Συμπεράσματα του Συμβουλίου και των αντιπροσώπων των κυβερνήσεων των κρατών μελών συνερχομένων στο πλαίσιο του Συμβουλίου, στις 26 Νοεμβρίου 2009, σχετικά με την ανάπτυξη του ρόλου της εκπαίδευσης σε ένα πλήρως λειτουργικό τρίγωνο γνώσης

2009/C 302/03

Το Συμβούλιο και οι αντιπρόσωποι των κυβερνήσεων των κρατών μελών, συνερχόμενοι στα πλαίσια του Συμβουλίου,

ΘΕΩΡΟΥΝ ΟΤΙ Η ΠΕΡΑΙΤΕΡΩ ΕΝΤΑΞΗ ΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ, ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑΣ ΣΕ ΕΝΑ ΠΛΗΡΩΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΟ ΤΡΙΓΩΝΟ ΤΗΣ ΓΝΩΣΗΣ:

Θα ενδυναμώσει την ικανότητα καινοτομίας της Ευρώπης και την ανάπτυξη μιας δημιουργικής οικονομίας και κοινωνίας στηριζόμενης σε υψηλό επίπεδο γνώσεων μέσω:

Θα συμβάλει στην επίτευξη σημαντικής προόδου:

ΕΠΙΣΗΜΑΙΝΟΥΝ ΤΙΣ ΕΞΗΣ ΕΙΔΙΚΕΣ ΠΡΟΚΛΗΣΕΙΣ ΣΤΟΝ ΤΟΜΕΑ ΤΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ:

ΦΡΟΝΟΥΝ ΟΤΙ ΟΙ ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ ΑΥΤΩΝ ΤΩΝ ΕΙΔΙΚΩΝ ΠΡΟΚΛΗΣΕΩΝ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΣΤΗΡΙΖΟΝΤΑΙ ΣΤΙΣ ΕΞΗΣ ΓΕΝΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ:

ΘΕΣΠΙΖΟΥΝ ΤΙΣ ΕΞΗΣ ΕΠΤΑ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΕΣ ΔΡΑΣΗΣ:

1.   Ανάπτυξη μεγαλύτερης συνεκτικότητας μεταξύ πολιτικών στους τομείς της εκπαίδευσης, της έρευνας και της καινοτομίας

Χρειάζεται συνεκτικότερη χάραξη πολιτικής σε επίπεδο Ευρώπης και κρατών μελών που να ενσωματώνει πλήρως τις τρεις συνιστώσες του τριγώνου της γνώσης. Οι πολιτικές στα πεδία της εκπαίδευσης, της έρευνας και της καινοτομίας πρέπει να αλληλοενισχύονται, ώστε να εξασφαλισθεί η ανάπτυξη ενός πλήρως λειτουργικού τριγώνου γνώσης και να επιταχυνθεί η μετάβαση προς μια αληθινή οικονομία και κοινωνία της γνώσης. Μέσα στο πλαίσιο των υφισταμένων διαδικασιών υποβολής εκθέσεων της ανοικτής μεθόδου συντονισμού, η Επιτροπή θα πρέπει να υποβάλλει εκθέσεις στο Συμβούλιο σχετικά με τα μέτρα που λαμβάνονται στους τομείς της εκπαίδευσης, της έρευνας και της καινοτομίας για τη στήριξη της ολοκλήρωσης του τριγώνου της γνώσης. Η έκθεση θα πρέπει να περιέχει την επισήμανση των εμποδίων καθώς και προτάσεις για περαιτέρω ανάπτυξη.

2.   Επιτάχυνση της παιδαγωγικής μεταρρύθμισης

Τα κράτη μέλη θα πρέπει να ενθαρρύνουν τα εκπαιδευτικά ιδρύματα και τα ιδρύματα κατάρτισης να εξασφαλίζουν ότι τα προγράμματα σπουδών καθώς και οι μέθοδοι διδασκαλίας και εξετάσεων σε όλα τα εκπαιδευτικά επίπεδα, συμπεριλαμβανομένου του επιπέδου διδακτορικής διατριβής, θα ενσωματώνουν και θα ενισχύουν την δημιουργικότητα, την καινοτομία και το επιχειρηματικό πνεύμα Προς τούτο πρέπει τα προγράμματα σπουδών να καταρτίζονται σε συνεχή βάση, σε συνεργασία με τα ερευνητικά ιδρύματα, τις επιχειρήσεις και άλλους κύκλους συμφερόντων, εφόσον χρειάζεται.

