De Europese Commissie heeft aandachtig geluisterd naar de bezorgdheden van de landbouwers en heeft hard gewerkt aan snelle en concrete maatregelen om de aangevoerde kwesties aan te pakken.
Vereenvoudiging van het Europese landbouwbeleid is een constante prioriteit, zowel op EU- als op nationaal niveau. Het uitvoeringsmodel van het huidige gemeenschappelijk landbouwbeleid (GLB), dat gebaseerd is op strategische GLB-plannen die op nationaal niveau worden opgesteld en uitgevoerd, is al een stap voorwaarts op het gebied van vereenvoudiging en meer zeggenschap voor de lidstaten ten opzichte van de vorige periode.
GLB-pakket vereenvoudiging en concurrentievermogen 2025
In overeenstemming met de strategische prioriteit die is beschreven in het kompas voor concurrentievermogen, stelt de Commissie een pakket van 25 wijzigingen van de wetgeving over het gemeenschappelijk landbouwbeleid (GLB) voor om:
- de uitvoering van het GLB te vereenvoudigen,
- het concurrentievermogen van landbouwers te vergroten, en
- hun weerbaarheid in tijden van crisis te verbeteren.
De Commissie heeft in februari 2025 ook haar visie voor landbouw en voedsel gepubliceerd, waarin wordt uiteengezet op welke gebieden het huidige wetgevingskader voor de landbouw zal worden aangepast.
Belangrijkste voorgestelde veranderingen
De voorstellen zijn gebaseerd op GLB-instrumenten die kunnen worden verbeterd om de mogelijkheden van GLB-steun voor landbouwers en overheden beter te benutten. Dit zijn de belangrijkste voorstellen:
- De vereenvoudigde betalingsregeling voor kleinere landbouwbedrijven aantrekkelijker maken door de limiet voor de jaarlijkse forfaitaire betalingen voor kleine landbouwers te verhogen van 1 250 euro per bedrijf naar 2 500 euro, en hen vrij te stellen van conditionaliteitsvereisten, terwijl zij toegang blijven krijgen tot ecoregelingen.
- De toegang tot financiering en investeringssteun vergemakkelijken, in het bijzonder voor jonge en kleinere landbouwers, door de invoering van een nieuw type vereenvoudigde investeringssteun van maximaal 50 000 euro, financiering voor investeringen om landbouwbedrijven aan te passen aan de wettelijke normen, vereenvoudiging van de regels en verbetering van de voorwaarden voor toegang tot financieringsinstrumenten, en aanmoediging van het gebruik van vereenvoudigde kostenopties om de administratieve lasten voor landbouwers te verminderen.
- Betere erkenning van biologische landbouw waarbij ervan wordt uitgegaan dat volledig gecertificeerde biologische landbouwbedrijven voldoen aan gelijkwaardige conditionaliteitsvereisten.
- Stimulansen voor landbouwers om veengebieden en wetlands te beschermen, zoals vastgesteld in het kader van goede landbouw- en milieuconditie 2 (GLMC 2).
- Vermindering van de controlelast op het landbouwbedrijf door de invoering van het beginsel “één controle ter plaatse per jaar”.
- Versterking van de veerkracht en paraatheid van EU-landbouwers bij crises door meer flexibiliteit bij risicobeheersinstrumenten.
- Verruiming van de capaciteit van het GLB om steun te verlenen aan landbouwers die getroffen zijn door natuurrampen of dierziekten door de invoering van crisisbetalingen die snel kunnen worden ingezet als reactie op een crisis.
- De voordelen van digitalisering benutten door het “eenmaligheidsbeginsel” voor gegevensverstrekking aan overheidsdiensten te stimuleren, evenals het “éénloket”-beginsel voor gegevensrapportage door landbouwers.
- Meer flexibiliteit en meer zeggenschap voor de EU-landen om de GLB-steun aan veranderende omstandigheden aan te passen door de voorafgaande goedkeuring van wijzigingen van strategische GLB-plannen te beperken tot strategische wijzigingen.
- Meer flexibiliteit voor de EU-landen om hun strategische GLB-plannen aan te passen, waarbij alleen strategische wijzigingen door de Commissie vooraf moeten worden goedgekeurd.
