Niniejsze praktyczne wytyczne pomagają państwom członkowskim UE w tworzeniu lub wyznaczaniu krajowych niezależnych mechanizmów monitorowania przestrzegania praw podstawowych podczas kontroli przesiewowej obywateli państw trzecich oraz podczas rozpatrywania wniosków o udzielenie azylu w postępowaniach na granicach.
Rok 2023 przyniósł zarówno postęp, jak i regres pod względem ochrony praw podstawowych. Sprawozdanie FRA na temat praw podstawowych 2024 zawiera przegląd zmian, jakie miały miejsce w tym obszarze, i wskazano w nim zarówno osiągnięcia, jak i kwestie, które nadal wymagają stosownych działań. W niniejszej publikacji przedstawiono opinie FRA na temat najważniejszych zmian dotyczących uwzględnionych obszarów tematycznych oraz podsumowanie dowodów, na których oparto te opinie. W ten sposób powstał zwięzły, a zarazem bogaty w informacje zarys głównych wyzwań związanych z prawami podstawowymi, wobec których stają UE i państwa członkowskie.
Rok 2022 przyniósł zarówno postęp, jak i regres pod względem ochrony praw podstawowych. Sprawozdanie FRA na temat praw podstawowych z 2023 r. zawiera przegląd najważniejszych zmian, jakie miały miejsce w tym obszarze, wskazując zarówno na osiągnięcia, jak i kwestie, które nadal wymagają stosownych działań. W niniejszej publikacji przedstawiono opinie FRA na temat najważniejszych zmian, jakie miały miejsce w uwzględnionych obszarach tematycznych, oraz podsumowanie dowodów, na których oparto te opinie.
Rosyjska napaść zbrojna na Ukrainę była początkiem scen niespotykanych w Europie od dziesięcioleci. Spowodowała śmierć, ogromne zniszczenia i niedające się opisać cierpienie. Wywołała również masowy przepływ ludzi, jakiego nie widziano od czasów drugiej wojny światowej. Aby ich chronić, UE uruchomiła unijną dyrektywę w sprawie tymczasowej ochrony. Tym samym wszystkie państwa członkowskie UE są zobowiązane do zapewnienia ochrony osobom przesiedlonym z Ukrainy.
Agencja Unii Europejskiej ds. Azylu (EUAA) i Agencja Praw Podstawowych Unii Europejskiej (FRA) wspólnie opracowały szereg przewodników praktycznych dla opiekunów małoletnich bez opieki, którzy wymagają ochrony międzynarodowej. Celem jest zapewnienie wsparcia opiekunom w ich codziennych zadaniach i obowiązkach podczas procedury azylowej, w tym dotyczących systemu dublińskiego i tymczasowej ochrony.
Monitorowanie praw podstawowych na granicach zewnętrznych UE powinno być prowadzone systematycznie i regularnie w odniesieniu do szeregu działań związanych z zarządzaniem granicami. Należą do nich: ochrona granicy, zatrzymania na granicach lądowych, morskich i powietrznych oraz funkcjonowanie mechanizmów ukierunkowanej pomocy, także w przypadku masowego napływu. Niniejsze ogólne wytyczne stanowią pomoc dla państw członkowskich w tworzeniu niezależnych krajowych mechanizmów monitorowania przestrzegania praw podstawowych na granicach zewnętrznych UE, zgodnie z proponowanym przez Komisję Europejską rozporządzeniem w sprawie kontroli przesiewowej z dnia 23 września 2020 r. Agencja Praw Podstawowych Unii Europejskiej przygotowała niniejsze wytyczne na wniosek Komisji.
Akty terrorystyczne stanowią poważne zagrożenie dla życia i bezpieczeństwa ludzi, a dla państw są poważnym wyzwaniem w zakresie zapewnienia bezpieczeństwa. Jednocześnie prawodawstwo, polityka i inne środki w zakresie zwalczania terroryzmu mogą wiązać się – bezpośrednio lub pośrednio – z poważnymi ograniczeniami praw podstawowych oraz mieć negatywne skutki dla osób, grup i społeczeństwa jako całości. Niniejsze streszczenie zawiera główne ustalenia FRA ze sprawozdania dotyczącego dyrektywy (UE) 2017/541 w sprawie zwalczania terroryzmu, która jest podstawowym instrumentem prawa karnego na poziomie UE w dziedzinie zwalczania terroryzmu.
