Research Article
BibTex RIS Cite

A Quantitative Research on the Psychotraumatic Effects of the News of the Occupation, Violence and Genocide In Gaza on Individuals and their Relationship with Religiousness

Year 2025, Volume: 6 Issue: 2, 114 - 142, 30.10.2025

Muhammed Kızılgeçit , Fatih Kurt , Nesrullah Okan , Muhammed Berat Gecit , Pınar Ateş , Ümran Güler

https://doi.org/10.53662/esamdergisi.1593156

Abstract

Since October 7, 2023, Israel’s attacks on Gaza have been regarded by the international community as a humanitarian catastrophe amounting to genocide. During this process, while civilians in Gaza were directly exposed to severe trauma, individuals following these events through the media were also thought to have developed secondary traumatic effects. Previous studies in the literature indicate that individuals not directly exposed to traumatic events may also experience psychological impacts. This study aims to examine the relationship between religiosity and the level of psychotraumatic impact among individuals in Turkey who followed the attacks on Gaza through the media. Using a quantitative correlational design, the study employed the Demographic Information Form, the Impact of Event Scale-Revised (IES-R), and the Religiosity Scale. The research was conducted with 1,011 voluntary participants (670 women, 341 men) aged between 18 and 65 from across Turkey. Data were analyzed using SPSS 27 and Jamovi 2.4.14 software. According to the findings, 99.4% of participants described the events in Gaza as genocide. The results revealed a positive and significant relationship between religiosity and the level of being affected by the Gaza events. Examination of the sub-dimensions of the IES-R showed that higher religiosity was associated with lower avoidance levels but higher re-experiencing levels. However, no significant relationship was found between religiosity and the hyperarousal sub-dimension. Only the H4 hypothesis was not supported. The findings suggest that religiosity may be a significant psychological variable influencing psychotraumatic responses. This indicates that religiosity may, on one hand, increase sensitivity to traumatic events, while on the other hand, reduce avoidance and support coping processes. As the study is limited to a Turkish sample, its generalizability should be interpreted with caution. Future longitudinal and cross-cultural studies are expected to provide a deeper understanding of the potential protective or vulnerability-enhancing role of religiosity in post-traumatic psychological processes.

