Gawain A sa LM, p. 188. Gamit ang mapa ng Pilipinas, ipatukoy sa mga bata kung saang lalawigan matatagpuan ang iba’t ibang pangkat etniko ng bansa. Gawain B Ipagawa sa klase ang Gawain B sa LM p. 188. Hatiin ang klase sa tatlong pangkat. Bigyan ang bawat pangkat ng manila paper at panulat. Isa-isahin ang mga pamantayan sa paggawa ng pangkatang gawain. Bawat pangkat ay pipili ng tatlong pangkat etniko mula sa tatlong malalaking pulo sa bansa Gamit ang Organizational Chart, tukuyin ang mga kulturang Pilipino sa mga napiling pangkat etniko. Ipakita at ipaulat sa bawat pangkat ang kanilang output. Gawain C Gamit ang parehong pangkat, ipagawa aat ipaliwanag ang Gawain C sa LM, p. 189. Muling pag-usapan ang mga pamantayan sa paggawa nang tahimik at maayos.
  • 38.
    88 Tiyakin na angmga bata ay may sapat na oras para matapos ang gawain. Gamit ang Catch the Falling Stars, tutukuyin ng bawat pangkat ang iba’t ibang kontribusyon sa kulturang Pilipino. Ipaulat at ipa-display ang kanilang gawa sa isang bahagi ng silid- aralan. Itanong sa mga bata: 1. Ano-ano ang kontribusyon ng iba’t ibang pangkat sa ating kultura? 2. Anong pangkat ang may pinakamaraming kontribusyon? 3. Mahalaga ba ang kanilang mga naging kontribusyon sa kulturang Pilipino? 5. Bigyang-diin ang mga kaisipan sa Pagtataya Pasagutan ang Natutuhan Ko sa LM, pp. 190–191. Susi sa Pagwawasto Gawain A, B, at C Maaaring iba-iba ang sagot. Natutuhan Ko I. A. 1. Ifugao 6. Ilonggo 2. Manobo 7. Maranao 3. Bikolano 8. Kapampangan 4. Ilokano 9. Yakan 5. Cebuano 10. Ivatan II. 1. Arabe 4. Espanyol 2. Amerikano 5. Hindu 3. Intsik III. 1. A 6. B 2. A 7. A 3. C 8. C 4. B 9. A 5. C 10. A Pangwakas na Gawain Charade Hatiin ang klase sa apat na pangkat. Bawat pangkat ay bibigyan ng guro ng tatlong listahan ng mga pangkat na nakaimpluwensiya sa ating kultura. Ang klase ay maglalaro ng charade. Hulaan kung sa aling pangkat kabilang ang mga ipakikitang halimbawa. Ang pangkat na may pinakamaraming mahulaang tamang sagot ang siyang tatanghaling panalo sa larong charade.
  • 39.
    89 ARALIN 13 MgaPamanang Pook Layunin Natutukoy ang mga pamanang pook bilang bahagi ng pagkakakilanlan ng kulturang Pilipino Paksang Aralin Paksa : Mga Pamanang Pook Kagamitan : larawan, laptop, manila paper, speakers, at metacards Sanggunian : Modyul, Aralin 13, LM, pp. 192–196 K to 12 – AP4LKE-IIe-f-7 Pamamaraan A. Panimula 1. Magkaroon ng balitaan na may kaugnayan sa paksang tatalakayin. 2. Balik-aral: Ano-anong kultura ng pangkat-etniko ang iyong hinaha- ngaan at bakit? 3. Pagpapakita ng video ng Tubbataha Reef. http://www.youtube.com/watch?v=2apv2zAL1JA Gabay na tanong: Ano ang naramdaman mo nang mapanood mo ang isa sa pinagmamalaking pamanang pook ng ating bansa? B. Paglinang 1. Pagpapakita ng mga larawan ng mga pamanang pook. 2. Pagkakaroon ng malayang talakayan ukol dito. Iugnay sa aralin. 3. Ipagawa ang mga gawain sa Gawin Mo sa LM, pp. 195–196. Gawain A Ipakuha sa mga mag-aaral ang LM at pasagutan ang Gawain A sa pahina 195. Ipasagot sa mga mag-aaral ang Data Retrieval Chart. Gawain B Hatiin ang klase sa apat. Pipili ang mga mag-aaral ng kani-kanilang pinuno at hahayaang pumili ng kanilang gagawin. Pagtatanghal ng bawat pangkat Pagbibigay ng puntos sa bawat pangkat gamit ang rubric. Gawain C Ipakuha sa mga mag-aaral ang kanilang reflection journal at ipasasagot ang tanong na: Sa inyong naging paglalakbay sa mga pamanang pook sa Pilipinas, alin sa mga ito ang lubusang nagpahanga sa inyo at bakit? 4. Bigyang-diin ang mga kaisipan sa Tandaan Mo sa LM, p. 196.
