Γνωμοδότηση της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής με θέμα «Πρόταση κανονισμού του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για τις αγορές χρηματοπιστωτικών μέσων και για την τροποποίηση του κανονισμού (EMIR) για τα εξωχρηματιστηριακά παράγωγα, τους κεντρικούς αντισυμβαλλομένους και τα αρχεία καταγραφής συναλλαγών»

COM(2011) 652 final — 2011/0296 (COD)

2012/C 143/14

Γενικός εισηγητής: ο κ. IOZIA

Στις 15 Νοεμβρίου 2011 και στις 25 Νοεμβρίου 2011, και σύμφωνα με το άρθρο 114 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο αντιστοίχως, αποφάσισαν να ζητήσουν τη γνωμοδότηση της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής σχετικά με την:

Πρόταση κανονισμού του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για τις αγορές χρηματοπιστωτικών μέσων και για την τροποποίηση του κανονισμού [EMIR] για τα εξωχρηματιστηριακά παράγωγα, τους κεντρικούς αντισυμβαλλομένους και τα αρχεία καταγραφής συναλλαγών

COM(2011) 652 final - 2011/0296 (COD).

Στις 25 Οκτωβρίου 2011, το Προεδρείο της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής ανέθεσε στο ειδικευμένο τμήμα «Ενιαία αγορά, παραγωγή και κατανάλωση» τις σχετικές προπαρασκευαστικές εργασίες.

Λόγω του επείγοντος χαρακτήρα των εργασιών, κατά την 478η σύνοδο ολομέλειας, της 22ης και 23ης Φεβρουαρίου 2012 (συνεδρίαση της 22ης Φεβρουαρίου), η Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή όρισε γενικό εισηγητή τον κ. IOZIA και υιοθέτησε με 99 ψήφους υπέρ και 5 αποχές, την ακόλουθη γνωμοδότηση.

1.   Συμπεράσματα και συστάσεις

1.1   Η ΕΟΚΕ επικροτεί την πρόταση κανονισμού της Επιτροπής και εύχεται να εγκριθεί γρήγορα προκειμένου να καταστεί αποτελεσματικότερη όσον αφορά την προστασία των αποταμιευτών και να εγκριθούν οι ίδιες αρχές που περιέχονται σε αυτή για όλα τα χρηματοπιστωτικά μέσα (1).

1.2   Η ΕΟΚΕ θεωρεί ότι με την πρόταση κανονισμού επιτυγχάνονται οι ακόλουθοι στόχοι:

1.3   Ο παρών κανονισμός σηματοδοτεί τη μεγιστοποίηση της διαφάνειας στην αγορά και λαμβάνει ορισμένα μέτρα που περιορίζουν τον κατακερματισμό. Η ομοιόμορφη εφαρμογή των κανόνων συμβάλλει στην αποφυγή του κινδύνου, πολύ υψηλού στις χρηματοπιστωτικές αγορές, του ρυθμιστικού αρμπιτράζ και ως εκ τούτου οι τελικοί χρήστες θα έχουν όφελος από την αναμενόμενη μείωση του κόστους των συναλλαγών (τουλάχιστον στη θεωρία).

1.4   Η Επιτροπή θα πρέπει να προβάλλει στις νομοθετικές προτάσεις που παρουσιάζει, ποια είναι τα οφέλη για τους διάφορους φορείς τους οποίους αφορά η νομοθεσία: μεμονωμένοι χρήστες των χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών, μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις, ενδιαφερόμενοι παράγοντες, δημόσια διοίκηση.

1.5   Μια πτυχή γενικού χαρακτήρα που θα έπρεπε να υποστηρίξει με σθένος η Επιτροπή είναι ένα πρόγραμμα χρηματοοικονομικής εκπαίδευσης. Η ΕΟΚΕ το πρότεινε πρόσφατα σε μια γνωμοδότηση πρωτοβουλίας της (2).