Keywords

Religiosity Psychology of Religion Gaza Psychotrauma Genocide

References

  • Acar, N. (2023). Orta doğu güvenlik mimarisinde yaşanan değişimin israil siyasetine etkileri. Liberal Düşünce Dergisi, 1(112), 2–4.
  • Acer, Y. (2023, Kasım 1). İsrail’in Gazze saldırısı ve uluslararası hukuk. Kriter Dergi. 5 Ocak 2025 tarihinde https://kriterdergi.com/dosya-filistin/israilin-Gazze-saldirisi-ve-uluslararasi-hukuk adresinden erişildi.
  • Aksoy, M. (2016). Uygulanmayan uluslararası hukuk ve Gazze. İNSAMER. 9 Ocak 2025 tarihinde https://www.academia.edu/28935247/Uygulanmayan_Uluslararas%C4%B1_Hukuk_ve_Gazze adresinden erişildi.
  • Alsan, Z. M. (1950). 1949 cenevre sözleşmeleri. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 7(3), 35–41. https://doi.org/10.1501/Hukfak_0000000188
  • Altun, R. (2015). Dindarlık ve depresyon ilişkisi. Uluslararası Beşeri Bilimler ve Eğitim Dergisi, 1(1), 15–40.
  • American Psychiatric Association. (2022). Diagnostic and statistical manual of mental disorders: DSM-5-TR (5. baskı, metin revizyonu). Arlington, VA: American Psychiatric Publishing.
  • Anadolu Ajansı. (2025, Nisan 2). İsrail'in Gazze'ye saldırılarında son 24 saatte 24 kişi hayatını kaybetti. Anadolu Ajansı. 13 Şubat 2025 tarihinde https://www.aa.com.tr/tr/info/infografik/45321 adresinden erişildi.
  • Ateş, D. (2011). Gazze ve soykırım tartışması. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 1(8), 610–634.
  • Ayten, A. (2010). Empati ve din, Türkiye’de yardımlaşma ve dindarlık üzerine psiko-sosyal bir araştırma. İstanbul: İz Yayıncılık.
  • Ayten, A., & Yıldız, R. (2016). Dindarlık, hayat memnuniyeti ilişkisinde dini başa çıkmanın rolü nedi̇r? Emekli̇ler üzeri̇ne bi̇r araştırma. Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi, 16(1), 281–308.
  • Baynal, F. (2015). Yetişkinlerde dindarlık ve ruh sağlığı. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 4(1), 225. https://doi.org/10.15869/itobiad.96269
  • BBC News Türkçe. (2025, Nisan 2). İsrail Gazze operasyonunu genişleteceğini duyurdu. BBC News Türkçe. 17 Şubat 2025 tarihinde https://www.bbc.com/turkce/articles/c4g4zd9zydqo adresinden erişildi.
  • Beyazıt, Ö. (2008). Uluslararasi ceza mahkemesi̇nin kuruluşu ve yargılama yetkisi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Kırıkkale Üniversitesi, Kırıkkale.
  • Biçeroğlu, E. (2024, Ocak 31). İsrail ordusu Gazze’de 116 günde 2 bin 269 katliam yaptı. Anadolu Ajansı. 20 Ocak 2025 tarihinde https://www.aa.com.tr/tr/dunya/israil-ordusu-Gazzede-116-gunde-2-bin-269-katliam-yapti/3123445 adresinden erişildi.
  • Brewin, C. R., Andrews, B., & Valentine, J. D. (2000). Meta-analysis of risk factors for posttraumatic stress disorder in trauma-exposed adults. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 68(5), 448–466. http://dx.doi.org/10.1037/0022-006X.68.5.748
  • Bride, B. E., & Figley, C. R. (2009). Secondary trauma and military veteran caregivers. Smith College Studies in Social Work, 79(3), 318. https://doi.org/10.1080/00377310903130357
  • Campbell, A. (1976). Subjective measures of well-being. American Psychologist, 31(2), 117–124. https://doi.org/10.1037/0003-066X.31.2.117
  • Comer, R. J., & Comer, J. S. (2022). Anormal psikolojinin temelleri (9. bs.). (O. Yorulmaz, Ed.). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
  • Creamer, M., Bell, R., & Failla, S. (2003). Psychometric properties of the impact of event scale—Revised. Behaviour Research and Therapy, 41(12), 1493–1496.
  • Çakıroğlu, M. (2018). Ceza infaz kurumları ve denetimli serbestlik müdürlüklerinde görev yapan psikologlarda ikincil travmatik stres ile ilişkili faktörler (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Kocaeli Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Kocaeli.
  • Çakmak, C. (2014). Uluslararası hukuk giriş, teori ve uygulama bir uluslararası ilişkiler yaklaşımı. Bursa: Ekin Kitabevi Yayınları.
  • Çorapçioğlu, A., Yargıç, İ., Geyran, P., & Kocabaşoğlu, N. (2006). Olayların etkisi ölçeği (IES-R) türkçe versiyonunun geçerlilik ve güvenilirliği. New/Yeni Symposium: Psikiyatri, Nöroloji ve Davranış Bilimleri Dergisi, 44(1), 14–22.
  • Dağcı, A. (2014). Pozitif psikoloji bağlamında umudun dindarlıkla ilişkisi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Necmettin Erbakan Üniversitesi, Konya.
  • Davis, M. H. (1983). Measuring individual differences in empathy: Evidence for a multidimensional approach. Journal of Personality and Social Psychology, 44(1), 113–126. https://doi.org/10.1037/0022-3514.44.1.113
  • Diyanet İşleri Başkanlığı. (2022). Kur’ân-ı kerîm meali. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları. 25 Ocak 2025 tarihinde https://kuran.diyanet.gov.tr/ adresinden erişildi.
