Research Article
BibTex RIS Cite

Türkmen Türkçesinde Hayvan Adlarıyla Bağlantılı Etnik Adlar

Year 2025, Volume: 9 Issue: 2, 979 - 1009, 20.07.2025

Gülsüm Kırbaş

https://doi.org/10.34083/akaded.1709044

Abstract

Türkiye Türkçesinde “soyağacı, hayatağacı, soy kütüğü” kelimeleriyle karşılanan şecere halkların yaşadıkları coğrafya, yaşam tarzları, geçim kaynakları, bayraklar ve bayraklarındaki semboller, kendilerine totem edindikleri hayvanlar, renkler ve renklerin ifade ettikleri anlamlar gibi hususlar esas alınarak oluşturulmuştur. Soltanşa Atanıyazov’un yazdığı Şecere, Türkmeniñ Nesil Daragtı adlı eserin Türkiye Türkçesine aktarılmış şekli olan Şecere Ansiklopedik Türkmen Etnik Adları Sözlüğü’nde Türkmen Türkçesinde kullanılan soy adları, bu soy adlarının anlamları ve bilim insanlarının bu sözcüklerin kökenleri hakkındaki görüşleri yer almaktadır. Soy adlarının neye dayanarak oluşturulduğu konusunda birden fazla görüş bulunmaktadır. Bu çalışmada, bu görüşlerden sadece hayvan adlarıyla ilgili olanlar ele alınmıştır. Bahsi geçen hayvan adlarının neden boylar tarafından tercih edildiği konusunda çeşitli alanlarda yapılan çalışmalardaki ve Soltanşa Atanıyazov’un kitabındaki görüşlere yer verilmiştir. Böylece boyların hangi hayvan adını soy adı olarak kabul ettiğine, bu soy adını almalarının nedenlerine ve bugün hakaret sözü olarak kabul edilen bazı hayvanların isimlerinin neden bazı boylar tarafından tercih edildiği konusuna dikkat çekilmek istenmiştir.

Keywords

ad bilim hayvan adları şecere soltanşa atanıyazov Türkmen Türkçesi

Ethical Statement

Bu çalışmadan etik ihlali ve çıkar çatışması yoktur.

