(1)

Η Επιτροπή ενημερώθηκε από άρθρα του Τύπου που δημοσιεύτηκαν τον Δεκέμβριο του 2014 σχετικά με την τροποποίηση του 2014 του ουγγρικού νόμου του 2008 για την τροφική αλυσίδα που διέπει το τέλος επιθεώρησης όσον αφορά την τροφική αλυσίδα. Με επιστολή της 17ης Μαρτίου 2015 η Επιτροπή απέστειλε αίτημα παροχής πληροφοριών στις ουγγρικές αρχές, οι οποίες απάντησαν με την επιστολή της 16ης Απριλίου 2015.

(2)

Με επιστολή της 15ης Ιουλίου 2015 η Επιτροπή ενημέρωσε την Ουγγαρία για την απόφασή της να κινήσει τη διαδικασία του άρθρου 108 παράγραφος 2 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης («Συνθήκη») σχετικά με το εν λόγω μέτρο (εφεξής η «απόφαση για την κίνηση της διαδικασίας»). Στην απόφαση για την κίνηση της διαδικασίας η Επιτροπή ζήτησε επίσης την άμεση αναστολή του μέτρου σύμφωνα με το άρθρο 11 παράγραφος 1 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 659/1999 (2).

(3)

Η απόφαση κίνησης της διαδικασίας δημοσιεύτηκε στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης (3). Η Επιτροπή κάλεσε τα ενδιαφερόμενα μέρη να υποβάλουν τις παρατηρήσεις τους σχετικά με το μέτρο ενίσχυσης.

(4)

Η Επιτροπή έλαβε παρατηρήσεις από ένα ενδιαφερόμενο μέρος. Με επιστολή της 13ης Οκτωβρίου 2015, η Επιτροπή διαβίβασε τις παρατηρήσεις στην Ουγγαρία, δίνοντάς της την ευκαιρία να απαντήσει. Η Ουγγαρία δεν απάντησε στις εν λόγω παρατηρήσεις.

(5)

Οι διατάξεις που είναι εφαρμοστέες στο τέλος επιθεώρησης όσον αφορά την τροφική αλυσίδα καθορίζονται στον νόμο XLVI του 2008 σχετικά με την τροφική αλυσίδα και την επίσημη εποπτεία της (εφεξής «νόμος για την τροφική αλυσίδα») και το διάταγμα αριθ. 40 της 27ης Απριλίου 2012 του υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης σχετικά με τους κανόνες για την πραγματοποίηση δήλωσης σε σχέση με το τέλος επιθεώρησης της τροφικής αλυσίδας και την καταβολή του. Σύμφωνα με τον νόμο για την τροφική αλυσίδα, οι επιχειρήσεις που θεωρούνται φορείς της αλυσίδας τροφίμων πρέπει να καταβάλλουν το τέλος για τον κύκλο εργασιών τους που προέρχεται από ορισμένες δραστηριότητες. Ο νόμος περιλαμβάνει κατάλογο των δραστηριοτήτων (4) για τις οποίες οι εταιρείες είναι υποχρεωμένες να καταβάλλουν το τέλος επιθεώρησης.

(6)

Όλες οι επιχειρήσεις (εταιρείες και λοιπά νομικά πρόσωπα, καθώς και φυσικά πρόσωπα που ασκούν τη δραστηριότητά τους με τη μορφή ατομικής επιχείρησης ή κύριου παραγωγού) που λειτουργούν στην Ουγγαρία και είχαν κύκλο εργασιών από τον κατάλογο δραστηριοτήτων κατά το έτος που προηγήθηκε της δήλωσης υπόκεινται στην καταβολή του τέλους επιθεώρησης όσον αφορά την τροφική αλυσίδα. Σκοπός του τέλους επιθεώρησης όσον αφορά την τροφική αλυσίδα είναι η κάλυψη από την εθνική υπηρεσία ασφάλειας της τροφικής αλυσίδας (κρατική υπηρεσία) του κόστους εκτέλεσης των καθηκόντων που σχετίζονται με ορισμένες κανονιστικές και εποπτικές δραστηριότητες της τροφικής αλυσίδας. Το εποπτικό τέλος υπολογίζεται σε ετήσια βάση και το πρόσωπο που υπόκειται σε αυτό υποχρεούται να προβεί σε δήλωση και να το καταβάλλει ανεξάρτητα από το αν έχουν πραγματοποιηθεί συγκεκριμένοι επίσημοι επιτόπιοι έλεγχοι.

(7)

Έως τις 31 Δεκεμβρίου 2014, ο κανόνας που θεσπίστηκε με τον νόμο για την τροφική αλυσίδα προέβλεπε ότι όλοι οι φορείς της αλυσίδας τροφίμων καταβάλλουν το τέλος ανεξάρτητα από τον σχετικό κύκλο εργασιών με ενιαίο συντελεστή 0,1 %.

(8)

Το εισπραχθέν τέλος επιθεώρησης όσον αφορά την τροφική αλυσίδα χρησιμοποιείται μόνο για τα καθήκοντα που καθορίζονται στη στρατηγική ασφάλειας της τροφικής αλυσίδας και τις δραστηριότητες της αρχής για την τροφική αλυσίδα.

(9)

Σύμφωνα με την τροποποίηση του 2014 του άρθρου 47/B του νόμου για την τροφική αλυσίδα με τον νόμο LXXIV του 2014 (5) που τέθηκε σε ισχύ την 1η Ιανουαρίου 2015 («τροποποίηση του 2014»), θεσπίστηκαν ειδικοί κανόνες για τον υπολογισμό του τέλους επιθεώρησης που εφαρμόζεται στον κύκλο εργασιών των καταστημάτων πώλησης ειδών ευρείας κατανάλωσης (6) στην ουγγρική αγορά.

(10)

Η τροποποίηση του 2014 του νόμου για την τροφική αλυσίδα θεσπίζει ένα προοδευτικό σύστημα τελών για τους φορείς καταστημάτων πώλησης ειδών ευρείας κατανάλωσης (7), με συντελεστές που κυμαίνονται από 0 % έως 6 %. Πιο συγκεκριμένα, οι ακόλουθοι συντελεστές εφαρμόζονται στον κύκλο εργασιών που υπόκειται στο τέλος επιθεώρησης όσον αφορά την τροφική αλυσίδα:

(11)

Σύμφωνα με την τροποποίηση του 2014 του νόμου για την τροφική αλυσίδα, όλοι οι άλλοι φορείς της αλυσίδας τροφίμων συνεχίζουν να υπόκεινται στο τέλος που υπολογίζεται επί του σχετικού κύκλου εργασιών με ενιαίο συντελεστή 0,1 %.

(12)

Ούτε στην τροποποιημένη διάταξη του ουγγρικού νόμου για την τροφική αλυσίδα ούτε στην αιτιολογική έκθεση εξηγούνται οι λόγοι που υπαγόρευσαν τη θέσπιση ειδικών διατάξεων όσον αφορά τους συντελεστές των τελών για καταστήματα πώλησης ειδών ευρείας κατανάλωσης. Επίσης, δεν παρέχεται καμία εξήγηση ούτε όσον αφορά τον προσδιορισμό των διαφόρων κλιμάκων για τους κύκλους εργασιών και των αντίστοιχων συντελεστών των τελών.

(13)

Το τέλος υπόκειται σε δήλωση από τους φορείς της αλυσίδας τροφίμων. Το τέλος καταβάλλεται ετησίως σε δύο ίσες δόσεις μέχρι την 31η Ιουλίου και την 31η Ιανουαρίου. Ο νόμος προβλέπει επίσης απλοποιημένες διαδικασίες σε περιπτώσεις που το τέλος είναι μικρότερο των 1 000 HUF (περίπου 3,20 ευρώ). Στην περίπτωση αυτή, το τέλος υπόκειται και πάλι σε δήλωση, ωστόσο δεν χρειάζεται να καταβληθεί.

(14)

Επιβάλλεται ποινή καθυστέρησης σε κάθε τέλος επιθεώρησης που δεν έχει καταβληθεί πριν από τη λήξη της προθεσμίας. Μπορεί να επιβληθεί ποινή εάν τα πρόσωπα ή οι οντότητες που υπόκεινται στο τέλος επιθεώρησης όσον αφορά την τροφική αλυσίδα δεν τηρήσουν την υποχρέωση τους να προβούν σε δήλωση ή η δήλωσή τους ήταν καθυστερημένη, ελλιπής ή αναληθής.