  • Ekşi, H. (2001). Dinî başaçıkma ve ruh sağlığı arasındaki ilişki üzerine bir araştırma (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Uludağ Üniversitesi, Bursa.
  • Exline, J. J., Gregory, J., Tulloch, H., Smith, J., & Hockemeyer, J. R. (2005). Religious framing by individuals with PTSD when writing about traumatic experiences. International Journal for the Psychology of Religion, 1(15), 21–27. http://dx.doi.org/10.1207/s15327582ijpr1501_2
  • Gökçe, G., & Yılmaz, B. (2017). Afetlerde yardım çalışanları: İkincil travmatik stres ve başa çıkma. Türkiye Klinikleri Psikoloji, 3(2), 198–204.
  • Gürkan, A., & Yalçıner, N. (2017). Sağlık çalışanlarında i̇ki̇nci̇l travmati̇k stres. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 6(2), 90–95.
  • Gürsu, O. (2024). Kötülüğün sıradanlaştırılması: Gazze soykırımı bağlamında psikolojik bir analiz. Burdur İlahiyat Dergisi, 8, 130-149. https://doi.org/10.59932/burdurilahiyat.1476096
  • Haspolat, A. (2019). Travma sonrası stres belirtileri ve travma sonrası büyüme: Temel inançlardaki değişim, ruminasyonlar ve bilgece farkındalığın rolü (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Başkent Üniversitesi, Ankara.
  • Horowitz, M., Wilner, N., & Alvarez, W. (1979). Impact of event scale: A measure of subjective stress. Psychosomatic Medicine, 41(3), 216.
  • İsrail 5 aydır Gazze’de katliam yapıyor. (2024, Mart 7). TRT HABER. 20 Şubat 2025 tarihinde https://www.trthaber.com/videolar/israil-5-aydir-Gazzede-katliam-yapiyor-71714.html adresinden erişildi.
  • Karadağ, U. (2016). Bi̇rleşmi̇ş mi̇lletler antlaşması’na göre meşru müdafaa hakkı. İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 7(2), 171–186.
  • Karancı, N., Gençöz, F., & Bozo, Ö. (2007). Psikolojik sağlığımızı nasıl koruruz?-II. Ankara: ODTÜ Geliştirme Vakfı Yayınları.
  • Kızılgeçit, M. (2016). Dindarlık üzerine meta-analitik bir çalışma: Doğu karadeniz örmeği. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 4(5), 1146–1148. https://doi.org/10.51553/bozifder.1343602
  • Korkmaz, S., & Hacıkeleşoğlu, H. (2021). Prososyallik, empatik eğilim ve dindarlık arasındaki ilişkiler üzerine bir araştırma. Ondokuz Mayıs Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 50, 541–547. https://doi.org/10.17120/omuifd.895925
  • Kurt, A. (2009). Dindarlığı etkileyen faktörler. Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 18(2), 1–26.
  • Leo, D., Izadikhah, Z., Ahmadi Forooshani, S., & Fein, E. C. (2021). The effect of trauma on religious beliefs: A structured literature review and meta-analysis. Trauma, Violence, & Abuse, 22(1), 161–175. https://doi.org/10.1177/1524838019834076
  • Özcan, Z. (2016). Empati ve dindarlık arasındaki ilişki. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 5(8), 2758–2758. https://doi.org/10.15869/itobiad.258550
  • Pargament, K. I., Smith, B. W., Koenig, H. G., & Perez, L. (1998). Patterns of positive and negative religious coping with major life stressors. Journal for the Scientific Study of Religion, 37, 717–720.
  • Schaefer, F. C., Blazer, D. G., & Koenig, H. G. (2008). Religious and spiritual factors and the consequences of trauma: A review and model of the interrelationship. The International Journal of Psychiatry in Medicine, 38(4), 507–524. https://doi.org/10.2190/PM.38.4.i
  • Shaik, S., Rajkumar, R. P., Menon, V., & Sarkar, S. (2017). Gender, life events, and depression: An exploratory study. Indian Journal of Psychological Medicine, 39(3), 330–335. https://doi.org/10.4103/0253-7176.207339
  • Sullins, P. (2006). Gender and religion: Deconstructing universality, constructing complexity. American Journal of Sociology, 112(3), 838–880. https://doi.org/10.1086/507852
  • Taylor, S., Koch, K., Koch, W. J., Crockett, D. J., & Passey. (1998). The structure of posttraumatic stress symptoms. Journal of Abnormal Psychology, 1(107), 156–158.
  • Ter Kuile, H., & Ehring, T. (2014). Predictors of changes in religiosity after trauma: Trauma, religiosity, and posttraumatic stress disorder. Psychological Trauma: Theory, Research, Practice, and Policy, 6(4), 353–360. https://doi.org/10.1037/a0034880
  • Toprak, F. B., & Kızılgeçit, M. (2023). Çocuk sahibi olamayan kadınlarda dinî başa çıkma sürecine yönelik bir araştırma. Gümüşhane Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 12(24), 570–572.
  • Whittier, N. E., College, T. W. S., & College, H. J. G. S. (2019). Statistics for social understanding: With stata and spss. Rowman & Littlefield Publishers.
  • Zara, A., & İçöz, F. J. (2015). Secondary traumatic stress in mental health workers in Turkey. Turkish Journal Clinical Psychiatry, 18(1), 15–23.

