Utamaduni na Elimu

Maadhimisho haya yam waka huu ya Siku ya Kimataifa ya Lugha Mama yanaangazia robo karne ya juhudi za kujitolea kuhifadhi utofauti wa lugha na kuhimiza matumizi ya lugha za mama. Ni fursa muhimu ya kutafakari mafanikio, kurejesha ahadi, na kusisitiza jukumu muhimu la uhifadhi wa lugha katika kulinda urithi wa kitamaduni, kuboresha matokeo ya elimu, na kujenga jamii zenye amani na endelevu, linaeleza shirika la Umoja wa Mataifa la Elimu, Sayansi na Utamaduni, (UNESCO).

Shirika la Umoja wa Mataifa la kuhudumia  watoto UNICEF, leo limeonya juu ya  mgogoro wa elimu unaowakabili maelfu ya watoto Mashariki mwa Jamhuri ya Kidemokrasia ya Congo DRC wakati vita vikiendelea.

Katika maadhimisho ya siku ya redio duniani, Idhaa ya Kiswahili ya Umoja wa Mataifa imefahamu jinsi redio mshirika wake, TBC Taifa ambayo ni ya shirika la Utangazaji Tanzania, TBC inatumia kituo hicho kinachosikika takribani asilimia 92 ya eneo la taifa hilo la Afrika Mashariki, kuelimisha umma kuhusu mabadiliko ya tabianchi.

Shirika la Umoja wa Mataifa la Mpango wa Chakula Duniani (WFP) limekaribisha mchango wa Shilingi za Uganda bilioni 2.5 (sawa na Dola za Marekani 680,000) kutoka kwa Serikali ya Uganda ili kusaidia mpango wa chakula shuleni unaotegemea rasilimali za ndani katika eneo la Karamoja, kaskazini-mashariki mwa Uganda.

Miaka kumi iliyopita, maadhimisho ya kwanza ya Siku ya Kimataifa ya Wanawake na Wasichana katika Sayansi yalitambua ukweli wa kimsingi; ushiriki wa wanawake ni muhimu kwa ajili ya kujenga ulimwengu bora kupitia sayansi na teknolojia. Nilijionea uwezo huo mkubwa nilipokuwa nikifundisha uhandisi, na niliona talanta ya ajabu, ubunifu, na azimio la wanasayansi wengi wa kike, anasema Katibu Mkuu wa Umoja wa Mataifa, António Guterres katika ujumbe  wake mahususi kwa ajili ya siku hii ambayo mwaka huu wa 2025 imetimiza muongo mmoja.

Wito wa shirika la umoja wa Mataifa la elimu  sayansi na utamaduni UNESCO wa kuinadi lugha ya Kiswahili miaka miwili iliyopita kama lugha ya kimataifa umepokelewa kwa mikono mwili na nchi mbalimbali barani Afrika na kutambua mchango wake ikiwemo Uganda itakayokuwa mwejeji wa kongamano la kimataifa la Kiswahili mwaka huu 2025 ikishirikiana na shirika la Afrika Mashariki Fest. Kwa nini Uganda imekivalia njuga Kiswahili sasa?

Umoja wa Mataifa na wadau wanasalia na wasiwasi mkubwa kufuatia amri iliyotolewa Jumatatu na waasi wa M23 huko jimboni Kivu Kaskazini nchini Jamhuri ya Kidemokrasia ya Congo, DRC ya kupatia wakimbizi wa ndani saa 72 wameondoka kwenye kambi mjini Goma na viunga vyake, na kurejea vijijini mwao.

Shirika la Umoja wa Mataifa la elimu, sayansi na utamaduni UNESCO linasisitiza kwamba kukumbatia uwepo wa lugha mbalimbali duniani ni muhimu kwa kukuza ujumuishwaji, utofauti wa kitamaduni, na maelewano miongoni mwa watu na pia kama njia ya kuhakikisha elimu bora, kuhifadhi lugha za asili, na kuhamasisha utangamno kati ya tamaduni hasa kujifunza kwa kutumia lugha ya mama.

Wakati dunia imeadhimisha siku ya nishati safi duniani mwishoni mwa wiki nchini Kenya hatua zinachukuliwa kwani bohari la shirika la Food4Education lililoko viwandani mjini Nairobi  ndio sehemu liliko jiko kubwa kunakoandaliwa kila siku chakula cha shule Kwa ajili ya wanafunzi wa kaunti ya Nairobi kwa kutumia nishati safi.

"Nilikuwa niña hofu kubwa kwamba akili mnemba itaniondoa kwenye ajira yangu kwani zana hii inaweza kuandika insha kwa ubora zaidi kuliko hata mimi." Ni kauli ya Laura Friday, Mwalimu wa lugha ya Kiingereza katika shule ya kimataifa ya Paris, nchini Ufaransa.