Türkistan coğrafyasının Pîr-i Hoca Ahmet Yesevî Türklerin manevi hayatı üzerinde büyük bir etkiye sahiptir. Kaleme almış olduğu hikmetlerde açık bir şekilde görüldüğü üzere Ahmet Yesevî Türk kültürünü dışlamamış İslâm kaidelerinin harfiyen yerine getirilmesini öğütlemiştir. O’nun mirası Horasan erenleri vasıtasıyla Anadolu coğrafyasına taşınmıştır. Abbasi halifesinin himayesinde resmi bir hüviyet kazanan fütüvvet kurumu, Bağdat’ta iyi bir eğitim gören Ahi Evran tarafından ahilik ile bütünleştirilmiştir. Diğer Horasan erenleri gibi Ahi Evran’ın da Yesevî düsturunu kendisine şiar edindiğini görmekteyiz. Türk kültüründen izleri yoğun bir şekilde barındıran ahilik, Fütüvvet ehli kişilere kapısını açmış ahi olmak için birtakım kurallar koymuştur. XIII. yüzyılın ilk yarısında Bizans ve Moğollara karşı savaşan Anadolu Selçuklu Devleti ahilik kurumunun desteğiyle iktisadi hayatını düzenlemiştir. Her daim devletinin yanında yer alan ahiler yeri geldiğinde kahramanca savaşmış ve zulme karşı direnirken şehit olmaktan geri durmamıştır. Bu çalışmamızda birincil kaynakların yanında araştırma eserleri de incelenmiş, ahilik kurumunun Anadolu coğrafyasında nasıl şekillendiği, temelini nereden aldığı, devletin ve halkın üzerinde nasıl bir etkiye sahip olduğu incelenmiştir.
Ahmet Yesevî Horasan Erenleri Ahi Evran Fütüvvet Akı Anadolu Selçuklu Devleti.
Hodja Ahmet Yesevî, the Pîr-i of Turkestan geography, had a great influence on the spiritual life of the Turks. As it is clearly seen in the wisdoms he wrote, Ahmet Yesevî did not exclude Turkish culture and advised to fulfil the Islamic principles to the letter. His legacy was carried to Anatolia through the Khorasan saints. The institution of futüvvet, which gained an official identity under the auspices of the Abbasid caliph, was integrated with Ahi Evran, who received a good education in Baghdad. We see that Ahi Evran, like other Khorasan saints, adopted the Yesevi motto as his motto. Akhism, which intensely harbours traces of Turkish culture, opened its doors to the people of Futuwwa and set some rules to become an Ahi. The Anatolian Seljuk State, which fought against Byzantium and Mongols in the first half of the 13th century, organised its economic life with the support of the Ahi institution. The ahis, who always stood by their state, fought heroically when necessary and did not refrain from martyrdom while resisting oppression. In this study, in addition to primary sources, research works have also been examined, and it has been examined how the institution of ahilik was shaped in Anatolian geography, where it was based, and what kind of influence it had on the state and the people.
Ahmet Yesevî Khorasan Saints Ahi Evran Futuwwa Akı Anatolian Seljuk State.
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Türk Halkları ve Toplulukları, Türk Kültür Tarihi, Genel Türk Tarihi (Diğer) |
| Bölüm | Araştırma Makalesi |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 21 Eylül 2025 |
| Gönderilme Tarihi | 6 Ocak 2025 |
| Kabul Tarihi | 25 Haziran 2025 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2025 Sayı: 115 |
Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Velî Araştırma Dergisi'nde yayımlanan makaleler Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International lisansı ile lisanslanmıştır.