2.4.2011   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 104/31

—

αναγνωρίζει ότι οι πολιτιστικές βιομηχανίες συμβάλλουν σημαντικά στην τοπική και περιφερειακή ανάπτυξη, καθιστώντας πιο ελκυστικές τις περιφέρειες της Ευρώπης, αναπτύσσοντας τον βιώσιμο τουρισμό και δημιουργώντας νέες ευκαιρίες απασχόλησης·

—

κρίνει ότι πολλές μικρές αίθουσες κινδυνεύουν να κλείσουν καθώς αντιμετωπίζουν επαχθείς οικονομικές επιβαρύνσεις και απευθύνει έκκληση για συνεργασία, προκειμένου να εξασφαλισθεί η διατήρηση της ευρωπαϊκής πολιτιστικής κληρονομίας και η προστασία της βιομηχανίας του κινηματογράφου·

—

υπογραμμίζει την ανάγκη συνεκτίμησης τόσο του οικονομικού όσο και του πολιτιστικού ρόλου του κινηματογράφου. Ο κλάδος του κινηματογράφου είναι μείζονος σημασίας για την ανάπτυξη, την ανταγωνιστικότητα και την απασχόληση. Επίσης, διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στη διαφύλαξη και την προβολή της τοπικής και της περιφερειακής πολιτιστικής ταυτότητας και ποικιλομορφίας. Με αυτή του την ιδιότητα άλλωστε, αναδεικνύεται σε πρωτεύοντα παράγοντα ανάπτυξης των ευρωπαϊκών κοινωνικών αξιών και λειτουργίας των δημοκρατικών κοινωνιών, καθώς τα οπτικοακουστικά έργα δύνανται να διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο στη συγκρότηση της ευρωπαϊκής ταυτότητας·

—

τονίζει ότι η μετάβαση στον ψηφιακό κινηματογράφο προσφέρει νέες ευκαιρίες σύνδεσης των διαφόρων περιοχών της Ευρώπης, με την ανταλλαγή οπτικοακουστικών έργων και τη διερεύνηση νέων δυνατοτήτων για τη δημιουργία δεσμών και την ανταλλαγή περιεχομένου. Αυτή η μετάβαση μπορεί να δώσει στους κινηματογράφους την ευκαιρία να προσελκύσουν νέα ακροατήρια, να επωφεληθούν από το εναλλακτικό περιεχόμενο, να προσφέρουν νέες υπηρεσίες και να προβάλουν περισσότερο υλικό προερχόμενο από διάφορες περιοχές·

Εισηγητής

:

Malcolm MIFSUD (MT/EPP), Δήμαρχος της Pietá

Έγγραφο αναφοράς

:

Ανακοίνωση της Επιτροπής προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο, την Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και την Επιτροπή των Περιφερειών σχετικά με τις ευκαιρίες και τις προκλήσεις για τον ευρωπαϊκό κινηματογράφο στην ψηφιακή εποχή

COM(2010) 487 τελικό

1.

εκφράζει την ικανοποίησή της για την έμφαση που δίνει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στο σημαντικό ρόλο που διαδραματίζουν οι τοπικές και οι περιφερειακές αρχές στη διαδικασία ψηφιοποίησης του ευρωπαϊκού κινηματογράφου. Πρώτον, οι κινηματογραφικές αίθουσες επιτελούν σημαντικό κοινωνικό και πολιτιστικό ρόλο στις τοπικές κοινωνίες και τις αγροτικές περιοχές επειδή συχνά είναι ο μόνος χώρος μέσα από τον οποίο η κοινότητα έχει πρόσβαση στον πολιτισμό. Δεύτερον, πολλοί ευρωπαϊκοί κινηματογράφοι (ιδίως εκείνοι με μία οθόνη) ανήκουν στην τοπική αυτοδιοίκηση·

2.