Verwachte besparingen
Dit maakt deel uit van een breder proces en bouwt voort op de vereenvoudigingsmaatregelen die in 2024 zijn ingevoerd.
De EU-landen spelen een sleutelrol bij het beperken en evenredig houden van de administratieve lasten voor landbouwers. Voor een geslaagde vereenvoudiging moet worden samengewerkt door de Commissie, de nationale overheden en de landbouwers zelf.
Meer informatie
- Pakket vereenvoudiging van het gemeenschappelijk landbouwbeleid (PDF)
- Pakket vereenvoudiging van het gemeenschappelijk landbouwbeleid — bijlage (PDF)
- Routekaart voor de vereenvoudiging van het rechtskader van het GLB om de lasten voor landbouwers en nationale overheden te verminderen (PDF)
- Werkdocument van de diensten van de Commissie over het pakket vereenvoudiging van het gemeenschappelijk landbouwbeleid (PDF)
- Studie over de vereenvoudiging en de administratieve lasten voor landbouwers en andere begunstigden in het kader van het GLB
The European Commission is presenting a package of measures targeting the administrative burden, controls, implementation, crisis response and investment needs of the EU agricultural sector.
Acties in 2024 om het beleid te vereenvoudigen en landbouwers meer flexibiliteit te bieden
In het eerste jaar van uitvoering van het huidige GLB (2023-27) werden de landbouwers in de EU geconfronteerd met uitdagingen om volledig te voldoen aan een aantal normen die gunstig zijn voor het milieu en het klimaat en die “goede landbouw- en milieucondities” (GLMC’s) worden genoemd. Overeenkomstig haar belofte om de administratieve lasten voor de landbouwers in de EU te verlichten, heeft de Commissie op 15 maart 2024 voorgesteld een aantal bepalingen van het gemeenschappelijk landbouwbeleid (GLB) met betrekking tot conditionaliteit en strategische GLB-plannen te wijzigen.
Deze voorstellen waren erop gericht om:
- de lasten in verband met controles voor landbouwers in de EU te verminderen door het aantal bezoeken aan landbouwbedrijven door nationale overheden minstens te halveren en landbouwbedrijven van minder dan 10 hectare vrij te stellen van controles en sancties in verband met de naleving van de conditionaliteitsvereisten,
- hen meer flexibiliteit te bieden om aan bepaalde milieuvoorwaarden te voldoen.
De wijzigingen in de huidige GLB-regels leiden tot:
- meer flexibiliteit voor landbouwers en nationale overheden,
- eisen die beter aansluiten bij de realiteit van de landbouw.
De vereenvoudigingsmaatregelen werden zorgvuldig afgewogen om een hoog niveau van milieu- en klimaatambitie in het huidige GLB te bewaren.
Deze voorstellen werden op 24 april 2024 goedgekeurd door het Europees Parlement en zijn op 25 mei 2024 in werking getreden, nadat zij definitief door de Raad waren aangenomen. Ze zijn met terugwerkende kracht van toepassing op landbouwers in de EU voor het jaar 2024. De Commissie heeft de balans opgemaakt van de vorderingen bij de uitvoering van het vereenvoudigingspakket. Er werd gekeken naar de belangrijkste moeilijkheden, het proces, de resultaten van de raadplegingen die in het pakket zijn verwerkt, en de verschillende opties die werden overwogen.
Naast de herziening van het GLB met het Europees Parlement en de Raad heeft de Commissie maatregelen genomen om rechtstreeks gevolg te geven aan het verzoek van de EU-landen om de methode voor bepaalde controles te herzien. De verduidelijking van de Commissie over de wijze waarop de kwaliteit van het areaalmonitoringsysteem moet worden beoordeeld en hoe gegeotagde foto’s moeten worden gebruikt, zal leiden tot een vermindering van het aantal bezoeken op landbouwbedrijven door nationale overheden met tot 50 %. Als ze minder overheidsbezoeken te regelen hebben, houden de landbouwers meer tijd over voor hun hoofdactiviteiten.
De Commissie nam ook andere kortetermijnmaatregelen:
- De wijziging van de eis om blijvend grasland in stand te houden (GLMC 1) om in te spelen op structurele veranderingen in de landbouwactiviteiten, met name wanneer landbouwers geen vee meer hebben.
