22.5.2012   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 143/39

1.1

Ο Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών έχει συγκαλέσει Διάσκεψη για την Αειφόρο Ανάπτυξη, η οποία θα πραγματοποιηθεί στις 20-22 Ιουνίου 2012 στο Ρίο ντε Τζανέιρο, στη Βραζιλία. Κατά τη δεύτερη συνεδρίασή της, η Προπαρασκευαστική Επιτροπή αυτής της διάσκεψης κάλεσε όλα τα κράτη μέλη, τους αρμόδιους οργανισμούς του συστήματος του ΟΗΕ και άλλα ενδιαφερόμενα μέρη να υποβάλουν στη Γραμματεία, μέχρι την 1η Νοεμβρίου 2011, εισηγήσεις και συνεισφορές, οι οποίες θα συμπεριληφθούν σε ένα συγκεφαλαιωτικό κείμενο που θα χρησιμεύσει ως βάση για την κατάρτιση ενός προσχεδίου του τελικού εγγράφου, το οποίο θα δημοσιοποιηθεί τον Ιανουάριο του 2012.

1.2

Η ΕΟΚΕ έχει συμβάλει στην κοινή θέση της ΕΕ και των κρατών μελών της για αυτό το συγκεφαλαιωτικό έγγραφο με τη γνωμοδότησή της «Ρίο+20: προς μια πράσινη οικονομία και καλύτερη διακυβέρνηση - Συνεισφορά των ευρωπαϊκών οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών» (1), την οποία υιοθέτησε τον Σεπτέμβριο του 2011.

1.3

Όπως δήλωνε στο σχέδιο δράσης στο οποίο κατέληγε η ανωτέρω γνωμοδότηση, η ΕΟΚΕ συνέχισε τον διάλογο με τις ευρωπαϊκές οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών εντός και εκτός της Ευρώπης. Στο διεθνές επίπεδο, ο διάλογος αναπτύσσεται στο πλαίσιο των συνεδριάσεων των Στρογγυλών Τραπεζών της Κοινωνίας των Πολιτών ΕΕ-Βραζιλίας και ΕΕ-Κίνας, των συσκέψεων της ΕΟΚΕ με το Δημόσιο Επιμελητήριο της Ρωσίας και των συνόδων της Διεθνούς Ένωσης Οικονομικών και Κοινωνικών Επιτροπών και Παρεμφερών Οργανισμών (AICESIS). Σχεδιάζονται περαιτέρω δραστηριότητες στο πλαίσιο της συνεργασίας με τις χώρες ΑΚΕ.

1.4

Στο ευρωπαϊκό επίπεδο, η ΕΟΚΕ έχει διοργανώσει μια ευρεία διαδικασία διαλόγου σχετικά με τα θέματα της διάσκεψης Ρίο+20, συμπεριλαμβανομένων των πρώτων αντιδράσεων στο διαγραμματικό προσχέδιο του εγγράφου συμπερασμάτων, το οποίο δημοσιοποιήθηκε στις 10 Ιανουαρίου. Η διαδικασία αυτή αποσκοπούσε στην προετοιμασία της διάσκεψης «Βιώσιμη επιδίωξη, υπεύθυνη στάση - Η κοινωνία των πολιτών καθ’ οδόν προς το Ρίο+20 (Go sustainable, be responsible! European civil society on the road to Rio+20), που διοργανώθηκε από την ΕΟΚΕ στις 7 και 8 Φεβρουαρίου 2012, και στην επίτευξη συμφωνίας σχετικά με ένα κοινό μήνυμα που θα προέκυπτε από την εν λόγω διάσκεψη.

1.5

Η παρούσα γνωμοδότηση επαναλαμβάνει τις συστάσεις και τα συμπεράσματα της προηγούμενης γνωμοδότησης της ΕΟΚΕ με τίτλο «Ρίο+20: προς μια πράσινη οικονομία και καλύτερη διακυβέρνηση - Συνεισφορά των ευρωπαϊκών οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών» (2) και επικροτεί πλήρως το μήνυμα της διάσκεψης «Βιώσιμη επιδίωξη, υπεύθυνη στάση - Η κοινωνία των πολιτών καθ’ οδόν προς το Ρίο+20».

