2.4.2011   

NL

Publicatieblad van de Europese Unie

C 104/31

—

de cultuursector stevig bijdraagt tot de lokale en regionale ontwikkeling door Europese regio's aantrekkelijker te maken, duurzaam toerisme te ontwikkelen en nieuwe werkgelegenheidskansen te scheppen;

—

sommige kleine bioscopen financieel moeilijk het hoofd boven water kunnen houden en derhalve dreigen te verdwijnen. Het CvdR vindt dat er moet worden samengewerkt om Europees cultureel erfgoed in stand te houden en de filmindustrie te beschermen;

—

zowel naar de economische als naar de culturele kant van de filmsector moet worden gekeken. Deze sector is vanuit het oogpunt van ontwikkeling, concurrentievermogen en werkgelegenheid van groot belang. Bovendien is de sector cruciaal voor het behoud en de bevordering van de lokale en regionale culturele identiteit en verscheidenheid. Gezien zijn aard is de sector ook een centrale factor voor de ontwikkeling van Europese sociale waarden en voor het functioneren van democratische samenlevingen, aangezien audiovisuele werken doorslaggevend kunnen zijn voor de totstandkoming van een Europese identiteit;

—

met de digitalisering nieuwe mogelijkheden ontstaan om verschillende regio's in Europa met elkaar te verbinden. Zo kunnen zij audiovisuele werken uitwisselen en nieuwe wegen verkennen om banden te smeden en inhoud uit te wisselen. Dit overgangsproces biedt de kans om een nieuw publiek aan te trekken, alternatieve inhoud te baat te nemen, nieuwe diensten te verlenen en inhoud uit verschillende regio's zichtbaarder te maken.

Rapporteur

:

Malcolm Mifsud (MT/EVP), burgemeester van Pietá

Referentiedocument

:

Mededeling van de Commissie aan het Europees Parlement, de Raad, het Europees Economisch en Sociaal Comité en het Comité van de Regio's - Kansen en uitdagingen voor de Europese film in het digitale tijdperk

COM(2010) 487 definitief

1.

is verheugd dat de Europese Commissie de belangrijke rol van lokale en regionale overheden in het proces van digitalisering van de Europese film benadrukt. Ten eerste omdat bioscopen in gemeenten en plattelandsgebieden een belangrijke sociale en culturele rol vervullen aangezien zij er voor de burgers vaak de enige vorm van cultuur zijn waartoe zij toegang hebben. En ten tweede omdat heel wat Europese bioscopen (met name die met één zaal) eigendom van de gemeente zijn.

2.

Lokale en regionale overheden spelen een sleutelrol bij het bevorderen en promoten van cultuur, met name in het kader van het beschermen van cultureel erfgoed en het stimuleren van artistieke vernieuwing.

3.

De cultuursector draagt stevig bij tot de lokale en regionale ontwikkeling door Europese regio's aantrekkelijker te maken, duurzaam toerisme te ontwikkelen en nieuwe werkgelegenheidskansen te scheppen.

4.

Sommige kleine bioscopen kunnen financieel moeilijk het hoofd boven water houden en dreigen dan ook te verdwijnen. Het CvdR vindt dat er moet worden samengewerkt om Europees cultureel erfgoed in stand te houden en de filmindustrie te beschermen.

5.

Zonder overheidsingrijpen op Europees, nationaal, regionaal en lokaal niveau komen het concurrentievermogen en de verspreiding van Europees werk in gevaar en dreigen het pluralisme en de culturele en taaldiversiteit van de Europese volken klappen te krijgen.

6.

Het CvdR is ingenomen met het plan van de Europese Commissie om een nieuw MEDIA-programma uit te werken ter ondersteuning van de digitalisering van Europese bioscopen die vooral Europese films vertonen.

7.

De in de Mededeling voorgestelde maatregelen werpen in hun huidige vorm geen vragen op wat de inachtneming van het subsidiariteits- en het evenredigheidsbeginsel betreft. Wel is het zaak dat lokale en regionale overheden voorname gesprekspartners worden bij de uitwerking, implementatie en follow-up van maatregelen om kleine plaatselijke bioscopen te helpen profiteren van de digitale revolutie.

8.

De digitalisering van bioscopen is zeker ook een zaak van de EU. Het CvdR pleit in dit verband voor een coherente beleidsaanpak op de in de Mededeling genoemde terreinen:

9.

De culturele dimensie is versterkt sinds als Verdragsdoelstelling is bepaald dat de EU haar „rijke verscheidenheid aan culturen en talen” eerbiedigt en toeziet op „de instandhouding en de ontwikkeling van het Europees cultureel erfgoed” (1).

10.

Om de Digitale agenda voor Europa (2) te kunnen uitvoeren moet er in heel Europa een mentaliteitsverandering op gang komen en dienen er rechtstreekse communicatiekanalen te worden geschapen voor de verspreiding en benutting van projectresultaten op lokaal niveau.

11.