  • 40.
    90 Pagtataya Pasagutan ang NatutuhanKo, p. 196 ng LM. Takdang Gawain Gumupit ng limang larawan ng mga Pilipino na naging tanyag sa kanilang kakayahan. Ilarawan ang kanilang talambuhay. Rubric para sa Paggawa ng Likhang-Sining sa Gawain B Batayan Mahusay na Mahusay (5 puntos) Mahusay (4-3 puntos) Hindi Mahusay (2-1 puntos) Pagkamalikhain 50% Nakagawa ng isang likhang-sining sa pinakamalikhaing paraan Nakagawa ng isang likhang-sining sa malikhaing paraan Hindi naipakita ang pagkamalikhain sa paggawa ng likhang- sining Kalinisan at kaayusan 30% Malinis at maayos ang ginawang likhang- sining Malinis ngunit hindi gaanong maayos ang pagkagawa ng likhang- sining Hindi malinis at walang kaayusan ang ginawang likhang-sining Interpretasyon 20% Naipaliwanag sa pinakamalinaw at pinakamaayos na paraan ang ginawang likhang- sining Naipaliwanag sa maayos na paraan ang ginawang likhang- sining Hindi naipaliwanag nang malinaw at maayos ang ginawang likhang-sining Pangwakas na Gawain Hatiin ang klase sa apat na pangkat. Gumawa ng travel brochure para ipakita ang iba’t ibang pamanang pook sa ating bansa. ARALIN 14 Pagsulong at Pag-unlad ng Kultura Layunin Nakagagawa ng mga mungkahi sa pagsusulong at pagpapaunlad ng kulturang Pilipino Paksang Aralin Paksa : Pagsulong at Pag-unlad ng Kultura Kagamitan : larawan, laptop, manila paper, speakers, at metacards Sanggunian : LM, Aralin 14, pp. 197–203 K to 12 – AP4LKE-IIe-f-7
  • 41.
    91 Pamamaraan A. Panimula 1. Magkaroonng balitaan na may kaugnayan sa paksang tatalakayin. 2. Balik-aral: Paano ka makatutulong para mapangalaagaan ang iba’t ibang pamanang pook ng ating bansa? 3. Pagpapaawit sa mga mag-aaral ng awiting Journey ni Lea Salonga. Gabay na tanong: Ano ang naramdaman mo habang inaawit ang kanta ni Lea Salonga? Nais mo bang maging katulad niya? Bakit? B. Paglinang 1. Pagtalakay sa aralin, LM, pp. 197–203 at pagpapakita ng mga larawan ng mga Pilipinong naging sikat sa iba’t ibang larangan gaya ng mga sumusunod: a. Panitikan b. Pagpinta c. Paglilok o eskultura d. Arkitektura e. Musika f. Sayaw g. Tanghalan at pelikula h. Pagandahan at palakasan i. Agham at teknolohiya Talakayin ang aralin habang ipakikita ang mga larawan. 2. Ipagawa ang mga gawain sa Gawin Mo sa LM, pp. 202–203. Gawain A Ipakuha sa mga mag-aaral ang LM at pasagutan ang Gawain A, pahina 202. Gawain B Pagsulat ng mga mag-aaral ng sanaysay gamit ang gabay na tanong: Paano mo matutularan ang mga natatanging Pilipino na nagpaunlad ng ating kultura? Gamitin ang rubrics sa pagbibigay ng puntos sa gawain. Susing sagot: magkakaiba ang posibleng sagot Gawain C Ipatapos sa mga mag-aaral ang pangungusap Hayaan ang mga mag-aaral na magkaroon ng sapat na panahon makapag-isip. Ipasagot ang di natapos na pangungusap sa metacards na ipapamahagi ng guro. 3. Bigyang-diin ang kaisipan sa Tandaan Mo sa LM, p. 203.
  • 42.