1.6   Αν και οι δαπάνες που προκύπτουν από τον νέο κανονισμό δεν φαίνονται τόσο σημαντικές, η ΕΟΚΕ εκφράζει την ανησυχία της για τις πιθανές επιπτώσεις στο μακροοικονομικό κόστος που θα επηρεάσει το χρηματοπιστωτικό σύστημα και δεν φαίνεται να εξετάζεται δεόντως στην εκτίμηση των επιπτώσεων. Για το θέμα αυτό η ΕΟΚΕ έχει επανειλημμένα ζητήσει «να μελετηθούν σε βάθος οι σωρευτικές νομοθετικές πρωτοβουλίες, προκειμένου να ληφθούν τα μέτρα που είναι απαραίτητα για το χρηματοπιστωτικό σύστημα και τις αγορές κεφαλαίων. Η ύπαρξη στέρεου και αποτελεσματικού συστήματος θα ευνοήσει τη δημοσιονομική σταθερότητα και τη ρευστότητα της πραγματικής οικονομίας» (3). Η ΕΟΚΕ εκφράζει την ικανοποίησή της που η Επιτροπή αποφάσισε να ξεκινήσει την εν λόγω μελέτη, η οποία είναι απαραίτητη για την κατανόηση του συνολικού αντικτύπου όλων των ρυθμιστικών μέτρων, και ελπίζει ότι θα δημοσιευθεί σύντομα.

1.7   Η ΕΟΚΕ θέτει ζήτημα συμβατότητας του άρθρου 40 του κανονισμού για τις κατ’ εξουσιοδότηση πράξεις, με το άρθρο 290 της ΣΛΕΕ. Ο αριθμός, το περιεχόμενο και οι όροι των κατ’ εξουσιοδότηση πράξεων, δεν συνάδουν με τις διατάξεις της Συνθήκης και θέτουν εκτός της συνήθους νομοθετικής διαδικασίας πάρα πολλά θεμελιώδη ζητήματα της δομής του κανονισμού. Η ΕΟΚΕ συνιστά προσεκτική εξέταση προκειμένου το άρθρο 40 να συμφωνεί πλήρως με τις διατάξεις της ΣΛΕΕ.

2.   Η πρόταση κανονισμού

2.1   Τα τελευταία χρόνια σημειώθηκαν τεράστιες αλλαγές στις χρηματοπιστωτικές αγορές. Η εμφάνιση νέων αγορών διαπραγμάτευσης και νέων προϊόντων, καθώς και ορισμένες τεχνολογικές εξελίξεις, όπως οι διαπραγματεύσεις υψηλής συχνότητας, έχουν μεταβάλει άρδην το τοπίο.

2.2   Οι προτάσεις αποσκοπούν στο να καταστούν οι χρηματοπιστωτικές αγορές περισσότερο αποτελεσματικές, ανθεκτικές και διαφανείς, αλλά και στο να ενισχυθεί η προστασία των επενδυτών. Με το νέο πλαίσιο θα ενισχυθούν επίσης οι εποπτικές εξουσίες των ρυθμιστικών αρχών και θα διατυπωθούν σαφείς κανόνες λειτουργίας για όλες τις δραστηριότητες διαπραγμάτευσης.

2.3   Βασικά στοιχεία της πρότασης.