2.1

Η ΕΟΚΕ έχει την πεποίθηση ότι η τρέχουσα οικονομική, κοινωνική και περιβαλλοντική κρίση είναι στενά συνυφασμένες μεταξύ τους και ότι δεν είναι πλέον δυνατό να συνεχίσουμε να συμπεριφερόμαστε όπως κάναμε μέχρι σήμερα.

2.2

Η ΕΟΚΕ επαναλαμβάνει το ακόλουθο μήνυμα της διάσκεψης «Βιώσιμη επιδίωξη, υπεύθυνη στάση - Η κοινωνία των πολιτών καθ’ οδόν προς το Ρίο+20», την οποία διοργάνωσε η ίδια στις Βρυξέλλες στις 7 και 8 Φεβρουαρίου 2012:

2.3

Στη διάσκεψη του ΟΗΕ Ρίο+20, οι παγκόσμιοι ηγέτες πρέπει να αναλάβουν τη δέσμευση να εφαρμόσουν συγκεκριμένο σχέδιο δράσης για την αειφόρο ανάπτυξη και την εξάλειψη της φτώχειας, εντός των περιορισμών που θέτει ο πλανήτης. Η προώθηση μιας πράσινης οικονομίας πρέπει να αποτελεί τμήμα μιας γενικότερης στρατηγικής για την αειφόρο ανάπτυξη, με ισορροπία μεταξύ της κοινωνικής, της οικολογικής και της οικονομικής πτυχής και ταυτόχρονα με δίκαιη κατανομή των πόρων και ισότιμη αντιμετώπιση των γενεών.

2.4

Η εξάλειψη της φτώχειας και η εξασφαλισμένη για όλους πρόσβαση σε επαρκή τρόφιμα, καθαρό νερό και βιώσιμη ενέργεια πρέπει να συγκαταλεχθούν στις κορυφαίες προτεραιότητες της ημερήσιας διάταξης της διάσκεψης Ρίο+20. Η προώθηση της τοπικής γεωργίας με σεβασμό του περιβάλλοντος στις αναπτυσσόμενες χώρες συμβάλλει καθοριστικά στην εξάλειψη της φτώχειας και στη βελτίωση της επισιτιστικής ασφάλειας και αποτελεί κινητήρια δύναμη για τη διαμόρφωση αγροτικών περιοχών που έχουν οικονομική ευημερία. Είναι απαραίτητη η εξασφάλιση των ίσων πολιτικών, οικονομικών και κοινωνικών δικαιωμάτων των γυναικών.

2.5

Οι πολιτικοί ηγέτες οφείλουν να τηρήσουν τη δέσμευσή τους για την επίτευξη των Αναπτυξιακών Στόχων της Χιλιετίας και να υιοθετήσουν πρόσθετα μέτρα για την εξασφάλιση της απαραίτητης αποτελεσματικής χρηματοδότησης. Ειδικότερα, οι ανεπτυγμένες χώρες πρέπει να εφαρμόσουν πραγματικά τη δέσμευσή τους να χορηγούν τουλάχιστον το 0,7% του ακαθάριστου εθνικού τους εισοδήματος για αναπτυξιακή βοήθεια.

2.6

Οι Ευρωπαίοι εκπρόσωποι στη διάσκεψη πρέπει να δώσουν στην κοινωνική διάσταση της αειφόρου ανάπτυξης πολύ μεγαλύτερη έμφαση από αυτήν που προβλέπεται στο προσχέδιο. Οι αυξανόμενες κοινωνικές και εισοδηματικές ανισότητες εντός και μεταξύ των διάφορων χωρών επιβάλλουν επείγουσα δράση, επειδή εμποδίζουν τις προσπάθειες για την επίτευξη αειφόρου ανάπτυξης και δίκαιης κατανομής των πόρων. Επιπροσθέτως, για να είναι η μετάβαση δίκαιη, πρέπει να εγγυάται αξιοπρεπή εργασία και ποιοτικές θέσεις απασχόλησης του εργατικού δυναμικού. Είναι απαραίτητο να επικυρωθούν και να εφαρμοστούν οι βασικοί κανόνες εργασίας της ΔΟΕ και πρέπει να υποστηριχθεί πλήρως η πρωτοβουλία βάσης της ΔΟΕ για την κοινωνική προστασία (Social Protection Floor Initiative).

