Lobbygroepen en transparantie 

Het Transparantieregister is een onlinedatabank met groepen en organisaties, die vorming of uitvoering van EU-beleid en -wetgeving trachten te beïnvloeden. Het is samengesteld om te verduidelijken welke belangen op EU-niveau worden behartigd en namens wie, en welke financiële en personele middelen voor deze activiteiten worden ingezet.

De EU-instellingen onderhouden contact met een breed scala aan groepen en organisaties die specifieke belangen vertegenwoordigen en zich bezighouden met lobbyactiviteiten. Dit is een legitiem en onmisbaar aspect van het besluitvormingsproces, want het zorgt ervoor dat de EU haar beleid kan afstemmen op de behoeften van de burgers.

Dankzij het werk van allerlei belangenvertegenwoordigers krijgt het Parlement informatie en specifieke vakkennis van economische, sociale, milieutechnische en wetenschappelijke aard aangediend. Lobbyisten kunnen zo een belangrijke bijdrage leveren aan de open, meerstemmige dialoog die de basis vormt van elk democratisch systeem.

Het Verdrag betreffende de Europese Unie biedt een kader voor transparantie en ethisch handelen tussen de instellingen en politieke leiders van de Unie enerzijds en maatschappelijke organisaties en lobbygroepen anderzijds.

Het Europees Parlement, de Raad van de Europese Unie en de Europese Commissie hebben een gezamenlijk transparantieregister waarmee ze openheid en transparantie bevorderen.

Het transparantieregister kan door iedereen geraadpleegd worden om informatie te vinden over lobbyactiviteiten richting de instellingen van de EU, en bevat ook statistische gegevens over alle geregistreerde partijen.

Iedereen die zich bezighoudt met activiteiten die als bedoeling hebben de beleidsvorming, de uitvoering van beleid of het besluitvormingsproces binnen de EU-instellingen te beïnvloeden, wordt verzocht zich op vrijwillige basis in dit register in te schrijven. De afzonderlijke instellingen hanteren echter weer regels waardoor inschrijving een voorwaarde wordt voor het mogen uitvoeren van bepaalde specifieke lobbyactiviteiten. Bovendien moet iedereen die zich registreert de gedragscode van het transparantieregister onderschrijven. De regels en overige maatregelen voor transparantie die gelden voor de afzonderlijke instellingen zijn op deze pagina  te raadplegen.

Zo is registratie bijvoorbeeld verplicht voor wie een toegangspas wil aanvragen voor het Europees Parlement. Geregistreerde belangenvertegenwoordigers kunnen alleen online om toegang verzoeken.

Verder is het zo dat alleen geregistreerde belangenvertegenwoordigers op uitnodiging mogen spreken tijdens een openbare hoorzitting van een commissie, of betrokken mogen zijn bij de interfractiewerkgroepen van EP-leden en niet-officiële groeperingen. Wie zich registreert kan vervolgens eenvoudig op de hoogte blijven van het werk van de commissies, een evenement mede-organiseren of beschermheerschap aanvragen bij de Voorzitter.

Gedetailleerde informatie over welke activiteiten van belangengroepen en lobbyisten onder het register vallen en welke gegevens zij moeten verstrekken, de gedragscode voor inschrijvers en een klachtenprocedure voor meldingen over ingeschreven organisaties, zijn vastgelegd in het Interinstitutioneel Akkoord over een verplicht transparantieregister en de bijbehorende politieke verklaring.

De operationele uitvoering van het transparantieregister is een gezamenlijke taak van het Europees Parlement, de Raad van de Europese Unie en de Europese Commissie. Een raad van bestuur geleid door de secretarissen-generaal van de drie EU-instellingen gaat over de uitvoering van de overeenkomst, en een gezamenlijk secretariaat bestaande uit ambtenaren van elk van de drie instellingen beheert het dagelijkse functioneren van het register. De jaarverslagen zijn hier te vinden:

Informatie over de onderhandelingen tussen het Parlement, de Raad en de Commissie die voorafgingen aan het interinstitutioneel akkoord is te vinden op deze speciale webpagina.