αναγνωρίζει ότι οι τοπικές και οι περιφερειακές αρχές διαδραματίζουν ουσιαστικό ρόλο στην προώθηση και την ανάδειξη του πολιτισμού, ιδιαίτερα στο πλαίσιο της προστασίας της πολιτιστικής κληρονομιάς και της προώθησης της καλλιτεχνικής καινοτομίας·

3.

αναγνωρίζει ότι οι πολιτιστικές βιομηχανίες συμβάλλουν σημαντικά στην τοπική και περιφερειακή ανάπτυξη, καθιστώντας πιο ελκυστικές τις περιφέρειες της Ευρώπης, αναπτύσσοντας τον βιώσιμο τουρισμό και δημιουργώντας νέες ευκαιρίες απασχόλησης·

4.

κρίνει ότι πολλές μικρές αίθουσες κινδυνεύουν να κλείσουν καθώς αντιμετωπίζουν επαχθείς οικονομικές επιβαρύνσεις και απευθύνει έκκληση για συνεργασία, προκειμένου να εξασφαλισθεί η διατήρηση της ευρωπαϊκής πολιτιστικής κληρονομίας και η προστασία της βιομηχανίας του κινηματογράφου·

5.

τονίζει ότι, χωρίς δημόσια παρέμβαση σε ευρωπαϊκό, εθνικό και τοπικό/περιφερειακό επίπεδο, θα τεθεί σε κίνδυνο η ανταγωνιστικότητα και κυκλοφορία των ευρωπαϊκών έργων και θα συρρικνωθεί ο πλουραλισμός και η γλωσσική και πολιτιστική πολυμορφία των λαών της Ευρώπης·

6.

επικροτεί την ιδέα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την εκπόνηση νέου προγράμματος MEDIA με σκοπό την υποστήριξη της μετάβασης στην ψηφιακή εποχή των ευρωπαϊκών κινηματογράφων που προβάλλουν κυρίως ευρωπαϊκές ταινίες.

7.

αναγνωρίζει ότι οι ενέργειες που προτείνονται στην ανακοίνωση, υπό την παρούσα μορφή τους, δεν φαίνεται να εγείρουν κανένα πρόβλημα όσον αφορά τη συμμόρφωσή τους με τις αρχές της επικουρικότητας και της αναλογικότητας. Εντούτοις, ενδείκνυται οι τοπικές και οι περιφερειακές αρχές να είναι βασικοί συνομιλητές κατά τον σχεδιασμό, την υλοποίηση και τη διαχείριση των μέτρων που σχεδιάζονται με σκοπό να βοηθήσουν τους μικρούς ευρωπαϊκούς κινηματογράφους να επωφεληθούν από την ψηφιακή επανάσταση·

8.

κρίνει ότι η μετάβαση των κινηματογράφων στην ψηφιακή εποχή έχει σημαντική ευρωπαϊκή διάσταση και για τον λόγο αυτόν προσβλέπει σε μια συνεκτική πολιτική προσέγγιση στους τομείς που επισημαίνονται στην ανακοίνωση:

9.

υπενθυμίζει ότι η πολιτιστική διάσταση έχει ενισχυθεί στις Συνθήκες, καθώς ο «σεβασμός του πλούτου της πολιτιστικής και γλωσσικής της πολυμορφίας» και η «μέριμνα για την προστασία και ανάπτυξη της ευρωπαϊκής πολιτιστικής κληρονομιάς» συγκαταλέγονται πλέον μεταξύ των στόχων της ΕΕ (1)·

10.

τονίζει ότι η υλοποίηση του Ψηφιακού θεματολογίου για την Ευρώπη (2) απαιτεί μείζονες αλλαγές νοοτροπίας σε ολόκληρη την Ευρώπη και τη δημιουργία άμεσων διαύλων επικοινωνίας για τη διάδοση και την εφαρμογή των αποτελεσμάτων του σχεδίου σε τοπικό επίπεδο·

11.