2.7

Οι πολιτικοί ηγέτες πρέπει να υιοθετήσουν στο Ρίο έναν δεσμευτικό χάρτη πορείας προς μια πράσινη οικονομία, με σαφείς στόχους και μηχανισμούς παρακολούθησης, που θα εξασφαλίζει μια οικονομικά αποδοτική, κοινωνικά δίκαιη και περιβαλλοντικά ορθή μετάβαση σε αειφόρους κοινωνίες. Η διαδικασία της μετάβασης πρέπει να βασίζεται σε σταθερή συνεργασία με την κοινωνία των πολιτών, μεταξύ των άλλων και στο πλαίσιο του κοινωνικού διαλόγου.

2.8

Οι ευρωπαϊκές και οι άλλες ανεπτυγμένες χώρες πρέπει να αναλάβουν στο Ρίο τη δέσμευση να μειώσουν σημαντικά από πλευράς τους την κατανάλωση των περιορισμένων φυσικών πόρων της Γης. Οι Ευρωπαίοι ηγέτες πρέπει να εφαρμόσουν τους συμφωνημένους στόχους της ΕΕ και να ετοιμαστούν για πιο φιλόδοξα μέτρα. Οι αναδυόμενες χώρες θα πρέπει να κάνουν πιο αποδοτική χρήση των φυσικών πόρων.

2.9

Οι μη βιώσιμες πρακτικές κατανάλωσης και παραγωγής πρέπει σταδιακά να εξαλειφθούν, με τη χρήση ποικίλων μέσων πολιτικής —όπως τα ρυθμιστικά μέτρα, τα εργαλεία φορολογικής πολιτικής, οι πράσινες και οι κοινωνικές δημόσιες συμβάσεις, η σταδιακή κατάργηση των επιδοτήσεων που ζημιώνουν το περιβάλλον, η έρευνα στην οικολογική καινοτομία, η εσωτερίκευση του περιβαλλοντικού κόστους και άλλα κίνητρα που βασίζονται στην αγορά— και την παράλληλη προώθηση των βιώσιμων τρόπων ζωής και της ενεργού συμμετοχής των καταναλωτών στη μετάβαση. Θα πρέπει να υιοθετηθεί στο Ρίο ένα 10ετές πρόγραμμα εργασίας για τη βιώσιμη κατανάλωση και παραγωγή.

2.10

Στο διαγραμματικό προσχέδιο αναγνωρίζονται οι περιορισμοί του ΑΕγχΠ ως μέσου μέτρησης της ευημερίας. Η κοινωνία των πολιτών πρέπει τώρα να συμμετάσχει στην επείγουσα ανάπτυξη συμπληρωματικών δεικτών.

2.11

Η πρωτοβουλία να θεσπιστεί έως το 2015 ένα σύνολο παγκόσμιων Στόχων Αειφόρου Ανάπτυξης επικροτείται, καθώς προσεγγίζει με ισόρροπο τρόπο και τις τρεις διαστάσεις της αειφόρου ανάπτυξης. Είναι απαραίτητο να αρχίσει στο Ρίο μία ολοκληρωμένη διαδικασία, που θα συνδέει τους Αναπτυξιακούς Στόχους της Χιλιετίας με τους Στόχους της Αειφόρου Ανάπτυξης και θα θεσπίζει συγκεκριμένη στρατηγική και συγκεκριμένους δείκτες για την αειφόρο ανάπτυξη, με σαφείς μηχανισμούς λογοδοσίας.

2.12

Είναι απαραίτητο να συναφθεί στο Ρίο μια νέα παγκόσμια συμφωνία για την εξασφάλιση των απαραίτητων επενδύσεων για το πρασίνισμα της οικονομίας.