3.   Σύμπραξη πανεπιστημίων και επιχειρήσεων και άλλων σημαντικών ενδιαφερόμενων κύκλων συμφερόντων

Τα κράτη μέλη και η Επιτροπή οφείλουν να απαντήσουν άμεσα στις εκκλήσεις δράσης που τους απευθύνονται στα συμπεράσματα του Συμβουλίου και των αντιπροσώπων των κυβερνήσεων των κρατών συνελθόντων στο πλαίσιο του Συμβουλίου, της 12ης Μαΐου 2009, για την ενίσχυση της σύμπραξης μεταξύ ιδρυμάτων εκπαίδευσης και κατάρτισης και κοινωνικών εταίρων, και ειδικότερα εργοδοτών, στα πλαίσια της δια βίου μάθησης. Στο πλαίσιο της ανάπτυξης στενότερων δεσμών μεταξύ των πανεπιστημίων και των κοινοτήτων που υπηρετούν, ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δοθεί στην ανάπτυξη κινήτρων για την κινητικότητα του προσωπικού μεταξύ πανεπιστημίων και επιχειρήσεων, συμπεριλαμβανομένων προγραμμάτων ανταλλαγής προσωπικού. Η συνεργασία μεταξύ πανεπιστημίων και επιχειρηματικού κόσμου θα πρέπει να ενισχύεται και τούτο να αποτελεί τμήμα των στρατηγικών των πανεπιστημίων στους τομείς της εκπαίδευσης, της έρευνας και της καινοτομίας.

4.   Μέτρα για την ανάπτυξη στα πανεπιστήμια μιας παιδείας καινοτομίας

Τα κράτη μέλη πρέπει να ενθαρρύνουν τα πανεπιστήμια να επιταχύνουν τις προσπάθειες για την ανάπτυξη μιας «παιδείας καινοτομίας» μέσω, μεταξύ άλλων, ενός δυναμικότερου και διαδραστικότερου μαθησιακού περιβάλλοντος και κινήτρων προς το προσωπικό να αναμειχθεί σε προγράμματα με καινοτόμο διάσταση. Θα μπορούσαν να υπάρξουν χρηματοδοτικές ρυθμίσεις και κίνητρα σε θεσμικό επίπεδο ώστε να ενισχυθεί μια «αλλαγή του κλίματος» ούτως ώστε η συνεργασία με τις επιχειρήσεις να αναγνωρισθεί ως σημαντικός παράγοντας για την εξέλιξη της σταδιοδρομίας. Θα πρέπει να αναγνωρισθεί ο θεμελιώδης ρόλος των καθοδηγητών της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης για την υποστήριξη της ουσιαστικής ανάπτυξης μιας «παιδείας καινοτομίας».

5.   Δημιουργία κινήτρων για την ανάπτυξη μεταβιβάσιμης γνώσης

Τα κράτη μέλη πρέπει να εξετάζουν κατά πόσον υπάρχουν κατάλληλα κίνητρα για να αναπτύσσουν τα πανεπιστήμια γνώσεις που να μπορούν να μεταβιβάζονται στην ευρύτερη οικονομία για την ανάπτυξη καινοτόμων αγαθών και υπηρεσιών. Σε περίπτωση που οι νομικές διατάξεις, οι δομές διακυβέρνησης ή οι χρηματοδοτικές δομές εμποδίζουν τα ιδρύματα να επωφελούνται από την εν λόγω ανάπτυξη και μεταβίβαση γνώσεων, τα κράτη μέλη οφείλουν να αναπροσαρμόζουν το πλαίσιο εντός του οποίου τα ιδρύματά τους λειτουργούν, ούτως ώστε να αίρονται τα εμπόδια και να παρέχεται επαρκής αυτονομία στα πανεπιστήμια. Τα πανεπιστήμια πρέπει να αναπτύσσουν ειδικές στρατηγικές για τη δημιουργία, την ανάπτυξη και την μετάδοση της γνώσης.

