De rol van het Europees Parlement in extern beleid
Hoe draagt het Europees Parlement bij aan het externe beleid van de Europese Unie?
Bij de betrekkingen van de EU met niet-EU-landen speelt het Europees Parlement een belangrijke rol. Het maakt daarbij gebruik van verschillende instrumenten. Zo beschikt het over zowel formele bevoegdheden en politieke invloed als een aantal vernieuwende initiatieven. Op die manier draagt het Parlement bij aan de diplomatie en helpt het om de doelstellingen van de Verdragen te realiseren.
Uit enquêtes blijkt dat burgers van de Unie in het bijzonder veiligheid en defensie belangrijk vinden. Dit belang komt tot uiting in de groeiende betrokkenheid van het Parlement bij alle beleidsmaatregelen rondom zaken en landen buiten de EU.
De formele bevoegdheden van het Europees Parlement
Het Parlement beschikt over zowel toezicht- en begrotingsbevoegdheden als wetgevende bevoegdheden:
- Wetgevende bevoegdheid: Samen met de Raad van de Europese Unie neemt het Parlement wetten aan met betrekking tot handel, buitenlandse hulp, en andere beleidsgebieden met een belangrijke externe dimensie, zoals migratie, klimaat, energie en digitale kwesties.
- Toezicht op internationale overeenkomsten: Het Parlement moet goedkeuring hechten aan het merendeel van de overeenkomsten met landen of regio's buiten de EU. Vervolgens zorgt het ervoor dat deze overeenkomsten correct worden uitgevoerd.
- Parlementaire controle: De Europese Commissie en de Europese Dienst voor extern optreden moeten bij het Parlement verantwoording afleggen, en het Parlement overziet ook hun activiteiten op het gebied van extern beleid.
- Begrotingsbevoegdheid: De EU-begroting wordt goedgekeurd door de Raad en het Parlement. Daarnaast zorgt het Parlement ervoor dat de middelen, zoals uitgaven voor ontwikkelingshulp via het fonds Europa in de wereld, goed worden besteed.
Hoe gebruikt het Parlement parlementaire diplomatie om extern beleid te voeren?
1. Politieke dialoog met de autoriteiten
Het Parlement werkt op verschillende manieren samen met overheden, parlementen en het maatschappelijk middenveld in niet-EU-landen, namelijk:
- Internationale betrokkenheid: diplomatie op hoog niveau wordt geleid door de voorzitter en de leden van het Europees Parlement (EP-leden).
- Activiteiten van de commissies: EP-leden houden besprekingen met ambtenaren en vertegenwoordigers van niet-EU-landen. Hieronder vallen regelmatige uitwisselingen met ministers van Buitenlandse Zaken in de Commissie buitenlandse zaken van het Parlement.
- Interparlementaire netwerken: officiële delegaties van EP-leden ontwikkelen betrekkingen tussen de EU en andere landen. EP-leden vertegenwoordigen de EU ook vaak in interparlementaire organen die in internationale overeenkomsten zijn opgericht.
- Officiële bezoeken: EP-leden bezoeken niet-EU-landen en ontmoeten een breed scala aan belanghebbenden en vertegenwoordigers om het begrip en de samenwerking te verbeteren.
- Deelname aan internationale conferenties en fora: het Parlement wordt vertegenwoordigd op de parlementaire vergaderingen van internationale fora zoals de G7 en de G20.
2. Buitenlands beleid beïnvloeden
In zijn resoluties neemt het Parlement een formeel standpunt in. Zo helpt het om vorm te geven aan de standpunten en strategieën van de EU op het gebied van extern beleid. Daarbij gaat het onder meer om:
- Mensenrechten en democratie: schendingen van mensenrechten aanpakken en democratische waarden in specifieke landen of regio's bevorderen.
- Beleidsrapportage: de voortgang van het uitbreidingsproces van de EU, internationale overeenkomsten en doelstellingen van het buitenlands beleid beoordelen.
3. Wereldwijd democratie ondersteunen
De inspanningen van het Parlement om democratie te bevorderen en sterke parlementaire culturen op te bouwen, worden geleid door de coördinatiegroep democratieondersteuning en verkiezingen. De belangrijkste activiteiten van deze groep zijn:
- Parlementaire capaciteitsontwikkeling: de wetgevende organen van niet-EU-landen ondersteunen.
- Verkiezingsmonitoring: op zes tot tien locaties per jaar verkiezingen waarnemen.
- Bemiddeling, facilitering en dialoog: vrede en begrip bevorderen door middel van initiatieven, zoals de Jean Monnet-dialogen en het programma voor jonge politieke leiders.
- Bevordering van mensenrechten: verdedigers van mensenrechten erkennen via de Sacharovprijs en vrouwelijke parlementsleden ondersteunen door middel van het Simone Weil-programma.
Een goede samenwerking tussen de commissies van het Parlement, delegaties en de coördinatiegroep democratieondersteuning en verkiezingen zorgt ervoor dat de activiteiten in niet-EU-landen doeltreffend en coherent zijn. Daarvoor kan worden gerekend op de steun van specifiek administratief personeel en de liaisonbureaus in de lidstaten en in steden zoals Washington en Londen. Soms worden personeelsleden van het Parlement ook gedetacheerd bij diplomatieke vertegenwoordigingen.
Waarom is parlementaire diplomatie belangrijk?
Parlementaire diplomatie bouwt vertrouwen op en leidt tot langdurige partnerschappen met parlementen wereldwijd. Het helpt niet-EU-parlementen hun waarden en wetten af te stemmen op die van de EU. Hierdoor ontstaat er een hechtere band en komen landen een stap dichter bij het EU-lidmaatschap. Verder verkleint het de afstand tussen het buitenlands beleid van de EU en de burgers, wat weer zorgt voor transparantie en een openbaar debat over kernpunten.
Ten slotte geeft het vorm aan de buitenlandse betrekkingen van de EU. Dit versterkt haar positie als mondiale voorvechter van democratie, vrede en mensenrechten.