References

  • Acara Eser, M. (2019). Divriği kale kazısı sırlı seramiklerinden kuş ve balık figürlü örnekler. SDÜ Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 48, 41-60.
  • Akalın, S. (1993). Türk folklorunda kuşlar. Kültür Bakanlığı.
  • Akman, E. (2012). Türk mitolojisinde ve halk şiirinde “sarı/kızıl öküz” inancı. Türkiyat Mecmuası, 22(1), 1-16. https://doi.org/10.18345/tm.77404
  • Aksan, D. (2015). Türkçenin sözvarlığı. Bilgi Yayınevi.
  • Aliyeva, M. (2015). Türk milletinin kaya üstü resimlerdeki mühürü: teke. Ş. Kazan Nas (Ed.). Teke Yöresi Sempozyumu Bildiriler Kitabı (C. 1), 469-484.
  • Alptekin, M. (2021). Türk mitolojisinde hayvan sembolizmi çerçevesinde “deve”. Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6(2), 236-244. https://doi.org/10.33905/bseusbed.1014095
  • Andı, M. F. (1999). Cahit Zarifoğlu’nun şiirlerinde bir kötülük ögesi olarak yılan sembolü. İlmî Araştırmalar, 8, 9-24.
  • Atmaca, E., Güzel, Ö. (2018). Antalya’nın Korkuteli ilçesinin köy adları. AVRASYA Uluslararası Araştırmalar Dergisi, 6(15), 304-328.
  • Avcı, A. (2021). Güney Sibirya’da neolitik ve tunç çağlarında ayı kültü ve kültün günümüzdeki etnografik yansımaları. Arkeoloji ve Sanat, 166, 61-80
  • Aydın, E. (2016). Eski Türk yazıtlarında bitkiler ve hayvanlar. Türk Kültürü Araştırmaları Dergisi, IX(1), 1-51.
  • Aydınlu, S. (2021). Farsça iki tarihî metinde Efrasiyab’ın Türkçe adı. U. Başar (Çev.). Dil ve Edebiyat Araştırmaları, 23, 481-488. https://doi.org/10.30767/diledeara.814500
  • Azap, S. (2016). Kazak Edebiyatında “deve” algısı (yassı burun ve beyaz deve hikâyeleri örneğinde). Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi, 4(9), 67-78. https://doi.org/10.33692/avrasyad.509496
  • Bağcı, A. (2024). Türk mitlerinde ayı kültü. T. B. Davletov (Ed.),Türk Kültürünün Stratejik Derinliği Dr. Yaşar Kalafat Armağanı içinde (s. 35-48). Uluslararası Türk Kültürü Teşkilatı (Türksoy).
  • Balcı, F. (2019). Türk kültür tarihinde boğa-öküz. Hiperyayın.
  • Bayrakdarlar, T. (2022). Türkmen ve Azerbaycan masallarında mitolojik kuş motifi: simurg / zümrüd. Söylem Filoloji Dergisi, 7(2), 533-552. https://doi.org/10.29110/soylemdergi.1114159
  • Beşen Delice, T. (2015). Türkmen kültüründe at. International Journal of Science Culture and Sport (IntJSCS), 4, 537-546. https://doi.org/10.14486/IJSCS425
  • Biray, N. (2013). Terim dünyamızda yılan: kavram, anlam ve yapı bakımından. Avrasya Terim Dergisi, 1 (2), 95 – 113.
  • Black, J., Green, A. (2003). Mezopotamya mitolojisi sözlüğü. Aram Yayıncılık.
  • Caferoğlu, A. (1961). Türk onomastiğinde “köpek” kültü. Türk Dili Araştırmaları Yıllığı Belleten, 1-10.
  • Ceylan, A. (2004). Erzurum ve çevresinde erken dönem Türk izleri. Türk Kültürü, 21-51.
  • Ceylan, A. (2022). Taştaki Türkleri okumak. Düşünce Dünyasında Türkiz, 6(34), 9-52.
  • Ceylan, N. (2016). Yağlıca Kalesi’nde yılan figürü ve Türklerde yılan simgesi. SUTAD, 39, 409-421.
  • Cin, A. (2016). Eşek kavramının Anadolu ağızlarındaki kullanım çeşitliliği. International Journal of Social Sciences and Education Research, 2(4), 1256-1274.
  • Çağlar Abiha, B. (2012). Mitolojiden Tarsus’a bir sembol: yılan ve şahmaran. Tarsus Kent Sempozyumu, 1-9.
  • Çatalbaş, R. (2011). Türklerde hayvan sembolizmi ve din ilişkisi. Turan Stratejik Araştırmalar Merkezi Dergisi, 3(12), 49-60.
  • Çeşmeli, İ. (2015). Kök Türklerde ikonografik açıdan kuş figürleri. Art-Sanat, 4, 67-80.