Bekendmaking van geplande vergaderingen

Alle leden zijn verplicht online informatie bekend te maken over hun geplande vergaderingen met belangenvertegenwoordigers die onder de werkingssfeer van het interinstitutioneel akkoord over het transparantieregister vallen en met vertegenwoordigers van overheidsinstanties van niet-EU-landen.

Dat houdt dus in, alle vergaderingen in verband met parlementaire werkzaamheden (verslag, advies, resolutie, plenair debat of spoedprocedure) die fysiek of op afstand worden gehouden en ten doel hebben de beleids- of besluitvorming binnen de Europese instellingen te beïnvloeden.

De bekendmaking van dergelijke vergaderingen is verplicht voor alle leden, ongeacht of zij de vergadering persoonlijk bijwonen of hun parlementaire medewerkers namens hen sturen.

Informatie over vergaderingen wordt bekendgemaakt op de profielpagina’s van de EP-leden.

Meer informatie:  Gedragscode voor de leden van het Europees Parlement met betrekking tot integriteit en transparantie: Artikel 7: Bekendmaking van vergaderingen.

Bekendmaking van input

Rapporteurs en rapporteurs voor advies dienen in een bijlage bij hun verslagen of adviezen een lijst op te nemen van de entiteiten of personen waarvan zij input hebben ontvangen over aangelegenheden die verband houden met het onderwerp in kwestie.

De rapporteur kan hiermee laten zien welke externe expertise en bijdragen hij of zij heeft gevraagd, aanvaard of tot op zekere hoogte in aanmerking heeft genomen. De lijst wordt samen met het door de commissie goedgekeurde verslag gepubliceerd. Op die manier is te zien van wie de rapporteur input heeft ontvangen voordat het volledige Parlement over het verslag gaat stemmen.

Dit staat los van de bekendmaking van vergaderingen met belangenvertegenwoordigers en moet worden gezien als een aanvulling daarop.

Interfractiewerkgroepen zijn niet-officiële groeperingen van leden, opgericht om informeel van gedachten te wisselen over specifieke onderwerpen en om het contact tussen EP-leden en maatschappelijke organisaties te bevorderen.

Alleen lobbygroepen die ingeschreven staan in het transparantieregister kunnen deelnemen aan activiteiten die in de gebouwen van het Parlement door interfractiewerkgroepen of andere niet-officiële groeperingen worden georganiseerd, door ondersteuning te bieden of medeorganisator van een bijeenkomst te zijn.

Een jaarlijkse opgave van ontvangen ondersteuning in welke vorm dan ook, zij het financieel of in natura (bijvoorbeeld secretariële ondersteuning), moet ieder jaar opnieuw door de voorzitters van de interfractiewerkgroepen worden ingediend. Al deze opgaven en de ledenlijst per interfractiewerkgroep kunnen via onderstaande link geraadpleegd worden (zie “Meer informatie”).

Leden van niet-officiële groeperingen moeten ook in hun opgave van particuliere belangen vóór het einde van de volgende maand opgave doen van alle namens een niet-officiële groepering ontvangen steun, in geld of in natura.

Meer informatie: Reglement van het Europees Parlement: Artikel 35 – Interfractiewerkgroepen en Artikel 36 – Niet-officiële groeperingen; Interfractiewerkgroepen in het Europees Parlement.

Voor personeelsleden van het Parlement geldt hetzelfde als voor alle andere EU-ambtenaren, namelijk dat zij zowel op professioneel als persoonlijk vlak onafhankelijk horen te zijn.

Zij moeten zich onafhankelijk en integer opstellen, zoals bepaald in het statuut van de ambtenaren van de Europese Unie.

In dit kader zijn er een aantal praktische aanbevelingen voor de contacten tussen ambtenaren en belangenvertegenwoordigers.