2.4   Αυξημένη διαφάνεια: με την εισαγωγή της κατηγορίας OTF, οι προτάσεις θα βελτιώσουν τη διαφάνεια των συναλλαγών στις αγορές διαπραγμάτευσης μετοχών, συμπεριλαμβανομένων των «αδιαφανών δεξαμενών» (dark pools) (όγκος συναλλαγών και ρευστότητα που δεν είναι διαθέσιμα σε δημόσιες πλατφόρμες). Εξαιρέσεις θα επιτρέπονται μόνο σε συγκεκριμένες περιπτώσεις. Θα καθιερωθεί επίσης ένα νέο καθεστώς διαφάνειας των συναλλαγών στις μη μετοχικές αγορές (δηλ. στις αγορές ομολόγων, δομημένων χρηματοοικονομικών προϊόντων και παραγώγων). Επιπλέον, χάρη στις νέες απαιτήσεις για συλλογή όλων των δεδομένων της αγοράς σε ένα μέρος, οι επενδυτές θα μπορούν να έχουν μια σφαιρική εικόνα όλων των συναλλακτικών δραστηριοτήτων στην ΕΕ, γεγονός που θα τους βοηθήσει να προβαίνουν σε επιλογές έχοντας πληρέστερη ενημέρωση.

2.5   Ενισχυμένες εποπτικές εξουσίες και αυστηρότερο πλαίσιο για τις αγορές παραγώγων εμπορευμάτων: Οι προτάσεις θα ενισχύσουν τον ρόλο και τις εξουσίες των ρυθμιστικών αρχών. Σε συντονισμό με την Ευρωπαϊκή Αρχή Κινητών Αξιών και Αγορών (ΕΑΚΑΑ) και σε καθορισμένες περιστάσεις, οι εποπτικές αρχές θα είναι σε θέση να απαγορεύουν συγκεκριμένα προϊόντα, υπηρεσίες ή πρακτικές εάν απειλείται η προστασία των επενδυτών, η χρηματοπιστωτική σταθερότητα ή η εύρυθμη λειτουργία των αγορών.

2.6   Ισχυρότερη προστασία των επενδυτών: με την αξιοποίηση του συνόλου των κανόνων που ήδη ισχύουν, η αναθεωρημένη MiFID θέτει αυστηρότερες απαιτήσεις όσον αφορά τη διαχείριση χαρτοφυλακίου, την παροχή επενδυτικών συμβουλών και την προσφορά σύνθετων χρηματοοικονομικών προϊόντων, όπως τα δομημένα προϊόντα. Για να αποτραπεί δυνητική σύγκρουση συμφερόντων, θα απαγορεύεται στους ανεξάρτητους συμβούλους και διαχειριστές χαρτοφυλακίων να εκτελούν ή να εισπράττουν πληρωμές τρίτων ή να αποκομίζουν άλλου είδους χρηματικά οφέλη. Τέλος, καθιερώνονται κανόνες εταιρικής διακυβέρνησης και ευθύνης των διευθυντών για όλες τις επιχειρήσεις επενδύσεων.

3.   Παρατηρήσεις και σκέψεις

3.1   Σύμφωνα με τα στοιχεία που έδωσε η Τράπεζα Διεθνών Διακανονισμών, η ονομαστική αξία των εκκρεμών παραγώγων αυξήθηκε από 601 046 δισεκατομμύρια δολάρια τον Δεκέμβριο του 2010, σε 707 569 τον Ιούνιο του 2011 (BIS QuarterlyReview, Δεκέμβριος 2011).

3.2   Με τη νέα πρόταση επιδιώκεται η αύξηση του επιπέδου αποτελεσματικότητας, ακεραιότητας και διαφάνειας των αγορών, ιδίως όσων είναι λιγότερο ρυθμιζόμενες και, κατά συνέπεια, η ενίσχυση της προστασίας των επενδυτών.

3.3   Τα τελευταία 20 χρόνια, σημειώθηκε έκρηξη του όγκου των παγκόσμιων συναλλαγών που εφοδίασε με μεγάλη ρευστότητα τις χρηματοπιστωτικές αγορές. Αυτή η άνευ προηγουμένου ανάπτυξη, κυρίως λόγω της βραχυπρόθεσμης κερδοσκοπίας, δεν συνοδεύτηκε ούτε και υποστηρίχτηκε από αντίστοιχη ανάπτυξη της πραγματικής οικονομίας, της αγοράς εργασίας και των μισθών. Η ΕΟΚΕ πιστεύει ότι η πρόταση κανονισμού είναι αναγκαία και κατάλληλη προκειμένου να συμβάλει στον μετριασμό των συνεπειών αυτών στις αγορές.