Gazze'de Yaşanan İşgal, Şiddet ve Soykırım Haberlerinin Bireyler Üzerindeki Psikotravmatik Etkileri ve Dindarlık İlişkisine Dair Nicel Bir Araştırma

Year 2025, Volume: 6 Issue: 2, 114 - 142, 30.10.2025

Muhammed Kızılgeçit , Fatih Kurt , Nesrullah Okan , Muhammed Berat Gecit , Pınar Ateş , Ümran Güler

https://doi.org/10.53662/esamdergisi.1593156

Abstract

İsrail’in 7 Ekim 2023’ten bu yana Gazze’ye yönelik saldırıları, uluslararası kamuoyunca soykırım düzeyinde bir insanlık dramı olarak değerlendirilmiştir. Bu süreçte Gazze’deki siviller ağır travmalara maruz kalırken, bu olayları medya aracılığıyla takip eden bireylerde de ikincil travmatik etkilerin oluştuğu düşünülmektedir. Literatürde, travmatik olaylara doğrudan maruz kalmayan kişilerin de psikolojik etkiler yaşadığına dair bulgular bulunmaktadır. Bu araştırma, Gazze’de yaşanan saldırıları Türkiye’den takip eden bireylerin psikotravmatik etkilenme düzeyleri ile dindarlık arasındaki ilişkiyi incelemeyi amaçlamaktadır. Nicel araştırma yöntemlerinden ilişkisel tarama modeliyle yürütülen çalışmada, Demografik Bilgi Formu, Olayların Etkisi Ölçeği (IES-R) ve Dindarlık Ölçeği kullanılmıştır. Araştırma, 18–65 yaş aralığında, Türkiye genelinden 1011 gönüllü katılımcı (670 kadın, 341 erkek) ile gerçekleştirilmiştir. Veriler SPSS 27 ve Jamovi 2.4.14 programlarıyla analiz edilmiştir. Bulgulara göre katılımcıların %99,4’ü Gazze’de yaşananları soykırım olarak nitelendirmiştir. Analiz sonuçlarına göre, Gazze’de yaşanan olaylardan etkilenme düzeyi ile dindarlık arasında pozitif yönde anlamlı bir ilişki bulunmuştur. Olayların Etkisi Ölçeği’nin alt boyutları incelendiğinde, dindarlık arttıkça kaçınma düzeyinin azaldığı, yeniden yaşama düzeyinin ise arttığı görülmüştür. Buna karşın, aşırı uyarılmışlık alt boyutu ile dindarlık arasında anlamlı bir ilişki saptanmamıştır. Araştırmanın hipotezlerinden yalnızca H4 desteklenmemiştir. Bulgular, dindarlığın psikotravmatik etkilenme üzerinde belirleyici bir psikolojik değişken olabileceğini göstermektedir. Bu durum, dindarlığın bazı bireylerde travmatik olaylara karşı duyarlılığı artırırken, bazı boyutlarda kaçınmayı azaltarak başa çıkma süreçlerine katkı sağlayabileceğini düşündürmektedir. Çalışmanın Türkiye örneklemiyle sınırlı olması, bulguların genellenebilirliği açısından dikkatle değerlendirilmelidir. Gelecekte farklı kültürlerde yapılacak boylamsal araştırmaların, dindarlığın travma sonrası psikolojik süreçlerdeki koruyucu veya duyarlılık artırıcı rolünü daha kapsamlı biçimde ortaya koyması beklenmektedir.