  • Çetin, Y. (2017). Türk sanatı bezeme ikonografisi açısından tavus kuşu figürlerinin bir değerlendirmesi. Kesit Akademi Dergisi, 3(9), 1-17.
  • Çetindağ Süme, G. (2019). Bütünlüğe ulaşma yolunda Nasreddin Hoca ve eşeği. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 29(1), 49-57.
  • Çoruhlu, Y. (2001). Türk mitolojisinin anahatları. Kabalcı Yayınevi..
  • Dalkesen, N. (2015). Orta Asya’dan Anadolu’ya Türk kültüründe geyik kültü. Milli Folklor, 27(106), 58-69.
  • Dalkıran, A., Bayrak, T. (2019). Türk kültüründe keçinin yeri ve Mehmet Başbuğ resimlerindeki yansımaları. Tarihin Peşinde, 22, 25‐35.
  • Demir, T., Demir, H. (2021). Atasözleri ile mitolojik düşüncenin ilgisi bakımından Türk kültüründe bazı hayvanlar. Türk Dünyası Akademik Bakış, 1(1), 70-89. https://doi.org/10.52703/ay.17
  • Eker Kavalçalan, Ö. (2023). Türk Hakanlığı eserlerinde kuş adları. Turkish Studies – Language, 18(4), 2495-2510. https://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.72521
  • Esin, E. (1979). Türk kozmolojisine giriş. Kabalcı Yayınevi.
  • Gök, M. (2015). Türk halklarının kültürel değerlerinin oluşmasına katkı sağlayan atasözlerinde iletişim teması. Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, 4(5), 374-391.
  • Gökçimen, A. (2005). Türkmen atasözlerinde at. Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi (Prof. Dr. M. Fahrettin Kırzıoğlu Özel Sayısı), 12(28), 199-212.
  • Gökçimen, A. (2016). Türkmen kültüründe deve ve develerin piri Veyis Baba. Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Velî Araştırma Dergisi, 80, 219-230.
  • Gül, B. (2006). Hayvan Adları ile Kurulan Türk ve Moğol Kişi Adları. Türkbilig/Türkoloji Araştırmaları Dergisi, 7(12), 185-191.
  • Gümüş, İ. (2019). Bartın efsanelerinde mitolojik motifler. Çeşm-i Cihan: Tarih Kültür ve Sanat Araştırmaları E–Dergisi, 6(1), 36-43. https://doi.org/10.30804/cesmicihan.570684
  • Gürman Şahin, A. (2018). Yeni türk şiirinde keçi. Zeıtschrıft Für Dıe Welt Der Türken, 10(3), 15-33.
  • Kafesoğlu, İ. (1984). Türk milli kültürü (3. bs.). Boğaziçi Yayınları.
  • Kaplan, H. (2021). Mitolojik inançlarda ve anlatılarda yer alan balık motifi ve balık motifinin günümüz efsanelerine yansıması. International Journal Of Filologia (IJOF), 4(6), 129-137. https://doi.org/10.51540/ijof.933059
  • Kara, M. (2008). Türkmencede çocuklarla ilgili dolaylı kelimeler. Turkish Studies, 3(7), 413-419.
  • Karadavut, Z., Yeşildal, Ü. Y. (2007). Anadolu-Türk folklorunda geyik. Milli Folklor, 19(76), 102-112.
  • Karakuş, G., Ötgün, C. (2020). Simurg söyleninde kuş imgesi. Fine Arts (NWSAFA), 15(2), 99-115. https://doi.org/10.12739/NWSA.2020.15.2.D0255
  • Karakuş, İ. (1997). Türkçe ad bilim (onomastik)’de hayvan adları. Erdem, 9 (27), 1143-1152.
  • Karasoy, Y., Aşcı, U. D. (Haz.) (2006). Soltanşa Atanıyazov, Şecere Ansiklopedik Türkmen Etnik Adları Sözlüğü. Tablet Yayınları.
  • Kaya Karaduman, B., Özdemir, G. (2022). Türk sanatında kuş imgesi. Socrates Journal of Interdisciplinary Social Studies, 8(24), 219-235. https://doi.org/10.51293/socrates24-205
  • Kayalı, Y. (2016). Hint ve Türk mitolojilerinde balık motifi. Akademik BAKIŞ Dergisi, 58, 252 – 265.
  • Kesik, B. (2018). Atasözleri ve deyimlerimizde deve. Journal of Turkish Language and Literature, 4(3), 825-840. https://doi.org/10.20322/littera.425177
  • Killi Yılmaz, G. (2017). Saha Türkçesinde ayı ile ilgili örtmece söz varlığı. Türkbilig, 33, 25-56.