6.   Νέες προσεγγίσεις για αξιολόγηση της ποιότητας

Ειδικότερα ως προς την τριτοβάθμια εκπαίδευση, τα κράτη μέλη οφείλουν να συνεργασθούν ώστε να αναπτύξουν κριτήρια για το «τρίγωνο της γνώσης» για την αξιολόγηση της ποιότητας των ιδρυμάτων τους, τα οποία πρέπει να εστιάζονται στο αν η έρευνα και η καινοτομία έχουν ενσωματωθεί επιτυχώς στις διδακτικές και κεντρικές εκπαιδευτικές λειτουργίες και αν τα ιδρύματα πέτυχαν να δημιουργήσουν μαθησιακά περιβάλλοντα που να τονώνουν δημιουργικές και επιχειρηματικές προσεγγίσεις οι οποίες αξιοποιούν τη γνώση, και να προετοιμάζουν τους σπουδαστές για τον μελλοντικό κοινωνικό και οικονομικό τους βίο.

7.   Ανάπτυξη του Ευρωπαϊκού Ινστιτούτου Καινοτομίας και Τεχνολογίας ως μοντέλου για το μέλλον

Το Ευρωπαϊκό Ινστιτούτο Καινοτομίας και Τεχνολογίας (ΕΙΚΤ) είναι η πρώτη πρωτοβουλία σε ενωσιακό επίπεδο που εστιάζεται σε συνεκτική διάδραση μεταξύ όλων των συντελεστών του τριγώνου της γνώσης, συνεπώς θα πρέπει να αναπτυχθεί ως παράδειγμα ορθής πρακτικής προς μίμηση για τα κράτη μέλη, τα ανώτατα εκπαιδευτικά και ερευνητικά ιδρύματα και τον κλάδο των επιχειρήσεων που θα ενσωματώνει και τις τρεις πλευρές του τριγώνου.

Οι μελλοντικές κοινότητες γνώσης και καινοτομίας (ΚΓΚ), οι κύριες λειτουργικές οντότητες του ΕΙΚΤ, οφείλουν να έχουν το δυναμικό να αναδείξουν νέους τρόπους αντιμετώπισης των προκλήσεων που αφορούν την κοινωνία και την οικονομία (λ.χ. η αειφόρος ανάπτυξη και η άμβλυνση και προσαρμογή των κλιματικών αλλαγών) μέσω ολιστικών και πολυτομεακών προσεγγίσεων, καθώς και μέσω νέων μοντέλων διακυβέρνησης και χρηματοδότησης που να αποσκοπούν στην τόνωση της καινοτομίας ανώτατων προδιαγραφών. Το ΕΙΚΤ οφείλει να διαδώσει αυτά τα πρότυπα, τα οποία θα πρέπει να εμπνεύσουν τη δημιουργία άλλων κοινών πρωτοβουλιών σε διάφορα επίπεδα και δια μέσου των συνόρων, με ιδιαίτερη προσοχή στην ανάγκη ανάπτυξης του ρόλου της εκπαίδευσης εντός του τριγώνου της γνώσης.

Βάσει του στρατηγικού πλαισίου για την ευρωπαϊκή συνεργασία στην εκπαίδευση και κατάρτιση, η Επιτροπή οφείλει να εξασφαλίσει ότι τα κράτη μέλη έχουν επίγνωση των βέλτιστων πρακτικών όσον αφορά αυτές τις επτά προτεραιότητες και ότι μπορεί να γίνει σύγκριση της προόδου που σημειώνεται σε αυτούς τους τομείς.

ΤΟΝΙΖΟΥΝ ΕΠΙΠΛΕΟΝ ΤΗ ΣΗΜΑΣΙΑ:

(1)  Για τους σκοπούς του παρόντος κειμένου, ο όρος πανεπιστήμια χρησιμοποιείται για όλους τους τύπους τριτοβάθμιων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων.

(2)  Πρβ. το ψήφισμα του Συμβουλίου, της 23 ης Νοεμβρίου 2007, σχετικά με τον εκσυγχρονισμό των πανεπιστημίων χάριν της ανταγωνιστικότητας της Ευρώπης στην παγκόσμια οικονομία της γνώσης (έγγρ. 16096/1/07) και την ανακοίνωση της Επιτροπής «Επίτευξη της ατζέντας εκσυγχρονισμού για πανεπιστήμια: εκπαίδευση, έρευνα και καινοτομία» του Μαΐου 2006 (γρ. 9166/06).