Stała współpraca strukturalna w dziedzinie obrony i bezpieczeństwa (PESCO)

KLUCZOWE ZAGADNIENIA

Uczestniczące państwa członkowskie

Decyzję o przystąpieniu do PESCO podjęło łącznie 26 z 27 państw członkowskich: Belgia, Bułgaria, Czechy, Dania, Niemcy, Estonia, Irlandia, Grecja, Hiszpania, Francja, Chorwacja, Włochy, Cypr, Łotwa, Litwa, Luksemburg, Węgry, Niderlandy, Austria, Polska, Portugalia, Rumunia, Słowenia, Słowacja, Finlandia i Szwecja.

Cele

Uczestniczące państwa członkowskie współpracują, opracowując projekty w celu:

• ulepszenia szkoleń i ćwiczeń wojskowych;
• wzmacniania swoich zdolności, w tym także w cyberprzestrzeni.

Chociaż uczestnictwo jest dobrowolne, podejmowanie decyzji pozostaje w rękach poszczególnych państw członkowskich, a szczególny charakter ich polityki bezpieczeństwa i obrony jest brany pod uwagę.

Uczestniczące państwa członkowskie zgadzają się współpracować w celu osiągnięcia zatwierdzonych celów w zakresie bezpieczeństwa i obrony, zobowiązując się do dalej idących wspólnych zobowiązań w poniższych pięciu obszarach określonych w art. 2 protokołu 10 TUE.

• Inwestowanie w wyposażenie obronne:
  • regularne zwiększanie budżetów na obronność;
  • zwiększenie wydatków inwestycyjnych w dziedzinie obronności do 20 % całkowitych wydatków na obronność;
  • zwiększenie liczby wspólnych oraz realizowanych na zasadzie współpracy projektów dotyczących strategicznych zdolności obronnych;
  • zwiększenie udziału wydatków przeznaczonych na badania i technologię w dziedzinie obronności do 2 % całkowitych wydatków na obronność.
• Harmonizacja, łączenie zasobów i ograniczanie powielania działań:
  • odgrywanie istotnej roli w rozwoju zdolności zgodnie z ambicjami UE;
  • wspieranie skoordynowanego rocznego przeglądu w zakresie obronności (CARD);
  • intensywne wykorzystanie Europejskiego Funduszu Obronny, ustanowionego na mocy rozporządzenia (UE) 2021/697 (zob. streszczenie), w wielonarodowych zamówieniach publicznych;
  • opracowanie zharmonizowanych wymogów w odniesieniu do wszystkich projektów w zakresie rozwoju zdolności;
  • rozważenie wspólnego wykorzystywania istniejących zdolności;
  • podnoszenie poziomu współpracy w zakresie cyberobrony.
• Zwiększanie dostępności i możliwości rozmieszczenia:
  • udostępnianie formacji, które można strategicznie rozmieścić;
  • opracowanie bazy danych zawierającej informacje o dostępnych i możliwych do szybkiego rozmieszczenia zdolnościach;
  • dążenie do złożenia w trybie pilnym zobowiązania politycznego na szczeblu krajowym, w tym ewentualnie do przeglądu krajowych procedur decyzyjnych;
  • udzielenie operacjom i misjom w dziedzinie wspólnej polityki bezpieczeństwa i obrony wsparcia w zakresie personelu, sprzętu i szkoleń;
  • wnoszenie istotnego wkładu do grup bojowych UE;
  • uproszczenie i standaryzacja transgranicznego transportu wojskowego do celów umożliwienia szybkiego rozmieszczania;
  • uzgodnienie z NATO (Organizacją Traktatu Północnoatlantyckiego) wspólnych kryteriów oceny i walidacji grup bojowych UE;
  • uzgodnienie wspólnych technicznych i operacyjnych norm sił zbrojnych, z uwzględnieniem potrzeby zapewnienia interoperacyjności z NATO;
  • odgrywanie aktywnej roli w głównych istniejących i przyszłych strukturach uczestniczących w działaniach zewnętrznych UE w dziedzinie wojskowości, takich jak Eurokorpus, Europejskie Centrum Koordynacji Ruchu Wojsk (MCCE) oraz wzajemne świadczenie usług transportu powietrznego, tankowania w powietrzu i innych usług (Atares);
  • uzgodnienie ambitnego podejścia do wspólnego finansowania wojskowych operacji i misji w ramach wspólnej polityki bezpieczeństwa i obrony.
• Przezwyciężanie braków w zakresie zdolności:
  • pomaganie w przezwyciężaniu braków w zakresie zdolności stwierdzonych w ramach planu rozwoju zdolności i skoordynowanego rocznego przeglądu w zakresie obronności, by wzmocnić europejską bazę technologiczno-przemysłową sektora obronnego;
  • uznanie za priorytet podejścia opartego na współpracy w celu uzupełnienia braków stwierdzonych na poziomie krajowym;
  • udział w co najmniej jednym realizowanym w ramach PESCO projekcie związanym ze strategicznie ważnymi zdolnościami.
• Wykorzystanie Europejskiej Agencji Obrony i przemysłu obronnego:
  • wykorzystywanie Europejskiej Agencji Obrony jako europejskiego forum wspólnego rozwoju zdolności oraz uznanie Organizacji do spraw Współpracy w Zakresie Uzbrojenia (OCCAR) za organizację mogącą zarządzać programem;
  • zapewnianie, aby wszystkie projekty zwiększały konkurencyjność europejskiego przemysłu obronnego dzięki odpowiedniej polityce przemysłowej;
  • zapewnianie, aby programy współpracy miały pozytywny wpływ na europejską bazę technologiczno-przemysłową sektora obronnego.

Państwa członkowskie muszą przedłożyć krajowe plany wdrożenia określające ich zdolności do wypełnienia zobowiązań oraz chęć wypełnienia tych zobowiązań.

W marcu 2018 r. Rada Unii Europejskiej przyjęła zalecenie dotyczące planu wdrażania PESCO, zapewniające strategiczne ukierunkowanie oraz wytyczne dla państw członkowskich. Określono w nim również harmonogram uzgadniania ewentualnych przyszłych projektów, a także główne zasady dotyczące projektów, które miały zostać przyjęte przez Radę do końca czerwca 2018 r.

Zmiany decyzji (WPZiB) 2018/340

Decyzja (WPZiB) 2018/340 była pięciokrotnie zmieniana.

• Decyzja (WPZiB) 2018/1797 zaktualizowała listę projektów, w wyniku czego znalazły się na niej łącznie 34 projekty.
• Decyzja (WPZiB) 2019/1909 zaktualizowała listę projektów, w wyniku czego znalazło się na niej łącznie 47 projektów.
• Decyzja (WPZiB) 2020/1746 zaktualizowała listę projektów, w wyniku czego znalazło się na niej łącznie 46 projektów, co stanowiło odzwierciedlenie faktu, że członkowie projektu Centrum kompetencji przydatnych w misjach szkoleniowych Unii Europejskiej postanowili zakończyć ten projekt.
• Decyzja (WPZiB) 2021/2008 zaktualizowała listę projektów, w wyniku czego znalazło się na niej łącznie 60 projektów.
• Decyzja (WPZiB) 2023/995 zaktualizowała listę projektów, w wyniku czego znalazły się na niej łącznie 72 projekty.