υπογραμμίζει το σημαντικό πολιτισμικό ρόλο του κινηματογράφου: αποτυπώνει την πολιτιστική κληρονομιά μιας χώρας και την παρουσιάζει ως μορφή ψυχαγωγίας (3). Είναι ζωτικής σημασίας για την προβολή της ιστορίας, της τέχνης, του πολιτισμού και του τρόπου ζωής πολλών γενεών και εθνών. Οι ευρωπαϊκοί κινηματογράφοι ουσιαστικά αντιπροσωπεύουν την κουλτούρα και τον πολιτισμό των λαών της Ευρώπης, που ποικίλλουν από χώρα σε χώρα και από γενιά σε γενιά·

12.

τονίζει ότι κάθε άτομο έχει δικαίωμα να συμμετέχει στην πολιτιστική ζωή της κοινότητας και να απολαμβάνει τις τέχνες. Επιπλέον, ο κινηματογράφος, ως μέσο καλλιτεχνικής έκφρασης, μπορεί να χτίσει γέφυρες μεταξύ του καλλιτέχνη και των θεατών. Η τέχνη του κινηματογράφου βοηθά τους ανθρώπους να αποδεχθούν ο ένας την ύπαρξη του άλλου, μοιραζόμενοι την ίδια ανθρώπινη εμπειρία, με βάση την ευρωπαϊκή ταυτότητα.

13.

υπογραμμίζει το ρόλο του κινηματογράφου στη διαμόρφωση της ευρωπαϊκής ταυτότητας και στην ενσωμάτωση των περιφερειών. Μέσω του καλλιτεχνικού και πολιτιστικού χαρακτήρα του, ο κινηματογράφος δρα ως ισχυρό στοιχείο ενοποίησης. Προσεγγίζει τους ανθρώπους σε ολόκληρη την Ευρώπη και τους φέρνει πιο κοντά, δίνοντάς τους τη δυνατότητας να μοιραστούν κοινές εμπειρίες. Οι κινηματογράφοι σε απομακρυσμένα ή/και μικρών διαστάσεων χωριά, πόλεις ή περιφέρειες αποτελούν ενίοτε τη μοναδική πρόσβαση στον πολιτισμό για την κοινότητα. Για τον λόγο αυτόν, η ΕτΠ πιστεύει ότι η διατήρηση των ευρωπαϊκών κινηματογράφων μπορεί να συμβάλει σημαντικά προς την κατεύθυνση της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης στις απομακρυσμένες περιοχές της Ευρώπης·

14.

αναγνωρίζει ότι οι κινηματογράφοι διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στις πόλεις και τις απομακρυσμένες περιφέρειες, καθώς παρέχουν την ευκαιρία στο κοινό να δει ευρωπαϊκό οπτικοακουστικό περιεχόμενο.

15.

τονίζει ότι οι πολιτιστικές βιομηχανίες εντός της ΕΕ είναι πολύ δυναμικές από την άποψη της οικονομικής δραστηριότητας και της δημιουργίας θέσεων εργασίας και ότι, ως εκ τούτου, μπορούν να διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο στην επίτευξη οικονομικών και κοινωνικών στόχων σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο στην Ευρώπη·

16.

υπενθυμίζει ότι ο κινηματογράφος εντάσσεται στον ορισμό (4) της πολιτιστικής βιομηχανίας όπως αυτή ορίζεται στην Πράσινη Βίβλο για την ελευθέρωση του δυναμικού των βιομηχανιών του πολιτισμού και της καλλιτεχνικής δημιουργίας: «Κλάδοι πολιτισμού είναι εκείνοι που παράγουν και διανέμουν αγαθά ή υπηρεσίες που κατά τη στιγμή της παραγωγής τους θεωρείται ότι έχουν ένα ιδιαίτερο χαρακτηριστικό, χρήση ή σκοπό που εμπεριέχει ή μεταφέρει τρόπους πολιτιστικής έκφρασης, ανεξάρτητα από την εμπορική αξία τους. Εκτός από τους παραδοσιακούς τομείς των τεχνών (τέχνες του θεάματος, εικαστικές τέχνες, πολιτιστική κληρονομιά –συμπεριλαμβανομένου του δημόσιου τομέα) περιλαμβάνονται και οι κινηματογραφικές ταινίες, οι ταινίες DVD και βίντεο, η τηλεόραση και το ραδιόφωνο, τα βιντεοπαιχνίδια, τα νέα μέσα επικοινωνίας, η μουσική, τα βιβλία και ο Τύπος. Η έννοια αυτή καθορίζεται σε συνάρτηση με τους τρόπους πολιτιστικής έκφρασης στο πλαίσιο της σύμβασης της UNESCO 2005 για την προστασία και την προώθηση της πολυμορφίας της πολιτιστικής έκφρασης»·