  • Koçak, A. (2022). Gılgamış Destanından Dede Korkut Hikâyelerine mitolojik boğa figürü. Düşünce Dünyasında Türkiz, 7/38, 23-34.
  • Koçak, A. N., Usta Demirlikan, Y. (2015). Mit-Rituel Dünyasında ‘Teke’. Ş. Kazan Nas (Ed.). Teke Yöresi Sempozyumu Bildiriler Kitabı (C. 1), 345-352.
  • Mutlu, H. K. (2018). Türkiyedeki “kaz ayağı” damgaları ve “kaz” sözcüğü hakkında bazı görüşler. АЛТАИСТИКА, ТҮРКОЛОГИЯ, МОҢҒОЛИСТИКА, 178-183.
  • Nur, İ. H. (2017). Mesnevide hayvan karakterleri (metaforları). Uluslararası Türk Kültür Coğrafyasında Sosyal Bilimler Dergisi (TURKSOSBİLDER), 2(1), 29-47.
  • Ögel, B. (1995). Türk Mitolojisi II. Türk Tarih Kurumu Yayınları.
  • Özdağ, D. E. (2017). Çağdaş Türk sanatında gerçek dışı kuş figürleri. JRES, 4(1), 17- 32.
  • Özer Pınarbaşı, S. (2012). Türk kültüründe kuşa dönüşen kadınlar. Acta Turcİca, IV(2-1), 96-103.
  • Roux, J. P. (2023). Orta Asya’da kutsal bitkiler ve hayvanlar. (Çev. A. Kazancıgil-L. Arslan). Dergâh Yayınları.
  • Sağlık, S. (2009). Türkmen Türkçesinde hayvan adlarının olumsuz anlamda kullanımları üzerine. Acta Turcıca, 2(1), 16-27.
  • Sıddıq, A.B., Erdem, Ç. & Şanlı, S. (2018). Türkiye’de insan-hayvan ilişki bilimi antrozooloji’nin faaliyet alanları. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 7(2), 805-826. https://doi.org/10.15869/itobiad.392083
  • Sivri, M., Akbaba, C. (2018). Dünya mitlerinde yılan. Folklor/edebiyat, 24 (96), 53-64. https://doi.org/10.22559/folklor.363
  • Sümer, N. (2016). Dinsel ve mitolojik bir sembol olarak yılan. International Journal of Social Science, 43, 275-288. http://dx.doi.org/10.9761/JASSS3229
  • Şahin, İ. (2015). Adbilim. Pegem Akademi Yayınları.
  • Şahin, İ. (2022). Barak adı ve etnotoponimlerden hareketle barakların ana yurdu meselesi. Dil Araştırmaları, 16(30), 53-66. https://doi.org/10.54316/dilarastirmalari.1100706
  • Şimşek, E. (2019). Türk halk kültüründe yılan ve “yılan kale” (Ceyhan/Adana) anlatıları üzerine değerlendirmeler. Akra Kültür Sanat ve Edebiyat Dergisi, 19(7), 13-33. https://doi.org/10.31126/akrajournal.605461
  • Şirin, H. (2019). Öküz sözcüğü üzerine. Türk Dili, 816, 4-17.
  • Taş, S., Kaval, Y. (2020). Tunceli’de kültürel bir sembol: dağ keçisi. Motif Akademi Halkbilimi Dergisi, 13(309), 680-688. https://doi.org/10.12981/mahder.709297
  • Terek, M. C. (2021). Uygur harfli Oğuznamedeki hayvanlarla Oğuz Kağan’ın ilişkisi. Akademik Tarih ve Düşünce Dergisi, 8(4), 1730-1752. https://doi.org/10.46868/atdd.140
  • Tokyürek, H. (2013). Eski Uygurcada hayvan adları ve bunların kullanım alanları. Journal of Turkology Research, 33, 221-281.
  • Türk Dil Kurumu (2011). Türkçe sözlük. Türk Dil Kurumu Yayınları.
  • Ünal, S., Yaşar, T. (2021). Teke yöresi, keçi (teke) figürü ve seramik sanatına yansımalar. Türk Dünyası Araştırmaları, 127(251), 375-394.
  • Yeşildal, Y. (2018). Bir arketip olarak yılan. AVRASYA Uluslararası Araştırmalar Dergisi, 6(13), 420-431. https://doi.org/10.33692/avrasyad.510240
  • Yıldıran, N. (2001). Yakın doğu sembolizminde akrep, yılan: akrep-adam ve şahmeran. Folklor/Edebiyat, 7(27), 5-22.
  • Yıldırım, A. (2015). Mevlânâ’nın eserlerinde kuş sembolizmi. Akra Kültür Sanat ve Edebiyat Dergisi, 6, 235-247.
  • Yılmaz, E. (2015). Altayistik bağlamında Macarca-Türkçe dil ilişkileri. Bilig Dergisi, 74, 287-308.
  • Yücel, A., Yozgat, S. (2018). Türk mitolojisindeki kuş sembollerinin günümüz logo tasarımlarına yansıması. Turkish Studies, 13(18), 1477-1493. http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.13719