(15)

Η Επιτροπή κίνησε την επίσημη διαδικασία έρευνας διότι θεώρησε στο στάδιο αυτό ότι η προοδευτική δομή του τέλους (κλίμακες συντελεστών και κύκλου εργασιών) που εισήγαγε η τροποποίηση του 2014 συνιστούσε παράνομη και ασύμβατη κρατική ενίσχυση.

(16)

Συγκεκριμένα, η Επιτροπή θεώρησε ότι οι προοδευτικοί συντελεστές που εισήγαγε η τροποποίηση του 2014 κάνουν διάκριση μεταξύ επιχειρήσεων βάσει του κύκλου εργασιών τους και κατ' επέκταση του μεγέθους τους και δίνουν επιλεκτικό πλεονέκτημα σε επιχειρήσεις με χαμηλό κύκλο εργασιών και επομένως σε μικρότερες επιχειρήσεις. Η Ουγγαρία δεν προσκόμισε κανένα στοιχείο που να αποδεικνύει ότι η προοδευτική δομή του τέλους που εφαρμόζεται σε καταστήματα πώλησης ειδών ευρείας κατανάλωσης αντιστοιχεί σε παρόμοια προοδευτική δομή που έχει παρατηρηθεί στις δαπάνες που επωμίζεται η εθνική υπηρεσία ασφάλειας της τροφικής αλυσίδας για την επιθεώρηση των σχετικών καταστημάτων. Η Ουγγαρία συνεπώς δεν έχει αποδείξει ότι το μέτρο δικαιολογείται από τη φύση ή την εν γένει οικονομία του φορολογικού συστήματος. Επομένως, η Επιτροπή θεώρησε ότι το μέτρο συνιστά κρατική ενίσχυση, καθώς όλες οι προϋποθέσεις που θέτει το άρθρο 107 παράγραφος 1 της Συνθήκης φαίνεται να πληρούνται.

(17)

Τέλος, η Επιτροπή εξέφρασε αμφιβολίες ως προς το συμβιβάσιμο του μέτρου με την εσωτερική αγορά. Συγκεκριμένα, η Επιτροπή υπενθύμισε ότι δεν μπορεί να θεωρεί συμβιβάσιμο ένα μέτρο κρατικής ενίσχυσης που παραβιάζει άλλους κανόνες του ενωσιακού δικαίου, όπως οι θεμελιώδεις ελευθερίες που εγκαθιδρύονται με τη Συνθήκη ή οι διατάξεις των κανονισμών και των οδηγιών της ΕΕ. Στο στάδιο αυτό, η Επιτροπή δεν μπορούσε να αποκλείσει ότι το μέτρο είχε κατά κύριο λόγο ως στόχο τις ξένες επιχειρήσεις, πράγμα που θα μπορούσε να συνεπάγεται παραβίαση του άρθρου 49 της Συνθήκης που εγκαθιδρύει τη θεμελιώδη ελευθερία της εγκατάστασης και εξέφρασε επίσης αμφιβολίες για το κατά πόσο η διαφοροποίηση στη φορολογική μεταχείριση που επέφερε το μέτρο ήταν αναγκαία και αναλογική προς τον σκοπό της εκπλήρωσης των υποχρεώσεων που καθορίζονται στον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 882/2004 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (8).

(18)

Στις 27 Οκτωβρίου 2015, η ουγγρική κυβέρνηση υπέβαλε στο ουγγρικό κοινοβούλιο πρόταση νόμου για την τροποποίηση του νόμου XLVI του 2008 σχετικά με την τροφική αλυσίδα και την επίσημη εποπτεία της. Στις 17 Νοεμβρίου 2015, το ουγγρικό κοινοβούλιο ενέκρινε τον νόμο CLXXXII του 2015 για την τροποποίηση του νόμου XLVI του 2008 σχετικά με την τροφική αλυσίδα και την επίσημη εποπτεία της, ο οποίος δημοσιεύθηκε στην Επίσημη Εφημερίδα της κυβέρνησης της Ουγγαρίας (Magyar Közlöny) αριθ. 182/2015 της 26ης Νοεμβρίου 2015. Ο νέος νόμος τέθηκε σε ισχύ την 31η ημέρα μετά την ημερομηνία δημοσίευσής του, δηλαδή στις 27 Δεκεμβρίου 2015.

(19)

Η τροποποίηση του Νοεμβρίου του 2015 καταργεί την προοδευτική δομή του τέλους που εισήγαγε η τροποποίηση του 2014 και εισάγει εκ νέου ενιαίο τέλος επιθεώρησης 0,1 % για όλους τους φορείς της αλυσίδας τροφίμων, όπως ίσχυε πριν από την τροποποίηση του 2014.

(20)

Η Επιτροπή δεν έλαβε παρατηρήσεις από την Ουγγαρία σε απάντηση προς την απόφαση για την κίνηση της διαδικασίας.

(21)

Αντ' αυτού, με επιστολή της 16ης Σεπτεμβρίου 2015 που απευθυνόταν στην αρμόδια Επίτροπο για τον Ανταγωνισμό, η Ουγγαρία απέστειλε πρόταση για τροποποιημένο τέλος επιθεώρησης όσον αφορά την τροφική αλυσίδα στην Επιτροπή. Η πρόταση αυτή προβλέπει την κατάργηση του συντελεστή 0 % και, αντί της προοδευτικής δομής του τέλους με οκτώ συντελεστές (μεταξύ 0 % και 6 %), την εισαγωγή δομής με δύο συντελεστές (0,1 % για φορείς του λιανικού εμπορίου με χαμηλό κύκλο εργασιών και 0,3 % για φορείς του λιανικού εμπορίου με υψηλότερο κύκλο εργασιών).

(22)

Με επιστολή της 7ης Οκτωβρίου 2015, οι υπηρεσίες της Επιτροπής ενημέρωσαν την Ουγγαρία ότι παρότι με τη νέα πρόταση μειωνόταν η διαφορά μεταξύ των τελών επιθεώρησης, το προτεινόμενο νέο τέλος θα συνέχιζε να παρουσιάζει προοδευτική δομή, γεγονός προβληματικό από την άποψη των κρατικών ενισχύσεων εάν δεν δικαιολογείται σύμφωνα με τις κατευθυντήριες αρχές της δομής του τέλους επιθεώρησης.

(23)

Με επιστολή της 7ης Οκτωβρίου 2015, η Ουγγαρία έστειλε επιπλέον πληροφορίες και δεδομένα με στόχο την αιτιολόγηση της δυαδικής δομής του τέλους επιθεώρησης βάσει του κόστους εποπτείας των μεγαλύτερων παραγόντων της αγοράς και άλλων εμπορικών μονάδων. Συγκεκριμένα, η Ουγγαρία υποστήριξε ότι οι μεγαλύτεροι παράγοντες της αγοράς έχουν πολύπλοκη δομή που απαιτεί πιο σύνθετο έλεγχο και τη δαπάνη πολύ περισσότερων πόρων από την αρχή που διεξάγει τους εν λόγω ελέγχους.

(24)

Σε συνέχεια του αιτήματος της Ουγγαρίας για την παροχή παρατηρήσεων επί της πρότασής της που υποβλήθηκε με επιστολή της 16ης Σεπτεμβρίου 2015 και επί των επιπλέον πληροφοριών που παρείχε στην από 7 Οκτωβρίου 2015 επιστολή της, οι υπηρεσίες της Επιτροπής ενημέρωσαν την Ουγγαρία με επιστολή της 17ης Μαρτίου 2016 ότι τα δεδομένα που παρασχέθηκαν δεν αποδεικνύουν ότι το κόστος των ελέγχων ως ποσοστό του κύκλου εργασιών αυξάνεται κατά τον ίδιο τρόπο με τους συντελεστές των τελών. Συγκεκριμένα, οι υπηρεσίες της Επιτροπής επιβεβαίωσαν την άποψή τους ότι τα στοιχεία που υποβλήθηκαν δεν αποδεικνύουν ότι το κόστος των επιθεωρήσεων για εταιρείες που εμπίπτουν στον συντελεστή 0,3 % είναι τρεις φορές υψηλότερο — για κάθε φιορίνι του κύκλου εργασιών που ελέγχεται — από αυτό των επιθεωρήσεων για εταιρείες που εμπίπτουν στον συντελεστή 0,1 %. Επομένως, η προοδευτική δομή δύο τελών θα πρέπει να θεωρηθεί ότι παρέχει επιλεκτικό πλεονέκτημα στις επιχειρήσεις που εμπίπτουν στη χαμηλότερη κλίμακα.