    92 Pagtataya Pasagutan ang NatutuhanKo sa LM, p. 203. Takdang Gawain Kapanayamin ang mga lolo at lola. Itanong ang mga katangiang taglay ng isang Pilipino. Isa-isahin at bigyan ng paliwanag. Susi sa Pagwawasto Magkakaiba ang sagot batay sa pananaliksik ng mga mag-aaral. Rubric para sa Takdang Gawain Pamantayan Napakahusay 4 Mahusay 3 Katamtaman 2 Nangangailangan pa ng Kasanayan 1 Nilalaman Napakahusay ng pagkabuo ng talata. Malawak at marami ang impormasyon at elaborasyon. Mahusay ang pagkabuo sa talata. Malinaw at tiyak ang impormasyon at paliwanag. May kahusayan ang pagkaka- buo ng talata. Tiyak ang mga impormasyon at paliwanag. Maligoy ang talata. Nakalilito at hindi tiyak ang mga impormasyon. Pagtalakay Masusi ang pagkatalakay ng mga paksa. May ilang tiyak na pagtalakay sa paksa May pagtatang- kang talakayin ang paksa Hindi natalakay ang paksa Organisasyon May mahusay na organisasyon at pokus sa paksa. May organisasyon Hindi gaanong malinaw ang organisasyon. Malabo ang organisasyon kung mayroon man. Paglalahad Angkop ang mga salita at pangungusap sa paksa at mambabasa. Karamihan sa mga salita at pangungusap ay angkop sa paksa at mambabasa. Hindi gaanong angkop ang mga salita at pangungusap sa paksa at mambabasa. Hindi gumagamit ng tiyak na salitang angkop sa mga pangu- ngusap, paksa at mambabasa. Pangwakas na Gawain Hatiin ang klase sa apat na pangkat. Gumawa ng isang brochure na naglalarawan ng ng iba’t ibang pamanang pook sa bansa. Lakipan ito ng mga larawan ng mga nasabing pook.
  • 43.
    93 ARALIN 15 AngKultura at Pagbubuo ng Pagkakakilanlang Pilipino Layunin Nasusuri ang bahaging ginagampanan ng kultura sa pagbuo ng pagkaka- kilanlang Pilipino Paksang Aralin Paksa : Ang Kultura at Pagbubuo ng Pagkakakilanlang Pilipino Iba’t Ibang Katangian ng mga Pilipino Tradisyon Kagamitan : larawan, laptop, manila paper, speakers, at metacards Sanggunian : LM, Aralin 15, LM, pp. 204–211 K to 12 – AP4LKE Pamamaraan A. Panimula 1. Pagkakaroon ng balitaan na may kaugnayan sa paksang tatalakayin. 2. Balik-aral: Paano nagsumikap ang mga Pilipino upang mapaunlad at maisulong ang ating kultura? 3. Pagpapakita ng mga larawan ng mga katangian at tradisyon ng mga Pilipino. Anong tradisyon ng Pilipino ang ipinapakita sa larawan? Ano ang nais ipahiwatig ng mga larawan? 4. Ipatukoy sa mga mag-aaral ang mga katangian at mga tradisyon ng mga Pilipino. B. Paglinang 1. Pagpapangkat sa mga mag-aaral sa tatlo. 2. Ipahanap at pabilugan ang mga katangian na makikita sa HANAP- SALITA sa p. 205 ng LM. 3. Tunghayan ang LM sa p. 205. 4. Pagtalakay sa aralin. Talakayin sa mga mag-aaral ang iba’t ibang pagdiriwang sa ating bansa.
  • 44.
    94 Pagdiriwang Petsa Lugarng Pista Paglalarawan Pista ng Sinulog Ikatlong Linggo ng Enero Lungsod ng Cebu Panlalawigang patimpalak tungkol sa kahulugan ng pagdating ng mga mananakop na Kastila para mapalaganap ang Kristiyanismo. Araw ng Cabanatuan Pebrero 3 Cabanatuan Binibigyang diin ng parada ang paglago ng Nueva Ecija at pag-unlad ng Cabanatuan mula noong bago dumating ang mga Espanyol hanggang sa pananakop ng mga Hapon at hanggang sa kasalukuyan. Semana Santa (Mahal na Araw) Marso 24–30 Buong bansa Pagpapakita ng paghihirap at pagkamatay ni Kristo Pista ng Kalilang Abril 10–15 Marawi City Lanao del Sur Pista na nagpapaalaala ng anibersaryo ng charter ng Lungsod ng Marawi; pagpapakita ng mga tradisyonal na awit at sayaw ng Muslim, eksibit ng kulturang Maranao, mga gamit, pagkain at mga gawaing ukol sa relihiyong Muslim. Santa Cruz de Mayo o Santa Cruzan Huling araw ng Mayo Lahat ng bahagi ng bansa Pista na nagtatampok ng magagandang dalaga ng bansa na nakasuot ng magagarang tunika. Pista ng Maskara Oktubre 19 Bacolod City Negros Occidental Pinakamalaking taunang pagdiriwang na nagpapakita ng pagmamahal at kasayahan ng mga katutubong taga-Bacolod. Kasabay sa pagdiriwang ng charter ng lungsod ang mga paligsahan sa isports, palatuntunang kultural, at pagsasayaw sa kalye ng mga nakasuot ng damit at maskara tulad ng sa Mardi-Gras. Pista ng Gran Cordillera Nobyembre 17–25 Lungsod ng Baguio Pagdiriwang sa rehiyon na ginaganap sa Benguet taon-taon na nagtatampok ng pagtitipon- tipon ng mga tribu na nagpapakita ng mga sayaw ng tribo at pagtatanghal ng mga ritwal ng pasasalamat.