- Een verduidelijking van het gebruik van het begrip overmacht en uitzonderlijke omstandigheden zodat landbouwers die worden getroffen door ongelukkige gebeurtenissen waarop zij geen vat hebben, zoals ernstige droogte of overstromingen, meer zekerheid hebben dat zij GLB-steun zullen ontvangen.
- De verhoging van het aantal wijzigingen dat elk jaar is toegestaan voor de strategische GLB-plannen, zodat de EU-landen hun steunmaatregelen vaker kunnen aanpassen aan veranderende omstandigheden. Het goedkeuringsproces voor wijzigingen van strategische GLB-plannen wordt ook vereenvoudigd.
Van 7 maart tot en met 8 april 2024 heeft de Europese Commissie een online-enquête in alle EU-talen gehouden om de standpunten van de landbouwers in de EU rechtstreeks te verzamelen. Daarbij werden bijna 27 000 antwoorden ontvangen.
Deze enquête helpt zicht te krijgen op de bronnen van administratieve lasten en complexiteit die voortvloeien uit de GLB-regels en andere regels over voedsel en landbouw. De resultaten zullen de basis vormen van een gedetailleerde analyse die in het najaar van 2024 zal worden gepubliceerd om de bronnen van complexiteit voor landbouwers te verduidelijken: EU-niveau, nationaal niveau, GLB en andere vereisten en beleidsmaatregelen.
Tijdlijn
- 14 mei 2025
Commissie stelt GLB-pakket vereenvoudiging en concurrentievermogen voor om landbouwers en lidstaten te ondersteunen
- 24 april 2024
Stemming in het Europees Parlement over de door de Commissie voorgestelde herziening van het GLB
Versterken van de positie van landbouwers in de voedselvoorzieningsketen
Het versterken van de positie van de landbouwers in de voedselvoorzieningsketen is een van de belangrijkste doelstellingen van het GLB. Hoewel het vertrouwen en de samenwerking tussen de actoren in de keten toeneemt dankzij verschillende maatregelen die op EU-niveau reeds zijn genomen, neemt de volledige uitvoering en handhaving van de beschikbare beleidsinstrumenten tijd in beslag en moet er nog meer worden gedaan.
- Vermindering met ten minste 50 % van het aantal bezoeken aan landbouwbedrijven door nationale overheden.
- 98 miljard euro voor vrijwillige maatregelen om de doelstellingen op het gebied van milieu, klimaat en dierenwelzijn te verwezenlijken.
- Voor landbouwbedrijven kleiner dan tien hectare: geen controles en sancties meer in verband met de naleving van de conditionaliteitsvereisten
Acties op korte en middellange termijn
De Commissie heeft verschillende acties aan de Raad en het Europees Parlement voorgelegd.
- Oprichting van het EU-waarnemingscentrum voor de agrovoedingsketen om meer transparantie te bieden over de prijzen, de kostenstructuur en de verdeling van marges en toegevoegde waarde in de toeleveringsketen.
- Verslag over de uitvoering van de richtlijn inzake oneerlijke handelspraktijken in de voedselvoorzieningsketen.
- Voorstel voor gerichte wijzigingen van de verordening tot vaststelling van een gemeenschappelijke ordening van de markten voor landbouwproducten (GMO) om de onevenwichtigheden in de voedselvoorzieningsketen verder weg te werken. Er worden nieuwe regels verwacht voor contracten tussen landbouwers en kopers en een versterking van de producentenorganisaties zodat landbouwers op een doeltreffendere manier kunnen samenwerken en collectief handelen.
- Invoering van nieuwe regels voor grensoverschrijdende handhaving ten aanzien van oneerlijke handelspraktijken om de samenwerking tussen de nationale handhavingsautoriteiten te versterken, met name door de uitwisseling van informatie en de inning van sancties te verbeteren.
- Evaluatie van het bestaande beleid om na te gaan of er nog meer wetgevingsvoorstellen nodig zijn. De Commissie zal in 2025 een diepgaande evaluatie presenteren van de richtlijn inzake oneerlijke handelspraktijken in de voedselvoorzieningsketen, die sinds 2021 van kracht is.