Keywords

Dindarlık Din Psikolojisi Gazze Psikotravma Soykırım

References

  • Acar, N. (2023). Orta doğu güvenlik mimarisinde yaşanan değişimin israil siyasetine etkileri. Liberal Düşünce Dergisi, 1(112), 2–4.
  • Acer, Y. (2023, Kasım 1). İsrail’in Gazze saldırısı ve uluslararası hukuk. Kriter Dergi. 5 Ocak 2025 tarihinde https://kriterdergi.com/dosya-filistin/israilin-Gazze-saldirisi-ve-uluslararasi-hukuk adresinden erişildi.
  • Aksoy, M. (2016). Uygulanmayan uluslararası hukuk ve Gazze. İNSAMER. 9 Ocak 2025 tarihinde https://www.academia.edu/28935247/Uygulanmayan_Uluslararas%C4%B1_Hukuk_ve_Gazze adresinden erişildi.
  • Alsan, Z. M. (1950). 1949 cenevre sözleşmeleri. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 7(3), 35–41. https://doi.org/10.1501/Hukfak_0000000188
  • Altun, R. (2015). Dindarlık ve depresyon ilişkisi. Uluslararası Beşeri Bilimler ve Eğitim Dergisi, 1(1), 15–40.
  • American Psychiatric Association. (2022). Diagnostic and statistical manual of mental disorders: DSM-5-TR (5. baskı, metin revizyonu). Arlington, VA: American Psychiatric Publishing.
  • Anadolu Ajansı. (2025, Nisan 2). İsrail'in Gazze'ye saldırılarında son 24 saatte 24 kişi hayatını kaybetti. Anadolu Ajansı. 13 Şubat 2025 tarihinde https://www.aa.com.tr/tr/info/infografik/45321 adresinden erişildi.
  • Ateş, D. (2011). Gazze ve soykırım tartışması. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 1(8), 610–634.
  • Ayten, A. (2010). Empati ve din, Türkiye’de yardımlaşma ve dindarlık üzerine psiko-sosyal bir araştırma. İstanbul: İz Yayıncılık.
  • Ayten, A., & Yıldız, R. (2016). Dindarlık, hayat memnuniyeti ilişkisinde dini başa çıkmanın rolü nedi̇r? Emekli̇ler üzeri̇ne bi̇r araştırma. Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi, 16(1), 281–308.
  • Baynal, F. (2015). Yetişkinlerde dindarlık ve ruh sağlığı. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 4(1), 225. https://doi.org/10.15869/itobiad.96269
  • BBC News Türkçe. (2025, Nisan 2). İsrail Gazze operasyonunu genişleteceğini duyurdu. BBC News Türkçe. 17 Şubat 2025 tarihinde https://www.bbc.com/turkce/articles/c4g4zd9zydqo adresinden erişildi.
  • Beyazıt, Ö. (2008). Uluslararasi ceza mahkemesi̇nin kuruluşu ve yargılama yetkisi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Kırıkkale Üniversitesi, Kırıkkale.
  • Biçeroğlu, E. (2024, Ocak 31). İsrail ordusu Gazze’de 116 günde 2 bin 269 katliam yaptı. Anadolu Ajansı. 20 Ocak 2025 tarihinde https://www.aa.com.tr/tr/dunya/israil-ordusu-Gazzede-116-gunde-2-bin-269-katliam-yapti/3123445 adresinden erişildi.
  • Brewin, C. R., Andrews, B., & Valentine, J. D. (2000). Meta-analysis of risk factors for posttraumatic stress disorder in trauma-exposed adults. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 68(5), 448–466. http://dx.doi.org/10.1037/0022-006X.68.5.748
  • Bride, B. E., & Figley, C. R. (2009). Secondary trauma and military veteran caregivers. Smith College Studies in Social Work, 79(3), 318. https://doi.org/10.1080/00377310903130357
  • Campbell, A. (1976). Subjective measures of well-being. American Psychologist, 31(2), 117–124. https://doi.org/10.1037/0003-066X.31.2.117
  • Comer, R. J., & Comer, J. S. (2022). Anormal psikolojinin temelleri (9. bs.). (O. Yorulmaz, Ed.). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
  • Creamer, M., Bell, R., & Failla, S. (2003). Psychometric properties of the impact of event scale—Revised. Behaviour Research and Therapy, 41(12), 1493–1496.