  • 45.
    95 Pista ng Higanteng parol ngSan Fernando Disyembre Paskuhan Village San Fernando, Pampanga Pista ng malahiganteng mga parol na may iba’t ibang kulay. Sumusukat ng mula 10 hanggang 15 piye ang diyametro ng mga parol na ito. Sayaw sa Ubando Mayo 17–19 Obando, Bulacan Tatlong araw na pagdiriwang ng pista ni San Pascual Baylon, Sta. Clara at Nuestra Señora de Salambao. Ang mga mag-asawang walang anak, nagpapasalamat na mga magulang, nagpapasalamat na mga magsasaka at mangingisda ay nagsasayaw sa kalye kasama ng mga babaeng may kasuotang makukulay para ipagdasal ang mga bata at magandang ani. Pista ng mga Pintado Hunyo 29 Tubod, Lanao del Norte Isang kasiyahan sa kalye at paligsahan na nakasentro sa matatandang kaugalian ng pagta-tattoo na nagpapahiwatig ng tapang at istatus sa isang pamayanan Pista ng Sagayan Hulyo 3–5 Basco, Batanes Kakaibang pistang kultural na nagpapakita ng sayaw ng pakikidigma ng mga lalaking katutubo at ang “Kasiduratan” ng mga babaeng Muslim na suot ang kanilang makukulay at kakaibang kasuotan. Sumasali sa pistang ito ang lahat ng mga bayan ng lalawigan. Pista ng Palupalo Agosto 4–5 Malaybalay, Bukidnon Pagtatanghal kultural ng iba’t ibang bayan ng Batanes na nagpapakita ng mga kakayahan ng mga Ivatan. Pista ng Kaamulan Setyembre 5–7 Bukidnon Kakaibang pista ng mga awit, sayaw at sosyo-kultural na gawain na nagsasama at pinag-iisa ang mga tribo ng pamayanan at ang iba pang mga sektor ng lalawigan ng Bukidnon 5. Pagsagot sa mga Gawain A at B. 6. Bigyang-diin ang kaisipan sa Tandaan Mo sa LM, p. 210.
  • 46.
    96 Gawain C Hatiin angklase sa apat na pangkat. Ipasuri ang iba’t ibang katangian at tradisyon ng mga Pilipino. Isa-isahin ang epekto at bunga sa pagbuo ng pagkakakilanlan ng Pilipino. Pagtataya Pasagutan ang Natutuhan Ko sa LM, p. 210. Takdang Gawain Gumawa ng isang liham na nagpapamalas sa paghanga sa mga katangian at tradisyon ng mga Pilipino. Susi sa Pagwawasto Gawain A Gawain B 1. T 1. J 2. M 2. I 3. T 3. H 4. M 4. D 5. T 5. C 6. T 6. B 7. M 7. F 8. M 8. E 9. T 9. G 10. T 10. A Pangwakas na Gawain Hatiin ang klase sa apat na pangkat. Pagtatanghal ng mga mag-aaral ng isang dula-dulaan na nagpapakita ng mga katangian at tradisyon na dapat panatilihin ng mga Pilipino. ARALIN 16 Ugnayan ng Heograpiya, Kultura at Kabuhayan sa Pagkakakilanlang Pilipino Layunin Maipakikita ang kaugnayan ng heograpiya, kultura at pangkabuhayang gawain sa pagbuo ng pagkakakilanlang Pilipino Paksang Aralin Paksa : Ugnayan ng Heograpiya, Kultura at Kabuhayan sa Pagkaka- kilanlang Pilipino Kagamitan : larawan, laptop, projector, at metacards Sanggunian : Learner’s Material, Aralin 17, pp. 211–214 K to 12 – AP4LKE
  • 47.
    97 Pamamaraan A. Panimula 1. Pagkakaroonng balitaan na may kaugnayan sa paksang tatalakayin. 2. Balik-aral: Ano-ano ang mga katangian ng mga Pilipino na naglalarawan at nagpapaiba sa kaniya sa ibang tao sa mundo? 3. Paglalaro ng Pinoy Henyo. Papahulaan sa mga mag-aaral ang mga sumusunod: 4. Ipabasa sa mga mag-aaral ang mga salita at ipapangkat ito ayon sa konsepto. B. Paglinang 1. Pagpapangkat ng mga mag-aaral sa tatlo. 2. Ipasagot: Ano-anong salita ang may kaugnayan sa heograpiya? kultura? kabuhayan? 3. Hayaan ang mga pangkat na isulat ang kanilang mga sagot sa mga bilog a cluster map. Heograpiya Kultura Kabuhayan Gabay na tanong: a. Sa paanong paraan nagkakaugnay ang heograpiya sa kultura? ang heograpiya sa kabuhayan? b. Naging salik ba ang uri ng kabuhayan sa uri ng pamumuhay ng mga Pilipino? Bakit?