2.13

Αναγνωρίζεται ο βασικός ρόλος και η ευθύνη του ιδιωτικού τομέα στην επίτευξη της μετάβασης σε μια αειφόρο ανάπτυξη. Το πρασίνισμα της οικονομίας παρέχει επιχειρηματικές ευκαιρίες, τις οποίες οι επιχειρήσεις και η βιομηχανία θα πρέπει να αξιοποιήσουν. Οι πολιτικοί ηγέτες πρέπει να διαμορφώσουν σαφή, σταθερά και προβλέψιμα πολιτικά πλαίσια για την πράσινη οικονομία, προκειμένου να παράσχουν στις επιχειρήσεις την εμπιστοσύνη, το ρυθμιστικό πλαίσιο και τα κίνητρα για τις απαιτούμενες επενδύσεις.

2.14

Θα πρέπει να συγκροτηθεί ένα νέο Συμβούλιο Αειφόρου Ανάπτυξης, που θα αντικαταστήσει την Επιτροπή Αειφόρου Ανάπτυξης, καθώς και ένας νέος οργανισμός του ΟΗΕ για το περιβάλλον, ο οποίος θα βασίζεται στο πρότυπο του Προγράμματος των Ηνωμένων Εθνών για το Περιβάλλον (UNEP). Αμφότεροι οι οργανισμοί θα πρέπει να διασφαλίσουν την αποτελεσματική συμμετοχή της κοινωνίας των πολιτών, όπως εκπροσωπείται από τις μείζονες ομάδες.

2.15

Επικροτείται η πρόταση καθιέρωσης ενός συνηγόρου (ombudsman) των μελλοντικών γενεών.

2.16

Στη διάσκεψη Ρίο+20 οι πολιτικοί ηγέτες πρέπει να συμφωνήσουν πρόσθετα μέτρα για τη βελτίωση και την ενίσχυση της αποτελεσματικής συμμετοχής της κοινωνίας των πολιτών στη μετάβαση σε αειφόρους κοινωνίες, σε παγκόσμιο, εθνικό και τοπικό επίπεδο. Πρέπει να θεσπιστούν νομικά και θεσμικά πλαίσια που θα εξασφαλίζουν την πρόσβαση του κοινού στην πληροφόρηση, τον διάλογο, τη δημοκρατική συμμετοχή και τον έλεγχο. Τα πλειονομερή φόρουμ όπως οι Οικονομικές και Κοινωνικές Επιτροπές και τα Εθνικά Συμβούλια Αειφορίας πρέπει να προωθηθούν ως πρότυπα για την ενθάρρυνση του διαλόγου με την κοινωνία των πολιτών. Χρειάζονται περισσότερες εκστρατείες ευαισθητοποίησης και εκπαιδευτικά προγράμματα για την αειφόρο ανάπτυξη.

2.17

Η κοινωνία των πολιτών σε όλον τον κόσμο θα πρέπει να συνεχίσει να ζητά από τη διάσκεψη ένα αποτέλεσμα που θα μας επιτρέψει να αντιμετωπίσουμε τις προκλήσεις που έχουμε ενώπιόν μας. Η κοινωνία των πολιτών πρέπει να αναλάβει παγκόσμια ευθύνη!

2.18

Το προσχέδιο του τελικού εγγράφου, που θα συνταχθεί από το Προεδρείο της διάσκεψης Ρίο+20 του ΟΗΕ, αποτελεί καλή αφετηρία για τις μετέπειτα διαπραγματεύσεις. Ωστόσο, το προσχέδιο αυτό εξακολουθεί να υπολείπεται σημαντικά των προκλήσεων.

2.19

Οι αρχηγοί των κυβερνήσεων των ευρωπαϊκών χωρών πρέπει να αναλάβουν στο Ρίο ευθύνες και δεσμεύσεις. Οι εκπρόσωποι της ΕΕ στη διάσκεψη πρέπει να επιζητήσουν ένα πιο φιλόδοξο έγγραφο όσον αφορά τους στόχους, τα χρονοδιαγράμματα, τη χρηματοδότηση, τις νομικές δεσμεύσεις και την παρακολούθηση. Μετά τη διάσκεψη Ρίο+20 θα πρέπει να επανεξεταστεί και να αναζωογονηθεί όλη η στρατηγική της ΕΕ για την αειφόρο ανάπτυξη.