Karta praw podstawowych Unii Europejskiej („Karta”) jest unijnym katalogiem praw człowieka. Jest ona zawsze wiążąca dla instytucji UE i państw członkowskich, gdy działają one w ramach prawa UE. Nie jest jednak łatwo ocenić, czy konkretny przypadek wchodzi w zakres prawa Unii. Dlatego też konieczne jest zapewnienie szkoleń i materiałów szkoleniowych dla prawników praktyków, aby mogli oni zrozumieć zakres stosowania Karty określony w jej art. 51. Niniejszy podręcznik instruktora ma na celu dostarczenie wskazówek dotyczących zarówno organizacji, jak i realizacji takich szkoleń na podstawie studiów przypadków. Szkolenia te będą w przyszłości rozszerzane.
Organizacje społeczeństwa obywatelskiego w całej Unii Europejskiej stają w obliczu różnych wyzwań. Sprawozdanie FRA na temat ochrony przestrzeni społeczeństwa obywatelskiego w UE zawiera ustalenia agencji dotyczące tych wyzwań. Zostało wydane we wrześniu 2021 r. W niniejszym streszczeniu przedstawiono najważniejsze ustalenia i opinie FRA zawarte w sprawozdaniu.
Rok 2021 przyniósł zarówno postępy, jak i regres pod względem ochrony praw podstawowych. Sprawozdanie FRA na temat praw podstawowych z 2022 r. zawiera przegląd najważniejszych zmian, jakie miały miejsce w tym obszarze – wskazano w nim zarówno osiągnięcia, jak i kwestie, które nadal wymagają stosownych działań. W niniejszej publikacji przedstawiono opinie FRA na temat najważniejszych zmian, jakie miały miejsce w uwzględnionych obszarach tematycznych, oraz podsumowanie
dowodów, na których oparto te opinie.
Przewodnik ten jest wsparciem dla miast, które planują rozwijać działania na rzecz poszanowania praw człowieka na poziomie lokalnym. Opracowano go, aby zachęcić władze lokalne do uzgodnienia wspólnych standardów w zakresie praw człowieka. Myślą przewodnią jest zachęcanie do wzajemnej dyskusji, uczenia się i wymiany w obszarze praw człowieka i praw podstawowych w przestrzeni miejskiej i regionalnej. Niniejszy przewodnik jest wynikiem współpracy Agencji Praw Podstawowych Unii Europejskiej (FRA) z grupą miast praw człowieka oraz różnymi specjalistami i specjalistkami w UE. Przewodnik opracowano, biorąc pod uwagę praktyki i doświadczenia miast, regionów, ekspertów i ekspertek, organizacji oraz sieci międzynarodowych; można je znaleźć w sprawozdaniu FRA Human rights cities in the EU: A framework for reinforcing rights locally [Miasta praw człowieka w UE: ramy wzmacniania praw na szczeblu lokalnym].
Występowanie w obronie praw człowieka jeszcze nigdy nie było tak ważne! Ale jak należy to robić? Jak możemy łączyć ludzi i dać się usłyszeć wśród zgiełku?
Dzieci są pełnoprawnymi podmiotami praw. Są beneficjentami wszystkich praw człowieka i praw podstawowych i podmiotami, które ze względu na swoje cechy szczególne podlegają przepisom szczególnym. Celem niniejszego podręcznika jest pokazanie, w jaki sposób konkretne interesy i potrzeby dzieci są uwzględnione w europejskim prawie i orzecznictwie. Przedstawiono w nim również znaczenie rodziców i opiekunów lub innych przedstawicieli prawnych, a także w stosownych przypadkach odniesiono się do sytuacji, w których prawa i obowiązki nadane są głównie opiekunom dzieci. Celem tego podręcznika jest podniesienie świadomości i poszerzenie wiedzy na temat norm prawnych, które chronią i promują prawa dziecka w Europie. Jest on punktem odniesienia zarówno do prawa Unii Europejskiej, jak i do prawa Rady Europy związanego z tymi obszarami tematycznymi i zawiera objaśnienia poszczególnych regulacji w tym zakresie w prawie UE, w tym w Karcie praw podstawowych Unii Europejskiej, oraz w europejskiej konwencji praw człowieka, Europejskiej karcie społecznej i innych instrumentach Rady Europy.