  • 48.
    98 4. Pagpapagawa sabahaging Gawin Mo sa LM, p. 213. Gawain A Pagkakaroon ng pangkatang gawain. Pagsasagawa ng talakayan hinggil sa kaugnayan ng heograpiya, kabuhayan at kultura sa kanilang barangay. Pag-uulat ng napag-usapan sa klase. Gawain B Pagkakaroon ng pangkatang gawain. Pagsasagawa ng talakayan hinggil sa napiling pangkat etniko. Pagtatalakayan. Pag-uulat ng napag-usapan sa klase. 4. Bigyang-diin ang mga kaisipan sa Tandaan Mo sa LM, p. 213. Pagtataya Pasagutan ang Natutuhan Ko, p. 214. Takdang Aralin 1. Ano ang kahulugan ng pambansang awit at watawat bilang mga sagisag ng bansa? 2. Sa paanong paraan higit na maipakikita ang pagmamahal at paggalang sa ating watawat at sa pambansang awit? Pangwakas na Gawain tradisyon, paniniwala sa inyong lugar. ARALIN 17 Pambansang Awit at Watawat bilang mga Sagisag ng Bansa Layunin Natatalakay ang kahulugan ng pambansang awit at watawat bilang sagisag ng bansa Paksang Aralin Paksa : Pambansang Awit at Watawat bilang mga Sagisag ng Bansa Kagamitan : larawan, laptop, projector, at metacards Sanggunian : Learner’s Material, Aralin 18, pp. 215–221 K to 12 – AP4LKE
  • 49.
    99 Pamamaraan A. Panimula 1. Pagkakaroonng balitaan na may kaugnayan sa paksang tatalakayin. 2. Balik-aral: Paano nagkaugnay ang heograpiya, kultura, at kabuhayan sa pagkakakilanlang Pilipino? 3. Video analysis. Pagpapakita ng video ng Lupang Hinirang https://www. youtube.com/watch?v=ourtXdYLsjg Gabay na tanong: Ano ang iyong nararamdaman tuwing inaawit ang pambansang awit? May pagmamalaki ba sa iyong puso habang iniaawit ito? B. Paglinang 1. Pagtalakay sa aralin. Pagpapaliwanag sa kahalagahan ng watawat at pambansang awit bilang mga sagisag ng bansa. 2. Pagsagawa ng bahaging Gawin Mo sa LM, p. 219. Gawain A Pagsasagawa ng mga mag-aaral ng Singing Bee. Iaayos ng bawat mag-aaral ang pagkakasunod-sunod ng liriko ng Lupang Hinirang. Gawain B Pagsagot sa Gawain B, LM, p. 220. Gawain C Pagkakaroon ng dula-dulaan. Gamitin ang rubric para sa dula-dulaan. Katangi-tangi 4 Mahusay 3 Katamtaman 2 Kailangan pa ng dagdag na pagsasanay 1 Napakahusay ng pagbigkas ng dayalog nang may angkop na lakas ng boses Mahusay ang pagbigkas ng dayalog nang may angkop na lakas ng boses Hindi gaanong mahusay ang pagbigkas ng dayalog nang may angkop na lakas ng boses Mahina ang pagbigkas ng dayalog nang may angkop na lakas ng boses Ang kilos ng katawan at ekspresyon sa mukha ay lubos na nakatulong sa pagpapahayag ng damdamin ng dayalog Ang kilos ng katawan at ekspresyon sa mukha ay nakatulong sa pagpapahayag ng damdamin ng dayalog Ang kilos ng katawan at ekspresyon sa mukha ay hindi gaanong makatulong sa pagpapahayag ng damdamin ng dayalog Ang kilos ng katawan at ekspresyon sa mukha ay hindi nakatulong sa pagpapahayag ng damdamin ng dayalog
  • 50.