(25)

Τελικά, η Ουγγαρία δεν υπέβαλε τη νομοθετική αυτή πρόταση στο ουγγρικό κοινοβούλιο για την τροποποίηση του νόμου XLVI του 2008 σχετικά με την τροφική αλυσίδα και την επίσημη εποπτεία της.

(26)

Η Επιτροπή έλαβε παρατηρήσεις από ένα ενδιαφερόμενο μέρος. Το ενδιαφερόμενο αυτό μέρος δραστηριοποιείται στην ουγγρική αγορά και συμφωνεί με την εκτίμηση της Επιτροπής στην απόφαση για την κίνηση της διαδικασίας. Το ενδιαφερόμενο μέρος υποστηρίζει ότι το μέτρο σχεδιάστηκε ώστε να στοχεύει ειδικά τις ξένες επιχειρήσεις, κάτι που θεωρεί πιθανό λόγω της δομής της ουγγρικής αγοράς λιανικής. Σύμφωνα με το μέρος αυτό, οι ξένες εταιρείες στον τομέα λιανικής στην Ουγγαρία λειτουργούν υποκαταστήματα ή θυγατρικές, γεγονός που αυξάνει το επίπεδο του (ενοποιημένου) κύκλου εργασιών τους. Αντίθετα, οι ουγγρικές επιχειρήσεις είναι οργανωμένες σε σύστημα δικαιόχρησης, με κάθε επιμέρους κατάστημα — ή περιορισμένο αριθμό αυτών — να τελεί υπό την εκμετάλλευση διαφορετικής νομικής οντότητας που δεν αποτελεί τμήμα της επιχειρηματικής οντότητας ή του ομίλου του δικαιοπαρόχου. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις που παρείχε το ενδιαφερόμενο μέρος, μαζί οι ξένοι λιανοπωλητές (όμιλοι επιχειρήσεων) διαθέτουν επί του παρόντος μερίδιο αγοράς περίπου 50 % στην Ουγγαρία, βαρύνονται όμως με περίπου 95 % του όγκου του τέλους επιθεώρησης, ενώ οι Ούγγροι λιανοπωλητές εμπίπτουν σε γενικές γραμμές στις κλίμακες συντελεστών 0 % ή 0,1 % σύμφωνα με το άρθρο 47/Β του νόμου σχετικά με την τροφική αλυσίδα.

(27)

Επομένως, οι Ούγγροι λιανοπωλητές τροφίμων, εξαιτίας της οργάνωσής τους με σύστημα δικαιόχρησης, εμπίπτουν αυτομάτως στις χαμηλότερες κλίμακες τελών (υπόκεινται σε συντελεστές 0 % ή 0,1 %), ενώ τα υποκαταστήματα/θυγατρικές ξένων μητρικών εταιρειών εγκατεστημένων στην ΕΕ, οι οποίες δεν είναι οργανωμένες σύμφωνα με σύστημα δικαιόχρησης, επηρεάζονται σε γενικές γραμμές από υψηλά επίπεδα τελών. Για τον λόγο αυτόν, σύμφωνα με το ενδιαφερόμενο μέρος, το τέλος επιθεώρησης όσον αφορά την τροφική αλυσίδα παρέχει επιλεκτικό πλεονέκτημα τόσο στις μικρότερες επιχειρήσεις όσο και σε αυτές που δραστηριοποιούνται στον χώρο του λιανικού εμπορίου, οι οποίες δεν είναι οργανωμένες σε σύστημα υποκαταστημάτων, δηλαδή στις ουγγρικές έναντι των ξένων επιχειρήσεων.

(28)

Η Επιτροπή δεν έχει λάβει απάντηση από την Ουγγαρία σχετικά με τις παρατηρήσεις του μοναδικού ενδιαφερόμενου μέρους, οι οποίες διαβιβάστηκαν σε αυτή με επιστολή της 13ης Οκτωβρίου 2015.

(29)

Η Επιτροπή περιορίζει την αξιολόγησή της στην παρούσα απόφαση στις διατάξεις της τροποποίησης του 2014 του νόμου σχετικά με την τροφική αλυσίδα και συγκεκριμένα στην τροποποιημένη διάταξη που θεσπίζει προοδευτική δομή του τέλους (κλίμακες συντελεστών και κύκλου εργασιών) που εφαρμόζεται σε καταστήματα πώλησης ειδών ευρείας κατανάλωσης στην Ουγγαρία, κατά τα οριζόμενα στην αιτιολογική σκέψη 10 ανωτέρω.

(30)

Σύμφωνα με το άρθρο 107 παράγραφος 1 της Συνθήκης, «ενισχύσεις που χορηγούνται υπό οποιαδήποτε μορφή από τα κράτη ή με κρατικούς πόρους και που νοθεύουν ή απειλούν να νοθεύσουν τον ανταγωνισμό διά της ευνοϊκής μεταχειρίσεως ορισμένων επιχειρήσεων ή ορισμένων κλάδων παραγωγής είναι ασυμβίβαστες με την εσωτερική αγορά, κατά το μέτρο που επηρεάζουν τις μεταξύ των κρατών μελών συναλλαγές, εκτός αν οι Συνθήκες ορίζουν άλλως».

(31)

Κατά συνέπεια, για τον χαρακτηρισμό ενός μέτρου ως κρατικής ενίσχυσης κατά την έννοια της διάταξης αυτής πρέπει να πληρούνται σωρευτικά οι ακόλουθες προϋποθέσεις: i) το μέτρο πρέπει να καταλογιστεί στο κράτος και να χρηματοδοτείται από κρατικούς πόρους· ii) πρέπει να παρέχει πλεονέκτημα στον δικαιούχο· iii) αυτό το πλεονέκτημα πρέπει να είναι επιλεκτικό· και iv) το μέτρο πρέπει να νοθεύει ή να απειλεί να νοθεύσει τον ανταγωνισμό και να μπορεί να επηρεάσει τις συναλλαγές μεταξύ κρατών μελών.

(32)

Για να συνιστά κρατική ενίσχυση, ένα μέτρο πρέπει να χρηματοδοτείται από κρατικούς πόρους και να καταλογίζεται σε ένα κράτος μέλος.

(33)

Εφόσον το μέτρο είναι απόρροια νόμου του ουγγρικού κοινοβουλίου, μπορεί σαφώς να καταλογιστεί στο ουγγρικό κράτος. Το επιχείρημα της Ουγγαρίας ότι, με δεδομένο ότι η νομική βάση του τέλους είναι ο κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 882/2004, το τέλος δεν μπορεί να καταλογιστεί στο ουγγρικό κράτος, δεν μπορεί να γίνει δεκτό.

(34)

Τα δικαστήρια της Ένωσης έχουν αποφανθεί ότι η φοροαπαλλαγή που θεσπίζεται από ένα κράτος μέλος σε εφαρμογή μιας οδηγίας της Ένωσης σύμφωνα με τις υποχρεώσεις του εκ της Συνθήκης, δεν καταλογίζεται στο κράτος μέλος αυτό αλλά απορρέει από νομοθετική πράξη της Ένωσης και συνεπώς δεν συνιστά κρατική ενίσχυση (9). Ωστόσο, ο κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 882/2004 ορίζει γενικές υποχρεώσεις για τα κράτη μέλη και δεν τους επιβάλλει την υποχρέωση θέσπισης προοδευτικών τελών βάσει του κύκλου εργασιών για την πραγματοποίηση ελέγχων, επομένως δεν μπορεί να υποστηριχθεί ότι η τροποποίηση του 2014 απορρέει από νομοθετική πράξη της Ένωσης. Το άρθρο 26 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 882/2004 ορίζει ότι «τα κράτη μέλη εξασφαλίζουν ότι επαρκείς οικονομικοί πόροι είναι διαθέσιμοι για την παροχή του απαραίτητου προσωπικού και άλλων πόρων για τη διεξαγωγή των επισήμων ελέγχων, με όλα τα μέσα που κρίνονται ενδεδειγμένα, συμπεριλαμβανομένης της γενικής φορολόγησης ή της καθιέρωσης τελών ή επιβαρύνσεων». Σύμφωνα με το άρθρο 27 παράγραφος 1, «τα κράτη μέλη μπορούν να εισπράττουν τέλη ή επιβαρύνσεις για την κάλυψη του κόστους των επισήμων ελέγχων». Επομένως, αποτελεί ευθύνη του κάθε κράτους μέλους να καθορίσει το ποσό των τελών εντός των ορίων της προαναφερθείσας νομοθεσίας και συγκεκριμένα σύμφωνα με το άρθρο 27 αυτής. Κάθε επιλογή που πραγματοποιείται στο πλαίσιο αυτό καταλογίζεται επομένως στο ουγγρικό κράτος.

