Naar economische duurzaamheid
Rendabele boerenbedrijven staan centraal in de Europese landbouw. Alleen als boeren op korte en lange termijn een stabiel en lonend inkomen hebben, kan de landbouw de onmisbare producten en diensten voor de samenleving leveren.
Het gemeenschappelijk landbouwbeleid (GLB) probeert er dan ook voor te zorgen dat landbouwbedrijven economisch levensvatbaar zijn. De economische instrumenten van het GLB kunnen ook bijdragen tot en mogen geen schade toebrengen aan het milieu of de sociale duurzaamheid.
GLB 2023-2027
Het GLB 2023-2027 zal de positie van boeren in de toeleveringsketen versterken en het concurrentievermogen van de agrovoedingssector verbeteren. De kernpunten ervan zijn:
- een betere onderhandelingspositie: de nieuwe regels stimuleren samenwerking tussen de producenten. Boeren worden aangemoedigd om samen tegenwicht te bieden op de markt
- marktgerichtheid: het GLB 2023-2027 heeft net als de vorige hervormingen een focus op marktgerichtheid en moedigt landbouwbedrijven in de EU aan om het aanbod af te stemmen op de vraag in Europa en daarbuiten
- crisisreserve: om toekomstige crisissen aan te kunnen, bevat het hervormde GLB een nieuwe financiële reserve van ten minste 450 miljoen euro per jaar
- steun voor de wijnsector: er zijn specifieke regels overeengekomen om de wijnsector beter te ondersteunen
De economische duurzaamheid van de EU-landbouw
Behoud van de economische levensvatbaarheid van landbouwbedrijven
Hoewel boeren veel kunnen doen om de duurzaamheid van hun activiteiten te verbeteren, hangt rendabiliteit van hun bedrijf grotendeels af van externe factoren. De gevolgen van geopolitieke, natuurlijke en veranderende klimaatomstandigheden zijn de afgelopen jaren in heel Europa steeds duidelijker voelbaar geworden. De gevolgen van onstabiele weersomstandigheden (droogte en overstromingen), geopolitieke gebeurtenissen (invasie in Oekraïne), ziekten (coronapandemie) enz. hebben soms al geleid tot lagere opbrengsten, marktverstoringen en onzekere landbouwinkomsten. Daarom omvat het GLB instrumenten om de economische rendabiliteit van landbouwbedrijven op korte en lange termijn te beschermen.
Het GLB heeft tot doel economische rendabiliteit te bereiken door ervoor te zorgen dat landbouwbedrijven veerkrachtig zijn en een leefbaar inkomen genereren, de marktgerichtheid en het concurrentievermogen te verbeteren, en te zorgen voor een sterkere positie van boeren in de waardeketen.
Deze doelstellingen kunnen worden bereikt met de volgende beleidsinstrumenten:
- steun met het oog op een leefbaar landbouwinkomen en veerkracht in de hele Unie om de voedselzekerheid te vergroten door de invoering van een eerlijk systeem van inkomenssteun, dat manieren biedt om risico’s te helpen beheersen en om meer gelijkheid in de agrovoedingsketen en een gelijk speelveld met geïmporteerde producten tot stand te brengen
- de marktgerichtheid en het concurrentievermogen vergroten door steun voor plattelandsontwikkeling te geven, bijvoorbeeld voor investeringen in modernisering of samenwerking, samen met financiële instrumenten; deze doelstelling wordt ook ondersteund vanuit het EU-beleid voor geografische aanduidingen en kwaliteitsregelingen
- de positie van boeren in de waardeketen verbeteren door specifieke steun te verlenen aan sectoren, namelijk groenten en fruit, bijenteelt, wijn, hop, olijfolie en tafelolijven, en andere sectoren.
Meer informatie
Belangrijkste beleidsdoelstellingen van het GLB 2023-27
Sectorale interventies
De rol van branche- en producentenorganisaties
Sectorale interventies versterken de positie van boeren, onder andere via producentenorganisaties en unies van producentenorganisaties, en vergroten hun veerkracht en concurrentievermogen. Naast veerkracht en concurrentievermogen bieden deze organisaties nog allerlei voordelen. Zo stellen zij boeren in staat collectief te investeren in technologieën die anders voor hen afzonderlijk financieel onhaalbaar zouden kunnen zijn, waardoor economisch, sociaal en ecologisch duurzame productiemethoden worden bevorderd.
Bovendien dragen sectorale interventies bij tot een sterkere positie van boeren in de waardeketen door producentenorganisaties vrijstellingen van bepaalde mededingingsregels te verlenen. Hierdoor krijgen boeren een sterkere collectieve onderhandelingspositie.
Sectorale programma's
De EU erkent de uiteenlopende voordelen van producentenorganisaties en financiert de oprichting van dergelijke organisaties, evenals sectorale programma’s die verschillende doelstellingen omvatten. Deze programma’s omvatten activiteiten zoals:
- productieplanning en -organisatie
- concentratie van het aanbod
- het in de handel brengen van producten
- modernisering
- onderzoek naar en ontwikkeling van duurzame productiemethoden
- waaronder matiging van en aanpassing aan de klimaatverandering
- en innovatieve werkwijzen en technieken
Kennis en innovatie
Kennis en innovatie kunnen de landbouw helpen winstgevend te blijven, nu en in de toekomst:
- onderzoek en innovatie kunnen nieuwe technieken en technologieën opleveren die de productiviteit verbeteren zonder het milieu extra onder druk te zetten, terwijl het bedrijfsadviseringssysteem ervoor kan zorgen dat boeren op de hoogte blijven van de laatste ontwikkelingen en verbeteringen;
- het Europees innovatiepartnerschap voor landbouw (EIP-AGRI) stimuleert en verspreidt innovatieve ideeën om boeren te helpen “meer en beter, met minder” te produceren.
Toelichting over de voor monitoring- en evaluatiedoeleinden te verstrekken gegevens
Deze toelichting heeft betrekking op sectorale interventies en bevat de formulieren die aangeven wat voor gegevens de bevoegde autoriteiten van de EU-landen aan de Commissie moeten rapporteren overeenkomstig bijlage V bij Uitvoeringsverordening (EU) 2022/1475.