Ethnic Names Related To Animal Names In Turkmen Language

Year 2025, Volume: 9 Issue: 2, 979 - 1009, 20.07.2025

Gülsüm Kırbaş

https://doi.org/10.34083/akaded.1709044

Abstract

The genealogy, which is translated into Turkish as “family tree, life tree”, is formed based on issues such as the geography where people live, their lifestyles, livelihoods, flags and symbols on their flags, animals they adopt as totems, colors and the meanings of colors. The Şecere Ansiklopedik Türkmen Etnik Adları Sözlüğü, which is the translation into Turkish of the work titled “Şecere, Türkmeniñ Nesil Daragtı” written by Soltanşa Atanıyazov, includes surnames used in Turkmen Turkic, the meanings of these surnames and the opinions of scientists on the origins of these words. There is more than one opinion on the basis of what surnames are formed. In this study, only those related to animal names are discussed. The opinions in studies conducted in various fields and in Atanıyazov’s book are included on why the animal names in question are preferred by tribes. In this way, it was aimed to draw attention to which animal names the tribes accepted as surnames, the reasons why they took these surnames, and why some animal names that are considered insulting words today are preferred by some tribes.

Keywords

onomasctics animal names genealogy soltansha ataniyazov Turkmen Turkic

References

  • Acara Eser, M. (2019). Divriği kale kazısı sırlı seramiklerinden kuş ve balık figürlü örnekler. SDÜ Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 48, 41-60.
  • Akalın, S. (1993). Türk folklorunda kuşlar. Kültür Bakanlığı.
  • Akman, E. (2012). Türk mitolojisinde ve halk şiirinde “sarı/kızıl öküz” inancı. Türkiyat Mecmuası, 22(1), 1-16. https://doi.org/10.18345/tm.77404
  • Aksan, D. (2015). Türkçenin sözvarlığı. Bilgi Yayınevi.
  • Aliyeva, M. (2015). Türk milletinin kaya üstü resimlerdeki mühürü: teke. Ş. Kazan Nas (Ed.). Teke Yöresi Sempozyumu Bildiriler Kitabı (C. 1), 469-484.
  • Alptekin, M. (2021). Türk mitolojisinde hayvan sembolizmi çerçevesinde “deve”. Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6(2), 236-244. https://doi.org/10.33905/bseusbed.1014095
  • Andı, M. F. (1999). Cahit Zarifoğlu’nun şiirlerinde bir kötülük ögesi olarak yılan sembolü. İlmî Araştırmalar, 8, 9-24.
  • Atmaca, E., Güzel, Ö. (2018). Antalya’nın Korkuteli ilçesinin köy adları. AVRASYA Uluslararası Araştırmalar Dergisi, 6(15), 304-328.
  • Avcı, A. (2021). Güney Sibirya’da neolitik ve tunç çağlarında ayı kültü ve kültün günümüzdeki etnografik yansımaları. Arkeoloji ve Sanat, 166, 61-80
  • Aydın, E. (2016). Eski Türk yazıtlarında bitkiler ve hayvanlar. Türk Kültürü Araştırmaları Dergisi, IX(1), 1-51.
  • Aydınlu, S. (2021). Farsça iki tarihî metinde Efrasiyab’ın Türkçe adı. U. Başar (Çev.). Dil ve Edebiyat Araştırmaları, 23, 481-488. https://doi.org/10.30767/diledeara.814500
  • Azap, S. (2016). Kazak Edebiyatında “deve” algısı (yassı burun ve beyaz deve hikâyeleri örneğinde). Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi, 4(9), 67-78. https://doi.org/10.33692/avrasyad.509496