    100 Gumamit ng maraming materyales parasa ikagaganda ng dula-dulaan Gumamit ng sapat na materyales para sa ikagaganda ng dula- dulaan Gumamit ng kaunting materyales para sa ikagaganda ng dula- dulaan Hindi gumamit ng materyales para sa ikagaganda ng dula- dulaan. Lubhang malinaw na naipahayag ang mensahe ng dula- dulaan Malinaw na naipahayag ang mensahe ng dula- dulaan Hindi gaanong malinaw na naipahayag ang mensahe ng dula- dulaan Hindi malinaw na naipahayag ang mensahe ng dula- dulaan Lubos na wasto ang mga datos at impormasyong ipinarating ng dula May ilang mali sa datos at impormasyong ipinarating ng dula Maraming mali ang mga datos at impormasyong ipinarating ng dula Maling lahat ang mga datos at impormasyong ipinarating ng dula. 3. Bigyang-diin ang kaisipan sa Tandaan Mo sa LM p. 221. Pagtataya Pasagutan ang Natutuhan Ko, p. 221. Takdang Aralin 1. Ano-ano ang kultura ng bawat rehiyon sa Pilipinas? 2. Magbigay ng mga katangian ng mga kultura na ipinagmamalaki sa bawat rehiyon. Susi sa Pagwawasto Gawain A 1. Bayang magiliw Perlas ng silangan Alab ng puso Sa dibdib mo’y buhay 2. Lupang hinirang Duyan ka ng magiting Sa manlulupig Di ka pasisiil 3. Ang kislap ng watawat moy Tagumpay na nagniningning May dilag ang tula At awit sa paglayang minamahal 4. Ang bituin at araw niya Kailan pa ma’y di magdidilim Lupa ng araw ng luwalhatit pagsinta Buhay ay langit sa piling mo
  • 51.
    101 5. Sa manlulupig Dika pasisiil Sa dagat at bundok Sa simoy at sa langit mong bughaw Gawain B Analohiya 1. kagitingan 2. lusong 3. Luzon, Visayas at Mindanao 4. Emilio Aguinaldo 5. 3 6. watawat 7. balkonahe ni Hen. Emilio Aguinaldo 8. Julian Felipe 9. masaya 10. kaliwanagan ng isipan Pangwakas na Gawain Hatiin ang klase sa tatlong pangkat. Gumawa ng video ng mga pamamaraan sa pagpapakita ng pagmamalaki at paggalang sa watawat at sa pambansang awit. ARALIN 18 Pagpapahalaga at Pagmamalaki sa Kulturang Pilipino Layunin 1. Nakabubuo ng plano na nagpapakilala at nagpapakita ng pagmamalaki sa kultura ng mga rehiyon sa malikhaing paraan 2. Nakasusulat ng sanaysay na tumatalakay sa pagpapahalaga at pagmamalaki sa kulturang Pilipino Paksang Aralin Paksa : Pagpapahalaga at Pagmamalaki sa Kulturang Pilipino Kagamitan : larawan, laptop, projector, at metacards Sanggunian : Learner’s Material, Aralin 19, pp. 222–226 K to 12 – AP4LKE Pamamaraan A. Panimula 1. Pagkakaroon ng balitaan na may kaugnayan sa paksang tatalakayin. 2. Balik-aral: Ano ang kahulugan ng pambansang awit at watawat bilang sagisag ng ating bansa?
  • 52.
    102 3. Ipakita angmga larawan ng iba’t ibang kultura ng bawat rehiyon at ipatukoy sa mga mag-aaral kung saang rehiyon ito kabilang. B. Paglinang 1. Talakayin ang aralin, pp. 222–226. 2. Ipasagot ang mga Gawain A at B. Gawain A Ipasagot sa mga mag-aaral ang inihandang Data Retrieval Chart. Pagtukoy ng mga mag-aaral sa kultura ng bawat rehiyon. Gawain B Hatiin ang klase sa apat na pangkat at ibibigay ang kanilang task card. Gawain C Indibiduwal na Gawain. Pagsulat ng sanaysay tungkol sa pagpapakita ng pagmamalaki at pagpapahalaga sa ating kultura. Gamitin ang rubric. 3. Bigyang-diin ang kaisipan sa Tandaan Mo sa LM p. 225. Pagtataya Pasagutan ang Natutuhan Ko, p. 226. Takdang Aralin Gumawa ng scrap book ng mga larawan ng natatanging kultura na iyong kinabibilangan. Pangwakas na Gawain Pagsasagawa ng mga mag-aaral ng poster tungkol sa paraan ng pagpapakita ng pagmamalaki sa kultura ng rehiyong iyong kinabibilangan.
  • 53.