(35)

Σε ό,τι αφορά τη χρηματοδότηση του μέτρου μέσω κρατικών πόρων, όταν το αποτέλεσμα ενός μέτρου είναι ότι το κράτος δεν εισπράττει έσοδα τα οποία θα έπρεπε να εισπράξει υπό κανονικές συνθήκες από μια επιχείρηση, πληρούται και αυτή η προϋπόθεση (10). Στην παρούσα περίπτωση, το ουγγρικό κράτος παραιτείται από πόρους που υπό άλλες συνθήκες θα έπρεπε να συλλέξει από τους φορείς καταστημάτων πώλησης ειδών ευρείας κατανάλωσης με χαμηλότερο επίπεδο κύκλου εργασιών (και επομένως μικρότερες επιχειρήσεις), εάν αυτοί είχαν υπαχθεί στο ίδιο τέλος επιθεώρησης με τους φορείς καταστημάτων πώλησης ειδών ευρείας κατανάλωσης με υψηλό επίπεδο κύκλου εργασιών.

(36)

Σύμφωνα με τη νομολογία των δικαστηρίων της Ένωσης, η έννοια της ενίσχυσης δεν καλύπτει μόνον θετικές παροχές, αλλά και παρεμβάσεις οι οποίες υπό διάφορες μορφές ελαφρύνουν τις επιβαρύνσεις που κανονικώς βαρύνουν τον προϋπολογισμό μιας επιχείρησης (11). Παρότι ένα μέτρο που συνεπάγεται μείωση φόρου ή εισφοράς δεν περιλαμβάνει τη θετική μεταβίβαση κρατικών πόρων, παρέχει πλεονέκτημα διότι περιάγει τις επιχειρήσεις στις οποίες έχει εφαρμογή σε ευνοϊκότερη οικονομική κατάσταση σε σχέση με τους λοιπούς φορολογουμένους και έχει ως συνέπεια την απώλεια εσόδων για το κράτος (12). Πλεονέκτημα μπορεί να χορηγηθεί μέσω διαφορετικών ειδών μειώσεων στη φορολογική επιβάρυνση μιας εταιρείας και, συγκεκριμένα, μέσω της μείωσης του εφαρμοστέου συντελεστή φόρου, της φορολογητέας βάσης ή του ποσού του οφειλόμενου φόρου (13).

(37)

Η τροποποίηση του 2014 του νόμου σχετικά με την τροφική αλυσίδα θεσπίζει μια προοδευτική δομή του τέλους που έχει εφαρμογή στους φορείς καταστημάτων πώλησης ειδών ευρείας κατανάλωσης ανάλογα με την κλίμακα στην οποία εμπίπτει ο κύκλος εργασιών των εν λόγω επιχειρήσεων. Ο προοδευτικός χαρακτήρας των τελών αυτών έχει ως αποτέλεσμα το μέσο ποσοστό του τέλους που επιβάλλεται επί του κύκλου εργασιών ενός καταστήματος να αυξάνεται όταν αυξάνεται ο κύκλος εργασιών και αγγίζει την επόμενη ανώτερη κλίμακα. Κατά συνέπεια, οι επιχειρήσεις με χαμηλό κύκλο εργασιών (μικρότερες επιχειρήσεις) υπόκεινται στο τέλος με σημαντικά χαμηλότερο μέσο συντελεστή από ό,τι οι επιχειρήσεις με υψηλό κύκλο εργασιών (μεγαλύτερες επιχειρήσεις). Το γεγονός ότι οι επιχειρήσεις με χαμηλό κύκλο εργασιών υπόκεινται στο τέλος με αυτόν τον σημαντικά χαμηλότερο μέσο συντελεστή, ελαφρύνει τις επιβαρύνσεις με τις οποίες βαρύνονται σε σχέση με επιχειρήσεις με υψηλό κύκλο εργασιών και συνεπώς συνιστά πλεονέκτημα προς όφελος των μικρότερων επιχειρήσεων σε σχέση με τις μεγαλύτερες επιχειρήσεις για τους σκοπούς του άρθρου 107 παράγραφος 1 της Συνθήκης.

(38)

Ένα μέτρο θεωρείται επιλεκτικό αν ευνοεί ορισμένες επιχειρήσεις ή ορισμένους κλάδους παραγωγής κατά την έννοια του άρθρου 107 παράγραφος 1 της Συνθήκης.

(39)

Για τα δημοσιονομικά μέτρα, το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης έχει αποφανθεί ότι η επιλεκτικότητα των μέτρων θα πρέπει κατά κανόνα να αξιολογείται με την πραγματοποίηση μιας ανάλυσης σε τρία στάδια (14). Αρχικά, προσδιορίζεται το κοινό ή κανονικό φορολογικό καθεστώς που είναι εφαρμοστέο στο κράτος μέλος: το «σύστημα αναφοράς». Δεύτερον, θα πρέπει να προσδιορίζεται κατά πόσον ένα συγκεκριμένο μέτρο αποτελεί παρέκκλιση από το εν λόγω σύστημα στο μέτρο που διαφοροποιεί τους οικονομικούς φορείς οι οποίοι, υπό το πρίσμα των στόχων που είναι συμφυείς με το σύστημα, βρίσκονται σε συγκρίσιμη πραγματική και νομική κατάσταση. Εάν το υπό ανάλυση μέτρο δεν συνιστά παρέκκλιση από το σύστημα αναφοράς, δεν είναι επιλεκτικό. Ωστόσο, εάν αποτελεί παρέκκλιση (και ως εκ τούτου είναι εκ πρώτης όψεως επιλεκτικό), θα πρέπει να διαπιστωθεί κατά το τρίτο στάδιο της ανάλυσης κατά πόσον η παρέκκλιση δικαιολογείται από τη φύση ή από την εν γένει οικονομία του φορολογικού συστήματος (αναφοράς) (15). Εάν ένα εκ πρώτης όψεως επιλεκτικό μέτρο δικαιολογείται από τη φύση ή από την εν γένει οικονομία του συστήματος, δεν θα θεωρείται επιλεκτικό και, συνεπώς, δεν θα εμπίπτει στο πεδίο εφαρμογής του άρθρου 107 παράγραφος 1 της Συνθήκης.

(40)

Στην παρούσα περίπτωση, η Επιτροπή θεωρεί ως σύστημα αναφοράς το τέλος επιθεώρησης που επιβάλλεται σε επιχειρήσεις της τροφικής αλυσίδας που δραστηριοποιούνται στην Ουγγαρία (16). Η Επιτροπή δεν θεωρεί ότι η προοδευτική δομή του τέλους που εισήγαγε η τροποποίηση του 2014 μπορεί να αποτελέσει τμήμα του εν λόγω συστήματος αναφοράς.