  • Bağcı, A. (2024). Türk mitlerinde ayı kültü. T. B. Davletov (Ed.),Türk Kültürünün Stratejik Derinliği Dr. Yaşar Kalafat Armağanı içinde (s. 35-48). Uluslararası Türk Kültürü Teşkilatı (Türksoy).
  • Balcı, F. (2019). Türk kültür tarihinde boğa-öküz. Hiperyayın.
  • Bayrakdarlar, T. (2022). Türkmen ve Azerbaycan masallarında mitolojik kuş motifi: simurg / zümrüd. Söylem Filoloji Dergisi, 7(2), 533-552. https://doi.org/10.29110/soylemdergi.1114159
  • Beşen Delice, T. (2015). Türkmen kültüründe at. International Journal of Science Culture and Sport (IntJSCS), 4, 537-546. https://doi.org/10.14486/IJSCS425
  • Biray, N. (2013). Terim dünyamızda yılan: kavram, anlam ve yapı bakımından. Avrasya Terim Dergisi, 1 (2), 95 – 113.
  • Black, J., Green, A. (2003). Mezopotamya mitolojisi sözlüğü. Aram Yayıncılık.
  • Caferoğlu, A. (1961). Türk onomastiğinde “köpek” kültü. Türk Dili Araştırmaları Yıllığı Belleten, 1-10.
  • Ceylan, A. (2004). Erzurum ve çevresinde erken dönem Türk izleri. Türk Kültürü, 21-51.
  • Ceylan, A. (2022). Taştaki Türkleri okumak. Düşünce Dünyasında Türkiz, 6(34), 9-52.
  • Ceylan, N. (2016). Yağlıca Kalesi’nde yılan figürü ve Türklerde yılan simgesi. SUTAD, 39, 409-421.
  • Cin, A. (2016). Eşek kavramının Anadolu ağızlarındaki kullanım çeşitliliği. International Journal of Social Sciences and Education Research, 2(4), 1256-1274.
  • Çağlar Abiha, B. (2012). Mitolojiden Tarsus’a bir sembol: yılan ve şahmaran. Tarsus Kent Sempozyumu, 1-9.
  • Çatalbaş, R. (2011). Türklerde hayvan sembolizmi ve din ilişkisi. Turan Stratejik Araştırmalar Merkezi Dergisi, 3(12), 49-60.
  • Çeşmeli, İ. (2015). Kök Türklerde ikonografik açıdan kuş figürleri. Art-Sanat, 4, 67-80.
  • Çetin, Y. (2017). Türk sanatı bezeme ikonografisi açısından tavus kuşu figürlerinin bir değerlendirmesi. Kesit Akademi Dergisi, 3(9), 1-17.
  • Çetindağ Süme, G. (2019). Bütünlüğe ulaşma yolunda Nasreddin Hoca ve eşeği. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 29(1), 49-57.
  • Çoruhlu, Y. (2001). Türk mitolojisinin anahatları. Kabalcı Yayınevi..
  • Dalkesen, N. (2015). Orta Asya’dan Anadolu’ya Türk kültüründe geyik kültü. Milli Folklor, 27(106), 58-69.
  • Dalkıran, A., Bayrak, T. (2019). Türk kültüründe keçinin yeri ve Mehmet Başbuğ resimlerindeki yansımaları. Tarihin Peşinde, 22, 25‐35.
  • Demir, T., Demir, H. (2021). Atasözleri ile mitolojik düşüncenin ilgisi bakımından Türk kültüründe bazı hayvanlar. Türk Dünyası Akademik Bakış, 1(1), 70-89. https://doi.org/10.52703/ay.17
  • Eker Kavalçalan, Ö. (2023). Türk Hakanlığı eserlerinde kuş adları. Turkish Studies – Language, 18(4), 2495-2510. https://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.72521
  • Esin, E. (1979). Türk kozmolojisine giriş. Kabalcı Yayınevi.
  • Gök, M. (2015). Türk halklarının kültürel değerlerinin oluşmasına katkı sağlayan atasözlerinde iletişim teması. Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, 4(5), 374-391.
  • Gökçimen, A. (2005). Türkmen atasözlerinde at. Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi (Prof. Dr. M. Fahrettin Kırzıoğlu Özel Sayısı), 12(28), 199-212.