17.

δίνει έμφαση στο γεγονός ότι μια υγιής πολιτιστική βιομηχανία μπορεί να αναπτύξει δημιουργικές συμπράξεις μεταξύ του πολιτιστικού τομέα και άλλων τομέων (τεχνολογίες της πληροφορίας και της επικοινωνίας (ΤΠΕ), έρευνα, τουρισμός, κοινωνικοί εταίροι κ.λπ.), με σκοπό την ενίσχυση του κοινωνικού και του οικονομικού αντικτύπου των επενδύσεων στον πολιτισμό και τη δημιουργικότητα, ιδίως όσον αφορά την προώθηση της οικονομικής μεγέθυνσης και της απασχόλησης, καθώς και την ανάπτυξη και την ελκυστικότητα των περιφερειών και των πόλεων·

18.

απευθύνει έκκληση για συνεχή συνεργασία μεταξύ των ενδιαφερομένων μερών ενόψει των προκλήσεων της ψηφιακής επανάστασης και της εν εξελίξει οικονομικής κρίσης, προκειμένου να παρέχεται η απαραίτητη υποστήριξη όταν αποτυγχάνει η αγορά·

19.

εφιστά την προσοχή στο γεγονός ότι ο αντίκτυπος της ψηφιακής επανάστασης και της χρηματοπιστωτικής κρίσης στον ευρωπαϊκό κινηματογράφο αναμένεται να επιφέρει μόνιμες αλλαγές στη βιομηχανία σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο. Ενδέχεται ακόμα και να οδηγήσει στην εξαφάνιση των κινηματογράφων μιας οθόνης από την αγορά (5). Η ΕτΠ ζητά να συγκεντρωθούν πόροι πέραν των περιφερειακών και εθνικών συνόρων για την αντιμετώπιση των πολιτιστικών απειλών·

20.

ενθαρρύνει τη συλλογική προσπάθεια εκ μέρους των τοπικών, των περιφερειακών, των εθνικών και των ευρωπαϊκών αρχών και ζητά επειγόντως την ανάπτυξη συνεργασίας μεταξύ των διαχειριστών της πολιτιστικής κληρονομιάς και των υπεύθυνων για το σχεδιασμό και τη χάραξη πολιτικής σε περιφερειακό επίπεδο·

21.

υπογραμμίζει την ανάγκη συνεκτίμησης τόσο του οικονομικού όσο και του πολιτιστικού ρόλου του κινηματογράφου. Ο κλάδος του κινηματογράφου είναι μείζονος σημασίας για την ανάπτυξη, την ανταγωνιστικότητα και την απασχόληση. Επίσης, διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στη διαφύλαξη και την προβολή της τοπικής και της περιφερειακής πολιτιστικής ταυτότητας και ποικιλομορφίας. Με αυτή του την ιδιότητα άλλωστε, αναδεικνύεται σε πρωτεύοντα παράγοντα ανάπτυξης των ευρωπαϊκών κοινωνικών αξιών και λειτουργίας των δημοκρατικών κοινωνιών, καθώς τα οπτικοακουστικά έργα δύνανται να διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο στη συγκρότηση της ευρωπαϊκής ταυτότητας (6).

22.