3.4   Η αρχική λειτουργία των χρηματοπιστωτικών αγορών συνίσταται στη στήριξη της οικονομικής ανάπτυξης με τη μείωση των ασυμμετριών πληροφόρησης και με την προώθηση της αποτελεσματικής κατανομής των πόρων. Όπως έχει ήδη αναφερθεί, η κρίση κατέδειξε έναν λανθασμένο μηχανισμό λειτουργίας των αγορών, στις οποίες οι αρμόδιοι παράγοντες ενήργησαν ανταποκρινόμενοι σε μια διαφορετική λογική από το πνεύμα οικονομίας της πληροφορίας και χρησιμοποίησαν τις χρηματοπιστωτικές αγορές για καθαρά κερδοσκοπικούς σκοπούς άμεσα και βραχυπρόθεσμα.

3.5   Οι αγορές μας πλημμύρισαν συνεπώς πολύ βραχυπρόθεσμα από ρευστότητα, ενώ έλειψαν (και εξακολουθούν να λείπουν) τα κίνητρα προς όφελος της πραγματικής βιομηχανίας και όχι για του χρηματοπιστωτικού κλάδου. Αυτή η συμπεριφορά αποσυνδέει ακόμη περισσότερο το φυσικό διώνυμο μεταξύ βιομηχανίας και χρηματοπιστωτικών αγορών, οι οποίες αποτελούν ολοένα και περισσότερο αδιαφανή, αφηρημένα και περίπλοκα μέσα.

3.6   Η κερδοσκοπία αποτελεί τμήμα της λογικής της αγοράς και είναι σύμφυτη με την ίδια την αγορά, παρέχοντας ρευστότητα και επισημαίνοντας ανωμαλίες, ενώ αντιθέτως η πολύ βραχυπρόθεσμη κερδοσκοπία είναι οικονομικά και κοινωνικά άχρηστη και συμβάλλει αποφασιστικά στο να δημιουργούνται χρηματοπιστωτικές φούσκες. Είναι επείγουσα η ανάγκη να αναστραφεί η σημερινή τάση και να μετατοπιστεί η προσοχή των επενδυτών στην πραγματική μεγέθυνση.

3.7   Στο πλαίσιο αυτό, η πρόταση κανονισμού προβλέπει ασφαλώς ορθά μέτρα και μέσα με στόχο την αντιμετώπιση των εμφανών αδυναμιών και ανισορροπιών του συστήματός μας.

3.8   Το νέο ρυθμιστικό πλαίσιο των μηχανισμών οργανωμένων διαπραγματεύσεων υποβάλλει όλες τις δραστηριότητες διαπραγμάτευσης σε σαφέστερους κανόνες λειτουργίας. Οι υπηρεσίες διαχείρισης χαρτοφυλακίων, η παροχή συμβουλών σχετικά με επενδύσεις σε χρεόγραφα και η προσφορά χρηματοπιστωτικών προϊόντων υπόκεινται σε αυστηρές προδιαγραφές. ως εκ τούτου, οι νέες νομοθετικές διατάξεις –με την επιβολή νέων υποχρεώσεων σχετικά με την ευθύνη των διευθυντών και την επανεξέταση της εταιρικής διακυβέρνησης– θα απαιτήσουν από τους διαμεσολαβητές σημαντικές παρεμβάσεις για την αναδιοργάνωση της εταιρικής δομής. Η ΕΟΚΕ θεωρεί ότι οι υποχρεώσεις που επιβάλλονται από τη νέα κανονιστική ρύθμιση, αν και δαπανηρές, είναι κατάλληλες και σύμφωνες με τους στόχους του κανονισμού.