(41)

Όπως απεφάνθη το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης (17), δεν επαρκεί πάντα ο περιορισμός της ανάλυσης της επιλεκτικότητας στο κατά πόσο το μέτρο παρεκκλίνει του συστήματος αναφοράς, όπως ορίζεται από το κράτος μέλος. Είναι επίσης αναγκαίο να εκτιμηθεί κατά πόσον τα όρια του εν λόγω συστήματος έχουν σχεδιαστεί από το κράτος μέλος κατά τρόπο συνεπή ή, αντίθετα, κατά τρόπο σαφώς αυθαίρετο ή μεροληπτικό, ούτως ώστε να ευνοούν ορισμένες επιχειρήσεις έναντι άλλων. Διαφορετικά, αντί να ορίζει γενικούς κανόνες που έχουν εφαρμογή σε όλες τις επιχειρήσεις και από τους οποίους υφίσταται παρέκκλιση για ορισμένες επιχειρήσεις, το κράτος μέλος θα μπορούσε να επιτύχει το ίδιο αποτέλεσμα, παρακάμπτοντας τους κανόνες περί κρατικών ενισχύσεων και προσαρμόζοντας και συνδυάζοντάς τους κατά τρόπο τέτοιο που η ίδια η εφαρμογή τους να έχει ως αποτέλεσμα διαφορετική επιβάρυνση για διαφορετικές επιχειρήσεις (18). Είναι ιδιαίτερα σημαντικό να υπενθυμιστεί στο πλαίσιο αυτό ότι σύμφωνα με πάγια νομολογία του Δικαστηρίου το άρθρο 107 παράγραφος 1 της Συνθήκης δεν εισάγει διάκριση μεταξύ των μέτρων κρατικής ενίσχυσης ως προς τα αίτια ή τους στόχους τους, αλλά τα ορίζει σε συνάρτηση με τα αποτελέσματά τους και επομένως ανεξαρτήτως των χρησιμοποιούμενων τεχνικών (19).

(42)

Λαμβάνοντας υπόψη ότι η εφαρμογή ενός ενιαίου τέλους στον κύκλο εργασιών των φορέων της αλυσίδας τροφίμων αποτελεί κατάλληλο τρόπο κάλυψης των δαπανών που βαρύνουν το κράτος για τις δραστηριότητες επιθεώρησης σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 882/2004, η προοδευτική δομή του τέλους που εισήγαγε η τροποποίηση του 2014 του νόμου σχετικά με την τροφική αλυσίδα φαίνεται να έχει σχεδιαστεί σκόπιμα από την Ουγγαρία για να ευνοηθούν ορισμένες επιχειρήσεις έναντι άλλων. Πριν από την τροποποίηση του 2014, όλοι οι φορείς της αλυσίδας τροφίμων, συμπεριλαμβανομένων των καταστημάτων πώλησης ειδών ευρείας κατανάλωσης, έπρεπε να καταβάλλουν το τέλος για τον κύκλο εργασιών τους με ενιαίο συντελεστή 0,1 %. Σύμφωνα με την προοδευτική δομή του τέλους που εισήγαγε η τροποποίηση του 2014, οι φορείς καταστημάτων πώλησης ειδών ευρείας κατανάλωσης υπόκεινται δυνητικά σε μια σειρά οκτώ διαφορετικών συντελεστών τελών που ξεκινούν από 0 % και αυξάνονται προοδευτικά έως 6 %, ανάλογα με την κλίμακα στην οποία εμπίπτει ο κύκλος εργασιών τους. Επομένως, ως αποτέλεσμα της τροποποίησης του 2014, στις επιχειρήσεις που υπόκεινται στο τέλος ανεξάρτητα από τη φύση των δραστηριοτήτων τους (του κατά πόσο δηλαδή πρόκειται για καταστήματα πώλησης ειδών ευρείας κατανάλωσης) και του επιπέδου του κύκλου εργασιών τους (του κατά πόσο δηλαδή υπερβαίνει τα όρια που προβλέπει η εν λόγω τροποποίηση), εφαρμόζεται διαφορετικός μέσος φορολογικός συντελεστής.

(43)

Επειδή κάθε εταιρεία φορολογείται με διαφορετικό συντελεστή, η Επιτροπή δεν μπορεί να προσδιορίσει έναν μοναδικό συντελεστή αναφοράς στα τέλη όπως τροποποιήθηκαν το 2014. Η Ουγγαρία επίσης δεν παρουσίασε συγκεκριμένο συντελεστή ως συντελεστή αναφοράς ή ως «κανονικό» συντελεστή και δεν εξήγησε γιατί η συνδρομή εξαιρετικών περιστάσεων για τους φορείς καταστημάτων πώλησης ειδών ευρείας κατανάλωσης με υψηλό επίπεδο κύκλου εργασιών θα μπορούσε να δικαιολογήσει τον υψηλότερο συντελεστή, ούτε γιατί θα πρέπει να εφαρμόζονται χαμηλότεροι συντελεστές σε ορισμένες κατηγορίες φορέων ή σε φορείς καταστημάτων πώλησης ειδών ευρείας κατανάλωσης με χαμηλότερα επίπεδα κύκλων εργασιών.

(44)

Το αποτέλεσμα της τροποποίησης του 2014 είναι επομένως ότι διαφορετικές επιχειρήσεις υπόκεινται σε διαφορετικά επίπεδα φορολογίας (που εκφράζεται ως ποσοστό του συνολικού ετήσιου κύκλου εργασιών τους) ανάλογα με τις δραστηριότητές τους και, καθώς το ποσό του κύκλου εργασιών που επιτυγχάνει μια επιχείρηση σχετίζεται σε ορισμένο βαθμό με το μέγεθος της εν λόγω επιχείρησης, με το μέγεθός τους. Ωστόσο, σκοπός του τέλους επιθεώρησης για τα τρόφιμα είναι η χρηματοδότηση υγειονομικών ελέγχων και ελέγχων για την ασφάλεια των τροφίμων καθώς αυτά διέρχονται μέσω της τροφικής αλυσίδας και η προοδευτική δομή του τέλους, με συντελεστές που κυμαίνονται μεταξύ 0 % και 6 %, δεν αποτυπώνει τη σχέση μεταξύ του κόστους των επιθεωρήσεων στις εγκαταστάσεις των επιχειρήσεων που καλύπτονται από το μέτρο και του κύκλου εργασιών τους.

(45)

Ενόψει του σκοπού αυτού, η Επιτροπή θεωρεί ότι όλοι οι φορείς της αλυσίδας τροφίμων γενικά, και όλοι οι φορείς καταστημάτων πώλησης ειδών ευρείας κατανάλωσης ειδικά, τελούν σε μια συγκρίσιμη νομική και πραγματική κατάσταση, ανεξάρτητα από τις δραστηριότητές τους ή το επίπεδο του κύκλου εργασιών τους, και ότι η Ουγγαρία δεν έχει παρουσιάσει πειστική αιτιολόγηση της διάκρισης μεταξύ αυτών των ειδών επιχειρήσεων κατά την είσπραξη του τέλους επιθεώρησης όσον αφορά την τροφική αλυσίδα. Η Επιτροπή επικαλείται συναφώς τις αιτιολογικές σκέψεις 52 έως 57 παρακάτω. Επομένως, η Ουγγαρία σχεδίασε σκόπιμα το τέλος επιθεώρησης όσον αφορά την τροφική αλυσίδα κατά τρόπο τέτοιο ώστε να ευνοούνται αυθαίρετα ορισμένες επιχειρήσεις, δηλαδή οι φορείς καταστημάτων πώλησης ειδών ευρείας κατανάλωσης με χαμηλότερο επίπεδο κύκλου εργασιών (μικρότερες δηλαδή επιχειρήσεις) και να λαμβάνουν δυσμενή μεταχείριση άλλες, μεγαλύτερες επιχειρήσεις, οι οποίες μάλιστα είναι συνήθως ξένες (20).

(46)

Το σύστημα αναφοράς είναι επομένως εξ υπαρχής επιλεκτικό κατά τρόπο που δεν δικαιολογείται ενόψει το σκοπού του τέλους επιθεώρησης για τα τρόφιμα, ο οποίος είναι η χρηματοδότηση υγειονομικών ελέγχων και ελέγχων για την ασφάλεια των τροφίμων καθώς αυτά διέρχονται μέσω της τροφικής αλυσίδας. Επομένως, το κατάλληλο σύστημα αναφοράς στην παρούσα υπόθεση είναι η επιβολή τέλους επιθεώρησης στις επιχειρήσεις της τροφικής αλυσίδας που δραστηριοποιούνται στην Ουγγαρία σύμφωνα με τον κύκλο εργασιών τους, χωρίς η προοδευτική δομή του τέλους να αποτελεί τμήμα του συστήματος αυτού.