κρούει τον κώδωνα του κινδύνου όσον αφορά την εξαφάνιση μικρών, ανεξάρτητων, κινηματογραφικών αιθουσών προβολής καλλιτεχνικών ταινιών ή υπαίθριων κινηματογράφων σε απομακρυσμένες περιοχές. Αυτοί οι κινηματογράφοι αντιμετωπίζουν πιο σκληρές προκλήσεις κατά την παρούσα μετάβαση και η ύπαρξή τους απειλείται από τον ψηφιακό κινηματογράφο·

23.

ως εκ τούτου, ενθαρρύνει την εξεύρεση λύσης για την προστασία της πολιτιστικής πολυμορφίας στην Ευρώπη, με τη συμμετοχή τόσο των αστικών όσο και των αγροτικών περιοχών της Ευρώπης·

24.

τονίζει την ανάγκη αποτελεσματικής δημόσιας παρέμβασης, η οποία να αναγνωρίζει ότι οι πολιτιστικές και δημιουργικές βιομηχανίες παρέχουν το περιεχόμενο στις ΤΠΕ κι έτσι συμβάλλουν στην περαιτέρω ανάπτυξή τους (7)·

25.

ζητά μια δυναμική, προσιτή και ολοκληρωμένη στρατηγική επικοινωνίας για την κοινοποίηση πληροφοριών σχετικά με τη διαθέσιμη δημόσια στήριξη, τις ενεργές εταιρικές σχέσεις και την ενδεχόμενη αξιοποίησή τους και τονίζει την ανάγκη συνεχούς ροής των πληροφοριών από την Ευρωπαϊκή Ένωση προς τις τοπικές και περιφερειακές αρχές λόγω του ζωτικού τους ρόλου όσον αφορά την προώθηση και τη διάδοση των πληροφοριών αυτών στις επιμέρους περιφέρειες·

26.

υπογραμμίζει τη ζωτική σημασία που έχει η ανάπτυξη της ενεργού και δημιουργικής χρήσης των απαραίτητων τεχνικών και πρακτικών δεξιοτήτων, δράσεων και γνώσεων, κυρίως μέσω της απτής εφαρμογής βάσει σχεδίων. Η έμφαση θα πρέπει να δοθεί στην οπτικοακουστική επικοινωνία και τη δημιουργία, καθώς και στην παρουσίαση και τη διάδοση οπτικοακουστικού περιεχομένου με τη βοήθεια της ψηφιακής τεχνολογίας (8)·

27.

αναγνωρίζει ότι, επί του παρόντος, το τέλος εικονικής κόπιας (virtual print fee), είναι ακατάλληλο για τους μικρότερους, ανεξάρτητους κινηματογράφους και τις αίθουσες προβολής καλλιτεχνικών ταινιών, δεδομένου ότι πολλοί από αυτούς βρίσκονται σε απομακρυσμένες περιοχές ή σε μικρότερες εδαφικές επικράτειες. Ως εκ τούτου, η ΕτΠ ζητά τη λήψη κατάλληλων μέτρων ειδικά εστιασμένων στους πιο «ευάλωτους» κινηματογράφους·

28.

προτρέπει την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να ενθαρρύνει τις ευκαιρίες που προσφέρει η τυποποίηση για την επίτευξη ορισμένων στόχων, μεταξύ των οποίων περιλαμβάνονται οι εξής: 1. ταχύτερη ψηφιακή μετάβαση· 2. χαμηλότερο κόστος παραγωγής και διανομής· 3. διατήρηση και ανάδειξη της ποικιλομορφίας των ευρωπαϊκών ταινιών στους ψηφιακούς κινηματογράφους· 4. πραγματοποίηση επενδύσεων στην έρευνα, τον εξοπλισμό και την επαγγελματική κατάρτιση για την καλύτερη διατήρηση της ευρωπαϊκής κινηματογραφικής κληρονομιάς·

29.