  • Çakıroğlu, M. (2018). Ceza infaz kurumları ve denetimli serbestlik müdürlüklerinde görev yapan psikologlarda ikincil travmatik stres ile ilişkili faktörler (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Kocaeli Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Kocaeli.
  • Çakmak, C. (2014). Uluslararası hukuk giriş, teori ve uygulama bir uluslararası ilişkiler yaklaşımı. Bursa: Ekin Kitabevi Yayınları.
  • Çorapçioğlu, A., Yargıç, İ., Geyran, P., & Kocabaşoğlu, N. (2006). Olayların etkisi ölçeği (IES-R) türkçe versiyonunun geçerlilik ve güvenilirliği. New/Yeni Symposium: Psikiyatri, Nöroloji ve Davranış Bilimleri Dergisi, 44(1), 14–22.
  • Dağcı, A. (2014). Pozitif psikoloji bağlamında umudun dindarlıkla ilişkisi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Necmettin Erbakan Üniversitesi, Konya.
  • Davis, M. H. (1983). Measuring individual differences in empathy: Evidence for a multidimensional approach. Journal of Personality and Social Psychology, 44(1), 113–126. https://doi.org/10.1037/0022-3514.44.1.113
  • Diyanet İşleri Başkanlığı. (2022). Kur’ân-ı kerîm meali. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları. 25 Ocak 2025 tarihinde https://kuran.diyanet.gov.tr/ adresinden erişildi.
  • Ekşi, H. (2001). Dinî başaçıkma ve ruh sağlığı arasındaki ilişki üzerine bir araştırma (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Uludağ Üniversitesi, Bursa.
  • Exline, J. J., Gregory, J., Tulloch, H., Smith, J., & Hockemeyer, J. R. (2005). Religious framing by individuals with PTSD when writing about traumatic experiences. International Journal for the Psychology of Religion, 1(15), 21–27. http://dx.doi.org/10.1207/s15327582ijpr1501_2
  • Gökçe, G., & Yılmaz, B. (2017). Afetlerde yardım çalışanları: İkincil travmatik stres ve başa çıkma. Türkiye Klinikleri Psikoloji, 3(2), 198–204.
  • Gürkan, A., & Yalçıner, N. (2017). Sağlık çalışanlarında i̇ki̇nci̇l travmati̇k stres. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 6(2), 90–95.
  • Gürsu, O. (2024). Kötülüğün sıradanlaştırılması: Gazze soykırımı bağlamında psikolojik bir analiz. Burdur İlahiyat Dergisi, 8, 130-149. https://doi.org/10.59932/burdurilahiyat.1476096
  • Haspolat, A. (2019). Travma sonrası stres belirtileri ve travma sonrası büyüme: Temel inançlardaki değişim, ruminasyonlar ve bilgece farkındalığın rolü (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Başkent Üniversitesi, Ankara.
  • Horowitz, M., Wilner, N., & Alvarez, W. (1979). Impact of event scale: A measure of subjective stress. Psychosomatic Medicine, 41(3), 216.
  • İsrail 5 aydır Gazze’de katliam yapıyor. (2024, Mart 7). TRT HABER. 20 Şubat 2025 tarihinde https://www.trthaber.com/videolar/israil-5-aydir-Gazzede-katliam-yapiyor-71714.html adresinden erişildi.
  • Karadağ, U. (2016). Bi̇rleşmi̇ş mi̇lletler antlaşması’na göre meşru müdafaa hakkı. İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 7(2), 171–186.
  • Karancı, N., Gençöz, F., & Bozo, Ö. (2007). Psikolojik sağlığımızı nasıl koruruz?-II. Ankara: ODTÜ Geliştirme Vakfı Yayınları.
  • Kızılgeçit, M. (2016). Dindarlık üzerine meta-analitik bir çalışma: Doğu karadeniz örmeği. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 4(5), 1146–1148. https://doi.org/10.51553/bozifder.1343602