  • Gökçimen, A. (2016). Türkmen kültüründe deve ve develerin piri Veyis Baba. Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Velî Araştırma Dergisi, 80, 219-230.
  • Gül, B. (2006). Hayvan Adları ile Kurulan Türk ve Moğol Kişi Adları. Türkbilig/Türkoloji Araştırmaları Dergisi, 7(12), 185-191.
  • Gümüş, İ. (2019). Bartın efsanelerinde mitolojik motifler. Çeşm-i Cihan: Tarih Kültür ve Sanat Araştırmaları E–Dergisi, 6(1), 36-43. https://doi.org/10.30804/cesmicihan.570684
  • Gürman Şahin, A. (2018). Yeni türk şiirinde keçi. Zeıtschrıft Für Dıe Welt Der Türken, 10(3), 15-33.
  • Kafesoğlu, İ. (1984). Türk milli kültürü (3. bs.). Boğaziçi Yayınları.
  • Kaplan, H. (2021). Mitolojik inançlarda ve anlatılarda yer alan balık motifi ve balık motifinin günümüz efsanelerine yansıması. International Journal Of Filologia (IJOF), 4(6), 129-137. https://doi.org/10.51540/ijof.933059
  • Kara, M. (2008). Türkmencede çocuklarla ilgili dolaylı kelimeler. Turkish Studies, 3(7), 413-419.
  • Karadavut, Z., Yeşildal, Ü. Y. (2007). Anadolu-Türk folklorunda geyik. Milli Folklor, 19(76), 102-112.
  • Karakuş, G., Ötgün, C. (2020). Simurg söyleninde kuş imgesi. Fine Arts (NWSAFA), 15(2), 99-115. https://doi.org/10.12739/NWSA.2020.15.2.D0255
  • Karakuş, İ. (1997). Türkçe ad bilim (onomastik)’de hayvan adları. Erdem, 9 (27), 1143-1152.
  • Karasoy, Y., Aşcı, U. D. (Haz.) (2006). Soltanşa Atanıyazov, Şecere Ansiklopedik Türkmen Etnik Adları Sözlüğü. Tablet Yayınları.
  • Kaya Karaduman, B., Özdemir, G. (2022). Türk sanatında kuş imgesi. Socrates Journal of Interdisciplinary Social Studies, 8(24), 219-235. https://doi.org/10.51293/socrates24-205
  • Kayalı, Y. (2016). Hint ve Türk mitolojilerinde balık motifi. Akademik BAKIŞ Dergisi, 58, 252 – 265.
  • Kesik, B. (2018). Atasözleri ve deyimlerimizde deve. Journal of Turkish Language and Literature, 4(3), 825-840. https://doi.org/10.20322/littera.425177
  • Killi Yılmaz, G. (2017). Saha Türkçesinde ayı ile ilgili örtmece söz varlığı. Türkbilig, 33, 25-56.
  • Koçak, A. (2022). Gılgamış Destanından Dede Korkut Hikâyelerine mitolojik boğa figürü. Düşünce Dünyasında Türkiz, 7/38, 23-34.
  • Koçak, A. N., Usta Demirlikan, Y. (2015). Mit-Rituel Dünyasında ‘Teke’. Ş. Kazan Nas (Ed.). Teke Yöresi Sempozyumu Bildiriler Kitabı (C. 1), 345-352.
  • Mutlu, H. K. (2018). Türkiyedeki “kaz ayağı” damgaları ve “kaz” sözcüğü hakkında bazı görüşler. АЛТАИСТИКА, ТҮРКОЛОГИЯ, МОҢҒОЛИСТИКА, 178-183.
  • Nur, İ. H. (2017). Mesnevide hayvan karakterleri (metaforları). Uluslararası Türk Kültür Coğrafyasında Sosyal Bilimler Dergisi (TURKSOSBİLDER), 2(1), 29-47.
  • Ögel, B. (1995). Türk Mitolojisi II. Türk Tarih Kurumu Yayınları.
  • Özdağ, D. E. (2017). Çağdaş Türk sanatında gerçek dışı kuş figürleri. JRES, 4(1), 17- 32.
  • Özer Pınarbaşı, S. (2012). Türk kültüründe kuşa dönüşen kadınlar. Acta Turcİca, IV(2-1), 96-103.
  • Roux, J. P. (2023). Orta Asya’da kutsal bitkiler ve hayvanlar. (Çev. A. Kazancıgil-L. Arslan). Dergâh Yayınları.