3.9   Η πρόταση κανονισμού εισάγει τους μηχανισμούς οργανωμένης διαπραγμάτευσης, τους αποκαλούμενους OTF (Organized Trading Facilities). Η ΕΟΚΕ διάκειται ευνοϊκά προς αυτή την πρόβλεψη, δεδομένου ότι επιτρέπει την ενσωμάτωση των διαφόρων μηχανισμών διαπραγμάτευσης που χρησιμοποιούνται από διάφορους αντισυμβαλλόμενους. Οι μηχανισμοί αυτοί θα βοηθήσουν όλους τους παράγοντες της αγοράς να τονίσουν τη σκοπιμότητα χρήσης διαφορετικών εργαλείων σε ανταγωνισμό μεταξύ τους, με παράλληλη τήρηση ωστόσο της αρχής της βέλτιστης εκτέλεσης.

3.10   Η κανονιστική ρύθμιση αφορά επίσης το εύρος των αρμοδιοτήτων που διατηρούν οι αρχές, παρέχοντάς τους ειδικές εξουσίες σε σχέση με την πώληση στους πελάτες προϊόντων και υπηρεσιών που μπορεί να βλάψουν σοβαρά τα συμφέροντα των επενδυτών, αλλά και τη σταθερότητα της αγοράς.

3.11   Επιπλέον, η αρχή της διαφάνειας δεν εφαρμόζεται μόνο στις αγορές αλλά και σε επίπεδο Αρχών. Οι αρμόδιες αρχές μπορούν να ανταλλάσσουν πληροφορίες σχετικά με τις διαπραγματεύσεις αποφεύγοντας πιθανές και επίφοβες καταχρήσεις αγοράς. Η ΕΟΚΕ επικροτεί αυτές τις πτυχές της πρότασης κανονισμού εφόσον πρόκειται για σημαντικές παρεμβάσεις που αποσκοπούν στην ενίσχυση της προστασίας των επενδυτών.

3.12   Σύμφωνα με έγκυρους παράγοντες της αγοράς «ο νέος κανονισμός είναι καθοριστικής σημασίας και θα αλλάξει τη δομή των ευρωπαϊκών χρηματοπιστωτικών αγορών». Για παράδειγμα, υπάρχει ένας εγγενής συστημικός κίνδυνος που πρέπει να ληφθεί υπόψη και ο οποίος εμφανίστηκε κατά την πρόσφατη χρηματοπιστωτική κρίση. Η αδυναμία εκπλήρωσης υποχρεώσεων μιας τράπεζας είναι πιθανό να θέσει σε κίνδυνο την εκπλήρωση των υποχρεώσεων που σχετίζονται με εξωχρηματιστηριακές συναλλαγές και, συνεπώς, να επεκταθεί στους αντισυμβαλλομένους της και σε άλλες οντότητες. Ο νέος κανονισμός απομονώνει τον κίνδυνο του αντισυμβαλλομένου στην αγορά εξωχρηματιστηριακών συναλλαγών. Η πρόταση κανονισμού θα οδηγήσει σε σημαντική μείωση των εξωχρηματιστηριακών συναλλαγών.

3.13   Ένας άλλος στόχος του νέου κανονισμού, τον οποίο επικροτεί πλήρως η ΕΟΚΕ, είναι η υλοποίηση της συγκέντρωσης των δεδομένων για όλες τις εξωχρηματιστηριακές συναλλαγές και όχι μόνο για τις συναλλαγές που θα διαβιβαστούν σε έναν κεντρικό αντισυμβαλλόμενο. Οι πληροφορίες θα τίθενται στη διάθεση των εποπτικών αρχών, οι οποίες θα μπορούν με τον τρόπο αυτό να ασκούν αποτελεσματικό έλεγχο της αγοράς. Αυτή η δραστηριότητα δεν μπορεί να υλοποιηθεί σήμερα λόγω έλλειψης στοιχείων. Όσον αφορά τις πτυχές αυτές, ο κανονισμός περιγράφει ωστόσο μια ανοιχτή δομή, η οποία δεν ορίζεται εκ των προτέρων. Για παράδειγμα, θα χρειαστούν μεταγενέστερες αποφάσεις της ΕΑΚΑΑ ή φορέων για τον προσδιορισμό των κλάσεων των παραγώγων που θα πρέπει να διαβιβάζονται σε κεντρικό αντισυμβαλλόμενο. Για τον λόγο αυτό, όμως, σήμερα δεν μπορεί να ποσοτικοποιηθεί συγκεκριμένα ποιες από τις τρέχουσες συναλλαγές θα ακολουθήσουν αυτή την πορεία.