W opinii FRA 1/21 przedstawiono zakres i charakter rzeczywistych przypadków nierówności i dyskryminacji w różnych częściach UE. Wskazano przy tym powody dyskryminacji i dziedziny życia objęte dyrektywą w sprawie równości rasowej i dyrektywą w sprawie równego traktowania w zakresie zatrudnienia i pracy, a także proponowaną dyrektywą w sprawie równego traktowania. Opinię wydano w dniu 30 kwietnia 2021 r. Niniejsze streszczenie zawiera główne zalecenia („Najważniejsze ustalenia i opinie”) przedstawione w opinii FRA 1/21.
Rok 2020 przyniósł zarówno postęp, jak i regres
pod względem ochrony praw podstawowych.
Sprawozdanie FRA na temat praw podstawowych
z 2021 r. zawiera przegląd najważniejszych zmian,
jakie miały miejsce w tym obszarze, wskazując
zarówno na osiągnięcia, jak i kwestie, które nadal
wymagają stosownych działań.
W niniejszym streszczeniu zaprezentowano główne
spostrzeżenia zawarte w drugim sprawozdaniu
głównym FRA z przeprowadzonego badania
dotyczącego praw podstawowych. W ramach
badania zebrano informacje od około 35 tys. osób
dotyczące ich doświadczeń, poglądów i opinii
na temat szeregu kwestii w różny sposób
związanych z prawami człowieka.
W sprawozdaniu FRA na temat sztucznej inteligencji i praw podstawowych przedstawiono konkretne przykłady tego, w jaki sposób przedsiębiorstwa i administracje publiczne w UE wykorzystują lub próbują wykorzystywać sztuczną inteligencję. W sprawozdaniu skoncentrowano się na czterech podstawowych obszarach – świadczenia socjalne, prognozowanie kryminologiczne, usługi zdrowotne i reklamy ukierunkowane. W sprawozdaniu omówiono potencjalne skutki dla praw podstawowych i przeanalizowano, w jaki sposób prawa te są uwzględniane przy wykorzystywaniu lub opracowywaniu zastosowań sztucznej inteligencji.
Krajowe instytucje praw człowieka (NHRI) stanowią istotną część systemu ochrony praw człowieka na szczeblu krajowym. Poprzez podnoszenie świadomości, udzielanie porad, monitorowanie i pociąganie władz do odpowiedzialności odgrywają one główną rolę w podejmowaniu wielkich wyzwań współczesnego świata związanych z prawami człowieka – rozwiązując zarówno utrzymujące się problemy, takie jak dyskryminacja i nierówność, jak i wciąż pojawiające się nowe problemy, takie jak wpływ sztucznej inteligencji i pandemii COVID-19 na prawa człowieka.
Europejska konwencja praw człowieka i prawo UE stanowią coraz ważniejsze ramy ochrony praw cudzoziemców. Prawodawstwo Unii Europejskiej w dziedzinie azylu, granic i imigracji szybko się rozwija. Europejski Trybunał Praw Człowieka posiada imponujący dorobek orzeczniczy odnoszący się w szczególności do art. 3, 5, 8 i 13 EKPC. Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej coraz częściej otrzymuje wnioski o wypowiedzenie się w sprawie wykładni przepisów prawa Unii Europejskiej w tej dziedzinie. Trzecie wydanie niniejszego podręcznika, uaktualnione do lipca 2020 r., w przystępny sposób przedstawia prawodawstwo Unii Europejskiej oraz dorobek orzeczniczy obu trybunałów europejskich. Jest on przeznaczony dla prawników praktyków, sędziów, prokuratorów, urzędników imigracyjnych i organizacji pozarządowych w państwach członkowskich UE i Rady Europy.
W niniejszym streszczeniu zaprezentowano główne
spostrzeżenia zawarte w pierwszym sprawozdaniu
FRA z przeprowadzonego badania dotyczącego praw
podstawowych. W ramach badania zebrano
informacje od około 35 tys. osób dotyczące ich
doświadczeń, poglądów i opinii na temat szeregu
kwestii w różny sposób związanych z prawami
człowieka.