Films zijn voor de cultuur belangrijk omdat ze het cultureel erfgoed van een land vastleggen en presenteren in de vorm van entertainment (3). Bioscopen zijn cruciaal om de geschiedenis, kunst, cultuur en levensstijl van uiteenlopende naties en generaties onder de aandacht te brengen. Europese films geven een beeld van de unieke cultuur en beschaving van de verschillende generaties volken in de diverse landen.

12.

Iedereen heeft het recht om in het culturele leven van de gemeenschap te participeren en om van kunstuitingen te genieten. Film als kunstvorm kan bovendien bruggen bouwen tussen de filmmaker en de kijkers. Films helpen mensen om zich rekenschap te geven van elkaar en zo ervaringen te delen met hun medemensen en bij te dragen tot de Europese identiteit.

13.

Films dragen bij tot de vorming van de Europese identiteit en de toenadering tussen regio's. Als uiting van kunst en cultuur helpen ze de integratie vooruit. Films bereiken mensen uit geheel Europa. Deze kunnen hierdoor gemeenschappelijke ervaringen delen, zodat ze nader tot elkaar komen. Bioscopen in afgelegen en/of kleine dorpen/steden/regio's zijn voor de mensen daar soms de enige vorm van cultuur waartoe zij toegang hebben. Het CvdR is dan ook van mening dat de instandhouding van de Europese film een flinke bijdrage kan leveren tot de Europese integratie in de afgelegen delen van Europa.

14.

Bioscopen vervullen zowel in steden als in afgelegen gebieden een belangrijke rol omdat zij het filmpubliek de kans bieden om Europese audiovisuele inhoud te zien.

15.

Culturele industrieën zijn zeer dynamisch waar het gaat om economische bedrijvigheid en het scheppen van banen in de EU. Als zodanig kunnen zij belangrijk zijn voor de verwezenlijking van economische en sociale doelstellingen op lokaal en regionaal niveau in Europa.

16.

De filmindustrie valt onder „culturele industrieën” zoals gedefinieerd in het Groenboek „Het potentieel van culturele en creatieve industrieën vrijmaken” (4): „industrieën die goederen en diensten produceren en distribueren die gezien hun specifieke aard, aanwending of doel, vorm geven aan cultuuruitingen of deze overbrengen, ongeacht hun eventuele commerciële waarde. Naast de traditionele kunstsector (podiumkunsten, beeldende kunsten, cultureel erfgoed waaronder de publieke sector) omvatten zij film, dvd en video, televisie en radio, videospelletjes, nieuwe media, muziek, boeken en tijdschriften. Dit begrip is gedefinieerd met betrekking tot cultuuruitingen in het kader van de Unesco-Overeenkomst van 2005 inzake de bescherming en bevordering van de diversiteit van cultuuruitingen.”

17.

Het CvdR wijst erop dat een gezonde culturele industrie creatieve samenwerkingsverbanden tussen de culturele sector en andere sectoren (informatie- en communicatietechnologieën, onderzoek, toerisme, sociale partners, enz.) kan bevorderen teneinde het sociale en economische effect van investeringen in cultuur en creativiteit te versterken, met name om voor meer groei en banen te zorgen en regio's en steden te ontwikkelen en aantrekkelijker te maken.

18.

Om de met de digitale revolutie en de huidige financiële crisis gepaard gaande uitdagingen aan te gaan, zouden de betrokken partijen steeds moeten samenwerken, teneinde in geval van falende marktwerking financiële steun te krijgen.

19.

De digitale revolutie en de financiële crisis kunnen voor de Europese filmindustrie leiden tot permanente veranderingen op lokaal en regionaal niveau. Bioscopen met slechts één zaal zouden zelfs helemaal van de markt kunnen verdwijnen (5). Het CvdR pleit ervoor dat middelen over nationale en regionale grenzen heen gebundeld worden om de dreigende vermindering van het cultuuraanbod tegen te gaan.

20.

Het CvdR zou graag zien dat lokale, regionale, nationale en Europese overheden de handen ineenslaan en dat bewakers van het cultureel erfgoed, regioplanners en beleidsmakers snel gaan samenwerken.

21.

Er moet zowel naar de economische als naar de culturele kant van de filmsector worden gekeken. Deze sector is vanuit het oogpunt van ontwikkeling, concurrentievermogen en werkgelegenheid van groot belang. Bovendien is de sector cruciaal voor het behoud en de bevordering van de lokale en regionale culturele identiteit en verscheidenheid. Gezien zijn aard is de sector ook een centrale factor voor de ontwikkeling van Europese sociale waarden en voor het functioneren van democratische samenlevingen, aangezien audiovisuele werken doorslaggevend kunnen zijn voor de totstandkoming van een Europese identiteit (6).

22.

Het CvdR waarschuwt voor het verdwijnen van kleine, onafhankelijke arthousebioscopen en landelijke bioscopen in afgelegen regio's. Voor dergelijke bioscopen is de stap naar digitale projectie nog moeilijker, zozeer zelfs dat zij door de digitalisering in hun voortbestaan worden bedreigd.