  • Korkmaz, S., & Hacıkeleşoğlu, H. (2021). Prososyallik, empatik eğilim ve dindarlık arasındaki ilişkiler üzerine bir araştırma. Ondokuz Mayıs Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 50, 541–547. https://doi.org/10.17120/omuifd.895925
  • Kurt, A. (2009). Dindarlığı etkileyen faktörler. Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 18(2), 1–26.
  • Leo, D., Izadikhah, Z., Ahmadi Forooshani, S., & Fein, E. C. (2021). The effect of trauma on religious beliefs: A structured literature review and meta-analysis. Trauma, Violence, & Abuse, 22(1), 161–175. https://doi.org/10.1177/1524838019834076
  • Özcan, Z. (2016). Empati ve dindarlık arasındaki ilişki. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 5(8), 2758–2758. https://doi.org/10.15869/itobiad.258550
  • Pargament, K. I., Smith, B. W., Koenig, H. G., & Perez, L. (1998). Patterns of positive and negative religious coping with major life stressors. Journal for the Scientific Study of Religion, 37, 717–720.
  • Schaefer, F. C., Blazer, D. G., & Koenig, H. G. (2008). Religious and spiritual factors and the consequences of trauma: A review and model of the interrelationship. The International Journal of Psychiatry in Medicine, 38(4), 507–524. https://doi.org/10.2190/PM.38.4.i
  • Shaik, S., Rajkumar, R. P., Menon, V., & Sarkar, S. (2017). Gender, life events, and depression: An exploratory study. Indian Journal of Psychological Medicine, 39(3), 330–335. https://doi.org/10.4103/0253-7176.207339
  • Sullins, P. (2006). Gender and religion: Deconstructing universality, constructing complexity. American Journal of Sociology, 112(3), 838–880. https://doi.org/10.1086/507852
  • Taylor, S., Koch, K., Koch, W. J., Crockett, D. J., & Passey. (1998). The structure of posttraumatic stress symptoms. Journal of Abnormal Psychology, 1(107), 156–158.
  • Ter Kuile, H., & Ehring, T. (2014). Predictors of changes in religiosity after trauma: Trauma, religiosity, and posttraumatic stress disorder. Psychological Trauma: Theory, Research, Practice, and Policy, 6(4), 353–360. https://doi.org/10.1037/a0034880
  • Toprak, F. B., & Kızılgeçit, M. (2023). Çocuk sahibi olamayan kadınlarda dinî başa çıkma sürecine yönelik bir araştırma. Gümüşhane Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 12(24), 570–572.
  • Whittier, N. E., College, T. W. S., & College, H. J. G. S. (2019). Statistics for social understanding: With stata and spss. Rowman & Littlefield Publishers.
  • Zara, A., & İçöz, F. J. (2015). Secondary traumatic stress in mental health workers in Turkey. Turkish Journal Clinical Psychiatry, 18(1), 15–23.
There are 49 citations in total.

Details

Primary Language Turkish
Subjects Terrorism in International Relations, Psychology of Religion
Journal Section Research Articles
Authors

Muhammed Kızılgeçit 0000-0002-8914-5681

Fatih Kurt 0000-0003-1283-1787

Nesrullah Okan 0000-0002-9496-6417

Muhammed Berat Gecit 0000-0001-8961-0419

Pınar Ateş 0009-0008-1191-1412

Ümran Güler 0000-0001-6596-3180

Publication Date October 30, 2025
Submission Date November 29, 2024
Acceptance Date September 5, 2025
Published in Issue Year 2025 Volume: 6 Issue: 2

Cite

APA Kızılgeçit, M., Kurt, F., Okan, N., … Gecit, M. B. (2025). Gazze’de Yaşanan İşgal, Şiddet ve Soykırım Haberlerinin Bireyler Üzerindeki Psikotravmatik Etkileri ve Dindarlık İlişkisine Dair Nicel Bir Araştırma. ESAM Ekonomik Ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 6(2), 114-142. https://doi.org/10.53662/esamdergisi.1593156
 Download Cover Image