3.14   Μια άλλη σημαντική πτυχή σχετίζεται με το γεγονός ότι ο μελλοντικός ευρωπαϊκός κανονισμός δεν παρέχει καμιά ένδειξη για την αρχιτεκτονική της αγοράς των μελλοντικών κεντρικών αντισυμβαλλομένων. Θα μπορούσαν ως εκ τούτου ή να ενισχυθούν οι υφιστάμενες δομές που υπάρχουν στις επιμέρους χώρες, όπως το ταμείο αποζημιώσεων και εγγυήσεων του ιταλικού χρηματιστηρίου, ή να δημιουργηθούν λίγοι μεγάλοι οργανισμοί σε ευρωπαϊκή κλίμακα. Πρόκειται μόνο για υποθέσεις, καθώς ο κανονισμός δεν αναφέρει τίποτα σχετικό. Πέρα από την επιλεγμένη συγκεκριμένη αρχιτεκτονική, ωστόσο, είναι σκόπιμο να επαναληφθεί πόσο σημαντικός είναι ο τρόπος με τον οποίο θα πραγματοποιηθεί η διαχείριση του επιχειρηματικού κινδύνου και με τον οποίο θα καταστούν αποτελεσματικοί οι μηχανισμοί παρακολούθησης για την αποφυγή περαιτέρω αδυναμιών εκπλήρωσης υποχρεώσεων με καταστροφικές συνέπειες.

3.15   Επιπλέον, η διαδικασία της τυποποίησης των συναλλαγών με την υπαγωγή τους σε κεντρικούς αντισυμβαλλομένους θα πρέπει να μειώσει το κόστος. Η διαδικασία της συγκέντρωσης θα μπορούσε, αναμφίβολα, να έχει αυτό το αποτέλεσμα, αλλά δεν υπάρχει καμία βεβαιότητα ως προς αυτό. Σίγουρα, αν εφαρμοστεί σωστά, ο νέος κανονισμός θα έχει ως αποτέλεσμα τον καλύτερο υπολογισμό των κινδύνων οι οποίοι στο πρόσφατο παρελθόν συχνά υποτιμήθηκαν από τους μεσίτες πιστώσεων κατά την αναζήτηση μεγαλύτερου όγκου πωλήσεων και κερδών σε σύντομο χρονικό διάστημα.

4.   Ορισμένες επικρίσεις

4.1   Μία από τις ανησυχίες αφορά το κόστος εφαρμογής του παρόντος κανονισμού το οποίο φαίνεται να έχει υποτιμηθεί και έρχεται σε μια εποχή που τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα βρίσκονται ήδη υπό πίεση από πλευράς νομοθεσίας, αποδοτικότητας και κόστους. Τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα πρέπει να είναι αποτελεσματικά και να στηρίζουν την οικονομία, αλλά και να διατηρούν ένα ικανοποιητικό επίπεδο αποδοτικότητας· υπάρχει φόβος μήπως το κόστος αυτό μεταφερθεί στους επενδυτές και στους πελάτες. Η ΕΟΚΕ πιστεύει ότι οι χρήστες και οι επιχειρήσεις, ιδίως οι ΜΜΕ, πρέπει εν προκειμένω να προστατεύονται.