(47)

Σε δεύτερη φάση, είναι απαραίτητο να προσδιοριστεί κατά πόσο το μέτρο παρεκκλίνει από το σύστημα αναφοράς υπέρ ορισμένων επιχειρήσεων που βρίσκονται στην ίδια πραγματική και νομική κατάσταση, υπό το πρίσμα του στόχου που είναι συμφυής με το σύστημα αναφοράς.

(48)

Όπως αναλύεται στην αιτιολογική σκέψη 44, ο συμφυής στόχος του τέλους επιθεώρησης για τα τρόφιμα είναι η χρηματοδότηση υγειονομικών ελέγχων και ελέγχων για την ασφάλεια των τροφίμων καθώς αυτά διέρχονται μέσω της τροφικής αλυσίδας στην Ουγγαρία. Όπως εξηγείται περαιτέρω στην εν λόγω αιτιολογική σκέψη, όλοι οι φορείς της αλυσίδας τροφίμων γενικά, και όλοι οι φορείς καταστημάτων πώλησης ειδών ευρείας κατανάλωσης ειδικά, θα πρέπει να θεωρείται ότι βρίσκονται σε συγκρίσιμη πραγματική και νομική κατάσταση, υπό το πρίσμα του στόχου αυτού, ανεξάρτητα από τις δραστηριότητές τους ή το επίπεδο του κύκλου εργασιών τους.

(49)

Όπως αναλύεται στην αιτιολογική σκέψη 37, η προοδευτική δομή του τέλους, η οποία σύμφωνα με την τροποποίηση του 2014 έχει εφαρμογή μόνο στους φορείς καταστημάτων πώλησης ειδών ευρείας κατανάλωσης, έχει ως αποτέλεσμα οι επιχειρήσεις με υψηλά επίπεδα κύκλου εργασιών να υπόκεινται τόσο σε σημαντικά υψηλότερα οριακά τέλη επιθεώρησης όσο και σε ουσιαστικά υψηλότερους μέσους συντελεστές τέλους επιθεώρησης σε σύγκριση με τους φορείς καταστημάτων με χαμηλά επίπεδα κύκλου εργασιών και άλλους φορείς της αλυσίδας τροφίμων. Με άλλα λόγια, η προοδευτική δομή του τέλους που εισήγαγε η τροποποίηση του 2014 διαφοροποιεί επιχειρήσεις που βρίσκονται σε συγκρίσιμη πραγματική και νομική κατάσταση σε ό,τι αφορά τον στόχο του τέλους επιθεώρησης για τα τρόφιμα σύμφωνα με τις δραστηριότητες και το μέγεθός τους.

(50)

Η Επιτροπή σημειώνει συγκεκριμένα ότι οι συντελεστές των τελών που ορίζει η τροποποίηση του 2014 του νόμου σχετικά με την τροφική αλυσίδα και οι κλίμακες στις οποίες έχουν εφαρμογή έχουν ως αποτέλεσμα την αύξηση του τέλους για επιχειρήσεις που υπόκεινται στο τέλος ανάλογα με τον κύκλο εργασιών τους από ορισμένες δραστηριότητες και, κατ' επέκταση, το μέγεθός τους. Ο οριακός συντελεστής του τέλους είναι 0,1 % για επιχειρήσεις που έχουν κύκλο εργασιών υψηλότερο των 500 εκατ. HUF, αλλά όχι υψηλότερο των 50 δισεκατ. HUF. Ο οριακός συντελεστής του τέλους πολλαπλασιάζεται επί 60 για να φτάσει το 6 % για επιχειρήσεις πώλησης ειδών ευρείας κατανάλωσης που έχουν κύκλο εργασιών που υπερβαίνει τα 300 δισεκατ. HUF. Συνέπεια της εν λόγω αύξησης του οριακού συντελεστή του τέλους είναι ότι για ένα κατάστημα με κύκλο εργασιών στην ανώτερη κλίμακα, το μέσο επίπεδο του τέλους είναι σημαντικά υψηλότερο από αυτό που ισχύει για επιχειρήσεις με χαμηλότερα επίπεδα κύκλου εργασιών (μικρότερες, επομένως, επιχειρήσεις).

(51)

Επομένως, η προοδευτική δομή του συντελεστή που εισήγαγε η τροποποίηση του 2014 παρεκκλίνει από το σύστημα αναφοράς που συνίσταται στην επιβολή τέλους επιθεώρησης σε επιχειρήσεις της τροφικής αλυσίδας που δραστηριοποιούνται στην Ουγγαρία υπέρ φορέων καταστημάτων πώλησης ειδών ευρείας κατανάλωσης με χαμηλότερο επίπεδο κύκλου εργασιών (μικρότερες, επομένως, επιχειρήσεις). Η Επιτροπή θεωρεί επομένως ότι το επίμαχο μέτρο είναι εκ πρώτης όψεως επιλεκτικό.

(52)

Ένα μέτρο που παρεκκλίνει από το σύστημα αναφοράς δεν είναι επιλεκτικό εάν αυτό δικαιολογείται από τη φύση ή την οικονομία του συστήματος αυτού. Αυτό ισχύει σε περιπτώσεις όπου η επιλεκτική μεταχείριση είναι το αποτέλεσμα των εγγενών μηχανισμών που απαιτούνται για τη λειτουργία και την αποτελεσματικότητα του συστήματος (21). Για τον σκοπό αυτό, τα κράτη μέλη δεν μπορούν να επικαλεστούν στόχους εξωτερικής πολιτικής —όπως τους στόχους της περιφερειακής, περιβαλλοντικής ή βιομηχανικής πολιτικής— για να δικαιολογήσουν τη διαφορετική μεταχείριση των επιχειρήσεων που τελούν υπό ορισμένο καθεστώς. Η παροχή αιτιολογίας εναπόκειται στο κράτος μέλος, δηλαδή στις ουγγρικές αρχές.

(53)

Οι ουγγρικές αρχές υποστήριξαν ότι σκοπός της διαφοροποίησης είναι να εξασφαλιστεί η μεγαλύτερη αναλογικότητα του συντελεστή του τέλους επιθεώρησης προς τους πόρους της αρχής οι οποίοι είναι απαραίτητοι για την επιθεώρηση σημαντικών φορέων της αγοράς (π.χ. πιστοποιητικά, χρόνος που απαιτείται για την επιθεώρηση με ΤΠ και συστήματα διασφάλισης της ποιότητας, αριθμός εταιρικών εγκαταστάσεων, χρήση εμπειρογνωμόνων και έξοδα μηχανοκίνητων οχημάτων). Κατά την άποψη των ουγγρικών αρχών, οι φορείς της αλυσίδας τροφίμων που έχουν μεγαλύτερους κύκλους εργασιών ή που παρουσιάζουν υψηλότερο κίνδυνο λόγω του μεγαλύτερου αριθμού καταναλωτών με τους οποίους συναλλάσσονται, πρέπει να συνεισφέρουν περισσότερα στη χρηματοδότηση των ελέγχων της τροφικής αλυσίδας.

(54)

Η Επιτροπή θεωρεί ότι τα προοδευτικά τέλη βάσει του κύκλου εργασιών μπορούν να δικαιολογηθούν μόνον εάν ο ειδικός σκοπός που επιδιώκεται από τα τέλη απαιτεί προοδευτικούς συντελεστές, δηλαδή εάν το κόστος το οποίο υποτίθεται ότι καλύπτει το τέλος, ή οι αρνητικές εξωτερικότητες που υποτίθεται ότι αντιμετωπίζονται με τα τέλη, αυξάνονται επίσης —και αυξάνονται σε βαθμό που υπερβαίνει τα κατ' αναλογία ποσοστά (22) — σε σχέση με τον κύκλο εργασιών. Καθώς σκοπός του τέλους εποπτείας αλυσίδων λιανικής πώλησης υποτίθεται ότι είναι η χρηματοδότηση υγειονομικών ελέγχων και ελέγχων για την ασφάλεια των τροφίμων καθώς αυτά διέρχονται μέσω της τροφικής αλυσίδας, η Επιτροπή δεν διαπίστωσε γιατί θα πρέπει το κόστος των εν λόγω ελέγχων να αυξηθεί σε βαθμό που υπερβαίνει τα κατ' αναλογία ποσοστά σε σχέση με τον κύκλο εργασιών των μεγαλύτερων επιχειρήσεων.