  • Sağlık, S. (2009). Türkmen Türkçesinde hayvan adlarının olumsuz anlamda kullanımları üzerine. Acta Turcıca, 2(1), 16-27.
  • Sıddıq, A.B., Erdem, Ç. & Şanlı, S. (2018). Türkiye’de insan-hayvan ilişki bilimi antrozooloji’nin faaliyet alanları. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 7(2), 805-826. https://doi.org/10.15869/itobiad.392083
  • Sivri, M., Akbaba, C. (2018). Dünya mitlerinde yılan. Folklor/edebiyat, 24 (96), 53-64. https://doi.org/10.22559/folklor.363
  • Sümer, N. (2016). Dinsel ve mitolojik bir sembol olarak yılan. International Journal of Social Science, 43, 275-288. http://dx.doi.org/10.9761/JASSS3229
  • Şahin, İ. (2015). Adbilim. Pegem Akademi Yayınları.
  • Şahin, İ. (2022). Barak adı ve etnotoponimlerden hareketle barakların ana yurdu meselesi. Dil Araştırmaları, 16(30), 53-66. https://doi.org/10.54316/dilarastirmalari.1100706
  • Şimşek, E. (2019). Türk halk kültüründe yılan ve “yılan kale” (Ceyhan/Adana) anlatıları üzerine değerlendirmeler. Akra Kültür Sanat ve Edebiyat Dergisi, 19(7), 13-33. https://doi.org/10.31126/akrajournal.605461
  • Şirin, H. (2019). Öküz sözcüğü üzerine. Türk Dili, 816, 4-17.
  • Taş, S., Kaval, Y. (2020). Tunceli’de kültürel bir sembol: dağ keçisi. Motif Akademi Halkbilimi Dergisi, 13(309), 680-688. https://doi.org/10.12981/mahder.709297
  • Terek, M. C. (2021). Uygur harfli Oğuznamedeki hayvanlarla Oğuz Kağan’ın ilişkisi. Akademik Tarih ve Düşünce Dergisi, 8(4), 1730-1752. https://doi.org/10.46868/atdd.140
  • Tokyürek, H. (2013). Eski Uygurcada hayvan adları ve bunların kullanım alanları. Journal of Turkology Research, 33, 221-281.
  • Türk Dil Kurumu (2011). Türkçe sözlük. Türk Dil Kurumu Yayınları.
  • Ünal, S., Yaşar, T. (2021). Teke yöresi, keçi (teke) figürü ve seramik sanatına yansımalar. Türk Dünyası Araştırmaları, 127(251), 375-394.
  • Yeşildal, Y. (2018). Bir arketip olarak yılan. AVRASYA Uluslararası Araştırmalar Dergisi, 6(13), 420-431. https://doi.org/10.33692/avrasyad.510240
  • Yıldıran, N. (2001). Yakın doğu sembolizminde akrep, yılan: akrep-adam ve şahmeran. Folklor/Edebiyat, 7(27), 5-22.
  • Yıldırım, A. (2015). Mevlânâ’nın eserlerinde kuş sembolizmi. Akra Kültür Sanat ve Edebiyat Dergisi, 6, 235-247.
  • Yılmaz, E. (2015). Altayistik bağlamında Macarca-Türkçe dil ilişkileri. Bilig Dergisi, 74, 287-308.
  • Yücel, A., Yozgat, S. (2018). Türk mitolojisindeki kuş sembollerinin günümüz logo tasarımlarına yansıması. Turkish Studies, 13(18), 1477-1493. http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.13719
There are 77 citations in total.

Details

Primary Language Turkish
Subjects South-West (Oghuz) Turkic Dialects and Literatures
Journal Section Articles
Authors

Gülsüm Kırbaş 0000-0002-1683-5948

Publication Date July 20, 2025
Submission Date May 29, 2025
Acceptance Date July 18, 2025
Published in Issue Year 2025 Volume: 9 Issue: 2

Cite

APA Kırbaş, G. (2025). Türkmen Türkçesinde Hayvan Adlarıyla Bağlantılı Etnik Adlar. Akademik Dil Ve Edebiyat Dergisi, 9(2), 979-1009. https://doi.org/10.34083/akaded.1709044
 Download Cover Image