4.2   Σύμφωνα με την Επιτροπή το κόστος συμμόρφωσης εκτιμάται εφάπαξ μεταξύ 512 και 732 εκατομμυρίων ευρώ, ενώ το τρέχον κόστος κυμαίνεται μεταξύ 312 και 586 εκατομμυρίων ευρώ. Οι δαπάνες αυτές μοιάζουν υποτιμημένες· για παράδειγμα, τα λειτουργικά έξοδα της δημιουργίας τεχνολογικών υποδομών προκειμένου να τηρούνται οι απαιτήσεις αναφοράς είναι αμφιλεγόμενα και ενδέχεται να υπερβούν από μόνα τους το συνολικό ποσό. Η Επιτροπή ξεκίνησε τελικά μια μελέτη για την αξιολόγηση του συνολικού αντίκτυπου των σωρευτικών δαπανών που προκύπτουν από τις νέες ρυθμιστικές πρωτοβουλίες, την οποία από καιρό είχε ευχηθεί και ζητήσει η ΕΟΚΕ· κρίνεται δε σκόπιμο, προκειμένου να κατανοηθεί πλήρως ο αντίκτυπος του κανονισμού από πλευράς χρόνου και κόστους, αυτή η μελέτη να ολοκληρωθεί και να δημοσιοποιηθεί σύντομα.

4.3   Από τη στιγμή που οι συνολικές νομοθετικές αλλαγές εξακολουθούν να χρεώνουν το κόστος και να αυξάνουν την πολυπλοκότητα των διαδικασιών στα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, ορισμένα σημαντικά ερωτήματα θα πρέπει να τεθούν από τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα σχετικά με το ποιοι τομείς της δραστηριότητάς τους θα πρέπει να ανασταλούν ή να μεταφερθούν σε άλλη δικαιοδοσία.

4.4   Παρότι η αρχή της μείωσης του κινδύνου μέσω της μεγιστοποίησης της διαφάνειας θα χαροποιήσει πολύ κόσμο, απαιτείται ωστόσο να καταστεί καλύτερα κατανοητή η συνολική επίδραση της νομοθεσίας στην ανταγωνιστική ικανότητα της Ευρώπης στην παγκόσμια αγορά χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών.

4.5   Πάντα όσον αφορά τη μεγαλύτερη διαφάνεια που προκύπτει από τον νέο κανονισμό, είναι σημαντικό να τεθεί ένα ερώτημα σχετικά με το ποιοι είναι οι άμεσοι και πραγματικοί δικαιούχοι των νέων παρεμβάσεων. Ασφαλώς οι επενδυτικές τράπεζες ή τα αμοιβαία κεφάλαια υψηλού κινδύνου επωφελούνται από τη μεγαλύτερη πληροφόρηση, αλλά μπορεί να υποστηριχθεί το ίδιο και για τις εμπορικές αγορές;

4.6   Η ΕΟΚΕ διερωτάται κατά πόσον η εξαιρετικά περιοριστική ρύθμιση σε σχέση με τις αδιαφανείς δεξαμενές (dark pool) μπορεί επίσης να βλάψει την ικανότητα των εταιρειών διαχείρισης περιουσιακών στοιχείων να πραγματοποιούν τις βέλτιστες δυνατές διαπραγματεύσεις για λογαριασμό των πελατών τους (σε τελευταία ανάλυση των ιδιωτών).

4.7   Ένας από τους στόχους της πρότασης κανονισμού είναι να τυποποιήσει, να εναρμονίσει και να ενοποιήσει τις χρηματοπιστωτικές αγορές. Οι ιδιώτες επενδυτές συχνά δεν γνωρίζουν πολλά πράγματα σχετικά με τα χρηματοδοτικά μέσα που έχουν στη διάθεσή τους στη δική τους αγορά αναφοράς. Ωστόσο η ΕΟΚΕ, ενώ υποστηρίζει την αρχή της ενοποίησης των διαφόρων μηχανισμών διαπραγμάτευσης, συνιστά ταυτόχρονα στην Επιτροπή να προωθήσει επειγόντως προγράμματα χρηματοοικονομικής εκπαίδευσης. Η ΕΟΚΕ πιστεύει πράγματι ότι, χωρίς την κατάλληλη προετοιμασία και συνειδητοποίηση των επενδυτών, υπάρχει κίνδυνος η διαδικασία της επιδιωκόμενης εναρμόνισης να μην αποφέρει τα επιθυμητά αποτελέσματα.