(55)

Για παράδειγμα, η Ουγγαρία δεν παρείχε αποδεικτικά στοιχεία που να εξηγούν τους λόγους για τους οποίους ο φορέας ενός καταστήματος λιανικών πωλήσεων με σημαντικά επίπεδα κύκλου εργασιών ο οποίος πωλεί, π.χ. ένα πακέτο ζάχαρη, θα αποτελούσε 60 φορές μεγαλύτερο κίνδυνο ή θα απαιτούσε ελέγχους 60 φορές πιο δαπανηρούς σε σύγκριση με τον φορέα ενός μικρού σούπερ μάρκετ με χαμηλό κύκλο εργασιών το οποίο πωλεί το ίδιο πακέτο ζάχαρης. Πράγματι, παρότι ο κύκλος εργασιών που προκύπτει από την πώληση του εν λόγω πακέτου ζάχαρης είναι ίδιος και για τις δυο επιχειρήσεις, το οφειλόμενο τέλος για κάθε φιορίνι του κύκλου εργασιών που προκύπτει από την πώληση του πακέτου είναι 60 φορές μικρότερο για τον φορέα του μικρού σούπερ μάρκετ.

(56)

Η Επιτροπή παρατηρεί επιπλέον ότι η προβαλλόμενη από την Ουγγαρία αιτιολογία ότι οι φορείς της αλυσίδας τροφίμων με μεγαλύτερους κύκλους εργασιών θα πρέπει να συμβάλλουν περισσότερο στη χρηματοδότηση των ελέγχων της τροφικής αλυσίδας υποδαυλίζεται από το γεγονός ότι ένα κατάστημα πώλησης ειδών ευρείας κατανάλωσης που παράγει υψηλό επίπεδο κύκλου εργασιών θα υπόκειται σε υψηλότερους συντελεστές για τον εν λόγω κύκλο εργασιών από ό,τι φορείς της αλυσίδας τροφίμων πέραν των επιχειρήσεων πώλησης ειδών ευρείας κατανάλωσης που παράγουν το ίδιο επίπεδο κύκλου εργασιών αλλά συνεχίζουν να υπόκεινται σε ενιαίο τέλος 0,1 %.

(57)

Ως εκ τούτου, η Επιτροπή δεν θεωρεί ότι το μέτρο δικαιολογείται από τη φύση ή την εν γένει οικονομία του συστήματος αναφοράς. Συνεπώς το μέτρο θα πρέπει να θεωρηθεί ότι παρέχει επιλεκτικό πλεονέκτημα σε επιχειρήσεις που εκμεταλλεύονται καταστήματα πώλησης ειδών ευρείας κατανάλωσης με χαμηλότερο επίπεδο κύκλου εργασιών (μικρότερες, επομένως, επιχειρήσεις).

(58)

Σύμφωνα με το άρθρο 107 παράγραφος 1 της Συνθήκης, ένα μέτρο πρέπει να νοθεύει ή να απειλεί να νοθεύσει τον ανταγωνισμό και να επηρεάζει τις συναλλαγές στο εσωτερικό της Ένωσης για να συνιστά κρατική ενίσχυση. Το μέτρο έχει εφαρμογή σε επιχειρήσεις των οποίων ο κύκλος εργασιών προέρχεται από ορισμένες δραστηριότητες που σχετίζονται με την τροφική αλυσίδα και που πωλούν είδη ευρείας κατανάλωσης στην ουγγρική αγορά, συμπεριλαμβανομένων φορέων από άλλα κράτη μέλη. Η αγορά που εξυπηρετείται από επιχειρήσεις που πωλούν είδη ευρείας κατανάλωσης χαρακτηρίζεται — τόσο στην Ουγγαρία όσο και σε άλλα κράτη μέλη — από την παρουσία φορέων από άλλα κράτη μέλη που δραστηριοποιούνται ή θα μπορούσαν να αναπτύξουν τις δραστηριότητές τους σε διεθνή κλίμακα. Ο προοδευτικός χαρακτήρας του τέλους του κύκλου εργασιών μπορεί να ευνοεί σημαντικά ορισμένους από τους εν λόγω φορείς, σε βάρος άλλων και να ενισχύει τη θέση τους τόσο στην ουγγρική όσο και στην ευρύτερη ευρωπαϊκή αγορά. Κατά συνέπεια, το μέτρο επηρεάζει την ανταγωνιστική κατάσταση επιχειρήσεων που υπόκεινται στο προοδευτικό τέλος, νοθεύει ή απειλεί να νοθεύσει τον ανταγωνισμό και επηρεάζει τις συναλλαγές στο εσωτερικό της Ένωσης.

(59)

Καθώς όλες οι προϋποθέσεις που θέτει το άρθρο 107 παράγραφος 1 της Συνθήκης πληρούνται, η Επιτροπή θεωρεί ότι η τροποποίηση του 2014 του νόμου σχετικά με την τροφική αλυσίδα που θεσπίζει ένα προοδευτικό σύστημα τελών για επιχειρήσεις που πωλούν είδη ευρείας κατανάλωσης, συνιστά κρατική ενίσχυση κατά την έννοια της εν λόγω διάταξης.

(60)

Η κρατική ενίσχυση θεωρείται ότι συμβιβάζεται με την εσωτερική αγορά εάν εμπίπτει σε οποιαδήποτε από τις κατηγορίες που απαριθμούνται στο άρθρο 107 παράγραφος 2 της Συνθήκης (23) και μπορεί να θεωρηθεί ότι συμβιβάζεται με την εσωτερική αγορά εάν η Επιτροπή κρίνει ότι εμπίπτει σε οποιαδήποτε από τις κατηγορίες που απαριθμούνται στο άρθρο 107 παράγραφος 3 της Συνθήκης (24). Ωστόσο, είναι το κράτος μέλος που χορηγεί την ενίσχυση που φέρει το βάρος αποδείξεως ότι η κρατική ενίσχυση που χορηγεί συμβιβάζεται με την εσωτερική αγορά σύμφωνα με το άρθρο 107 παράγραφοι 2 ή 3 της Συνθήκης (25).

(61)

Η Επιτροπή σημειώνει ότι οι ουγγρικές αρχές δεν προέβαλαν κανένα επιχείρημα που θα δικαιολογούσε το συμβιβάσιμο της τροποποίησης του 2014 του νόμου σχετικά με την τροφική αλυσίδα με την εσωτερική αγορά. Η Ουγγαρία δεν σχολίασε τις αμφιβολίες που εκφράστηκαν στην απόφαση για την κίνηση της διαδικασίας ως προς το συμβιβάσιμο του μέτρου και δεν αντέδρασε στις παρατηρήσεις του τρίτου μέρους ως προς το συμβιβάσιμο (26). Η Επιτροπή θεωρεί ότι καμία από τις εξαιρέσεις που αναφέρονται στις προαναφερθείσες διατάξεις δεν έχει εφαρμογή διότι το μέτρο δεν δείχνει να επιδιώκει κανέναν από τους στόχους που απαριθμούνται στις εν λόγω διατάξεις. Συνεπώς, το μέτρο δεν μπορεί να κηρυχθεί συμβιβάσιμο με την εσωτερική αγορά.

(62)

Η Επιτροπή υπενθυμίζει ακόμη ότι δεν μπορεί να θεωρεί συμβιβάσιμο ένα μέτρο κρατικής ενίσχυσης που παραβιάζει άλλους κανόνες του ενωσιακού δικαίου, όπως οι θεμελιώδεις ελευθερίες που εγκαθιδρύονται με τη Συνθήκη ή οι διατάξεις των κανονισμών και των οδηγιών της ΕΕ. Από αυτή την άποψη, οι αμφιβολίες που εξέφρασε η Επιτροπή στην απόφαση για την κίνηση της διαδικασίας ότι το μέτρο έχει κατά κύριο λόγο ως στόχο τις ξένες επιχειρήσεις, πράγμα που θα μπορούσε να συνεπάγεται παραβίαση του άρθρου 49 της Συνθήκης που εγκαθιδρύει τη θεμελιώδη ελευθερία της εγκατάστασης δεν έχουν αρθεί. Η Ουγγαρία δεν υπέβαλε κανένα σχόλιο σχετικά με την πιθανή παραβίαση του άρθρου 49 της Συνθήκης ή με τις παρατηρήσεις του τρίτου ενδιαφερόμενου μέρους σχετικά με το ζήτημα.