23.

Er zou dan ook een oplossing moeten komen waardoor zowel stedelijke als landelijke gebieden bij de bescherming van de culturele diversiteit in Europa worden betrokken.

24.

Er is behoefte aan doeltreffend overheidsingrijpen waarmee wordt erkend dat culturele en creatieve industrieën inhoud aanleveren voor informatie- en communicatietechnologieën en er aldus toe bijdragen dat deze zich verder kunnen ontwikkelen (7).

25.

Het CvdR pleit voor een dynamische, geïntegreerde en toegankelijke communicatiestrategie waarin informatie wordt verschaft over beschikbare overheidssteun, actieve partnerschappen en mogelijke verspreiding. Regionale en lokale overheden moeten regelmatig op de hoogte worden gehouden van EU-ontwikkelingen, omdat zij cruciaal zijn om informatie in de afzonderlijke regio's te verspreiden en onder de aandacht te brengen.

26.

Van essentieel belang is het stimuleren van een actief en creatief gebruik van de noodzakelijke technische en manuele vaardigheden, maatregelen en kennis, met name aan de hand van praktijkgerichte projecten. De nadruk moet liggen op audiovisuele communicatie en op het creëren, presenteren en verspreiden van audiovisuele inhoud via digitale technologie (8).

27.

Het CvdR vindt ook dat het huidige VPF-model (virtual print fee) over het algemeen ongeschikt is voor kleinere, onafhankelijke en arthousebioscopen, die veelal te vinden zijn in landelijke, afgelegen of kleinere regio's. Daarom zouden er passende maatregelen moeten worden uitgedokterd die specifiek op de meer kwetsbare bioscopen zijn toegespitst.

28.

De Europese Commissie zou moeten bevorderen dat de door normalisatie geboden kansen worden benut, teneinde o.m. de volgende doelstellingen te bereiken: 1) snellere overschakeling op digitale film, 2) verlaging van productie- en distributiekosten, 3) behoud en stimulering van de diversiteit van de Europese programmering in gedigitaliseerde bioscopen, en 4) investeringen in onderzoek, apparatuur en beroepsopleiding om het Europese cinematografische erfgoed beter te beschermen.

29.

Met de digitalisering ontstaan nieuwe mogelijkheden om verschillende regio's in Europa met elkaar te verbinden. Zo kunnen zij audiovisuele werken uitwisselen en nieuwe wegen verkennen om banden te smeden en inhoud uit te wisselen. Dit overgangsproces biedt de kans om een nieuw publiek aan te trekken, alternatieve inhoud te baat te nemen, nieuwe diensten te verlenen en inhoud uit verschillende regio's zichtbaarder te maken.

30.

Investeringen in nieuwe bioscooptechnologie en de overschakeling op digitale projectie moeten bioscopen toegankelijker maken voor gehandicapten via de invoering van aangepaste technologie inzake audiobeschrijving en ondertiteling.

31.

Het is een goede zaak dat er uit hoofde van de structuurfondsen van de Europese Unie middelen kunnen worden verstrekt voor de cofinanciering van digitaliseringsprojecten en opleidingsmaatregelen. Dit is wellicht echter niet in alle landen mogelijk, omdat de middelen zijn geoormerkt voor bepaalde gebieden die als prioritair zijn aangemerkt.

32.

Modernisering van de Europese filmindustrie zal sterk bijdragen tot de lokale en regionale ontwikkeling, omdat (vooral afgelegen) Europese regio's hierdoor aantrekkelijker zullen worden, duurzaam toerisme kunnen ontwikkelen en nieuwe werkgelegenheidskansen kunnen scheppen.

33.

Het CvdR is ingenomen met het plan van de Europese Commissie om een nieuw MEDIA-programma uit te werken. Dit programma zou volgens het CvdR flexibeler moeten zijn, bioscopen moeten aanzetten tot modernisering en de digitale kloof tussen de lidstaten moeten verkleinen.

34.

Er bestaan al voorbeelden van geslaagde initiatieven. Efficiënte steunregelingen helpen regio's om de uitdagingen van het nieuwe digitale tijdperk aan te gaan. Zo zijn er in de Duitse deelstaat Nedersaksen, de Poolse regio Malopolska en de Portugese regio's Noord, Centrum en Alentejo arthousebioscopen die al EFRO-steun voor digitalisering hebben ontvangen.

35.

Het CvdR is voorstander van uitwisseling van goede praktijken, samenwerking en networking tussen regio's en tussen belanghebbenden. Hieronder vallen de Europese Commissie, nationale en lokale overheden, filmcommissies en filmagentschappen, groepen bioscoopexploitanten, distributeurs, producenten en verkoopagenten.

36.

Het CvdR zal er, waar nodig samen met het Europees Parlement en de Europese Commissie, voor ijveren om de aanbevelingen uit dit advies verder onder de aandacht te brengen.