    103 Lagumang Pagsusulit IKALAWANG YUNIT I.KAALAMAN (15%) Basahin at unawaing mabuti ang mga katanungan. Piliin ang titik ng wastong sagot. Isulat ito sa sagutang papel. 1. Ang magkakaibigang Ramcis, Ronell, Susan, Wilma, at Walter ay nakatira malapit sa malawak na taniman ng palay. Anong uri ng hanapbuhay ang naaangkop sa kanilang lugar? A. Pangingisda C. Pagmimina B. Pagsasaka D. Pangangaso 2. Ito ay mga lugar na kilala at angkop sa pagtatanim ng mga gulay, prutas, at mga bulaklak. A. Tagaytay at Baguio C. Paracale at Davao B. Batangas at Mindoro D. Quezon at Batanes 3. Ang mga taga-Marikina ay kilala sa pagiging mahusay sa mga gawaing pangnegosyo. Anong uri ng mga produkto ang kanilang nililikha o ginagawa? A. Damit at pantalon C. Alak at de lata B. Alahas at palamuti D. Bag at sapatos 4. Anong produkto o kalakal ang matatagpuan o makukuha sa mga lugar na malapit sa baybaying-dagat? A. palay, abaka, at mais B. hipon, mani at saging C. perlas, isda, at alimasag D. manok, baboy, at kalabaw 5. Ang hagdan-hagdang palayan ay isang pamanang pook. Ito ay matatagpuan sa Hilagang Luzon. Mahigit 200 taon itong ginawa ng mga Ifugao. Sa paanong paraan nila ito inukit? A. Kamay C. Siko B. Paa D. Kahoy 6. Tinagurian siyang National Artist sa larangan ng Arkitektura. Ang mga kahanga-hangang nagawa niya na lubos na nagpamalas ng kaniyang galing at talino ay ang Cultural Center of the Philippines, Philippine Plaza, Catholic Chapel sa Unibersidad ng Pilipinas, at ang palasyo ng Sultan ng Brunei Darussalam. A. Leandro Locsin C. Rene Corcuera B. Pedro Paterno D. Gregorio Santiago
  • 54.
    104 II. PROSESO/KASANAYAN (25%) Sagutinat gawin ang mga sumusunod: (10 puntos) 7–8. Ipabuo sa mga mag-aaral ang graphic organizer upang maipakita ang matalino at di-matalinong paraan ng pangangasiwa ng likas na yaman. Pangangalaga sa Likas na Yaman Matalinong Paraan ng Pangangasiwa Di-Matalinong Paraan ng Pangangasiwa 1. 2. 3. 4. 5. 1. 2. 3. 4. 5. 9–10. Ano ang pagkakaiba ng dalawang larawan? Sa aling mga materyal kaya nagmula ang mga produkto sa ikalawang larawan?
  • 55.
    105 11–12. Magpapakita nglimang larawan. Kulayan ang larawan kung nagpapakita ito ng tama o wastong pangangasiwa ng likas na yaman na nakatutulong sa pag-unlad ng bansa. 13–14. Magpagawa ng isang time line. Mag-isip ng tatlong mahahalagang pangyayari na iyong naranasan mula pagkabata hanggang sa kasalukuyan na may kinalaman sa pag-unlad ng bansa. Iguhit ito nang sunod-sunod ayon sa pangyayari sa loob ng mga kahon. 15–16. Sa pamamagitan ng cluster map, iguhit sa loob ng mga bilog ang mga gawain o hanapbuhay ng iyong pamilya na naaangkop sa uri ng kapaligiran na mayroon dito na ipinagpapatuloy o ginagawa pa hanggang sa ngayon. III. PAG-UNAWA (30%) 17. Ang iyong kapatid ay mahilig magtapon ng mga bagay na alam mong maaari pang gamiting muli. Ano ang gagawin mo para maiwasto ang ginagawa ng kapatid mo? A. Isusumbong ko siya sa aming mga magulang. B. Sasabihin ko sa guro niya na turuan ang kapatid ko tungkol sa 3Rs.
  • 56.
    106 C. Kukunin koang mga itinatapon niya na puwede ko pang mapa- kinabangan. D. Tuturuan ko siya kung paano muling mapakinabangan ang mga bagay na akala niya ay basura na. 18. Bakit dapat nating tangkilikin ang sariling produkto? A. Dahil sa ganitong paraan ay makatutulong ka sa pag-unlad ng sarili mong bansa B. Dahil mas matibay ang gawang Pinoy kumpara sa gawang imported C. Dahil mas mura ang mga produkto rito sa Pilipinas D. Lahat ng nabanggit 19. Nais ng aking ina na bumili ng perlas para sa aming magkakapatid. Kanino sa mga sumusunod kong tiyahin kami lalapit para magpabili ng perlas? A. Sa aking Tiya Maria na taga-Bicol B. Sa aking Tiya Lucia na taga-Davao C. Sa aking Tiya Arsenia na taga-Sulu D. Sa aking Tiya Soledad na taga-Cagayan 20. Kabilang sa mga hamon sa mga gawaing pangkabuhayan sa Pilipinas tulad ng pangingisda at pagsasaka ang pagbabago ng klima at iba pang likas na mga pangyayari tulad ng kalamidad at El Niño phenomenon. Ano ang ibig ipakahulugan nito? A. Malaki ang epekto ng kalikasan sa mga gawaing pangkabuhayan ng bansa. B. Maraming hamon at oportunidad na hinahaharap ang iba’t ibang mga gawaing pangkabuhayan sa bansa. C. Sa kabila ng mga hamon, dapat puro oportunidad lamang ang isipin ng mga magsasaka at mangingisda. D. Dapat manatiling matatag ang mga magsasaka at mangingisda dahil marami pang ibang hamon na darating sa kanila. 21. Bilang isang guro, paano ka makatutulong sa pagpapatupad ng likas kayang pag-unlad o sustainable development? A. Pagbabawas sa pagpalaki ng mga rural na lugar B. Pagpapaigting ng edukasyong pangkalikasan C. Pagkakaroon ng Property Rights Reform D. Pag-aayos ng mga nasirang ecosystem 22. Si VM ay nagmamadali sa kanyang pagpasok sapagkat mahuhuli na siya sa klase sa Araling Panlipunan. Sa kaniyang pagpasok sa gate ng paaralan, naabutan niyang inaawit ang Lupang Hinirang. Kung ikaw si VM, ano ang iyong gagawin? A. Lalabas ng paaralan at uuwi na lang B. Magpapatuloy sa pagtakbo para makahabol sa klase C. Maglalakad nang tuloy-tuloy at magkunwaring walang narinig D. Titigil, ilalagay ang kanang kamay sa dibdib, at aawitin nang may damdamin ang pambansang awit
  • 57.