(63)

Η Ουγγαρία υποστήριξε ότι ο κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 882/2004 αποτελεί τη νομική βάση για το τέλος επιθεώρησης όσον αφορά την τροφική αλυσίδα, όπως τροποποιήθηκε με την τροποποίηση του 2014. Ωστόσο, βάσει των πληροφοριών που παρείχαν οι ουγγρικές αρχές (27), η Επιτροπή διαφωνεί ότι το μέτρο — όπως αυτό τροποποιήθηκε το 2014 — συμμορφώνεται με τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 882/2004 για τους τέσσερις λόγους που ακολουθούν.

(64)

Πρώτον, με βάση τις πληροφορίες που προσκόμισε η Ουγγαρία, δεν έχει αποδειχθεί ότι το τέλος επιθεώρησης — όπως τροποποιήθηκε το 2014 — υπολογίστηκε σύμφωνα με τα κριτήρια για τον υπολογισμό τελών που προβλέπονται στον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 882/2004, ούτε ότι δεν υπερέβαινε τις συνολικές δαπάνες που επωμίζονται οι αρμόδιες αρχές κατά τη διενέργεια επίσημων ελέγχων, όπως, ρητώς, απαιτεί το άρθρο 27 παράγραφος 4 στοιχείο α) του εν λόγω κανονισμού.

(65)

Δεύτερον, οι δαπάνες που ελήφθησαν υπόψη κατά τον καθορισμό της μεθόδου υπολογισμού του τέλους επιθεώρησης δεν φαίνεται να είναι σύμφωνες με τις δαπάνες που αναφέρονται στο άρθρο 27 παράγραφος 4 στοιχείο α), σε συνδυασμό με το παράρτημα VI του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 882/2004. Συγκεκριμένα, ενώ στον τελευταίο ορίζεται ότι οι δαπάνες που λαμβάνονται υπόψη για τον υπολογισμό των τελών μπορούν να περιλαμβάνουν το κόστος του προσωπικού «που συμμετέχει στους επισήμους ελέγχους», οι ουγγρικές αρχές έχουν ενημερώσει την Επιτροπή ότι το τέλος επιθεώρησης που χρεώνουν καλύπτει επίσης τις (γενικότερες) δαπάνες που πηγάζουν από την ευρύτερη κατηγορία των «μισθών του προσωπικού» (28).

(66)

Τρίτον, παρότι οι ουγγρικές αρχές δικαιούνται να χρεώνουν κατ' αποκοπή τέλη σύμφωνα με το άρθρο 27 παράγραφος 4 στοιχείο β) του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 882/2004, δεν παρείχαν πειστική αιτιολόγηση για την προοδευτική φύση του τέλους επιθεώρησης και για τις δομές του (ζώνες και συντελεστές τελών). Συγκεκριμένα, η Ουγγαρία δεν προσκόμισε κανένα στοιχείο που να αποδεικνύει ότι η προοδευτική δομή του συντελεστή (κλίμακες συντελεστών και κύκλου εργασιών) που εφαρμόζεται σε φορείς καταστημάτων πώλησης ειδών ευρείας κατανάλωσης αντιστοιχεί σε παρόμοια προοδευτική δομή που έχει παρατηρηθεί στις δαπάνες που επωμίζεται η εθνική υπηρεσία ασφάλειας της τροφικής αλυσίδας για την επιθεώρηση των εν λόγω επιχειρήσεων.

(67)

Τέλος, παρότι ο προοδευτικός συντελεστής φέρεται να δικαιολογείται σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 882/2004 από την ανάγκη ύπαρξης ενός τέλους ανάλογου με τους αυξημένους διοικητικούς πόρους που πρέπει οι αρμόδιες αρχές να εξασφαλίζουν για τη διεξαγωγή ελέγχων σε σημαντικούς φορείς της αγοράς, η Επιτροπή δεν αντιλαμβάνεται πώς, δεδομένης της φύσης των επίσημων ελέγχων, ο έλεγχος περισσότερων καταστημάτων μεγάλων λιανοπωλητών μπορεί να είναι πιο δαπανηρός ή σύνθετος από τον έλεγχο περισσότερων καταστημάτων φορέων με σύστημα δικαιόχρησης (οι οποίοι, ωστόσο, υπόκεινται σε σημαντικά χαμηλότερα τέλη επιθεώρησης, καθώς ο κύκλος εργασιών κάθε καταστήματος ξεχωριστά είναι πολύ μικρότερος).

(68)

Λαμβάνοντας υπόψη τα ανωτέρω, η Επιτροπή δεν θεωρεί απαραίτητες και αναλογικές προς τον σκοπό της εκπλήρωσης των υποχρεώσεων που θέτει ο κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 882/2004 τις διαφορές στη φορολογική μεταχείριση που εισάγει το μέτρο.

(69)

Όπως αναφέρεται στο σημείο 3.2, το τέλος επιθεώρησης όσον αφορά την τροφική αλυσίδα, όπως αυτό τροποποιήθηκε στις 17 Νοεμβρίου 2015, δεν εφαρμόζει πλέον προοδευτικούς συντελεστές. Αντίθετα, ο νόμος CLXXXII του 2015 με τον οποίο τροποποιείται ο νόμος XLVI του 2008 σχετικά με την τροφική αλυσίδα και την επίσημη εποπτεία της προβλέπει ενιαίο συντελεστή 0,1 % για όλους τους φορείς της αλυσίδας τροφίμων. Η κατάργηση της προοδευτικής δομής του τέλους αντιμετωπίζει τους προβληματισμούς που εγείρονταν ως προς τις κρατικές ενισχύσεις εξαιτίας της προοδευτικής δομής στην απόφαση για την κίνηση της διαδικασίας.

(70)

Η τροποποίηση του 2014 δεν κοινοποιήθηκε ούτε κηρύχθηκε ποτέ συμβιβάσιμη με την εσωτερική αγορά από την Επιτροπή. Καθώς η τροποποίηση του 2014 συνιστά κρατική ενίσχυση κατά την έννοια του άρθρου 107 παράγραφος 1 της Συνθήκης και νέα ενίσχυση κατά την έννοια του άρθρου 1 στοιχείο γ) του κανονισμού (ΕΕ) 2015/1589 του Συμβουλίου (29) που τέθηκε σε ισχύ κατά παράβαση της υποχρέωσης αναστολής της εφαρμογής που προβλέπεται στο άρθρο 108 παράγραφος 3 της Συνθήκης, το μέτρο συνιστά επίσης παράνομη ενίσχυση κατά την έννοια του άρθρου 1 στοιχείο στ) του κανονισμού (ΕΕ) 2015/1589.

(71)

Συνέπεια της διαπίστωσης ότι το μέτρο συνιστά παράνομη και ασυμβίβαστη κρατική ενίσχυση είναι ότι η ενίσχυση πρέπει να ανακτηθεί από τους λήπτες της σύμφωνα με το άρθρο 16 του κανονισμού (ΕΕ) 2015/1589.

(72)

Ωστόσο, ως αποτέλεσμα της διαταγής αναστολής που εξέδωσε η Επιτροπή στην απόφαση για την κίνηση της διαδικασίας, η Ουγγαρία επιβεβαίωσε ότι είχε αναστείλει την καταβολή του τέλους αναθεώρησης όσον αφορά την τροφική αλυσίδα για όσους υπόκεινται στη σχετική κατηγορία του προοδευτικού τέλους επιθεώρησης.

(73)

Συνεπώς, στην πραγματικότητα δεν έχει χορηγηθεί κρατική ενίσχυση στο πλαίσιο του μέτρου. Για τον λόγο αυτό, δεν συντρέχει περίπτωση ανάκτησης κρατικής ενίσχυσης.

(74)

Η Επιτροπή διαπιστώνει ότι η Ουγγαρία χορήγησε παράνομα την εν λόγω ενίσχυση κατά παράβαση του άρθρου 108 παράγραφος 3 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

(75)

Η εν λόγω απόφαση δεν θίγει τυχόν έρευνες σχετικά με τη συμμόρφωση του μέτρου με τις θεμελιώδεις ελευθερίες που προβλέπονται στη Συνθήκη, ιδίως δε με την ελευθερία εγκαταστάσεως, όπως αυτή κατοχυρώνεται στο άρθρο 49 της Συνθήκης.