τονίζει ότι η μετάβαση στον ψηφιακό κινηματογράφο προσφέρει νέες ευκαιρίες σύνδεσης των διαφόρων περιοχών της Ευρώπης, με την ανταλλαγή οπτικοακουστικών έργων και τη διερεύνηση νέων δυνατοτήτων για τη δημιουργία δεσμών και την ανταλλαγή περιεχομένου. Αυτή η μετάβαση μπορεί να δώσει στους κινηματογράφους την ευκαιρία να προσελκύσουν νέα ακροατήρια, να επωφεληθούν από το εναλλακτικό περιεχόμενο, να προσφέρουν νέες υπηρεσίες και να προβάλουν περισσότερο υλικό προερχόμενο από διάφορες περιοχές·

30.

επισημαίνει ότι οι επενδύσεις σε νέες τεχνολογίες κινηματογράφου και η μετάβαση στην ψηφιακή εποχή θα πρέπει να βελτιώσουν την προσβασιμότητα για τα άτομα με αναπηρία, εισάγοντας τεχνολογία ακουστικής περιγραφής και προσθήκης λεζάντας (caption).

31.

χαιρετίζει τη δυνατότητα κινητοποίησης των διαρθρωτικών ταμείων της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τη συγχρηματοδότηση σχεδίων ψηφιοποίησης και πρωτοβουλιών κατάρτισης, αναγνωρίζοντας ταυτόχρονα ότι αυτή η επιλογή μπορεί να μην παρέχεται σε όλες τις χώρες, δεδομένου ότι σε ορισμένες από αυτές έχουν ήδη υποδειχθεί τομείς προτεραιότητας για χρηματοδότηση και δεσμευθεί οι αντίστοιχοι πόροι·

32.

κρίνει ότι ο εκσυγχρονισμός της ευρωπαϊκής βιομηχανίας του κινηματογράφου θα συμβάλει σημαντικά στην τοπική και την περιφερειακή ανάπτυξη, κάνοντας πιο ελκυστικές τις περιφέρειες της Ευρώπης, ιδιαίτερα δε τις πιο απομακρυσμένες περιοχές της, αναπτύσσοντας τον βιώσιμο τουρισμό και δημιουργώντας νέες ευκαιρίες απασχόλησης·

33.

χαιρετίζει την πρωτοβουλία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για το σχεδιασμό ενός νέου προγράμματος MEDIA. Ειδικότερα, προκρίνει ένα πιο ευέλικτο σχήμα που θα ενθαρρύνει τον εκσυγχρονισμό των κινηματογράφων και τη μείωση του ψηφιακού χάσματος μεταξύ των κρατών μελών·

34.

σημειώνει ότι υπάρχουν ήδη επιτυχημένα παραδείγματα και ότι οι περιφέρειες είναι έτοιμες να εκμεταλλευτούν τη νέα ψηφιακή πρόκληση με αποτελεσματικές παρεμβάσεις υποστήριξης. Παραδείγματα αιθουσών προβολής καλλιτεχνικών ταινιών που έχουν ήδη τύχει της στήριξης του ΕΤΠΑ για τη μετάβασή τους στην ψηφιακή εποχή αποτελούν το γερμανικό κρατίδιο της Κάτω Σαξωνίας, η πολωνική περιφέρεια Malopolska και οι πορτογαλικές περιφέρειες του Βορρά, του Κέντρου και του Alentejo·

35.

ενθαρρύνει την ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών, τη συνεργασία και τη δικτύωση μεταξύ περιφερειών και ενδιαφερόμενων μερών. Μεταξύ αυτών συγκαταλέγονται η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, οι τοπικές και εθνικές κυβερνήσεις, οι επιτροπές και οι οργανισμοί κινηματογράφου, οι σύνδεσμοι αιθουσαρχών, οι παραγωγοί και οι εξουσιοδοτημένοι πράκτορες πωλήσεων·

36.

δεσμεύεται, εφόσον τούτο κρίνεται σκόπιμο, για την περαιτέρω προώθηση των συστάσεων της παρούσας γνωμοδότησης σε συνεργασία με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.