    107 23. Ang kulturaay bahagi na ng ating pang-araw-araw na pamumuhay. Bilang isang mamamayang Pilipino, sa paanong paraan mo maipagmamalaki ang kulturang Pilipino? A. Panonood ng mga cultural dance B. Pagbili ng mga produkto ng iba’t ibang bansa C. Panonood ng mga pelikulang Pilipino at banyaga D. Pamamasyal sa ibang bansa kaysa mga pamanang pook o lalawigan ng bansa 24. Handang damayan ng mga Pilipino ang kababayang nawalan ng mahal sa buhay. Ano ang ipinapakita nito? A. Ang Pilipino ay tiwali at hindi mapagkakatiwalaan. B. Ang Pilipino ay maawain at matulungin. C. Ang Pilipino ay malupit. D. Ang Pilipino ay tamad. 25. Si RJ ay pangulo ng Supreme Pupil Government. Nais niyang makatulong upang patuloy na mapanatiling malinis ang kapaligiran at makaipon ng pondo sa pagpapaganda ng kanilang paaralan. Ano kaya ang maaari niyang gawin sa mga plastik na bote na kaniyang makikita at mapupulot? A. Ibabaon sa ilalim ng lupa para hindi ito nakakalat. B. Pupulutin at ibubukod sa mga napulot na mga basura at ibebenta sa junk shop. C. Ire-recycle ang mga napulot na bote at ibebenta ang mga nagawang produkto mula rito. D. Pupulutin at gagamiting lalagyan ng tubig na ipandidilig sa gulayan sa paaralan. 26. Paano ka higit na maging mabuting tao? A. Hindi ako sasama sa kahit anong kultural na grupo. B. Pag-aaralan na matutunan ang kultura ng ibang mga grupo. C. Sasama sa pinakamagaling na grupong kultural sa sariling bayan. D. Hindi ko pakikialaman ang paniniwala, kaugalian, at pagpapa- halaga ng ibang tao. 27. Ano ang mabuting gawin ng mga taong magkakaiba ang kultura sa isang komunidad? A. Makipaglaban sa isa’t isa upang magkaroon ng iisang nangu- ngunang kultura lamang. B. Magtulungan sa pagpapaunlad ng kanilang komunidad. C. Mag-iwasan para maging mapayapa ang komunidad. D. Ipagwalang-bahala na lamang ito. 28. Ano ang palagay mo sa iyong kultura? A. Pinakamababang kultura sa lahat B. Mas magaling sa kultura ng ibang tao C. Pinakamagaling na kultura sa buong mundo D. Iba sa kultura ng ibang grupo, ngunit ayos lamang ito
  • 58.
    108 IV. PERFORMANS/PRODUKTO (30%) 29–34.Gawin ang mga sumusunod. Gumamit ng rubric sa pagtaya ng natapos na gawain. A. Gumuhit ng nararapat na anyo ng ating kapaligiran. B. Iguhit ang epekto ng hindi magandang pangangalaga sa ating kapaligiran. C. Gumawa ng poster na makahihikayat o makaaakit sa wastong pangangalaga ng kapaligiran. D. Iguhit o ilarawan ang uri ng kapaligirang dapat nating panatilihin ngayon hanggang sa hinaharap. E. Kumpletuhin/tapusin ang sumusunod na pangungusap: 1) Ako ay tumutulong sa pangangalaga ng ating mga pinagku- kunang-yaman sa pamamagitan ng ______________________ _____________________________. 2) Mapangangalagaan ko ang aking kapaligiran kung ________ _____________________________. 35–40. Sumulat ng sanaysay na nagpapahayag ng pagmamalaki sa mga Pilipinong nagbigay ng karangalan sa ating bansa. Gumamit ng rubric sa pagtaya ng natapos na gawain.