4.8   Εξάλλου, μία από τις σημαντικότερες συνιστώσες του νέου κανονισμού είναι η διεύρυνση των κατηγοριών περιουσιακών στοιχείων στις οποίες απευθύνεται: πέραν των δράσεων, πρόθεση είναι να εφαρμοστεί ο κανονισμός σε όλα τα χρηματοπιστωτικά μέσα ταυτόχρονα. Εάν συνεχιστεί η ώθηση του παρόντος κανονισμού προς μια συναλλαγή ανταγωνιστική και βασισμένη στην εκκαθάριση των εισηγμένων παραγώγων, τότε θα έχει πολύ σημαντική επίδραση στη δομή της αγοράς. Μερικές αγορές σταθερού εισοδήματος, που ήδη λειτουργούν σε πολλές ηλεκτρονικές πλατφόρμες, είναι ίσως οι πιο πιθανοί υποψήφιοι για την επίτευξη ταχείας προόδου προς αυτή την κατεύθυνση.

4.9   Η πρόταση κανονισμού προβλέπει στο άρθρο 40 έναν μακρύ και πλούσιο κατάλογο των κατ’ εξουσιοδότηση πράξεων που μπορεί να εκδίδει η Επιτροπή. Το περιεχόμενο αυτών των πράξεων είναι αρκετά ευρύ (ενδεικτικά αναφέρονται μόνο μερικές, όπως: ο καθορισμός των τιμών προσφοράς και ζήτησης, ο τύπος και το μέγεθος των εντολών, το περιεχόμενο των πληροφοριών που οι ρυθμιζόμενες αγορές και οι επιχειρήσεις επενδύσεων πρέπει να θέτουν στη διάθεση του κοινού για κάθε κατηγορία χρηματοπιστωτικών μέσων και ούτω καθεξής). Η ΕΟΚΕ θέτει ζήτημα συμβατότητας του άρθρου 40 με το άρθρο 290 της ΣΛΕΕ, όπως τροποποιήθηκε και συμπληρώθηκε από τη Συνθήκη της Λισαβόνας. Πράγματι σύμφωνα με τη σχετική διάταξη της Συνθήκης, «με νομοθετική πράξη μπορεί να ανατίθεται στην Επιτροπή η εξουσία έκδοσης μη νομοθετικών πράξεων γενικής ισχύος που συμπληρώνουν ή τροποποιούν ορισμένα μη ουσιώδη στοιχεία της νομοθετικής πράξης....». Αναλύοντας τα στοιχεία της πρότασης κανονισμού που μπορούν να ανατεθούν κατ’ εξουσιοδότηση, η ΕΟΚΕ πιστεύει ότι θα πρέπει να εκληφθούν ως βασικά και όχι ως περιθωριακά στοιχεία. Ως εκ τούτου, είναι της γνώμης ότι ο κατάλογος των κατ’ εξουσιοδότηση πράξεων που απαριθμούνται στο άρθρο 40 του κανονισμού πρέπει να θεωρηθεί περιττός, υπερβολικά εκτενής και μη σύμφωνος με τη ΣΛΕΕ.

(1)  ΕΕ C 54 της 19.2.2011, σελ. 44,

(2)  ΕΕ C 318, της 29.10.2011, σελ.24.

(3)  ΕΕ C 107 της 6.4.2011, σελ. 21, εισηγητής Iozia.